jtfrwitYcifilq GOESCHE COUPANT^lM NIEMEIJER'S p Welkom Nederlanders Het Algemeen Nederlandsch Verbond. i® WEER ER mm. No. 120. DRIE BLADEN. VRIJDAG 22 MEI 1936. EERSTE BLAD. 179e JAARGANG. (Groepsdag te Middelburg. Le- a g- en per pot, iam- Ile van en 8 MIDDELBURGSCHE COURANT dagblad Voor Middelburg, Goes en agent schap Vlissingen f 2.30, elders 2.50 per kwartaal Week-abonn. in Middelburg en Goes 18 et. p. w. Advertentiën 30 ct. per regel, ingez. mededeelingen 60 ct. p. r. sy contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr. Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgscbe Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterst»«*t te Middelbn»«. Telefoon Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17. Aangesloten by het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers. Familieberichten en dankbetaigisgee i—f regels 2.10, elke r. m, 30 ct. Rubriek „Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 rsgdt, a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. B3S': „Brieven" of „Bevragen bureau dezer COK- rant" 10 ct. extra Bawijsnommers 5 rtei. De liefde tot syn la n i Is yeder aangeboren. Vondel. Zeeland is een geliefkoosde congres provincie en het meerendeel zulker jaarvergaderingen vindt dan wel plaats in een van Zeelands twee grootste ste den, op Walcheren: in de hoofdstad met zijn indrukwekkend Raadhuis en zijn, herinneringen aan een ver verleden opwekkende, Abdij, of in Vlissingen met zijn boulevard en strand en de nergens in Nederland zoo te vinden aantrekke lijkheid van zijn druk bevaren Scheide- stroom. Het spreekt vanzelf, dat het den Zeeuwen deugd doet, wanneer er in hun provincie veel van die vergaderingen plaats vinden. Dat brengt wat leven in de brouwerij, wat vertier op straat en verteer in eet- en drinkgelegenheden en het wekt bovendien in degenen, die aan zulke bijeenkomsten deelnemen, het be wustzijn van de uitzonderlijke schoon heid van Neêrlands Zuidwestelijkste pro vincie zoo van de wijde vergezichten met de klare luchten er boven als van de steenen herinneringen aan een schoon en roemrijk verleden hetwelk dan weer tot gevolg kan hebben, dat deze wetenschap verder uitgedragen wordt en dat weer en meer anderen naar hier komen. Wie dus in Zeeland zijn jaarvergade ring wil houden, hij is hier van harte welkom: kunst of wetenschap, arbeider of middenstander; of men het doorvor- schen van oude bescheiden dan wel den opbouw van, een nieuwe maatschappij in zijn vaandel schrijft: men zal hier gaarne ontvangen worden. Dit moet in het algemeen gezegd wor den. Want het is niet mogelijk te dezer plaatse een iegelijk in het bijzonder te verwelkomen. Daartoe zouden we trou wens slechts redenen moeten zoe ken, en dat blijft altijd ietwat. ge zocht. Het moet dus wel een bijzondere re den zijn die ons dwingt, en ons de vrij heid geeft tevens, vandaag te dezer plaat se wel een bijzonder en een recht harte lijk welkom toe te roepen ,aan degenen, die vandaag en morgen te Middelburg hun jaarvergadering houden: de groep Nederland van he' Algemeen Neder- landsch Verbond. Die reden is er. Zij is te vinden in de doelstelling van het A.N.V.. welke is: „versterking van de volks kracht bij de volksgroepen die tot den Nederlandschen of Dietschen stim be- hooren, gepaard gaande met versterking van het bewustzijn van de verwantschap dezer groepen." Dit is natuurlijk immer een goed en prijzenswaardig doel geweest alleen, het heeft voor een mensch den eenen tijd meer .aantrekkingskracht dan den anderen. Men kan ook zeggen: in be paalde tijden dringt zich de noodzake lijkheid van het doel meer naar voren dan anders. In een rede, die de alg. voorz. van het A. N. V., nu wijlen prof. J. te Winkel, eens heeft gehouden, zeide hij o.a, dat de ingenomenheid met liet Verbond bij zijn voorstanders nog