C
Indië is straatarm, zegt Mr. Hart.
ZEELAND.
AÏERIKL BURG B 20/21
UW TAS
WITKAM'S CESCDENKENHUIS
WEER EN WIND.
STOOMWASSCHERU „ZEELAND"
NUMMER 81.
DRIE BLADEN.
ZATERDAG
4 APRIL 1936.
179e JAARGANG.
Daarom moet Nederland meer voor zijn kost
baar koloniaal gebied doen dan tot dusver
geschiedde.
Langevielesingel D 197 - Tel. 63"/
Tarief per kilo en per stuk.
MIDDELBURG.
GEKLEEDE
ZWARTE HOEDEN
SOES.
tovincinU
ELBURG5CHE COURANT
dagblad Voor Middelburg, Goes en agent-
ichap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
-egel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
|3y contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
22* GOESCHE COURANT^
Uitgeefster Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bq het Bureau voor Publiciteitswaar de der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 1™a
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. RubriaSs
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bq vooruitbetaling Adv. nwS
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewy snommers 5 cent.
{Van onzen m-r edacteur)
In dezen tijd, waarin het vrije ruil
verkeer alom wordt verstikt door een
kwaadaardig weefsel van monetaire en
handelspolitieke woekerplanten, blijkt
een wederzijdsche belangenbehartiging
tusschen Nederlandsch-Indië en het
moederland een niet te ontberen samen
werking te zijn. En van het oogenblik af,
dat het parool voor die samenwerking
werd uitgegeven, heeft vooral Neder-
landsch Indië zich beijverd om zijn aan
deel hierin te leveren. Dat de uitvoering
van die samenwerking echter in ver
schillende opzichten moeilijk is ge
weest. mede omdat tusschen moeder
land en Indië nieuwe schakels moesten
worden gesmeed in een tijd dat beide
deeien van het rijk met groote economi
sche tegenslagen te kampen hadden,
heeft mr. G. H. C. Hart gisteren in een
te Amsterdam gehouden persconferen
tie in het licht gesteld.
Mr. Hart, die directeur is van het de
partement van economische zaken te
Batavia, en hier te lande besprekingen
heeft gevoerd, ten einde te komen tot
een nog meer bevredigende regeling van
de uitvoering der wederzijdsche belan
genbehartiging, is hedenmorgen na zijn
verblijf in het moederland per K.L.M.
naar Indië teruggekeerd. Aan den voor
avond van zijn vertrek heeft hij de mo
gelijkheid, welke deze persconferentie
hem bood, benut om het vaderland er
op te wijzen, dat Indië het zeer vleiend
\indt, wanneer het, van den kring dei-
openbare meening in Nederland uit, op
den schouder wordt geklopt wegens
zijn radicale bezuinigingspolitiek en zijn
aanpassing. Maar juist deze platonische
waardeering, aldus de heer Hart, wekt
dikwijls meer reacties, omdat men het
gevoel heeft, dat de groote massa in
Nederland geen denkbeeld heeft, hoe
zeer deze aanpassing Indië heeft aange
grepen.
Inderdaad is Indië aangepast, maar
het is straatarm. Zelfs meer wellicht dan
ooit tevoren zwoegt de Indische regee
ring om, met hetgeen beschikbaar blijft,
de belangen van de groote massa-bevol
king te verzorgen en men zou verbaasd
staan te zien hoeveel er nog met zóó
bitter weinig wordt verricht op het ge
bied van voedselpolitiek, landbouw- en
nijverhëidbevordering en ziektebestrij
ding.. Doch de beschikbare bedragen
zijn, vergeleken met hetgeen Nederland,
het andere deel van hetzelfde rijk, zich
nog kan veroorloven, wel héél gering.
Gelukkig is Indië in wezen politiek ge
zond en, in tegenstelling tot hetgeen
men hier wel eens schijnt op te maken
uit kernachtige uitingen in Indië, ten
minste even nationaal-Nederlandsch en
dus even loyaal gezind als Nederland.
In de talrijke besprekingen van de af-
geloopen weken heeft mr. Hart ten vol
le gelegenheid gehad om van de meest
uiteenloopende zijden der Nederland
sche moeilijkheden te hooren belichten.
