KRONIEK van den DAS. BINNENLAND. ZEELAND. TWEEDE BLAD VAM DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE COURANT) VAN VRIJDAG 20 MAART 1936. No. 68. HET DROOGDOK TE MIDDELBURG. Mijnhardt's Zenuwtabletten Inkrimping van binnenlandsche K.L.M.-lijnen. M. S. S.- cachets MIDDELBURG. Onrustig Spanje. Er worden weer kerken en kloosters in brand gestoken. Het anar chisme viert zijn politieke lus ten bot. Naar een Sovjet-ré gime? De toestand lijkt be denkelijk. Als de besprekingen te Londen niet zooveel aandacht in beslag hadden ge komen, zou er de laatste dagen zeer waarschijnlijk heel wat meer nieuws dan nu verschenen zijn over den poli- lieken toestand in Spanje. Men steekt daar weer kerken en kloosters en wo- stingen van autoriteiten in brand, en schiet mekaar op straat dood Een jaar of wat geleden, toen koning Alfonso het veld moest ruimen en Spanje een repu bliek werd, gebeurde hetzelfde, evenals la October 1934 tijdens den opstand in Asturië. Spanjaarden schijnen graag met vuur om te gaan. In de 16e en 17e eeuw lie ten ze er menschen in verteren, bij mas sa's. Onze Nedrlandsche voorouders wisten er van mee te praten. Brandsta pels laaiden toen weliswaar ook buiten het gebied, waar Karei V en Philips II den scepter zwaaiden op, dech hun aan tal stond in geen verhouaing tot het aantal Spaansche. De inquisitie was van Spaansche komaf en verrichtte haar werk het grondigst, waar ze zich in han den van Spanjaarden bevond. De brandstichtingen, waaraan de be woners van het Iberisch schiereiland (althans een deel hunner en dan zeer ze ker niet het beste deel) zich thans te buiten gaan, zijn tegen de kerk gericht, wier inquisitie eens zoozeer de vlammen als terchtstellingsmiddel minde. Politie' ke haat van het laagste allooi kan het slechts zijn, dat zich op deze wijze ma nifesteert. Voor 't overige loopt Spanje's jongste geschiedenis ten deze parallel met de Russische uit de jaren 1917 en vervolgens. Ook in Rusland werd de kerk voor een bolwerk van conservatis me en onderdrukking aangezien, dat uit geroeid dient de worden. Wellicht speelt dit sinistere voorbeeld een rol in wat thans en reeds eerder zich in Spanje vol trok. Een deel der Spaansche arbeiders is anarchistisch; ze zweren bij het Rus sische bolsjewisme, dat hen inspireert. Spanje kan nog heel wat beleven, als de regeering er niet in slaagt den revoluti- oimairen geest te temmen. I ot dusver was 't nieuws te schaarsch, om een duidelijk inzicht in de situatie te kunnen krijgen. Vermoedelijk moet men aannemen, dat het slechts een betrek kelijk kleine groep extremistert is, dat zich aan de _r.k. bedehuizen vergrijpt. Wat dan echter te denken van de auto riteiten, die deze terreur niet met ge weld te lijf schijnen te gaan? Na de jongste verkiezingen, die aan de burger lijke radicalen en de socialistische en anarchistische en communistische arbei ders een flinke meerderheid in het par lement verschaften, werd een regeering gevormd door de burgerlijke radicalen, onder leiding van den bekenden politi cus Azana. Voelt hij zich niet bij machte het anarchisme den kop in te drukken? Vreest hij, dat geduchte maatregelen te gen de brandstichtende extremisten een opstand der arbeiders tengevolge zou den hebben? Lenin heeft eens voorspeld, dat Spanje de tweede Sovjet-staat in Europa zou worden. Het begint er meer en meer op te lijken wij wezen er on langs reeds op dat hij gelijk zal krij gen. door CHR. HONDIUS, o En zoo zal dan dan binnen korten tijd het onoogelijke machinegebouw aan het begin van de Dwarskade verdwijnen en de oude toestand van vóór 1875 terug- keeren, waardoor het stadsbeeld aan den ingang der haven geen geringe ver betering zal ondergaan. Onwillekeurig richten zich