meer dan op het verstand berust op het gevoel. Dit was heel juist gezien. En: ontegenzeggelijk valt een herop bloei van het nationaal-Nederlandscne gevoel juist vandaag aan den dag te .al len kant vast te stellen. Een verblijdend teeken. In dit geheel van verschijnselen nu neemt het A. N. V. een waardige en te vens een bijzondere plaats in. Een waar dige om zijn doelstelling en de goede middelen, waarmee het tr,acht dit doel te bereiken; een bijzondere omdat het onzen Nederlandschen gezichtseinder verruimt verder, veel verder legt En men weet het: slechts door hooger klim men wijkt de kim! In groote trekken kan gezegd worden, dat het A. N. V. zijn werking uitstrekt over Nederland, Vlaanderen en Zuid- Aïrika. Omdat het Verbond godsdiensti ge noch staatkundige richting heeft, ont houd! het zich evenwel van elke inmen ging in zuiver godsdienstige of staatkun dige zaken. Het werkt dus cultureel en niet politiek. Dit m,aakt het mogelijk voor alle goede Nederlanders, die hun taal en hun zeden zoo lief heb ben dat zij ze willen verdedigen en er voor willen strijden, toe te treden tot het Algemeen Nederlandsch Verbond. Het maakt dit m o g e 1 ij k: het maakt dit tot plicht tevens. Wij hopen van harte gaarne, dat de jaarvergaderinggangers van 't A. N. V. twee goede dagen in Zeeland mogen heb ben. dat zij de Zeeuwsche Nederlanders zullen waardeeren, het Zeeuwsche land schap in zijn schoonheid zullen gaan lief hebben wij hopen tevens, dat deze groepsdagen v.an het A. V. bij de Zeeuwen belangstelling zullen mogen wekken voor het groote en juist nu zoo belangrijke doel, waarnaar dit Verbond streeft. Nadat Vrijdagmiddag in. het gebouw St. Joris te Middelburg de algemeene vergadering was gehouden van den Groep Nederland van het Algemeen Ne derlandsch Verbond, ving de groepsdag aan. Die werd begonnen met een officieele ontvangst ten Stadhuize bij monde van den burgemeester, den heer M. Fern- hout, die ongeveer als volgt sprak: Mijnheer de voorzitter, Dames en Heeren. Het was het gemeentebestuur recht aangenaam,' te vernemen, dat Groep 4 Nederland van het A, N.V. ditmaal in Middelburg haren groepsdag wenschte te houden. Mij is het een bijzonder voor recht, U het welkom te mogen toeroe pen in Zeelands hoofdstad en binnen 't Stadhuis dat reeds zoovele eeuwen de stille getuige heeft mogen zijn van het Nederlandsch leven, gelijk het in dit ge- west.en in deze stad, bij afwisseling zich rijker en krachtiger ontplooide, of ook in trag'er gang zich heeft voortgezet. Aan die wet van meer en minder, van sterker en zwakker, wet als het ware van de wisseling der seizoenen, waaraan alle leven onderworpen is, ontkwam naar in de laatste jaren duidelijk bleek, ook niet de afdeeling Middelburg e.o. van het Verbond, die toch zoo goede tijden had gekend. Men ziet in sommige gevallen, men- sclielijk leven, als het in krachteloosheid volstrekt ten doode schijnt op geschre ven door een psychischen schok, die de laatste levenskrachten verzamelde, of door een toevoer aan het organisme van nieuw en gezond bloed over den hachelijken drempel hééngelicht tot nieuwen opbloei komen. Door de samenwerking van soortgelij ke factoren, is naar spr. meent, de plaat selijke afdeeling van den dreigenden on dergang gered. Zij werd in heilzamen zin schokkend beïnvloed door het zoo veel krachtiger leven van de Zeeuwsch- Vlaamsche afdeelingen en vooral door het voorbeeld van het wélgeslaagde Zuid- en Noord-Bevelandsche initiatief. En vervolgens werd zij en dat is eene zeer gelukkige en moedgevende omstan digheid op aanstichting van jonge, even bekwame als geestdriftige krach ten verrijkt met een verrassend groot aantal nieuwe leden op vergrooting waarvan de afdeeling stellig bedacht blijft. Spr. verheugt zich over de herle ving van de Verbondsgedachte in Mid delburg die moge