Maar men mag toch nimmer vergeten,
dat de welvaart het woord klinkt
bijna ironisch in deze tijden die Ne
derland ook nu nog geniet en de mo-
ëelijkheden die Nederland ook nu nog
heeit, voor het overgroote deel voort
vloeien uit den band met Nederlandsch-
Indië en dat de werkers in het land,
waar wellicht de beste voorposten van
het Nederlandsche rijk reeds eeuwen
afn grootheid van ons land bouwen,
niet het gevoel mogen krijgen, dat het
moederland ben in den steek gaat laten.
De neer Hart hoopte intusschen, dat
^e.^f 'dI.eP^aan,^ overleg tijdens zijn ver
blijf hier te lande althans iets zou kun-
nen bijdragen tot een versteviging van
de politiek der wederzijdsche belangen
behartiging, waarbij dan met redelijke
wenschen van beide zijden en vooral
met de verschillen m draagkracht, weer
stand en maatschappelijke structuur ten
volle rekening moge worden gehouden
Persoonlijk was hij tenslotte ervan over
tuigd, dat wij aan een knooppunt staan
van economische samenwerking en dat
wanneer Nederland de moeite neemt om
de Indische grieven au sérieux te nemen
en daaraan zooveel maar eenigszins re
delijk en mogelijk is in de huidige toe
standen tegemoet te komen, na de cri
sis de band tusschen Nederland en In
dië hechter in plaats van lesser zal blij
ken te zijn geworden.
Eisch nooit van een kind wat het
niet volbrengen kan. Arbeid, die bo
ven iemands krachten gaat, verlamt en
stemt mismoedig, of maakt oppervlak
kig.
Indië en Japan.
Van groot belang voor Indië is de
economische verhouding tot Japan. Te
gen den vloedgolf van goedkoope Ja-
pansche producten, die de Indische
markt dreigde te overstroomen, heeft
de Indische regeering gemeend een dam
te moeten opwerpen in den vorm van
contingenteeringen. Indië heeft namelijk
den grootsten export naar Westersche
landen en deze landen nu begonnen op
den duur den eisch te stellen, dat Indië
ook bij hen zou moeten koopen, wilde
dit afzetgebied 'behouden blijven. Ook
de export uit het moederland naar de
overzeesche gebiedsdeelen werd op
deze wijze gesteund. De maatregelen,
die de Indische regiering tegen de
Japansche invasie heeft moeten nemen,
hebben daar natuurlijk wrevel gewekt,
maar men zoekt thans reeds lang naar
een overeenstemming, die de punten
van verschil kan wegnemen.
Van Juni tot December 1934 zijn er
onderhandelingen met Japan gevoerd,
doch men is tenslotte uiteengegaan, om
dat men het over de hoofdzaken niet
eens kon worden. Speciaal de scheep
vaartkwestie vormde een punt van on-
eenigheid. De scheepvaartmaatschappij
en zijn daarop onderling met het voeren
van onderhajndeljingen begonnen, doch
deze zijn al dadelijk afgestuit op den
eisch van Japansche zijde, dat slechts
het Japansch als voertaal zou worden
gebruikt, waartegenover de Nederlan
ders stelden, dat óf Japansch èn Neder-
landsch, óf alleen Engelsch zou worden
gebruikt, In Japansche regeeringskrin-
gen is naderhand dit dwaze incident ten
zeerste betreurd. Daarna zijn op ver
zoek van de Japansche regeering op
nieuw onderhandelingen geopend, die
nog niet tot een einde zijn gevoerd.
Ons aandeel in de scheepvaart is inmid
dels van 28 pet. tot ver over de 50 pet.
gestegen door de aanpassingspolitiek der
Nederlandsche reederijen, het gezonde
nationale gevoel van de Nederlandsche
importeurs en de goede service.
De verhouding tusschen beide landen
dit wilde de heer Hart gaarne onder-
streepen, is zeer prettig, ook tusschen
de regeering en de Japansch consulaire
ambtenaren. Er is hier alleen een pro
probleem, dat Indië evenwel gaarne be
reid is op te lossen, hetgeen men in Ja
pan ook weet, Jammer is, dat Japan
destijds de kans om met een van zijn
beste klanten tot overeenstemming t.e
komen, niet heeft benut. De omstan
digheden dwingen de Indische regee
ring, contingenten te geven aan andere
landen, waar door het afzetgebied voor
Japan vermindert. Er blijft echter nog
ruimte genoeg over om aan Japan 'n
behoorlijke plaats in den Indischen im
port te verzekeren.
De bevolking.
