De nood te Yerseke. Zwinnestrijd. KRONIEK van den HM. fWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE M1DDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRT.) VAN VRUDAG 31 JANUARI 1936. No. 26. Een vierde deel der bevolking werkloos. De Oesfercultuur vrijwel vernietigd. Eigenbe lang en zelfzucht de wortels van het kwaad onzer maatschappij, aidus burgemeester Gun ning. M.S.S.-cachets géén geneesmiddel een middel voor inwendige zuivering Bezien wij thans de zaak iets meer van den landbouw- en waterstaatkundigen kant Als het Zwin zal worden afgesloten, dan is de eerste vraag: wat krijgen we hierdoor? de twee de: hoe moet de afsluiting geschieden? de derde: wat moet zij kosten? de vierde: wie moet het betalen? Ons interesseert in dit opzicht natuurlijk al- !e„en' Nederland bij bedijking aan gronden rt u- j Nederlandsche deel van dit Zwin- gebied is domeingrond; het is, nauwkeurig ge- nn'jM3,6 ha klei£rond en 19,1 ha zandgrond; ae kleidikte varieert er van 5—60 cm. Aangezien de zandgronden 1525 cm boven het gemiddeld hoogwater in de Wielingen (1,75 m N.A.P.) liggen, is op dit zand geen noemenswaarde aan slibbing van klei te verwachten. De vraag hoe de afsluiting moet geschieden, is eenvoudig te beantwoorden met: door een dijk. Weliswaar wilde de gemeenteraad van Retran- chement het met werkloozen, door kunstmatige duinvorming, trachten te bewerkstelligen, maar op grond van ons hieromtrent verstrekte inlich tingen van ter zake uitermate deskundige zijde mogen wij hier wel vaststellen, dat deze wijze van afsluiting technisch onuitvoerbaar is te achten, gelijk ook Belgische experimenten, voor 1912 ondernomen, afdoende bewijzen. Aangezien evenwel de afsluiting zich over een betrekkelijk korten afstand zou behoeven uil te strekken den mannen van het vak kan v/el worden overgelaten te bepalen hoe en waar zou deze niet zoo verbazend duur behoeven te worden; met een 50.00075.000 zou dat ver moedelijk zoo ongeveer wel bekeken zijn. Hiermede is de derde vraag meteen beant woord. De vierde vraag stelt ons echter voor een vrij ingewikkeld probleem. Het zal namelijk een ieder duidelijk zijn, dat, wanneer zekfer water staatkundig werk een kleine 33 ha grond op Nederlandsch en een 140 ha grond op Belgisch gebied van aard doet veranderen, het kwalijk denkbaar is dat Nederland zich alléén deze uit gaven zou kunnen en mogen getroosten, zelfs niet wanneer, gelijk hier het geval is, de afsluit dijk geheel op Nederlandsch grondgebied zou komen te liggen. Nu zijn te dezer zake regelingen te treffen, en dan zou overeenstemming over een verdeeling dezer kosten met Belgische belang hebbenden verkregen moeten worden, zoo dat ons land ongeveer 1/5 en België 4/5 der kosten van bedijking zou moeten dragen. Het zou onze schatkist dan een 10.000 a 15.000 kunnen kosten. Tenslotte de zij het van zeer plaatselijk belang zijnde, schoon daarom niet te minachten kwestie der werkverschaffing. Daarvan stelle men zich toch niet al te veel voor: het werk zou des zomers moeten geschieden en de werkloos heid is in deze, immers hoofdzakelijk landbou wende, streken, een meer specifiek winterver- schijnsel. Bovendien zal het aantal man-uren in het leg gen van dit dijkje niet zoo groot zijn, dat het een factor van beteekenis bij dit vraagstuk wordt; het blijft, niet alleen uit een oogpunt van alge meen belang bezien een oogpunt, dat uiter aard het zwaarst moet wegen maar ook meer locaal bekeken, een secundaire factor. i De diplomatieke bedrijvigheid j te Londen na koning George's uitvaart. Eden praat met Von Neurath. Koning Ed ward ontvangt Litwinof! Een bittere pil voor Hitier. Weer geruchten over toenadering tus- schen Duitschïand