ZXJlD
Voor kleine tuinen.
DE STERRENHEMEL I JULI 1936; 23 HMT (24 hZT)
3lJ^TEK\^KnER
^NIEUWE JmMN
KONING EDWARD VIII.
KORTGENE.
De geschiedenis der Kerk
te Veere.
Ster Va 3* gïböttè, tfBtissï
Ster 2' grootte.
Ster v/d 1' gr.
Melkweg
Wettelijk ingeschreven bij bel
Bureau Va Industrieelen
Eigendom onder No.
6422^
©EERSTE KV.
©VMl£MMN
VEMtS
MAKS 0
JUprrmQ)
SATURNUS
Bovenstaand kaartje stelt voor den
sterrenhemel in Nederland op 1 Juli
1936 des avonds te e 1 f uur Middelbare
Tijd, (twaalf uur Zomertijd), gelijk
aan 17 h 40 min Sterretijd.
In tegenstelling met gewone landkaar
ten vindt men hier het Westen rechts,
het Oosten links van den beschouwer
geteekend. Dat is bij sterrekaarten nood
zakelijk en gebruikelijk, teneinde te ver
hoeden, dat de beelden in spiegelschrift
zouden verschijnen.
Wanneer men in het oog houdt, dat
de hemellichamen die in het Oosten op
komen, naar het Zuiden stijgen en in
het Westen ondergaan, en wanneer men
verder slechts dat kwadrant van de
kaart voor zich neemt, waarnaar de blik
aan den hemel gericht is, dan is de
oriëntatie eenvoudig genoeg.
Op dit kaartje loopt van het Noorden
naar het Zuiden, door de sterrenbeel
den Perseus, Cassiopeia, Zwaan, Arend,
Schutter een gebogen stippellijn; zij
duidt de ligging van den Melkweg aan.
In drukletters vermeld zijn de namen
van de sterrenbeelden-, de eigennamen
van een aantal der helderste sterren zijn
in schrijfletters geteekend.
DE ZON: '-fUt
De middaghoogte van de zon neemt
deze maand af van ruim 61° tot ruim
56°; de dagboog de tijd dat zij bo
ven den horizont staat), van 16% uur
tot 15% uur. j, .iïM
DE MAANi
De schijngestalten van de maan zijn:
V.M.: 4 Jul.; L.K.: 11 Jul.; N.M.: 18 Jul.;
E.K.: 26 Jul.
De Volle maan vindt men in de
Schutter; het Laatste Kwartier in
den kaartrand in O.N.O.; het Eerste
Kwartier laag in het W.Z.W.
uitlaatpijp van dezen motor komt uit
in een open put buiten de schuur. Waar
schijnlijk heeft het meisje over den rand
v,an de put gehangen, waarbij het door
de uitlaatgassen is bedwelmd en vervol
gens in de put op de gloeiende uitlaat
pijp en knalpot van de motor is geval
len, Daardoor hebben haar kleertjes
vlam gevat en is het kind verbrand.
Toen de heer V,an der Meulen den
motor kwam afzetten, vond hij het ge
heel verkoolde lijkje van zijn 3-jarig
dochtertje,
DE MAN, DIE DE RADIO KWAM
NAZIEN
Dinsdag heeft een brutale insluiper
zijn slag geslagen. Hij meldde zich aan,
aan een huis in de Schubertstraat te
Amsterdam en zeide de radio te
komen nazien. In goed vertrouwen werd
hij binnengelaten. Blijkbaar dachten de
bewoners niet aan de vele waarschuwin
gen, die op dit gebied zijn gegeven, zoo
dat zij na het vertrek van den man tot
de onaangename ontdekking kwamen,
dat hij zich had meester gemaakt van
circa 120 aan contanten en niet min
der dan 9000 aan sieraden. Onmiddel
lijk is de politie gewaarschuwd en is een
uitvoerig onderzoek ingesteld, dat ech
ter tot op heden geen resultaat ople
verde.
VOERMAN DOOR ZIJN PAARD
DOODGETRAPT.
Vanmorgen te half acht geraakte de
landbouwer H. van Hal te Helvoirt, (N.