Voor de Indische bevolking beteeke-
nen de meeste van deze contingentee
ringen een grootere duurte. Wat het
moederland betreft, dat steeds maar een
zeer klein gedeelte van den Indischen
export afneemt, zijn dat opofferingen,
die men er zich getroost uit welbegre
pen saamhoorigheidsgevoel met de an
dere deelen van het rijk. Ten aanzien
van de andere Westersche landen moet
de regeering wel zoo handelen om den
export te beschermen. Juist in deze tij
den echter komt een verhooging van
het prijspeil voor de bevolking zeer on
gelegen.
Bij een beschouwing van den econo-
mischen toestand van de bevolking
moet men verschil maken tusschen Ja
va en de buitengewesten. In deze laat
ste gebiedsdeelen is de economische
toestand veel gunstiger, op Java is zij
in vele gevallen zorgwekend. Bij een
slechten rijstoogst staat een deel der
bevolking aan den rand van den afgrond
waartegenover de regeering allerlei
maatregelen neemt om den toestand te
verzachten. Zoo is bijvoorbeeld een va
riabele heffing op de rijst ingevoerd, die
verband houdt met het prijsverschil in
binnen- en buitenland. De algemeene
economische toestand is vooral op Ja
va zoo ongunstig, omdat dit land geen
economische ruggegraat heeft. De be
volkingsaanwas is er zeer groot en de
werkgelegenheid is er aanzienlijk ver
minderd speciaal in de suiker-cultuur.
Daartegenover tracht de regeering nu
op bescheiden schaal de industrialisatie
te bevorderen. In zeker opzicht is dit
al gelukt, vooral ten aanzien van kleine
bedrijfjes, en zoo zullen verschillende
nijverheidsbedrijven weldra met Japan
kunnen concurreeren. In Nederland
heeft de heer Hart getracht verschillen
de industrieën voor Indië te interessee
ren, waarbij hij in het algemeen wel be
langstelling heeft kunnen constateeren
voor een zekere investatie op industri
eel gebied. Een groot industrialisatie
plan is er evenwel niet, omdat het niet
vast staat, of voor Indië daarvan heil
is te verwachten.
Middelburg
(Ingez. Med.)
Een aanrijding.
Gisterenavond te ruim 8 uur reden in
de Gortstraat twee personen-auto's in
de richting van de Markt. De voorste
auto moest naar linksch uitwijken en
gaf de chauffeur, yolgens ooggetuigen
behoorlijk richting aan. De bestuurder
van den tweeden auto, had dit niet opge
merkt en reed met zijn wagen tegen
den eersten aan, waardoor beide auto's
schade bekwamen en een inzittende uit
den tweeden auto door den voorruit
viel en schaafwonden opliep
De politie stelt een onderzoek in naar
de schuldvraag.
Dat mag niet.
Heden betrapte een agent op het Bol
werk een 10-jarigen jongen, die aan het
zoeken van eendeieren bezig was en er
reeds een in zijn zak had. Hij zal er wel
nader van hooren.
WIJ ETALEEREN MAANDAG
RAAM GROENMARKTZIJDE
VOOR
OUDERE DAMES
FA
I
MIDDELBURG
Ingez. Med.)
ligt op U te wachten
in onze speciale etalage
„DE DAMESTAS"
L Kerkstr.
Goes.
(Ingez. Med.)
HET BROKKENHUIS,
Er bestaat veel belangstelling
voor De gang van zaken te
Bergen op Zoom Opening in
het najaar.
De Commissie, die het initiatief nam
tot oprichting van een Goesch „Brok-
kenhuis", hield Vrijdagavond een ver
gadering in Lunchroom Wattez. Onder
de vele aanwezigen merkten we o.a. op
de heeren A. L. van Melle en P. A. E.
Schrijver, voorz. en secr. van het crisis
comité, W, van Strien, secr. B. A. en
A. Baars voorz. R. K. Armbestuur.
Mevr. Zelm van Eldik, van Bergen
op Zoom, deelde op deze vergadering'
mede, hoe het Brokkenhuis te Bergen
op Zoom opgericht werd en werkt. Ge
lijk reeds uiteengezet bedoelt het Brok
kenhuis een zaak te zijn, waarin aller
lei goederen, als meubelen, kleeden, in
't kort van allerlei dat voor de huis
houding nopdig is, voor zeer billijken
prijs voor bepaalde minvermogenden te
krijgen is. Deze goederen vraagt het
Brokkenhuis van hen, die ze, wegens
overbodigheid, gratis voor het goede
doel willen afstaan.