en Italië. De begrafenis van Koning George V heeft te Londen een uitgelezen gezel schap politici bijeen gebracht. Meer dan tegenwoordig te Genève mogelijk is: im mers Duitschïand kan zich niet met goed fatsoen door een prominente figuur in de Volkenbondsstad laten vertegenwoordi gen. Het is daardoor moeilijk voor de Èngelschen en Franschen, of wie dan ook, om bv. Von Neurath, den Duitschen minister van buitenlandsche zaken of een van de andere politieke coryphee- en uit Berlijn te spreken te krijgen. Er moet altijd een officieele reis aan te pas komen en daar houden de heeren niet erg van, aangezien zooiets teveel in de gaten loopt en teveel beteekenis krijgt. De uitvaart van Koning George V vorm de nu echter een ongezochte gelegen heid, om de schade een beetje in te ha len. Eden heeft zich die kans niet laten ontglippen. Na de plechtigheden te Lon den en Windsor was hij onmiddellijk weer de ondernemende staatsman, die met Flandin den nieuwen Franschen mi nister van buitenlandsche zaken, een langdurig onderhoud had, die met Titu- lescu, den sluwen Roemeen sprak en met Litwinof, den niet minder sluwen Rus het noenmaal gebruikte. En dan on derhield hij zich met Von Neurath; met dezen vooral. De Duitsche minister zal niet minder dan Eden. zoo'n gesprek begeerd hebben. Von Neurath is in lan gen tijd niet buiten Duitschïand geweest. Men kreeg in het afgeloopen jaar, en trouwens ook reeds daarvoor, wel eens den indruk, dat Hitier zich niet veed meer aan hem gelegen liet. Von Ribben- trop, Führer's speciale boodschapper, trad meer en meer op den voorgrond. Von Neurath, die geen nationaal-socia- list is, raakte wat op den achtergrond. Toen in Belgrado de vermoorde koning Alexander werd uitgedragen, werd Duitschïand door Goering vertegenwoor digd; en Goering was opnieuw present bij de begrafenis van den verleden jaar gestorven Poolschen dictator Pilsoedski, Blijkbaar leek het Hitier minder ge- wenscht, dezen medewerker, die in En geland niet bijster gezien is, op Londen los te laten. De bezadigde Von Neurath was voor Koning George's uitvaart re presentatiever. Over hetgeen de Duitsche minister met Eden besproken heeft, kan men zich in allerhande gissingen verdiepen. Voors hands heeft dat echter niet den minsten zin. Er is niets van uitgelekt. Alleen meent de diplomatieke medewerker van de „Daily Telegraph" te weten, dat Von Neurath o.a de verzekering zou hebben gegeven, dat zijn regeering niet van plan is, garnizoenen te leggen in de gede militariseerde Rijnzone. Den laatsten tijd gingen er geruchten, dat dit voornemen te Berlijn bestond. Zooals men weet is een van de bepalingen van het Verdrag van Versailles, dat Duitschïand geen versterkingen langs den Rijn dus vlak bij de grens met Frankrijk mag inrichten. Deze bepaling kan men gerust weer een van de stommiteiten noemen, waarvan het Verdrag van Versailles overloopt. De Franschen hebben een gordel van on- deraardsche gewapend betonnen vestin gen en forten aan hun zijde van de grens gebouwd. Met welk recht kan men het zelfde den Duitschers ontzeggen? Maar daar gaat het nu niet om. Het gerucht bovengenoemd had gedaan wat des ge- ruchts is; onrust gezaaid. De Franschen schenen al weer op hun achtersten zol der te geraken. En ook Engeland toon de zich geprikkeld, niet omdat men er de zaak op zichzelf zoo vreeselijk erg vindt, maar omdat ze nog weer meer hei bel zou geven, en er voorshands voor de Britten heibel genoeg is (Oost-Afrika, Egypte). Het zou dan ook in geen geval verstandig van Hitier geweest zijn, om op dit moment eigengereid de twee de streep door 't Verdrag van Versail les te halen. Het lijkt waarschijnlijk, dat de man van de „Daily Telegraph" zijn