Br.) die met paard en kar over den
rijksweg reed, tengevolge van het
schichtig worden van zijn paard onder
den wagen. Hij kreeg hierbij een trap
van het paard. Toen na korten tijd een
DE PLANETEN.
Op onze kaartjes volgen wij den loop
der vier planeten Venus, Mars, Jupiter
en Saturnus.
Venus (m 3.5) en Mars (m - -
li.8) staan nog te dicht bij de zon en
zijn dus onwaarneembaar.
Jupiter (m 2.1) staat laag in het
Zuiden; tusschen de Volle Maan (op 4
Juli) en de roode ster A n t a r e s van
den Schorpioen.
Saturnus (m 1.2) is morgenster in
de V i s s c h e n; op ons kaartje staat
hij juist in den horizont, in het Oosten,
(m magnitude helderheid, vergele
ken met een ster van de le grootte, die
m 1,0 heeft
Maansverduistering.
Er is 4 Juli een gedeeltelijke maans
verduistering, zichtbaar in de Zuid-
poolzee, Indische Oceaan, Australië, het
westelijk deel van de Stille Zuidzee, Af
rika, Azië en Oost Europa. In ons land
is er niets van te zien.
DE NIEUWE STER.
Er is met nogal eenigen ophef melding
gemaakt van de nieuwe ster, die in het
sterrenbeeeld Cepheus ontdekt werd.
Misschien kwam dit wel, omdat de ont
dekking ongeveer samenviel met de
zonsverduistering, welke lin ons land
ook nog een klein beetje te zien was.
De nieuwe ster Nova Cephei
was van de derde tot vierde grootte. Zij
heeft een Rechte Klimming van 22 h
10 min,, en een Noorder Declinatie van
54%°.
Wij hebben ditmaal het sterrenbeeld
in quaestie iets uitvoeriger en met ver
melding' der Grieksche letters op ons
kaartje geteekend. In het Zuiden van
Cepheus vormen delta, zeta en epsilon
een ongeveer rechthoekig driehoekje en
iets ten Zuiden daarvan vindt men de
Nova of nieuweling aangeteekend.
geneesheer ter plaatse verscheen, was
de man reeds overleden. Het slachtof
fer was gehuwd en vader van vijf kinde
ren.
ONDER DEN TREIN OMGEKOMEN.
Dinsdagmiddag is aan de Broeksloot
achter de Laan van Leeuwenstein te
Voorburg de 43-jarige politie-agent
H. B. door een trein gegrepen en op slag
gedood. De man, die naast de spoorbaan
aan het visschen was, wilde de rails
oversteken met het bovenstaand nood
lottig gevolg.
ZIEKTE VAN WEIL.
De heer J. E. uit Amsterdam was
dezer dagen in de zoogenaamde Brug-
gensloot te Aalsmeer gaan zwem
men. Korten tijd daarna gevoelde hij zich
onwel en thans is gebleken, dat hij de
ziekte van Weil heeft opgeloopen.
BIJ HET ZWEMMEN VERDRONKEN.
Dinsdagmiddag is te Vianen bij het
zwemmen in de Lek de 21-jarige Jan K.
uit Vianen verdronken. Zijn lijk is nog
niet opgehaald.
LYSOL GEDRONKEN. Een meisje
van acht maanden oud, te Roermond,
dat nog in de wieg lag en men van een
fleschje lysol had laten drinken, is aan
de gevolgen overleden.
JONGETJE VERDRONKEN. He
denochtend omstreeks 7 uur hebben te
Den Haag eenige burgers in het
ververschingskanaal nabij de zeesluizen
drijvende gevonden het lijk van het vijf
jarig jongetje A. v,an P. uit de Helmer
straat. Het ventje is Zondagmiddag aan
de Veenkade te water geraakt. Kinde
ren hebben dit toen aan de politie me
degedeeld, die tot heden naar het lijk
je heeft gedregd,
MOORD OP EEN HALFJARIG KINDJE.
De vader geeft zich als dader
aan.