Spr. deelde mede, dat het Brokken
huis te Bergen op Zoom, een pro-
testantsch Brokkenhuis is. Het Goesche
Brokkenhuis zal neutraal zijn, hetgeen
spr. een voordeel achtte. Te Bergen op
Zoom was er dadelijk veel belangstel
ling voor deze omderrieming. Drieen
veertig dames namen aan de oprichting
deel. Na de inrichting waren er ook ve
le gegadigden voor de artikelen, zoo
zelfs, dat men maatregelen moest tref
fen, om de goederen niet in handen te
doen komen van hen voor wie ze niet
bedoeld zijn. Men legde daartoe een
kaartensysteem aan, waarop allerlei ge
gevens, ook b.v. aantal kinderen, ver
meld staan van degenen, die als clientè
le in aanmerking komen. Voorts dient
men nog na te gaan, welke goederen
aan bepaalde personen verkocht wor
den, opdat men niet, middels het Brok
kenhuis, een familielid of buurvrouw,
die er door haar betere omstandigheden
niet voor in aanmerking komt, zoo aan
g'oedkoope artikelen helpt.
Spr. waarschuwde voor critiek, en
minder prettige ervaringen, waar men
zich tegen dient te harden. Een zekere
prijs wordt voor de goederen in reke
ning gebracht, om de kosten te dekken.
Zoo krijgt men bv. zelden of nooit la
kens en dekens, daar deze, ruimt men ze
op, meestal versleten zijn. Het Brokken
huis te Bergen op Zoom koopt daarom
deze artikelen zelf en verkoopt ze met
40 pet. verlies.
Spr. wees er hierna nog met nadruk
op, dat de organisatie van een Brok
kenhuis goed geregeld en de leiding in
vertrouwde banden moet zijn. Spr. gaf
in deze eenige aanwijzingen en noemde
een aantal cijfers, waaruit bleek, dat 't
Brokkenhuis te Bergen op Zoom, door
den snel stijgenden omzet, in een groo
te behoefte voorziet.
Na nog eenige besprekingen, deelde
de w.n. voorzitster, mej. W. C. de Vries,
mede. dat de grens der werkzaamheid
niet al te eng genomen zal worden, me
de omdat Kloetinge op sommige punten,
bv. het Bergpad, in Goes overgaat. Ver
der toonde men reeds veel belangstel
ling voor de zaak. Alle kerkgenootschap
pen zegden steun toe, Geldelijke bijdra
gen werden nog niet gevraagd, doch zijn
ook welkom. Bedoeling is, dezen zomer
nog alleen voort te gaan met inzame
len, opdat in het najaar met een behoor
lijken winkel begonnen kan worden.
Nadat nu de dames genoteerd waren,
die verder aan de organisatie en de lei
ding van het Brokkenhuis mede willen
werken, spoorde de voorzitster aan, nog
meerdere leden te werven, opaat de ir-
beid over zooveel mogelijk dames ver
deeld zal kunnen worden.
Mevr. Van HeelVan Dissel, merkte
op, d,at „Het Brokkenhuis", zich ook
voor verdere toezending of opgave van
af te halen goederen aanbevolen houdt.
Telefonisch kan hiervan bericht gege
ven worden aan mevr. Van HeelVan
Dissel no. 188 en zuster Ouwehand, no.
490.
Desgevraagd deelde mevr. Zelm van
Eldik nog mede, dat het Brokkenhuis
geen schade voor de winkeliers betee-
kent. Integendeel. Want er wordt al
leen verkocht aan menschen, die beslist
niet in den winkel koopen kunnen. Bo
vendien koopt het Brokkenhuis zelf van
de winkeliers. En gaat de particulier,
tengerieve van het Brokkenhuis, spoe
diger tot het opruimen van een artikel
over, dan wordt dit ook spoediger nieuw
aangeschaft, w,at eveneens in het belang
van den winkelier is,
CHR. LAGER ONDERWIJS,
De Vereeniging voor Chr. Lager On
derwijs, Westwal, hield haar jaarverga
dering in de Chr. Bewaarschool.
De secr.-penn., de hr. J. Laport, me
moreerde in zijn jaarverslag dat met
1 Jan. 1.1. het gymnastiek-onderwijs
moest worden stopgezet daar dit door
een vakonderwijzer werd gegeven. Ook
de vakonderwijzeres in handwerken
moest eervol ontslag worden verleend.
Dit onderwijs zal voortaan door de on
derwijzeressen gegeven worden.