verhaal niet uit den duim gezogen heeft, De Russische volkscommissaris van buitenlandsche zaken, Litwinof, is be halve met Eden, ook met. den En ge schen koning in hoogst eigen persoon in contact geweest. Edward VIII heeft hem bij zich ontboden. Uit den aard der zaak heeft dit onderhoud veel opzien gebaard. Van den nieuwen Èngelschen vorst wordt gezegd, dat hij (in politicis) nog al conservatief is aangelegd. Als dat waar is, zal voor hem echter ook moe ten gelden, dat zaken zaken zijn. De ge wiekste Rus zal de eer zonder twijfel op hoogen prijs hebben gesteld. Maar wat denkt men er te Berlijn van? Ver moedelijk heeft het onderhoud in ver band gestaan met de politieke ontwik keling in het Verre Oosten, waar de Russische en Engelsche belangen gelij- delijk door Japan met voeten getreden worden. Desondanks blijft de zaak voor Hitler, die Litwinof niet kan luchten of zien, een ietwat bittere pil. Behalve uit Londen komen er interes sante berichten over diplomatieke be sprekingen uit Rome. De eenen kruisen zoo'n beetje de anderen. Reuter wil we ten, dat er een verbetering van de be trekkingen tusschen Italië en Duitsch ïand tot stand gekomen, of althans in de maak is. Von Hassel, de Duitsche am bassadeur te Rome, heeft een paar da gen geleden weer eens een bezoek bij Mussolini afgestoken. Hij begaf zich daarna naar Berlijn, Vermoedelijk weet Reuter niet veel meer dan deze feiten en heeft hij de rest aan zijn speculee- rende fantasie ontleend. Zoolang Oosten rijk blijft, wat het nu is, en men te Ber lijn de gedachte van een Anschlusz niet heeft afgeschreven, is een werkelijke verzoening tusschen Mussolini en Hitier uitgesloten. Italië heeft er teveel belang bij, dat het Duitschïand niet tot buurman krijgt. Het van Oostenrijk gekaapte Zuid-Tirol werd dan een wankelbaar be zit. YERSEKE. Woensdag vergaderde de Raad, onder voorzitterschap van burge meester Gunning. Afwezig wethouder Scheele. De burgemeester opende de eerste vergadering van dit jaar met een .rede, waarin wij het volgende ontleenen: M,ag ik beginnen U van harte geluk te wenschen U en Uwe verwanten met het Nieuwe jaar. Ik weet dat voor velen Uwer, of moet ik zeggen voor allen, het afgeloopen jaar er een is geweest van bijzondere beproeving. Moge het Nieu we jaar U heil en zegen brengen. Als wij den toestand van onze gemeen te nagaan d,an treft ons een buitenge woon somber beeld. De werkloozenzorg strekte zich uit over rond 250 gezinnen, dat is lA van onze burgerij, en vorderde een bedrag van bijna f 50,000 waarvan ongeveer de helft voor steun en de helft voor werkverschaffing. Voor het eerst sinds jaren is het be volkingscijfer, dat langzaam maar regel matig' placht te stijgen achteruit geloopen en wel met plm. 1 pet. Van een normale stijging met plm. 50 zijn we gedaald tot een achteruitgang van plm. 40. Vestiging, geboorte en sterfte, bleven normaal, maar het .aantal vertrekkenden nam sterk toe. Enkele gezinnen verlieten Yerseke met terwoon, om zich elders een bestaan te zoeken, maar zeer vele alleenstaande personen, vooral dienstboden en eenige employés van elders afkomstig, wer den ontslagen en keerden naar hun ouderlijke woonplaats tterug. Dit ver schijnsel toont schril den snellen achter uitgang v.an de financieele positie van de burgerij. Nog somberder geluid laat het haven bedrijf ons hooren. Laten wij het verla den van suikerbieten en pulp welke artikelen geen verband houden met den economischen toestand van onze ge meente buiten beschouwing, dan blijkt dat het goederenvervoer in onze haven in 1 jaar tijds van ruim 4 mill, tot ruim 2 mill, kg is teruggeloopen, 'n vermindering dus van bijna de helft welk moet worden toegeschreven aan