Te Den Oever (Wieringen) overleec
op 30 Mei van het vorig jaar het onge
veer zes maanden oude kindje, dochter
tje van de familie K,, waarvan de man
werkman was bij de Zuiderzeewerken.
In den loop van het jaar verhuisde de
familie naar Leeuwarden waar de vader
gisteren plotseling een bekentenis afleg
de dat hij zijn kindje zelf vermoord zou
hebben.
Zijn dochtertje leed aan een onge-
neeselijke yuggemergaandoening en de
vader heeft toen het proces versneld
door het kindje stukken brood in den
mond te stoppen en daarna een kussen
voor de mond te binden, waarop het
meisje is g'estikt
Op last van de jusitie is het lijkje op
gegraven en verrichtte dr. Hulst uit
Leiden de sectie.
EEN ROEKELOOZE MOTORRIJDER.
Maandag heeft op den rijksweg Bre
daEtten ter hoogte van den Brem-
berg een ernstig motorongeluk plaats
gehad. Uit de richting Etten naderde
met vrij g'roote snelheid een motorrijder
met duo-passagier, waarvan de bestuur
der het stuur niet vast hield. Gekomen
ter hoogte van den Bremberg ging de
bestuurder plotseling op het zadel van
zijn motor staan ballanceeren. Zoo reed
hij ongeveer 15 m. door en sloeg toen
achterover van zijn motor, terwijl hij in
zijn val mede-passagier meesleurde
Met een erstige hersenschudding
werd de bestuurder opgenomen en naar
het Laurentius Gasthuis te Ginneken
overgebracht. De duorijder had een ga
pende wonde aan het hoofd.
De motor reed zonder passagiers nog
ongeveer 25 m door en botste toen te
gen een boom.
De bestuurder bleek te zijn de 27-
jarige ongehuwde monteur J. F. uit Gin
neken. De duopassagier was de 35-jari-
ge H. S., smid, eveneens te Ginneken
woonachtig.
De gemeente-politie uit Etten heelt
het onderzoek in handen.
Giesteren was de bestuurder nog niet
tot bewustzijn gekomen. Zijn toestand is
zeer ernstig.
(N.R.C.)
IN DEN MODDER GESTIKT. Maan
dagmorgen in de vroegte ontdekte een
passeerende automobilist nabij café de
Halve weg aan den rijksweg te Eist
iemand, die met zijn hoofd voorover
in een moddersloot lag. Nadat hij den
m,an uit de sloot had getrokken, bleek
deze reeds overleden. Een rijwiel werd
boven aan den berm van den weg aan
getroffen.
Bij nader onderzoek bleek de veron
gelukte te zijn de plm, 65-jarige W. G.
G. uit Millingen bij Nijmegen. Hoe dit
treurig ongeval zich heeft toegedragen
kon niet worden vastgesteld. Zeer waar
schijnlijk is de man door de duisternis
misleid, van den betonweg geraakt,
voorovergeslagen en toen in den modder
gestikt.
Abonnementen en Advertentiën vooi
dit blad worden aangenomen door
den Agent K. DE VOS
De rotstuin na den voorjaars-
bloei.
De rotstuin is altijd het mooist in de
maanden April, Mei en Juni. Nu zijn er
reeds tal van laagblijvende soorten uit
gebloeid en verschillende daarvan
kunnen nu zeer goed door scheuren
worden voortgekweekt. Zoo handelen
we met de vroegbloeiende Primula
soorten als; P. veris, P. acaulis, P. wan-
da, P. auricula, P. rosea grandiflora e.a.