de gedach ten van ouden van dagen terug tot de vorige eeuw en herinneren zij zich de veranderingen, die in onze stad plaats grepen in de tweede helft van de 19e eeuw. Wat kon het daar druk en le vendig zijn aan de Dwarskade, die nu zoo doodsch en eenzaam is met het ledi ge voordok en de hooge Kaaimuren. Toen was het heel anders, zoowel hier als aan de tegenoverliggende Rot- terdamsche kade: het lossen en laden, het aankomen en wegvaren van aller- jei vaartuigen bracht hier levendig heid en vertier. Nog zie ik in mijne verbeelding daar vóór 't bekende huis ,,De Steenrots", toen een drukke winkel in scheepsbe- noodigdheden, 'n trotsche Oost Indië- vaarder „het Zeepaard" of de „Luctor ot emergo" en aan de overzijde één of meer Engelsche kolenbrikken liggen, terwijl de fraaie Zierikzeesche rader stoomboot gemeerd lag aan den kop der Uw,arskaai, waar nu het stoomgemaal staat. Vat kon ei een drukte heerschen bij de aankomst en het vertrek der Rot- terdamsche boot; toen de eenige gelegen heid, die ons eiland in gemeenschap bracht met de overige deelen van or.s Sinds de abdicatie van koning Alfons is 't op het Iberisch- schiereiland voortdu rend luidruchtig geweest. Nadat eerst een tijdje de radicalen en socialisten aan de touwtjes hadden getrokken, kwam er een reactie. De partijen van het midden en van rechts behaalden een stembusoverwinning en togen aan het werk, om op hun wijs de Spaansche re publiek te besturen: Resultaat: opstand in Asturië, die stroomen bloeds deed vloeien. Een oogenblik trad de heer Gil Robles, leider der z.g. Ceda (R. K. Volksactie) op den voorgrond. Hij zou een sterke figuur zijn en men doodverf de hem reeds als toekomstig dictator, Bij de jongste verkiezingen heeft Gil Robles echter het pleit verloren. Voor- loopig althans. De partijen van links verwierven opnieuw de meerderheid. Zooals de zaken nu staan, kan men slechts vreezen, dat Spanje een onrus- tigen en bloedigen tijd tegemoet gaat, tenzij de regeering er heel spoedig in slaagt, haar gezag te herstellen. Of-ten- zij een staatsgreep een militaire dicta t%ur zou weten te vestigen. Spanje is een land, waar dit (getuige wijlen Pri mo de Rivera) mogelijk moet heeten. Of is het leger inmiddels ook al te radicaal geworden? I Iw 7anuwon komen tot rust- kal* yjrl LCIIUWCII meeren en worden daarbij tevens gesterkt door 't gebruik van Glazen Buisje 75 ct. Bij Apoth. en Drog. (Ingez. Med.) Bezuiniging noodig wegens ach teruitgaand passagiersvervoer, De Nederlanders zijn he'i meest beducht geworden. Naar de N.R.C. verneemt, heeft de K.L.M. besloten om bij den aanvang van het a.s, zomerseizoen de binnenlandsche luchtlijnen Amsterdam-Rotterdam-Eind hoven en AmsterdamTwente niet ver der te exploiteeren. Deze maatregel is noodzakelijk ge worden in verband met enkele noodza kelijke bezuinigingen. In verband hier mee zal ook eenig personeel moeten worden ontslagen. In de eerste plaats op de vliegvelden te Eindhoven en Twente en verder, naar verluidt zal ook nog wel aan eenig meerder personeel den dienst worden opgezegd. De K.L.M. zoekt voorts naar verschil lende mogelijkheden tot verdere be zuiniging. Deze bezuinigingen zijn voor al noodzakelijk geworden door een sterk achteruitloopen van het passagiersver voer op verschillende luchtlijnen van de K.L.M. Vooral in de tweede helft van 1935. Een uitzondering mogen genoemd worden de lijnen op de Indië en op Scan dinavië. Een merkwaardigheid is ook nog, dat het vooral het Nederlandsche publiek is, dat minder van de vliegma chines is gaan gebruik maken In totaal werd op een gegeven oogenblik een achteruitgang genoemd van 40 tot 45 pet. van de Nederlanders, terwijl op de lijn AmsterdamLonden op een gege- land en aansluiting gaf