verminderde koopkracht en verminderde bedrijvigheid. Al de rampspoed houdt ten nauwste verband met de vernietiging van onze oestercultuur. In 1933 bedroeg de toen reeds met 50 pet. gedaalde totale ver zending nog 18 mill, stuks, in f934 12 mill, in het afgeloopen jaar slechts 9 mill. De Eng. markt, tot voor kort ons beste afzetgebied, ging totaal verloren. De laatste 3 jaren geven als uitvoercij- fer daarheen, 1% millioen, 3 mill, en Y< mill., het laatste halfjaar slechts een on- noozele 135,000 welke nog voor 'n be langrijk deel naar Ierland gingen. De handel op Londen ligt dus geheel st»j. De oorzaak hiervan is, dat op de Engel sche banken thans met succes Fransche oesters worden gezaaid en de eigen cul tuur van Engelsche oesters bezig is zich te herstellen, terwijl Frankrijk zijn over vloed van gaafschelpige oesters naar En geland loost. Ook onze 2de groote afnemer, Beltfië voorzag zich voor een belangrijk deo' van eigen en Fransche oesters. De cij fers over de laatste 3 jaren zijn 7, 6 en 4 mill. Is de productie van 1930—1935 terug geloopen met 75 pet., de opbrengst in geld over dezelfde periode verminder de met 90 pet. En alsof dit alles nog niet erg genoeg ware, moet geconstateerd worden, bat de voorraad oesters uitgeput is, dat de oesterstand is vernietigd, dal de oesterbanken zijn geruïneerd. Met dankbaarheid kan intusschen wor den gemempreerd dat door de regeering op groote schaal pachtvermindering wordt toegekend, en een ton is beschik baar gesteld tot verbetering van den toe stand. Maar wat beteekenen deze drup pels in een ledigen emmer? (al vermin dert dit onze dankbaarheid niet). De crisismaatregelen in verband met de mosselkweekeri; hebben dit bedrijf dat verliesgevend was, thans weer voor velen loonend gemaakt, andere zijn er ernstig door gedupeerd. Of het verstan dig is ook den mosselhandel meer en meer te reglementeeren moet ernstig betwijfeld worden. Op het gevaar, dat daardoor de mosselverkoop van onze burgers in België in het gedrang zal ko men, is herhaalde malen gewezen. Het verlies van de werkgelegenheid voor een honderdtal van onze gezinnen zou een te dure pijp zijn. We mogen ver trouwen dat onze regeering dit in het oog houdt. Wanneer wij dit alles overzien, dan behoort er werkelijk moed toe het jaar dat voor ons ligt in te tijgen, naar het woord van Willem den Zwijger; „rustig te midden der golven". Het ergste is wel, dat, ook al stond onze voornaamste nijverheid de oestercultuur, er beter voor, de toestand ongunstig zou blijven. We leven nu eenmaal in een maat schappij die wankelt op hare grond vesten, die opgetrokken is, volgens een stelsel dat geen stand houdt. We noe men ons een Christelijk volk en wij ver beelden ons te leven in een Chhristelijke Maatschappij, maar ons economisch stelsel is gegrondvest op eigen belang en zelfzucht, die wij weten dat zeer goed uit den booze zijn, om het even of deze zelfzucht zich beperkt tot het eigenbelang of dat van de familie tot het belang van de eigen klasse of tot het be lang van de eigen natie. De vraag is: voor welk doel leven wij eigenlijk welk doel jagen wij na? Is het om een goed bestaan te hebben, een gunstige balans voor onze zaak, een goede positie voor onze kinderen, rechten voor onze klasse, machtsontplooiing voor onze natie! Maar dit alles is zelfzucht, het gaat des noods ten koste van een ander, het hemd is immers nader dan de rok, het verleidt ons menigmaal tot een leugen tje: Om bestwil noem wij dat, maar is dit evengoed geen zonde, geen leugen? Of is het doel van ons leven, om God de Allerhoogste Majesteit te gehoorza men, te leven volgens de wetten van Je zus Christus van eerlijkheid, onzelfzuch tigheid, en