We planten deze Primulasoorten bij
voorkeur op een half beschaduwde
plaats en bij droog weer gieten we
vooral den eerten tijd totdat de planten
voldoende zijn aangegroeid. Ook de
mosachtige Saxifragasoorten of steen-
breek zijn weer uitgebloeid en kunnen
op dezelfde wijze door scheuren wor
den voortgekweekt. Vooral voor deze
planten is een beschaduwde standplaats
den eersten tijd gewenscht. Tegen het
najaar planten we ze weer in den rots
tuin en daar geven we ze een lichte en
zonnige standplaats omdat ze daar be
ter bloeien dan in de schaduw. Ook de
laagblijvende en zodenvormende Phlox
setacea, die we in tal van kleuren in den
rotstuin aanplanten, is nu weer uitge
bloeid en kan worden gescheurd. Dit
is misschien wel de mooiste rotsplant
die we hebben. Tijdens den bloei zien
we nagenoeg geen blaadjes, zoo is de
ze plant met bloempjes overdekt. Nu
gaan de jonge scheutjes weer groeien en
is het een zeer geschikte tijd om te
scheuren. We behoeven deze niet op 'n
beschaduwde plaats uit te planten maar
toch brengen we tijdelijk eenige scherm-
materiaal aan totdat de plantjes zijn
aangegroeid. Andere rotsplaintjes, die
nu zijn uitgebloeid en gescheurd kunnen
worden, zijn o.a. Arabis Alpina, Veroni
ca repens, Armeria of Engelsch gras en
Cerastium of akkerhoornbloem.
De opengekomen plekken kunnen
worden aangevuld met laagblijvende
eenjarige zomerbloemen en potplanten.
Geschikt zijn Nemesia strumesa, Cam
panula Speculum, Portulacca, Alyssum
Bentami procumbens, Phiex Drummon-
dii, Lobelia erinus, Gazania splendens,
Mesenbrianthemum, Verbena en meer
andere, Door het aanplanten van deze
en soortgelijke planten kunnen we de
rotstuin den geheelen zomer tot een be
langrijk en fraai onderdeel van den tuin
maken. Bovengenoemde aanvullings-
planten verlangen veel zon, maar daar
een rotstuin een zonnige ligging behoort
te hebben, zullen ze daar juist op hun
plaats staan. Het spreekt wel vanzelf
dat we den rotstuin steeds vrij houden
van onkruid en van afgestorven plan-
tendeelen. Ook lette men zorgvuldig op,
dat zwakkere planten niet worden ver
drongen door sterk groeiende soorten.
A. G.
Dr. W. S. Unger schrijft ons:
Tot nu toe meende men, op vrij goede
gronden overigens, te mogen aannemen
dat men zich de wordingsgeschiedenis
der bekende kerk te Veere aldus moest
voorstellen; het massale westelijk deel
van het complex, toren, schip en tran
sept omvattend de zgn. Groote Kerk,
was gebouwd door Anthonis Kelder
man, die in 1479 hierover een contract
sloot met de Kerkmeesters, en vervolgd
door zijn zoon Rombout, die sinds 1512
het werk leidde, doch door de tijdsom
standigheden was het natuurlijk gevolg
hiervan, het koor, nooit voltooid gewor
den; de tweede tot 1834, toen de aan
grenzende, vroeger als Schotsche, later
als Luthersche Kerk gebruikte beuk was
afgebroken, drie aanbouwsels (nu
Ned. Herv. Kerk of Kleine Kerk) be
schouwde men als de restanten der oor
spronkelijke, in 1348 gebouwde Kerk,
die bij voltooiing van de kerk der Kel-
dermansen zouden hebben moeten ver
dwijnen.
Door de bestudeering van enkele over
geleverde rekeningen der kerk. door 'n
gelukkig toeval in het archief der ge
meente Veere bewaard, maakt Frans
Vermeulen thans in de dezer dagen
verschenen tweede aflevering van den
loopenden jaargang van het Oudheid
kundig Jaarboek, ons bekend met een
allermerkwaardigste ontdekking. Uit de
door hem vermelde rekeningposten
blijkt nl. onomstootelijk, dat in 1542
1543 een koor met omgang, met de
daarbij behoorende meubileering is tot
stand gekomen!! Het wordt nog ge
noemd in 1565; de rekeningen bevatten
tot 1570 niets omtrent een of andere
catastrofe, die tot afbraak van het groo
te en opbouw v,an het huidige, kleine
koor zou hebben geleid; in 1572 is de
kerk aan de Hervormden overgegaan.