aan het spoor- wégnet. Gewoonlijk stond een schare van menschen, waaronder natuurlijk vele nieuwsgierigen, de aankomst der boot die dagelijks \an en naar Rotterdam voer en aan de tuschenveren passa giers en goederen laadde en loste, af te wachten. En als de boot eindelijk in de bocht der haven zichtbaar werd, kou men aan het aantal vlaggetjes aan den gaffel zien of er veel passagiers voor Vlissingen waren en dus ééne diligence voldoende was of dat er „bijwagens" noodig wa ren. En dan 't ontschepen der passagiers, die door wachtende familieleden wer den afgehaald, want een bootreis naar Rotterdam was toen voor velen een heele gebeurtenis; reisgezelschappen naar Zwitserland of Noorweger kende men nog niet. 't Gebeurde ook wel, dat een oorlogs schip, een zoogenaamde monitor, een schip voor kustverdediging, voor enkele dagen aan de Dwarskade meerde en dan liep de halve bevolking, vooral de jongere te hoop om eens van nabij met het leven aan boord kennis te maken, waardoor de lust werd opgewekt om dienst te nemen bij onze marine. Ook dat gaf drukte en levendigheid in deze buurt. Er was toen geen bateau-port, die de kaai afsloot, maar zonder eenige brug te moeten passeeren konden de schepen hier ligplaats vinden. Aan 't einde van de Dwarskade te genover de Schuiivlotstraat bevond zich een basculebrug, voormaals een schil derachtige ophaalbrug, die toegang ga ven tot het „smalkaaitje" zooals 't nu droge dok toen in den volksmond ge noemd werd. ven oogenblik bovendien een achteruit gang van ongeveer 30 tot 25 pet. van de Engelsche reizigers zou zijn geconsta teerd. Dit laatste is niet te wijten aan 't feit, dat twee Engelsche Mijen onlangs diensten begonnen van Londen over Amsterdam naar Scandinavië, want de ze Engelsche vliegmachines vliegen nog wel haast leeg. Hoe dan de achteruitgang te verklaren? Er wordt veelal gezegd, dat het een terugslag is op de ongevallen, die in de eerste helft van 1935 bij de K.L.M.- diensten zijn voorgekomen en die een deel van het Nederlandsche publiek blijkbaar minder air-minded" hebben gemaakt. De reactie erop schijnt slechts langzaam te zijn begonnen, maar fiogal lang te hebben doorgewerkt en een bekende K. L. M,-vlieger zeide tot ons: De Nederlanders zijn ons het meest on trouw geworden; het komt ons piloten voor, dat dit een vertraagde reactie is op den tegenslag van verleden jaar. Er zijn daarentegen ook personen in de luchtvaart die meer geneigd zijn te ge- looven, dat ook de crisis in het zaken leven een groote rol speelt in de ver mindering van het passagiersvervoer. Er zijn gelukkig ook symptomen, die er op wijzen, dat een langzaam herstel niet uitgesloten is. Op bepaalde lijnen is dat herstel zich blijkbaar reeds aan het voltrekken. Bo vendien wijzen de statistieken er het publiek op, dat vliegen met de K. L. M. zoo veilig is, als men zich m,aar den ken kan. De belangstelling voor de luchtvaart op zichzelf schijnt bovendien niet geleden te hebben, gezien de bui tengewone toeneming van het bezoek aan de luchthavens, dat zich in verhou ding tot andere jaren tot aan het einde v,an 1935 heeft gehandhaafd. Onderhandelingen met de be trokken gemeenten. Van andere zijde verneemt de N. R. C. De K. L, M. is in onderhandeling ge treden met de betrokken gemeenten van de vliegvelden Twente en Wel schap bij Eindhoven over een dubbel- daagschen dienst gedurende de drie zo mermaanden. Onderhandeld wordt over de vraag, of het niet op den weg van deze gemeenten ligt in de exploitatie kosten van deze beide lijnen te gemoe! te komen Met Groningen is reeds overeenstem ming bereikt en ook staat reeds vast, dat de lijn op Zeeland verlengd zal worden naar Knocke-Zoute in Beltfië. De beslis sing inzake Twente en Eindhoven zal niet lang meer op zich laten wachten. DE STEUNUITKEERINGEN AAN KLEINE BOEREN- Op de vragen van den heer Van der Sluis luidende: 1. Is het den minister bekend, dat veel kleine boeren niet voor de steunuit- keering in aanmerking kunnen komen, omdat zij, doordat hun reclame nog niet is ingediend, of behandeld, niet kunnen overleggen een bewijs van niet aange slagen zijn in de rijksinkomstenbelasting 1935—1936? 