DE PAGODE De kruiser „De Ruyter". KRONIEK vai den DM. TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE COURANT) VAN DINSDAG 28 APRIL 1936. No. 100. DE VREDESVERDRAGEN EN HET PACT VAN LOCARNO. Fraaie aanwinst voor onze Marine. Een ingewikkelde technische constructie, waarbij met alle gevechtseischen reke ning is gehouden. 8—tamemm der Sande Lacoste aan den bouw mee gewerkt. De kiel werd gelegd in Nov, 1933 en op 11 Mei 1935 liep het °chip van stapel dwz., men liet het water loo- pen in het groote dok, waarin het was gebouwd. De kruiser is 170 meter lang en 15,8 meter breed. Bewapening en machinevermogen. Vergelijkt men het aantal vuurmonden van dezen kruiser met die van de oor logsschepen uit de 17e eeuw, dan moet het aantal teleurstellen. Het moderne geschut echter, dat bovendien veel ver der draagt, kan zoo belangrijk sneller bediend worden, dat hier waarlijk niet van een achteruitgang kan worden ge sproken. De kruiser is bewapend met drie pant sertorens elk met twee kanonnen van 15 centimeter en één alleen staand kanon van hetzelfde kaliber in een schild, to taal dus zeven kanonnen van 15 centi meter, waarvan er drie vuur kunnen geven recht vooruit en vier recht ach teruit. Alle torens en het eene kanon zijn opgesteld in de midscheeps, zoodat de heele batterij over één boeg ge bruikt kan worden. Als luchtafweerbat- terij zijn, geheel vrij even achter het midden van het schip, op een hoog dek huis vijf dubbel-mitrailleurs van 40 mili- meter opgesteld Bovendien vinden voor aan den commandotoren nog vier dub bel-mitrailleurs van 12,7 milimeter een plaats. Gedeeltelijk is de De Ruyter ook een vliegtuig-moederschip. Dat kan bij een gevecht van zeer groot belang zijn voor de verkenning. Medegevoerd worden nl twee Fokker-watervliegtuigen, die met een catapult, welke in alle richtin gen draaibaar is, afgeschoten kunnen worden. Des nachts kunnen sterke zoeklichten de duisternis doorboren. De snelheid van den kruiser moet 32 zeemijlen per uur zijn, dat is bijna zes tig' kilometer, en met inspanning van alle krachten kan de snelheid gedurende korten tijd nog grooter wezen. Dat is van veel belang omdat onze kruiser vlug moet kunnen wegkomen, wanneer schepen met zwaardere bewapening of een groote overmacht hem bedreigen. Daardoor kan hij echter ook onverwacht ergens opduiken en zoo den vijand ver rassen. Om deze snelheid te bereiken, zijn 66,000 pk noodig die verdeeld zijn over twee turbine-installaties, welke ieder één schroef aandrijven. De machinerie is gebouwd door de Kon. Mij. De Schel de te Vlissingen. De benoodigde stoom wordt geleverd door zes waterpijpke- tels, gedeeltelijk vervaardigd door Wil- ton-Fijenoord, gedeeltelijk door de Miji De Schelde. Veel is gebruik gemaakt van elec- trisch lasschen, hetgeen groote gewichts besparing heeft gegeven. Waar niet be paald sterk materiaal noodig was is aluminium gebruikt, bijv. voor de heele wandbedekking en voor het meubilair, De beide hijschkranen voor het hijschen en strijken van de sloepen zijn eveneens van aluminium gemaakt Vanwege het brandgevaar is hout nergens toegepast. Alleen het stalen opperdek is met hout bekleed Dit is noodig, omdat anders, vooral in de tropen, het schip onbe woonbaar zou zijn. Alle vitale deelen en de munitiebergplaatsen zijn door pantser beschermd. Waarmee moest worden reke ning gehouden. De heer Van der Sande Lacoste heeft ons tevens een korte uiteenzetting ge geven over de verschillende eischen, waarmee bij den bouw van een oorlogs schip rekening moet worden gehouden. De voornaamste eischen betreffen de bewapening, de pantsering, de maxi mum snelheid (dus het benoodigde ver mogen), de brandstofvoorraad, de muni- tievoorraad en de inventaris. Elk van deze eischen vraagt een zeker, beschik baar te stellen