Daar de huidige situatie, een slechts
tot de halve hoogte der zgn. Groote
kerk reikend hallenkoor van drie, la
ter twee beuken, reeds voorkomt op
een absoluut betrouwbare prent van
Pieter Bast uit 1598, moeten wij aan
nemen, dat dit gedeelte, hoe vreemd
het in zeker opzicht ook klinken moge,
tusschen genoemde jaren moet zijn op
getrokken. En naar de wel bij uitstek
deskundige schrijver doet opmerken,
verzet hetgeen het getouw zelve ons
doet zien, zich tegen een zoo late da
teering nice. De baksteen, waarvan de
kleine kerk is opgetrokken, is gebleken
precies van hetzelfde formaat (12 y 12
X 6) te zijn ds die, welke aan schip en
dwarspand hier in- en uitwendig be
kleed met bergsteen werd gebezigd.
Maar vooral van belang in dit verband
is hetgeen Vermeulen opmerkt over de
bladkapiteelen der zuilen tusschen de
beide beuken. Hij acht deze nl. „niet
anders dan verkleinde herhalingen der
karakteristieke Keldermans-kapiteelen
in het schip, dat wil dus zeggen: zoo
duidelijk uitgesproken Brabantsch laat-
gothisch als men 't zich wenschen kan.
Met het midden der 14e eeuw, den tijd
waarin, naar men tot nog toe onderstel
de, dit koor zou zijn gebouwd, hebben
deze in de vormentaal der allerlaatste
Brabantsche gothiek gehakte kapiteelen
zeker niets te maken!" En hij conclu
deert, dat er geen andere mogelijkheid
is dan dat het nog bestaande fragment
koor kort na 1570 zou zijn gebouwd, na
dat door een of andere oorzaak het in
1543 voltooide koor met omgang was te
gronde gegaan.
Vermeulen geeft hetgeen hier in het
kort is weergegeven belangstellenden
mogen het artikel zelf ter hand nemen
als hypothese, onder het nadrukke
lijk voorbehoud, dat voortgezet onder
zoek noodig is om in dit probleem de
gewenschte opheldering' te brengen.
Daarvoor zal ontgraving wenschelijk zijn
op het terrein van het koor, teneinde
na te gaan, of 'de fundeeringen van een
ander koor aanwezig zijn. Naar ik ver
nam, heeft een voorloopig onderzoek
niet tot een resultaat geleid. Maar de
bovenvermelde bronnen laten, tenzij
mocht blijken dat wij de zaak tenslotte
toch geheel anders moeten inzien, naar
mijn meening toch wel geen twijfel aan
de juistheid van Vermeulen's voorstel
ling toe. En ik voor mij zou geneigd zijn
er dan de conclusie aan te willen ver
binden, dat dit koor in het laatst der
16e eeuw van de afbraak van dat van
1543 zou zijn gebouwd.
Hoe een democratisch vorst
leeft en werkt.
(Van onzen Londenschen
corresponden t.)
Het valt te begrijpen, dat men in Ne
derland, na alle overstelpende gebeur
tenissen in de buitenlandsche politiek
die de wereld de laatste maanden ge
schokt hebben, een figuur uit het oog
heeft verloren, die in Februari nog in 't
centrum der aandacht stond; Edward
de Achtste, koning van het Britsche
Rijk en keizer van Indië. Men deed dit
ten onrechte, want koning Edward is
véél meer dan zijn vader een fac
tor in de ontwikkeling der internationa
le toestanden; veel meer zelfs dan wij
len koning George toen deze nog niet,
door ziekte ondermijnd, de regeerings-
zaken aan zijn vertrouwde ministers en
raadslieden moest overlaten.
Er zit een man op den troon in Brit-
tannië, die, dank zij de voortreffelijke
democratische opvoeding van het En-
gelsche volk en gesteund door een par
lement in den waren zin, werkt aan zijn
ideeën, die een merkwaardige menge
ling van Britsch conservatisme en zake
lijk modernisme bezitten.
En dezer dagen doet zich de gelegen
heid voor om nog eens dezen vorst ook
buiten zijn rijk weer onder de aandacht
te brengen, want Dinsdag 23 Juni was de
koning jarig.
Edward VIII is jarig.