leiden tot krachti ge hervatting van het Verbondswerk reeds op zichzelf, maar nu toch bijzon der, wijl groep Nederland zich over de goede Zeeuwsche berichten van het laat- set halfjaar verblijdend daarin te ge- reeder aanleiding heeft kunnen vinden, uitvoering te geven aan haar voornemen in Zeeland, op Walcheren, hare vergade ring te houden. Allen zijn zeer welkom om de ideëele en cultureele waarde van het werk, naar buiten en naar binnen. De organisatie beoogt naar haar wijde re doelstelling, verhooging van de gees telijke, zedelijke en stoffelijke kracht van Volken en Volksgroepen, die tot den Nederlandschen of Dietschen stam be- hooren, en versterking van hun bewust zijn van onderlinge verwantschap. Zij wil die allen Nederlanders, Vlamingen, Dietsch sprekende Zuid-Afrikaners, er van doordringen, dat ze één cultureele éénheid vormen. Ze wil, strijdend voor de handhaving, verbreiding en zuivering van de Neder landsche taal en voor het behoud van de andere Dietsche talen, bij die Volken en Volksgroepen het bewustzijn verle- Wij hebben somts twee keer gelijk, als wij iemand, die ongelijk heeft, ge lijk geven. mMSÊmïM vendïgen, dat handhaving en versterking van het Nederlandsche Volkskarakter en de Nederlandsche beschaving, mede in hun belang zijn. Zij mengt zich daarbij en het is misschien noodig in onze bewogen da gen daarop den nadruk te leggen als enkel cultureele en niet-partij-poli- tieke organisaties, niet in de interne staatkundige zaken van andere Volke ren, ook niet in de verschillen, die de stamverwante Vlamingen verdeelen. Maar deze doelstelling en al wat daar mee verder samenhangt en er uit voort vloeit raakt behalve het Algemeen Ne derlandsch Cultureel, toch ook wel zeer stellig en direct, ons eigen Nationaal Volksbelang. Hoe zou het ook anders kunnen? Naar den orgaqisatorischen samen hang, waarin alle menschelijk leven zoo schoon en zoo wijs, is geplaatst, wortelt de symphatie voor het Algemeen Ne derlandsche, in de liefde van het bijzon der het Nationaal-Nederlandsche. Evenals de gevoelens voor het eigen volk en het eigen Vaderland hun die peren oorsprong nemen in de liefde tot het eigen gezin en de gehechtheid aan den eigen geboortegrond immers de kleinste ceelen van die grootere ver banden. Daarom, van wat wij hier in dit kleine, oude Nederland, gemeenschap pelijk bezitten in de éénheid, van bloed en van taal, in onze rijke geschiedenis op zoo belangrijke en beslissende pun ten mede gevormd door den onder Oranje's gezegende en geniale aanvoe ring en edele leiding gevoerden strijd voor vrijheid en recht. Van wat ons uit die geschiedenis aan geestelijke waar den, ook aan Volksrechten en Volks vrijheden is toegevloeid. Van wal wij eenmaal waren en nog zijn mogen, van de taak waartoe wij eens werden geroe pen en die welke wij ons nog hier en in de Indiën zien toevertrouwd; vani dat alles wil het A.N.V. ons meer en meer bewust maken en het wil trachten anderen daarop den rechten kijk bij te brengen. Het wil de kennis verbreiden en de waardeering aankweeken van wat Ne derlandsche kunstenaars op welk gebied dan ook en Nederlandsche letterkundi gen, in oudere en nieuwere tijden, aan schoons en waardevols hebben gescha pen en voortgebracht. Het wil niet al leen binnen den eigen stam en daarbui ten in den Vreemde, maar ook binnen de natie, belangstelling wekken voor de geschieHenis van ons Volksbestaan in al zijn vormen en uitloopers, voor onze Nederlandsche geesteshouding' en voor de wijze, waarop Nederlandsche- gaven en krachtige talenten en vermogens, hier en in Indië ja waar ter wereld dan ook, op allerlei terrein ook op dat van de religie, det wetenschap, de kunst, de techniek, den handel, den arbeid werden en worden ontworteld en aan gewend. Zoo erlangt het Verbond zelf zijn ba- vruchtende kracht uit de Nationale