gewicht. Deze gewichten bij elkaar bepalen de grootte van het schip Gaat men omgekeerd uit van een bepaalde grootte (waterverplaatsing) dan is het duidelijk, dat grootere bewa pening^ slechts kan geschieden ten kos te bijv. van het gewicht, beschikbaar voor de pantsering of voor de brandstof voorraad. Iedere marine heeft haar speciale ei schen, welke weer verband houden met het doel, waarvoor de schepen bestemd zijn. Een schip, dat vermoedelijk veel bij huis zal moeten ageeren, kan vol staan met minder brandstofvoorraad. Het hierdoor beschikbaar gekomen ge wicht kan weer ten goede komen aan de bewapening of pantsering'. Dit is de verklaring, dat schepen van eenzelfde type en waterverplaatsing bij de eene natie veel zwaarder bewapend zijn dan bij een andere. Vergelijkt men alle ge gevens, dan zal men spoedig uitvinden, ten koste van welk onderdeel deze zwaardere bewapening is tot stand ge komen. Het spreekt vanzelf, dat voor de Ne- derlandsche marine een groote brand stofvoorraad, dus een groote actie-ra dius, van veel belang zal zijn. De scheepsbouwer zal evenwel moeten zor gen, dat het eigenlijke, doode, rompge- wicht zoo klein mogelijk is, zoodat zoo veel mogelijk gewicht ten goede komt aan de militaire eischen. In de Nederlandsche marine hebben de kruisers tot taak in de eerste plaats het handhaven van de neutraliteit en 't tegengaan of voorkomen van neutrali- teitsschendingen. Dit vereischt groote snelheid en, in verband met de uitge breidheid van Indië, een grooten actie radius. Verder zullen de kruisers als verkenners moeten optreden waarvoor ook snelheid en een groote actie-radius noodig is. Een derde taak kan zijn, het steunen van onderzeebooten, door het verdrijven van vijandelijke lichte strijd krachten, die zullen trachten door hun snelheid en door hun bewegelijkheid, de onderzeebooten onder te drukken, zoo dat deze niet tot den aanval kunnen overgaan Hiervoor is een flinke batterij van middelbaar geschut noodig, bene- ivens een patsering, bestand tegen vuur, dat door deze lichte strijdkrachten ge geven kan worden. Aangezien bij dit steunen van onderzeebooten de kans groot is, dat men spoedig komt te stui ten op een overmacht of op schepen met zwaarder geschut is ook hier groote snelheid een dringende eisch. Tenslotte zal de centrale bevelvoering van den kruiseF üit moeten plaats heb ben. Deze bevelvoering vereischt ruim te welke noch op een onderzeeboot noch op een vliegtuig, noch op een ja ger te vinden is. Een vlootvoogd met zijn staf kan bezwaarlijk, zittend op een krukje of liggend op zijn knieën, zijn plannen behoorlijk uitwerken! Om de bevelvoering mogelijk te maken moet beschikt worden over een krachtige ra- dio-telegrafie, waarbij als eisch geldt, dat met verschillende stations gelijktij dig correspondentie gevoerd kan wor den, hetgeen ruimte en vooral gewicht kost. Ook hiervoor deugt de onderzee boot, het vliegtuig of de jager niet. De artilleristische kracht is nog steeds superieur aan den vliegtuigbouw, in aanmerking nemende, dat een vliegtuig gedurende den nacht fin Indië het halve etmaal) op zee n'ets kan beginnen en dat er ook luchtafweergeschut bestaat. Om deze reden alleen al zijn kruisers in onze defensie onm'sbaar. "Met dit alles moest bij het ontwerpen en den bouw rekening worden gehou den. Verblijdend is. dat de kruiser De Een overzicht. Dezer dagen is ons door een lezer ge vraagd om een uiteenzetting van de ver schillende verdragen, waarover de laat ste maanden weer zooveel te doen is ge weest: het pact van Locarno, de vredes verdragen etc. In een vergadering te Souburg waren deze dingen ter sprake gekomen. De meeningen er over liepen nogal uiteen. Wij kunnen op deze plaats natuurlijk niet in den breede op al de kwesties, die hiermee samenhangen, ingaan. Een