Men heeft, ook in Londen, de laatste
maanden niet veel van den koning be
merkt. Stil en teruggetrokken naar
zijn aard leeft hij in St. James Pa
lace, het middeleeuwsche kasteeltje,
zoolang zijn moeder, Queen Mary, haar
appartementen in Buckinghampalace
nog betrekt. Bovendien belet de hof
rouw hem veel in het publiek te ver
schijnen. Vele gebeurtenissen in dit
„season anders door de aanwezigheid
des konings opgeluisterd, hebben hem
gemist, 's Morgens ziet een kleine groep
belangstellenden hem van St.-James
naar Buckingham-palace gaan. Twee of
drie maal misschien heeft koning Ed
ward ter gelegenheid van een levee ten
hove dien weg in volle statie afgelegd.
En ook het bezoek dat hij aan zijn ver
schillende bezittingen bracht, een paar
weken terug, verliep incognito en zon
der officieel vertoon.
Maar gisteren Dinsdag, op zijn ver
jaardag verliet de koning zijn isolement,
voor het bekende „Trooping the Co
lour"; de gardetroepen defileerden op
de open ruimte tusschen Whitehall en
St. James Park voor hem. Er waren tri
bunes opgericht, vanwaar Queen Mary,
de koningin-moeder, en de leden van
hofhouding, regeering en corps diploma
tique het schouwspel gadesloegen.
De koningin-moeder zag haar zoom
daar echter niet voor het eerst aan het
hoofd der parade: eenige jaren terug
heeft de koning deze plechtigheid waar
genomen voor zijn vader, koning Geor
ge, die toen ernstig ziek was, de ziekte
waarvan hij nooit geheel hersteld is.
Hoe de koning leeft.
De koning heeft zich een geheel ande
re levenswijze aangemeten dan zijn va
der. Een deel van de lastige hoftraditie
is direct door hem overboord gegooid;
en zijn dag-indeeling benadert die van
den zakenman.
lederen dag staat hij om half acht op,
naar ons verteld werd. Hij drinkt thee
en kijkt de kranten door voor actueel
Britsch nieuws. „Buitenland" neemt hij
pas later onderhanden wie beter dan
hij zou weten wat er op dit gebied ge
beurt. en gebeuren zal Zijn secre
tarissen hebben in de dagbladen aange-'
streept wat men weet dat zijn belang
stelling zal trekken.
Op „ingezonden stukken" vooral poli
tiek, studeert hij minuten lang. Het is
één van zijn manieren om de publieke
opinie te bestudeeren.
Na het ontbijt houdt koning Edward
zich eenige uren met particuliere zaken
bezig, hij behartigt de belangen van zijn
familie, landerijen en andere bezittin
gen. Hij is dan „private gentleman"? tol
half elf ongeveer, wanneer hij zich naar
Buckingham Palace begeeft.
Staatszaken.
Hier, omringd door zijn secretarissen,
komen het meest de moderne opvattin
gen van den monarch tot hun recht.
Stapels staatsstukken wachten op de
koninklijke handteekening. Alle stukken
ziet hij snel maar accuraat door, met
blauw potlood nu en dan iets aanvul
lend. Constant wordt daarbij door hem
de telefoon gebruikt; als Z. M. nadere
bijzonderheden van hoofden van depar
tementen of adviseurs wil weten, ge
schiedt dat heel eenvoudig: per telefoon
en menig minister heeft op zijn depar
tement al eens de bekende stem onver
wacht aan het toestel gehad. In het blad
van het koninklijk schrijfbureau, is een
schakelbord ingebouwd, drie telefoon
toestellen staan er naast, een voor alge
meen gebruik, en lijnen naar St. James
Palace en „Fort Belvedere", het week
end huis van den koning.
Een ander nieuwtje, door den koning
ingevoerd, is het gebruik van schrijfma
chines voor eigen gebruik hij bezit er
twee, beiden portables, die gemakkelijk
in de auto zijn mee te nemen. Konin
klijke redevoeringen en de particuliere
brieven (de privé correspondentie
wordt zooveel mogelijk beknopt ge
voerd, maar is nog uitgebreid genoeg!)
tikt Edward VIII eigenhandig, waarbij