Cul tuur van vroeger en van thans en dient het eene taak, waarvoor alle Nederlan ders die zich niet stellen buiten de Na tionale gedachte, zonder onderscheid van ras, en godsdienstig belijden of van politieke overtuiging, de handen kun nen ineenslaan. Gelijk uit de samenstel ling van Hoofd- en groepsbesturen en van de groepsvergaderingen, ook zoo duidelijk blijkt. De nationale gedachte in den historischen zin heel wat an ders dan pochend stamrumoer en Na tionale zelfverheffing of zelfoverschat ting de Nationale gedachte in den echt Nederlandschen zin. Dat is de dankbare erkenning en waardeering van het eigene dat ons in onderscheiding van anderen geschonken werd en de aanvaarding van de uit die geschonken voorrechten voortvloeiende plichten, werd door breede en kracht- tige kringen van ons Volk in letterlijk al zijn samenstellende deelen en lagen, in de ziel onder alle omstandigheden rustig maar trouw en onwankelbaar be waard. Zij belichaamt ingeschapen ge voelens van groote ideëele en culturee le, ook van uitnemende practische waardij. Dat Nationaal besef heeft zijn oude plaats, in vele harten heroverd. Het breekt zich weer meer baan en wint weer meer veld. Met vele anderen, ver Praai me niet van de liefde, zegt DoraT ik ben al gelukkig met 8 Q ^Koffie en /Ae& (Ingez. Med.) heugt zich d&n daarover het A.N.V.dat dit besef steeds heeft willen sterken en welks werk in dezen tijd noodzakelijker en onmisbaarder is, dan ooit. Spr. mag allen hier begroeten in Zee land het gewest, dat zich met Holland in de geschiedenis nationaal en cultu reel gezien, eene zoo belangrijke rol zag toebedeeld. Op het eiland Walcheren, dat met name bij monde van Vlissingen en Veere, op 1 April 1572, wel genoemd de geboortedag van ons onafhankelijk volksbestaan waarvan wij de groote ze geningen, stoffelijke en geestelijke, thans nog genieten, zoo voortreffelijk heeft gerageerd op de Geuzen daad, door zich voor den Prins van Oranje te verklaren, daarmede aan de wel zeer hachelijke zaak van de vrijheid der Ne derlanden eene gunstige en principieel beslissende wending gevend. Spr. mag allen begroeten in Middel burg, stad van roemrijk geworden on dernemingszin en van daaruit geboren handelsglorie, stad van sfeer en van traditie, die nog een klein centrum is van Nederlandsche geestesbeschaving en kunstuiting. Spr. meent niet zoo ver mis te tasten en ook niet onbescheiden te zijn, met de stelling: Als het verbond zich ergens recht kan thuis gevoelen, dan moet het b.v. te Middelburg zijn. In Middelburg leeft men behalve in de schaduwen van morgen, dagelijks en zeer reëel in den glans van het verle den. De eeuwen spreken U toe uit zijn bouworde en zijn beroemde monumen ten. In sterke mate, ook uit dit Stadhuis. In de oudheidskamer zal men twee re lieken aantreffen van groot historisch en meer dan plaatselijk belang le De oudste oorkonde gesteld in het Nederlandsch, het stadsprivilege, dat ,in zin te Gregorius amende'' dus 11 Maart 1254 door Graaf Willem II, Roomsch- Koning aan Middelburg werd geschon ken. Het was een bevestiging en uit breiding van het privilege, dat in 1217 door zijn voorgangers was verleend. Middelburg, dat omstreeks het midden van de 13e eeuw was gegroeid, had bui ten de oude kern een nieuw stadsdeel zien ontstaan, waarin o.a. het Begijnhof dat in hetzelfde jaar 1254 binnen de stad werd getrokken, die sindsdien door de tegenwoordige binnengrachten werd be grensd Het privilege bevat in 100 ar tikelen, als alle dergelijke oorkonden, bepalingen van materieel en formeel pri vaat- en strafrecht en bergt de kern van het stadsbestuur, zooals dat tot bei einde van de 18e eeuw heeft bestaan: 13 schepenen, waaronder een of twee our- meesters en poorters, die zij er bij raad plegen" de latere 12 raden. 