boek van ettelijke honderden pagina's zou dan geschreven moeten worden (derge lijke boeken zijn er trouwens genoeg). Wel lijkt ons nuttig op grond, van wat de lezer in kwestie ons mededeelde, nog eens een globaal overzicht van de zaak te geven. Het staatkundig resultaat van den we reldoorlog is indertijd neergelegd in een aantal vredesverdragen, waarvan de voornaamste zijn: die van Versailles, St. Germain, Trianon en Neuilly. (Voor den wapenstilstand in 1918 werd te Brest- Litofsk reeds vrede gesloten met Rus land, doch dat pact kan hier buiten be schouwing blijven: het werd door de an dere als 't ware achterhaald). Te Versail les was Duitschland het kind van de re kening; het verloor grondgebied (Elzas- Lotharingen, Eupen en Malmedy, een stuk van Sleeswijk-Holstein, Dantzig en de Poolsche Corridor, Memel, en een deel van Opper-Silezië); het moest ont wapenen en ontzaglijke schattingen be talen (herstel-schuld). Deze laatste beide dingen zijn intusschen al weer van de baan. Door den herstel-schuld is na veel gemarchandeer een streep gehaald en Hitier heeft verleden jaar den dienst plicht hersteld en dit jaar het Rijnland weer laten bezetten. Te St. Germain ging het om Oostenrijk dat ingeperkt werd tot een zelfstandig klein land, dat een stuk van Tirol aan Italië moest afstaan, Bohemen aan Tse- cho-SIovakije, Bosnië etc..aan Zuid-Sla- vië en dat eveneens moest ontwapenen. (Ook Oostenrijk heeft onlangs den dienst plicht hersteld en dus eigenmachtig de desbetreffende bepalingen geannuleerd). Te Trianon lag Hongarije op de slacht bank. Bijna twee derde van 't Hongaar- sche grondgebied hebben de drie landen der z.g. Kleine Entente (Tsjecho-Slova- kije, Roemenië en Zuid-Slavië) als buit toegeworpen gekregen. (Roemenië ver wierf bovendien nog Bessarabië van Rus land). Het verdrag van Trianon is het schandelijkst van allemaal, Eenige mil- lioenen Hongaren staan thans onder vreemde overheersching. Het is geen wonder, dat men te Boedapest perma nent op het aambeeld der revisie (van de herziening van het verdrag van Tria non) hamert. Hongarije moest natuurlijk ook ontwapenen. Tot dusver heeft men zich daar aan deze clausule gehouden. Te Neuilly werd over Bulgarije be schikt. In vergelijking met de andere slachtoffers kwam dit land er nog be trekkelijk genadig af. Aan de plicht tot ontwapening heeft het zich, evenals Bulgarije tot vandaag gehouden. Min of meer los van al deze verdra gen staat dat van Lausanne, dat in 1923 met Turkije gesloten werd. Turkije heeft van de Centrale mogendheden het best geboerd. In Klein-Azië zette het na 1918 den strijd voort, o.a. tegen de Grieken, die leelijk klop kregen. Wel moest het de zeeëngten (Dardanellen en Bosporus) ontmantelen, om oorlogsschepen even tueel vrije doorvaart te waarborgen. De laatste weken is deze zaak, zooals men weet, aan de orde gesteld. De Turksche regeering wil zijn volledige souvereini- teit over deze wateren, die het Ettro- peesch van het Aziatisch Turkije schel den, terug hebben. Vermoedelijk zal dat wel gelukken. Tenslotte het verdrag van Locarno. Dit is een heel ander pact dan de vredes verdragen. Het kwam in 1925 tot stand. De drie beroemd geworden staatslieden: Briand, Stresemann en Chamberlain zetten het op pooten. Het waarborgde de grenzen tusschen Duitschland en Frankrijk en Duitschland en België en vormde de inleiding tot Duitschland's entrée in den Volkenbond. Het is niet juist zooals men in de bewuste ver gadering te Souburg blijkbaar onderstel de dat Hitier eenig aandeel in de tot standkoming van het pact had. In 1925 had Hitier nog niets in de melk te brok ken. Integendeel: anderhalf jaar tevoren sneed hij zich in de vingers met de be- (Van onze n-r e d a c t e u r). Er is wél veel veranderd, sinds Mi- chiel