liefde. Laten we ons er nu niet afmaken met te zeggen, dat kan niet. Gaat het leven volgens de wetten i van de zelfzucht zoo best? Christus zegt: Zoekt eerst het Koninkrijk Gods en Zij ne Gerechtigheid (leef naar mijn recht, m'n wetten) en al het andere wordt U j toegeworpen. Gelooven wij hem? Wat wankelt, wat ons ontvalt, is het geloof in levenswetten, die niet waar zijn. Dat blijkt overduidelijk. De toestand is onhoudbaar. Laten wij er dan ook niet j aanvast houden, niet vertrouwen op ons kapitaal, ons bedrijf, onzen arbeid, ons inzicht, alsof wij daarbij veiliger zouden j zijn dan bij God. Laten wij ons toever- trouwen aan de waarachtige levenswet- ten. Ik weet wel, dit is voor velen een dwaasheid en een ergernis. Mijn erva ring is echter, dat deze wetten stand houden en ik sta daarin niet alleen. Ik geloof in Jesu Christi en dus ook in Zijn Wetten en daarom hoop ik dat gij allen met mij in dit vertrouwen het nieuwe jaar met moed en met dankbare blijd schap wilt intreden. Wethouder Scheele berichtte, dat hij door opname in 't ziekenhuis de verga dering niet kon bijwonen. Namens den Raad sprekende wenscht de v o o r z. wethouder Scheele volledige beterschap toe. Ged. Staten hebben de beslissing over de gemeentebegrooting 1936 verdaagd. Besloten werd een lapje grond aan de Damstraat (de grond van de vroege re Schaapskooi) te huren voor 2.50 per jaar. Een voorstel tot verbetering van de opritten Burenpolder en haven in werk verschaffing tot een bedrag van 4200 (arbeidsloonen 2600) werd aangeno men. Natuurlijk moeten Ged. Staten en de minister nog hun goedkeuring daar aan hechten. Het geheel is een jnooie werkverschaffing. Het zand mag door werkelooze schippers gehaald worden voor 0,90 den ms, 0.30 voor de boot 0.30 voor den schipper 0.30 voor den knecht, dit is de gewone vrachtprijs, die voor zand wordt betaald. De dagloonen zijn 2 per dag. Het nieuwe reglement van orde voor den Raad werd artikelsgewijze voorge lezen, Uit principe moet de heer O s- sewaarde protesteeren tegen de opening van de vergaderingen met gebed. Hij meende, dat iedereen het recht heeft een opinie dien ,aangaande te hebben. Spr. respecteert ook anders denkenden. De heer Cornelisse, Daa- ne en Verboom vonden beter dit artikel maar zonder stemming aan te nemen. De zaak van het gebed achtte de heer Verboom te teer, om er over te discussieeren. De heer Ossewaarde wilde evenwel stemming. Voor: rechtsch, tegen Ossewaarde en De Jager, blanco Ver boom en Koomiun. Het is de gewoonte de raadsvergade ringen altoos een kwartier later te be ginnen dan op de raadsagenda vermeld. Bijna allen willen dit „prinsen-kwartier tje" handhaven. Aldus met alg. st. be sloten. Volgens het nieuwe reglement van orde moet een voorstel, wil het in behan deling gebracht worden, door minstens 2 leden worden ondersteund. De heeren Bom en Osse waarde wilden liever dat een man voldoende is. De V o o r z, nam het voorstel Ossewaarde over. Bij de rondvraag kwamen verschillen de kleine wenschen naar voren. De heer de Jager informeer de of de menschen die in 1935 door een natuurramp hun pannen met oesterbroed en hun uitgezaaide oesters hebben ver speeld, nog kans hebben van het eene of andere comité schadevergoeding te krijgen. De V o o r z. zeide dat hij bij ver schillende comité's en instanties had aangeklopt, maar geen schadevergoeding had kunnen krijgen. Dit kwam omdat de statuten en reglementen van het wa tersnoodcomité zich tegen schadever goeding verzetten. Indien de ramp groo- ter ware geweest, meer slachtoffers had geëischt, dan was schadevergoeding niet uitgesloten. De Raad zegde de heer Bom, moest een uittreksel van de Nieuwjaarsrede van den voorz. ter lezing