2e Het tochtportaal, omstreeks 1520 door onbekende hand gemaakt voor het fraaie Renaissance hotel, dat Adolf Har- dinck rentmeester van Zeeland onder Karei V zich in den Langedelft, op den hoek der St. Janstraat liet bouwen. In 1576 was dit huis eigendom van den Prins van Oranje wiens dochter Char- Middelburg, 22-V-'36, Woensdag en Donderdag: hoogste luchttemperatuur 19.2 °C (66 °F); laagste 9.7 °C (49 °F). Heden 9 h: 11.2 °C; 12 h: 13.5 °C. 2.8 mm regen. Hoogste barometerstand te dezer stede, in het afgeloopen etmaal: 763 mm; laagste 761 mm. Hoogste barometerstand in het Euro- peesche waarnemingsgebied: 766.8 mm te Valentia; laagste 750.3 mm te Mar seille. Verwachting tot morgenavond; Meest matige, tijdelijk afnemende N,W, tot Z.W. wind, zwaar bewolkt tot betrokken, regenbuien, aanvankelijk iets zachter. Zon op: 4 h 57; onder: 20 h 57. Licht op: 21 h 27. Maan op: 5 h 52; onder: 23 h 12. E.K. 28 Mei. e Hoog- en Laagwater te Vlissingen; Mei. Hoogwater. Laagwater. Vr. 22 S 2.45 15.18 Za. 23 3.38 16.05 Zo. 24 4.29 16.53 9.24 21.49 10.09 22.41 10.56 23.30 Hoog- en Laagwater te Wemeldinge; Mei. Vr. Za. Zo. 22 S 23 24 Hoogwater. 4.49 17.24 5.40 17.10 6.27 18.54 Laagwater. 10.22 22.51 11.10 23.42 12.01 24.32 H lotte er in Maart 1577 geboren werd. Tot 1582 toen in Vlissingen het Prinsen huis werd gebouwd, woonde de Prins hier van tijd tot tijd. Door dit portaal 't eenige wat er van dit fraaie huis over is schreed de Prins als hij zijne woning verliet, om zich- naar de staten vergadering te begeven En om nog een derde historische bij zonderheid te noemen, herinnerde spr. er aan, dat Jacob Cats, geb. te Brou wershaven, 20 jaren van zijn leven, n.l. van 1603 tot 1623 te Middelburg heeft doorgebracht. In 1603 vestigde hij zich er als advo caat en zag zich reeds op het eind van dat jaar, met zijn vriend Simon van Be aumont, die ook als dichter bekendheid heeft verworven, benoemd tot stadsad vocaat. In October 1921 werd hij pensio naris wat hij bleef tot hij in gelijke be trekking 31 Maart 1623, naar Dordrecht overging, om later raadspensionaris te worden van Holland. Met genoegen denkt hij steeds aan zijn Middelburgsche jaren terug. Toen hij in 1655 een exemplaar van zijn werken vereerde aan de verschillende steden, op welke hij betrekking had, kreeg Middel burg er ook een, vergezeld van een lang gedicht, aldus beginnend: „Ik heb ook overlang in Uwen Raat geseten; En dat en wil ik noyt, ja sal het niet vergeten. De gunst mi] daer getoont, en d'eere mij geschiet, En gaet tot fasten toe uijt mijn gedachten nijet." En verder: Onvangt het kleyn geschenk, het is een gunstig plant Want ick noem Uwe stadt, mijn tweede Nederlandt. Dit laatste zeggen er nog heden ten dage velen Cats na. Behalve door zijn ambtelijke werkzaamheden heeft Cats in zijn Middelburgsche periode ook als dichter zich verdienstelijk gemaakt. Met zijn ambtgenoot Van Beaumont, de ge broeders Scotte, Hofferus, Philibert van Borssele en anderen, vormde hij om de kunstzinnige gebroeders Van de Venne Jan Pietersz. v. d. Venne, graveur en kunstkooper op de Korte Burg, en Adriaen v. d. Venne, schilder van naam en dichter een kring, die in 1623 een verzameling hunner gedichten uitgaf „De Zeeuwsche Nagtegael" genoemd. Zij waren a.h.w. voor Zeeland, wat de Muiderkring is geweest voor onze let terkunde in Holland. Herinneringen van historische betee- kenis liggen hier voor het grijpen, ter wijl men ook thans nog op Walcheren te kust en te keur „Zeeuwsche nachtega len" van allerlei aard kan hooren zin gen! Redenen, naar ik hoop, voor U Da mes en Heeren, om Uw bezoek spoedig na dezen Groepsdag en waarom dan niet bij herhaling? te herhalen! Tot het genieten van de bekoring en het ondergaan van de rust, die stem ming en sfeer van de stad en de onvol- mrg.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1936 | | pagina 1