Adriaenszoon de Ruyter met zijn houten zeilschepen de zeeën schoon- veegde van vijanden! Hoeveel is er zelfs niet veranderd, sinds in 1900 het pant serschip De Ruyter voor de Kon. Ne derlandsche Marine werd gebouwd! De nieuwe kruiser De Ruyter, die gisteren zijn eerste proeftocht heeft aangevan gen is daar het getuigenis van. Een he- dendaagsche kruiser is als een fabriek met allerlei fijne instrumenten, bediend door vaklieden,, die op verschillende onderdeelen tot in de finesses zijn ge specialiseerd. Daarvan zijn we wel heel sterk door drongen geworden bij een bezoek, dat wij met andere journalisten op uitnoodi- ging van den regeeringspersdienst aan den kruiser hebben gebracht, kort voor dat het schip ter proefvaart de werf heeft verlaten. Men was nog overal be zig met verschillende werkzaamheden, zoowel onderin als bovenop dat drijven de fort. Allerlei buizen en instrumenten, voor de machinerie, de navigatie en het geschut, gaven echter reeds een duide lijk inzicht in het ingewikkelde mecha nisme, dat dit modernste onder de mo derne gevechtsschepen herbergt. Meesterwerk van moderne tech niek. Een bezoek als dit zonder deskun dige voorlichting zou gelijk staan met het zien van een tooneelstuk in een taal, die men niet verstaat. Gelukkig waren de toekomstige commandant kapitein- luitenant ter zee (binnenkort kapitein ter zee) A. C. van der Sande Lacoste, en eenige zijner officieren bereid die voorlichting te verschaffen, waardoor wij eenigszins een indruk konden krijgen van de inrichting van dit meesterwerk van moderne techniek, Laten we daar aan toevoegen, dat deze leiding er ons tevens op hoffelijke wijze voor behoed heeft, dingen te zien, die geheim moeten blijven en die het buitenland wellicht graag had willen lezen, als we ze arge loos in de krant hadden gezet! Men zou als leek misschien verwach ten, dat een oorlogsschip, hetwelk aan zulke heftige schokken als een zeege vecht blootgesteld kan worden, stevig doch zeer eenvoudig zou zijn ingericht. Het tegendeel is echter waar. Alles is natuurlijk wel stevig maar het aantal faamde Kapp-putsch te München, Wel is juist, dat Hitier eenige malen plechtig heeft verklaard, het Locarno-pact te zul len eerbiedigen. Trouwens eenige in breuk op de Duitsche souvereiniteit maakte het niet; alleen bevestigde het die leelijke bepaling uit het verdrag van Versailles betreffende de militaire ont ruiming van het Rijnland. Dat Rijnland had echterwel bezet kunnen worden, zonder opzegging van het verdrag. - - In de vergadering te Souburg is ook nog van een .verdrag van Weimar" ge rept. Zoo'n verdrag bestaat niet. Be doeld zal zijn: de grondwet van Weimar, welke aan de republiek Duitschland haar staatkundig aanzijn schonk. Zonder ling genoeg heeft de nazi-regeering deze democratische grondwet tot dusver for meel in stand gehouden. g—a—1——it n T—wiwa fijnbesnaarde en uiterst gevoelige in strumenten, dat het interieur van zulk een vaartuig te zien geeft, is legio. De machinerie ervan is dan ook oneindig ingewikkelder dan van een mailschip Dat komt, doordat men met allerlei din gen moet rekening houden, die bij een mailschip niet aan de orde komen. Be neden in den buik van het schip is hel een doolhof van gangetjes, deuren, lad dertjes en trapjes, waar men vaak maar in gebogen houding een wandeling door kan maken. Speciaal de talrijke water dichte schotten, die het binnenste ver- deelen met de daarbij behoorende slui zen", maken het zoo ingewikkeld. Aan zulke dingen moest bij een oor logsschip wel bijzondere aandacht wor den besteed. De kruiser De Ruyter is eigenlijk een schip in een schip. Binnen den buitenwand is een andere wand gebouwd en daartusschenin is 'n ruim te, die als olietank wordt gebruikt. De ketels worden n.l met olie gestookt, wat niet