2. Is het den minister bekend, dat, doordat het aan de boeren verstrekte invulformuiier den fatalen datum van 1 Maart vermeldde, deze boeren 'zijn gaan meenen, dat thans de kans op een steun- verleening voor hen definitief is afge sneden? 3. Is de minister bereid te bevorderen dat indien nog gunstig op bezwaarschrif ten wordt beschikt, daarna in te dienen steunaanvragen alsnog in behandeling zullen worden genomen? Ook daar was toen vertier, vooral in de wijde kom, die gedempt werd, het tegenwoordige damplantsoentje, waarin in vorige eeuwen zelfs zeeschepen la gen zooals een plaat in- Smallegange s Kroniek ons te zien geeft. Maar later lagen daar voornamelijk de kleinere marktschepen tegenover de graanbeurs. Maar dit alles veranderde na 1875, toen deze kade en de Dwarskade tot droogdok werden bestemd. Maar was er dan toch zooveel reden om zulk een schoon gedeelte onzer ka den daaraan op te offeren? Naar veler meening zeer zeker. Immers de buitenlandsche handel van Middelburg was zeer achteruitgegaan, nu ook de nieuwe haven van 1817 zoo zeer was aangeslibt, dat koopvaardij schepen slechts bij hoogen vloed en dan slechts na gedeeltelijke lichting der la ding, de haven konden bevaren. Bij eb be liep zij bijna geheel droog, zoodat zelfs binnenschepen op den vloed moes ten wachten om binnen de stad te ko men. Wel bestonden ef nog enkele reede- rijen, die zeeschepen in de vaart hiel den, maar hun getal verminderde steeds. Ook op de scheepswerven was dif van noodlottigen invloed; het bloeien de scheepsbouw-bedrijf van vroeger raakte geheel in verval, waardóór ta van werklieden broodeloos werden. Nu de Hollandsche steden door spoor wegen met het buitenland verbonder waren, terwijl Zeeland daarvan versto ken bleef, werd deze provincie met alge- heelen ondergang van handel en nijver heid bedreigd. Wel waren reeds in 1840 poginger aangewend om Zeeland en in 't bijzonder Walcheren en Zuid-Beveland uit hun isolement te verlossen door het aan leggen van een spoorlijn naar Noord- heeft de minister van landbouw en visscherij geantwoord: 1. Ten aanzien van de eerste vraag kan ondergeteekende mededeelen, dat bij de behandeling van aanvragen om 'n geldelijke uitkeering uit het landbouw crisisfonds van personen, wier bezwaar schrift teg'en den hun opgelegden aan slag in de Inkomstenbelasting 1935/1936 nog niet afgehandeld blijkt te zijn, de beslissing op bedoeld bezwaarschrift wordt afgewacht. Personen, die alsnog tegen den hun opgelegden aanslag reclameeren en wier aanslag dientengevolge vernietigd wordt kunnen desgewenscht alsnog een aan vragen indienen. 2. Ten aanzien van de tweede vraag kan ondergeteekende mededeelen, dat op elk aan belanghebbenden toegezon den aanvraagformulier het tijdstip is aangegeven, waarop dit formulier on derteekend moet zijn teruggezonden, welk tijdstip afhankelijk is van den da turn van verzending van het formulier, 3. Ondergeteekende kan, onder ver wijzing naar het bovenstaande deze vraag bevestigend beantwoorden. Besmettelijke ziekten. In de week van 8 tot en met 14 Maart kwamen in onze provincie voor 7 ge vallen van roodvonk, nl 3 te Zuiddor pe, 2 te Wolfaartsdijk, 1 te Boschkapel- le en 1 te IJzendijke en 1 geval van fe- bris typhoïdea te Arnemuiden. EEN ONVERKWIKKELIJK GEVAL Geleur met een armlastige, waaraan