Het hoofd der school de hr. A. A. Ne-
derhand deelde mede, dat het aantal
leerlingen over 1935 gemiddeld 247 be
droeg. Het aantal beweegt zich thans
echter in dalende lijn. Spr. wekte op,
Middelburg, 4-IV-'36. Vrijdag: hoog
ste luchttemperatuur 10.8 °C (51.5
°F); laagste 5.4 °C (42 °F). Heden 9 h:
7.5 °C; 12 h: 10 °C. 1 mm regen. Hoog
ste barometerstand te dezer stede, in het
afgeloopen etmaal: 767 mm; laagste 761
mm.
Hoogste barometerstand in het Euro-
peesche waarnemingsgebied: 769.5 mm
te Thorshavn; laagste 749.8 mm te Vardö.
Verwachting tot morgenavond:
Matige tot krachtige, later afnemende
N, Oostelijke tot Oostelijke wind; ge
deeltelijk bewolkt, weinig of geen regen
in het Noorden, in het Zuiden meer kans
op regen, weinig verandering in tempe
ratuur.
Zon op: 5 h 29; onder: 18 h 38. Licht
op: 19 h 08. Maan op: 16 h 29; onder:
4 h 13.
Zo. 5 April. Zon op; 5 h 27; onder:
18 h 39. Licht op: 19 h 09. Maan op:
17 h 36; onder 4 h 27. V.M. 6 April.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen.
April.
Hoogwater. Laagwater.
Za. 4 0.04 12.31 6.31 18.42
Zo. 5 0.39 13.03 7.08 19.14
Ma. 6 1.08 13.28 7.41 19 44
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge.
Za.
Zo.
Ma.
4
5
6
Laagwater te
April.
Hoogwater.
1.50 14.13
2.29 14.50
3.02 15.21
Laagwater.
7.29 19.54
8.07 20.23
8 38 20.50
meer leerlingen voor de school te wer
ven om te voorkomen, dat eind van dit
jaar een onderwijzer op wachtgeld moet
worden gesteld. Spr. legde er voorts
den nadruk op, dat de school geen ker
kelijk cachet draagt, hetgeen ook reeds
blijkt uit de samenstelling van het be
stuur waarin vier kerkelijke richtingen
vertegenwoordigd zijn.
Spr. drong er bij de ouders op aan,
na het zesde leerjaar met hem overleg
te plegen over de geschiktheid hunner
kinderen voor de U. L. O. of een andere
school. Zulks om teleurstellingen te
voorkomen.
De. aftredende bestuursleden, de hee
ren L, Smit, L. Duvekot en F. de Vis
ser, werden als zoodanig herkozen,
DE HAVENWERKEN.
Openbare aanbesteding van de
grondwerken.
Zooals we reeds mededeelden, bleek
de minister den laatsten tijd op het
standpunt te staan, dat ook de grond
werken, die verband houden met de
nieuwe havenwerken, aanbesteed moe
ten worden.
Nader vernemen wij, dat niet te verwach
ten is, dat de minister van dit standpunt
zal afstappen. Zoodat B. en W. inder
daad tot aanbesteding zullen moeten
overgaan.
In verband hiermede Imoeten weer
nieuwe bestekken gemaakt en gegadig
den opgeroepen worden, zoodat het nog
wel een goede maand zal duren voor de
werkloozen aan den gang kunnen.
A.R. Partijdag.
Op Dinsdag 14 April a.s. wordt te
Goes een A.R. Partijdag voor Zeeland
gehouden. In de huishoudelijke morgen
vergadering worden de verslagen uitge
bracht, terwijl des middag's in een
openbare vergadering het lid der Twee
de Kamer, de heer J. J. C. van Dijk
hoopt te spreken over: „Nationale en in
ternationale gevaren."
Nederlandsche Natuurhistorische
Vereeniging.
Gisteren vergaderde alhier de afd.
Noord- en Zuid-Beveland van boven
genoemde vereeniging. De voorzitter, Ir.
B. Bosma, heeft een inleiding gehouden
over het doel der vereeniging in 't al
gemeen en over de wijze waarop dit be
reikt kan worden.
De heer Bosma verdeelde de belang
stellenden in twee groepen, nl. zij waar
voor het aanschouwen van de natuur
hoofdzaak is en zij die zich niet bepa
len tot het genieten van de schoonheid
der natuur alleen, maar die ook willen
waarnemen en onderzoeken. Bij de eer
ste groep overheerscht het gevoel; bij
de tweede het verstand.
In het dierenrijk uit zich de schoon-