alleen gemakkelijker en pret tiger is voor de bediening, maar ook voor den dienst in Indië practischer. Deze ruimte is ook. evenals het heele schip, door schotten in verschillende stukken onderverdeeld, zoodat een treffer in den buitenwand niet het verlies van den ge- heelen olievoorraad ten gevolge behoeft te hebben. Bovendien kan men, wan neer het schip in een bepaalde richting gaat overhellen dit euvel redresseeren door olie van het eene deel van he' schip naar het andere over te pompen, tot dat het evenwicht is hersteld. Door al die technische bijzonderheden, waarvan er nog verscheidene zouden zijn op te noemen (de brandblussching. het automatiscn alarmsysteem, de tele foon, de schakeling voor snelle en ma tige vaart en vooral de uitnemende ven tilatie, die in alle deelen van het schip in de tropen frissche lucht brengt, om er maar enkele der voornaamste op te sommen) is het geen wonder, dat de bouw van den kruiser De Ruyter dertien millia.en gulden heeft gekost. Het ge volg ervan is ook, dat door een paar goede treffers deze millioenen nog niet reddeloos verloren behoeven te zijn! Het schip is in 1932 ontworpen door het in- genieurskantoor voor scheepsbouw in Den Haag in samenwerking met de tech nici van het departement van defensie. Van den aanvang af heeft de heer Van noch Timothy Carless veel notitie zou den nemen. Zij zeide: Ze zijn naar boven gegaan naar de watervallen, maar zij kunnen ieder oog'enblik terug zijn en zijt gij wer kelijk zoo vriendelijk bij ons te blij ven. Natuurlijk, ik ben gekomen om u beiden te halen, ik dacht dat we naar Langeais zouden kunnen gaan Miss Stalling's doffe, blauwe oogen werden stralend; zij zag vóór zich een dag van louter genoegen. Voor zij kon antwoorden voegde Farryner er aan toe: Maar madame de Bellegarde is niet naar boven gegaan naar de water vallen zij wacht op het vóórplein, de wagen staat daar Dan is zij teruggekomen Ik geloof niet dat zij ooit gegaan is, zij is juist uit het kasteel gekomen. Maar ik zag hen door den tuin loopen, mr. Carless en. Miss Sarsfield, denk ik. Zij had madame de Bellegarde's mantel aan. O! zeide miss Stalling, hoe dom van me! En hoe vriendelijk van mr. Carless om zich met Robinetta op te houden Waarom vriendelijk? vroeg Farry ner kalm. Ik voel altijd een jong meisje als iets moeilijks, zeide miss Stalling ze nuwachtig, en Robinetta is slechts een kind. Hoe oud is zij. Achttien. HBSBÊS Er was een oogenblik stilte, de kwij nende warme schoonheid van den dag was als een last; het scheen moeilijk zich te bewegen of te spreken; miss Stalling dook in haar blauw rieten stoel, haar aardige vingers waren ijve rig bezig met naald en draad en een stuk batist. Toen zij sprak, was het om te zeg- gen: Zij behoorde nu terug te zijn. Men verliest licht den tijd als men wandelt in een tuin, op een dag als deze. Wederom stilte; Farryner ging zitten, de aardige hond aan zijn voeten. Miss Stalling verbrak de stilte. Madame de Bellegarde te laten wachtei! En madame de Bellegarde zelf kwam om 't kasteel heen naar 't bekie- zelde plein met de oranjeboomen in pot ten en de blauwe duiventil, waar deze twee wachten. Miss Stalling keek naar haar en dacht met een onstuimige lovaliteit: wat is zij mooi echt mooi, alsof zij zich zelf wilde geruststellen dat haar vrien din gewapend was en onoverwinnelijk tegen de wreedste slagen van het nood lot. En madame de Bellegarde in haar bleeke, sierlijke kleederen met witte bloemen op de borst en een hoed met veeren, was inderdaad schoon, zelfs al mocht dit een voorbijgaande schoonheid zijn, die glorie van een bloem, die zich ten volle heeft ontplooid, die de lichtste aanraking zal verstrooien. Farryner zeide, opstaande: ,,U heeft een d,ag uitgezocht, die werkelijk hemelsch is. Ja, glimlachte