door de Kroon een einde wordt gemaakt. Dat het met de uitvoering der Armen wet nog niet altijd even vlot verloopt, moge blijken uit het onderstaande on verkwikkelijke geval, waaraan tenslotte door de Króón een einde is gemaakt door aanwijzing van de gemeente, wel ke de kosten van armenverzorging moest dragen. Eind November 1930 werd in het St Antoniusgesticht te Oostburg verpleegd een onder curateele staand persoon, waarvan de kosten werden gedragen door den verpleegde en de te Stavenisse wonende curatrice. Van 1 Januari 1934 af was echter de curatrice niet meer in staat de verpleegkosten voor haren curandus te betalen. De directeur van genoemd gesticht vroeg aan het gemeen tebestuur van Stavenisse om verder be taling der verpleegkosten, waarop dat bestuur op advies van Ged. Staten van Zeeland aanraadde zich te wen den tot het gemeentebestuur van Oost burg. De kwestie was er en op 7 Mei 1934 begon de verpleegde dit aan den lijve te merken. De directeur van het ge sticht liet hem namelijk op dien datum brengen naar zijn curatrice te Stavenis se. Nadat B. en W. van Stavenisse aan het gemeentebestuur van Oostburg had den gevraagd om de kosten van verzor ging voor rekening te nemen van de ge meente Oostburg, werd de patiënt op 3 Juli 1934 door de curatrice weer naar het gesticht te Oostburg gebracht om op 4 Juli d.a.v. wederom door of vanwege den burgemeester van Oostburg naar Stavenisse te worden teruggebracht. Op dienzelfden dag (4 Juli) liet de burge meester van Stavenisse de patiënt weer naar Oosthprg terugbrengen, waar hij Brabant, m,aar bezwaren van allerlei aard, ook staatkundige vanwege de afdamming van Kreekrak en Sloe hiel- cen deze plannen tegen. Toen reeds koesterde men van een spoorwegverbinding met het achterland groote verwachting; daaraan herinnert ons o a. de „Nieuwe Poort" op den Ko rendijk. Tegenover de Nieuwstraat zou een brug komen, die toegang zou ver- leenen naar het station, dat in de na bijheid van de Segeersbuitenbrug zou komen te staan; de Konmgsbrug besiond niet en de voormalige rolbrug tegenover de Segeerstraat was sedert lang verwij derd; wel bestond er nog een ophaal brug tegenover de gevangenis, de zoo genaamde „Platte brug." Als er van iemand gezegd werd, dat hij over de „Platte brug" gebracht was, wist iedereen wat dit beteekende. Maar het zou nog ruim 20 jaren duren, eer uitvoering werd gegeven aan de groot- sche plannen. Eerst in 1866 voteerden de Staten-Ge- neraal de gelden voor het graven van een groot scheepvaartkanaal door Wal cheren met sluizen te Vlissingen en Veere en den aanleg van een spoorweg van Vlissingen naar Roozendaal na af damming van Sloe en Kreekrak. Met groote blijdschap werd dit be sluit te Middelburg vernomen en schit terende feesten, o.a. een allegorische mtoeht, die den komenden opbloei van handel en scheepvaart voorstelde, alles door de vereeniging „Uit 't Volk voor 't Volk" op touw gezet, gaven aan deze vreugde uiting, in het jaar 1867, toen de werkzaamheden een aanv.ang hadden genomen met het maken van een dam iri de stadsvest tegenover de Winter- straat om een anderen toegang naar ien Vlissingschen weg te bekomen, want de prachtige Vlissingsche poort moest worden .afgebroken, omdat het Volg de M.S.S.-gewoonte Houdt Uw ingewanden zuiver. Maak daar een ge woonte van. 