zenden naar de ministers, dan konden die eens deug delijk onder den indruk komen van den toestand in deze gemeente. zijn doch (Ingez. Med.) RAAD VAN KLOETINGE. Plaatsing in een hoogere steun- klasse afgewezen, Ged- Sta ten handhaven hun eisch tot be zuiniging op de begrooting. De Raad gaat er nogmaals niet op in, KLOETINGE. De Raad kwam Don derdag in openbare vergadering bijeen. Voorzitter burgemeester Zandee. De voorz. opent de vergadering met zijn beste wenschen aan de leden voor het nieuwe jaar, Spr. memoreerde de veranderingen die de Raad in 1935 on derging. De bevolking nam toe met 13 personen en bestaat thans uit 2098 zie len. Onder de werkloosheid had ook Kloetinge steeds meer te lijden. Weth. Eversdijk beantwoordde de gelukwenschen van den voorz. namens den Raad. De voorz. deelde vervolgens mede, dat de minister van soc, zaken schreef, dat de gemeente niet in een hoogere klasse voor den steun geplaatst kan wor den, daar wel een collectief contract be staat, dat hoogere loonen noemt, doch gebleken is, dat deze geenszins algemeen betaald worden. Spr, deelde verder me de, dat 45 werkzoekenden staan inge schreven. 10 werkloozen zijn 3 weken te werk gesteld met 50 pet, toeslag op het loon. De rioleering aan den Heer- nisseweg werd reeds gedeeltelijk verbe terd, Nog eenige andere arbeiders voer den kleine werkzaamheden met toeslag uit. Spr. vraagt of eventueel op dezen weg voortgegaan kan worden. (Geen der leden had bezwaren.) Besloten wordt tot verkoop van een boom aan de Oostzijde van het Markt veld. Eisch tot bezuiniging. B. en W. stelden voor, enkele posten der gemeentebegrooting 1936 te verla gen, tot totaal 1227.51, daar Ged. Sta ten eischten, dat de post opgenomen ba tige sloten, met 1123.57 verlaagd zou worden, In een vorige raadsvergadering hield de Raad zijn beslissing in deze aan, en protesteerde tegen de eischen van Ged. Staten. Het college bleef even wel bij zijn eisch, weshalve B. en W. voorstelde er aan te voldoen. De voorz. merkte op, dat het voor B. en W. niet prettig is, dusdanig onder curateele te staan. Spr. geloofde niet, dat het batig saldo, dat B. en W. opna men, te groot was. Intusschen raden B en W. thans aan, de bedoelde bezuini gingen aan te brengen. De hr. Hoogstrate speet het, dat al weer de gemeentelijke autonomie aan banden gelegd wordt. Volgens spr. wet tigt deze tijd het aanwenden van een deel der batige sloten. Spr. zal er thans echter niet tegen zijn, omdat er geen belastingverhooging voor noodig is. De voorz. merkte op, dat Ged. Sta ten voordien nog nimmer in de gemeen tehuishouding hebben ingegrepen. De hr. B 1 o m a a r d betreurde de be slissing van Ged. Staten eveneens, en vroeg, of Kloetinge in de toekomst nog wel een begrooting zal kunnen samen stellen, die aan Ged. Staten voldoet? Zullen ze niet steeds zwaarder eischen stellen? Spr. blijft tegen de bezuinigin gen De hr. S t r a u b merkte op, dat Ged. Staten in hun schrijven opmerken, dat in de toekomst gebroken moet worden met het benutten der batige sloten, als dit de bedoeling is, zou hij tegen G.S. willen zeggen: kom zelf hier maar zit ten, Spr. zal tegen stemmen. De voorz. en weth. Eversdijk geloofde niet, dat Ged. Staten bedoelen, dat in het geheel niets van de batige sloten gebruikt zal mogen worden. De hr. Buitenhuis zeide, door 't schrijven van Ged. Staten wel iets wijzer geworden te zijn, dan de vorige maal. Ged. Staten sturen er nu heen, om de gewone uitgaven zooveel mogelijk door de g'ewone inkomsten te laten dekken. Maar kunnen Ged. Staten zulk een ge dragslijn niet tevoren aanraden. Het mankeert er nu nog maar aan, dat Ged.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1936 | | pagina 5