madame de Belle garde, we kunnen in onze voorstelling van het paradijs niet veel verder gaan dan zon en bloeme. Zij blikte in het rond. Is mr. Carless hier? Zij sprak altijd vormelijk en zoo koud mogelijk van hem. Hij is naar boven gegaan naar de watervallen, zeide Farryner. Zal ik hem halen? O neen! glimlachte madame de Bellegarde, en ging zitten en speelde met den hond, die wat lui was. - Lf gaat naar het Aartsbisschoppelijk paleis mijn vondst, herinnerde Far- rijner haar vroolijk. i Ja Uw vondst, maar het zal niet zijn als ons bezoek. Zij was be zorgd voor eiken stoot dien zij hem zou kunnen geven en dankbaar dat hij alles met zooveel beminnelijkheid op nam. En mr. Carless wil graag de kerk zien, St. Gatien en de nieuwe ba siliek. Zij sprak vaag en haar blik dwaalde over den tuin; miss Stalling zeide on voorzichtig: Hij is den tijd kwijt. O, ik was te vroeg, antwoordde madame de Bellegarde dadelijk. En zij gingen voort te wachten met hun drieën, met niets om ,te zeggen. Elke poging iets voor te wenden was weldra onmogelijk; Timothy Carless liet madame de Bellegarde wachten. (Wordt Vervolgd). Door MARJORIE BOWEN. 45). En op haar onschuldige, practische wijze geloofde zij dat zij de reden daar van wist, en die was dat madame de Bellegarde, te fantastisch, een valsche situatie had verwekt, en valschheid, ge loofde miss Stalling, was zeer vrucht baar; uit één verrichte of gesproken leugen ontsprongen er zoovele, dat on gedwongenheid en geluk spoedig waren uitgevaagd. Zij was er volkomen zeker van dat noch van haar, noch van Robinetta, noch van Magnus Farryner die atmos feer van bedriegelijke neerslachtigheid was uitgestroomd neen, die kwam van deze twee, en een heele dag zon der hen zou prettig zijn en hoeveel te meer prettig als zij terugkeerden en elkander hun liefde geopenbaard had den! Als Henriette maar niet zoo be deesd was, treurde miss Stalling, als zij slechts wilde vergeten dat zij niet jong meer is en getrouwd geweest. Want miss Stalling gevoelde wel, dat dit twee dingen waren die geen vrouw kan vergeten. De dag was heet, een aangename warmte doordrong alles; de zon haalde fijne geuren uit kruid en bloem en vrucht; alles spreidde zich weelderig uit tot een laatsten rijkdom van over rijpheid; dè eigenaardige geur van den boksboom zweefde in de warme lucht over de meetkunstige tuinen, en de dichte, gesnoeide wingerd op de terras sen gaf weelderige geuren van den wijn oogst af. Achter de prieelen van blauw lat werk en keurige fonteinen die één hel deren straal opwierpen om in de nette bassins te vallen, rijpten perziken en West-Indische perziken aan de precie- se muurtjes, en de schemerige, bruin- purperen vijgen zwollen achter hun reusachtige bladeren. Miss Stalling stond bij de duiven stil en genoot van de weelderige schoon heid van den dag; zelfs de strenge lij nen van het kasteel schenen beslagen met den glans van den zonneschijn, en de daken torentjes en windwijzers glin sterden in den gouden nevel, die den azuren hemel omsluierde. Een dag welke al de hoedanigheden van volmaaktheid in zich vatte; 't was onmogelijk te gelooven, dat het laat in den herfst was en dat dit het einde zou kunnen zijn zelfs van St. Maarten's zomer. Magnus Farryner kwam de treden van het terras af, gevolgd door de op perste grdltie van den zilveren hond, die aan madame de Bellegarde behoor de en hem liefhad. Miss Stalling was blij Farryner te zien; hij gaf haar een gevoel van steun, van bescherming le gen kleine opwindingen en vervelingen, dat zij echt kalmeerend vond; hij was ook zoo vriendelijk jegens Robinetta, 't rustige meisje, dat hier een vreemde linge was en van hetwelk men niet kon verwachten dat madame de Bellegarde

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1936 | | pagina 5