't Is een eisch der inwendige hygiëne, neem daarom eiken Vrijdag (Ingez. Med.) voorloopig weer in het ziekenhuis werd opgenomen. Men vond het toen blijkbaar welletjes en de patiënt werd sindsdien met rust gelaten, al wordt de strijd op papier nog wat voortgezet. Thans is door de Kroon beslist, dat de kosten van verpleging in het Sint Antoniusgesticht van 4 Juli '34 af komen ten laste der gemeente Oost burg. DE BATEAU PORTE VERDWIJNT. Gedurende de maanden April, Mei en Juni zal men om van de Rotterdamsche Kade naar de Rouaansche Kad-e te ko men, zich een omweg moeten getroos ten Men zal dan de Bateau porte niet meer kunnen passeeren. Deze verdwijnt voor altijd. Zooals men zich zal herinneren deden B. en W. verleden jaar na langdurige onderhandelingen met de N.V. Kon. Mij. de Schelde, die nog tot 1977 huur van het Dok zou heben te betalen, het voor stel om de overeenkomst in 1895 met de Schelde gesloten te ontbinden. Een der voorwaarden daarbij was dat de Schelde voor hare rekening de zgn, ba teau porte zou vervangen door 'n nieuwe brug van 8 m (rijvlak 5 m en aan beide zijden een voetpad van 1 m.) Dit voorstel nam de Raad in zijn ver gadering van 24 Juli 1935 aan en thans zal tot de uitvoering van de werken, en dus ook van het maken van de nieuwe brug, worden overgegaan. Dit is de re den van de afsluiting van dezen over gang, welke voor velen enkele, weken een handicap zal zijn. PROVINCIALE ZEEUWSCHE VEREENIGING TOT BESTRIJDING DER TUBERCULOSE. Donderdagmiddag hield de Provin ciale Zeeuwsche Vereeniging tot bestrij ding der Tuberculose haar jaarvergade ring in de bovenachterzaal van St, Joris te Middelburg. De voorz., de heer C. A van Woel- deren, zag in de niet drukke opkomst een bewijs van vertrouwen in het be stuur. De secretaris, dr. C Orbaan, herinnerde in zijn jaarverslag aan het overlijden van den heer C. E Plugge die het Groene Kruis in het bestuur te- genwoordigde. Het aantal artsen, dat zich in Zeeland met kracht aan sociaal geneeskundig werk wijdt, is niet over matig groot. Dit geldt vooral vopr de ouderen. Een woord van oprechten dank voor alles wat deze pionier in Zeeland heeft gedaan is volgens den secretaris hier dus wel op zijn plaats.. In de plaats van mr. R M. van Dus- seldorp, wezen Ged. Staten eerst den heer G. van de Putte, later den heer A. D F. van der Wart aan als vertegen woordiger in het bestuur Het Groene Kruis wees voor wijlen den heer Plugge, nieuwe kanaal juist de plaats, waar de poort stond, doorsneed. Wel betreurden velen het, dat dit prachtige poortgebouw moest worden afgebroken, maar men getroostte zich dit offer met het oog op de welvaart, die alles zou vergoeden. Trouwens men voelde in die dagen weinig voor historische gebouwen, want ittzelfde lot onderging in die dagen ook de oude Dampoort, een niet minder fraai gebouw met klokketoren en uurwerk da! niet iq den weg stond, maar alleen gesloopt werd, omdat het van de stads kas kosten van onderhoud eischte. Ware het kanaal in onzen tijd ge graven, dan zou men zeker daaraan een andere richting hebben gegeven om de Vlissingsche poort te kunnen behouden of men had haar afgebroken, om haar elders te herbouwen, gelijk te Vlissin gen met het zoogenaamde „beelden huis" geschiedde, dat door uitbreiding der Werf De Schelde gesloopt werd, maar nu weer in zijn ouden luister op een' andere plaats prijkt en den lof van de weelde en de bouwkunst onzer vade ren in herinnering brengt. En zoo z.agen we „de polderjongens" hier komen om zich in de van stroo gebouwde keeten in de weide aan den Ses>eerssingel tijdelijk woning te maken, Een groote „keet" die op het uit hangbord den naam: „De vroolijke pol derjongen" te lezen gaf, was de verza melplaats 's avonds en des Zondags en het kon daar wel w,at al te lustig toe gaan, wanneer de harmonica haar wel luidende tonen deed hooren en de zuur verdiende penningen aan sterken drank werden geofferd. Hoeveel schoppen klei zijn toen door die nijvere handen vergraven, want de thans in gebruik zijnde machinale delf- machines kende men nog niet. (Slot volgt).

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1936 | | pagina 5