vtr
KRONIEK van den DAG.
ZEELAND,
DERDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CR T.) VAN ZATERDAG 14 DECEMBER 1935. No. 295.
evenredige top^en invoerhehoefte een
Si
FINANCIEEL ECONOMISCH
WEEKOVERZICHT.
's-GRA VENPOLDER.
DE BEGROOTING 1936.
Duitsche nood De financi-
eele en economische toestand
van het Derde Rijk desolaat
De moeilijkheden kunnen
niet langer worden gecamou
fleerd Staatsschuld met et
telijke milliarden gestegen
Pogingen om in het buitenland
opnieuw te leenen.
Het dezer dagen door de Duitsche re
geering uitgevaardigde invoerverbod
voor Rijksmarkbiljetten heeft opnieuw
een scherp licht doen vallen op den
desolaten toestand, waarin Duitschland
zich zoowel op financieel als op econo
misch gebied bevindt. Het klinkt wel
haast ongelooflijk: een land, dat de
door zijn eigen circulatiebank als wet
tig betaalmiddel uitgegeven biljetten
weigert en op invoer ervan zware straf
fen stelt. Toch is de thans genomen
maatregel niet anders dan een onver
mijdelijk uitvloesel van de velerlei maat
regelen, die eraan vooraf waren gegaan,
en die er alle op gericht waren, het
and een zoo groot mogelijk bedrag aan
buitenlandsche betaalmiddelen te ver
schaffen, ter betaling van den onont-
neerhjken invoer van levensmiddelen,
van grondstoffen voor de industrie en,
zeker niet in de laatste plaats, van ma
teriaal voor bewapeningsdoeleinden.
De eerste teekenen van de hoe langer
hoe duidelijker aan den dag tredende
moeilijkheden hebben zich reeds korl
«a de aanvaarding van het bewind door
de tegenwoordige machthebbers voor-
gedaan. Deze konden weliswaar prat
gaan op een vermindering der werk
loosheid en een toeneming der in-
dustriëele bedrijvigheid in een periode,
waarin de regeeringen van andere lan
den zich reeds gelukkig prezen, als de
werkgelegenheid niet verder achteruit
ging. Van een gezonde economische
opleving was in deze befaamde periode
der ..Inlandkonjunktur" echter geen
sprake. Met volkomen voorbijzien van
de beteekenis van den internationalen
goederenruil richtte het werkverschaf
fingsprogramma van de regeering zich
in de eerste plaats op een uitbreiding
der bedrijvigheid op de binnenlandsche
markt, door uitvoering van meerendeels
onproductieve werken, aldus den kiem
leggende voor de latere moeilijkheden.
Immers Duitschland verkeert niet in
de gunstige positie van bv. Sovjet-Rus
land en de Ver. Staten, die binnen de
eigen landsgrenzen een groot deel pro-
duceeren van de grondstoffen en le-
rlke zi> noodiÊ hebben,
of welker voortbrengselen een waar
devol ruilobject vormen voor goede
Z' U1,!,anderr? ''«den moeten wor
den betrokken. De Duitsche industrie
is nu eenmaal voor een aanzienlijk deel
van zijn grondstoffenvoorziening op het
buitenland aangewezen en ook de
DuitSf TT kvensmiddelen kan
tip S tng D,let uit ei£en Prodtic-
land i °Pleving in het binnen
gaan Zr U® onvermiidelijk gepaard
foTr van hT t?enJem[ng ™n den i„-
en nrod l •nland/che grondstoffen
worden din"' f Weder betaaId moesten
deren nu ultvoer van Duitsche goe
deren. Dit laatste leverde echter al
de°ltéfkngellf'kheden °P' °m te£enover
te bereiken 1 j TV3" den uitvo."
zich in de eerste *?uitsche industrie
eerste plaats moeten toele-s-
eerstens was de S?scj>ledf?
land zoo groot dai v.- j binnen
werkgelegenheid voorerde00Duïtiheenfde
bnefeen werd verschaft j
de -Inlandkonjunktur tot* I
met het butnS Te ^rS
waren' teerde t0en deZe uif^
nog bestaan^ n "1 een P°<" °Pde
Vervolgens Uet V°°rraden grondstoffen.
deel van het weÜT l b"ltenland een
ma betalen, door gSpro£ram-
uit hoofde van vr!?an buitenland
ningen verschuldiedlT jPgen°men lee-
geheel niet of slecht bedra$en in het
doen, aldus meer midd*? l&le te vo1'
krijgend voor betalimT beschikbaar
voer. aUng van goederenin-
Van de ..Inlandkonjuact„r«
34 is niets meer overgeM van in
nemende moeilijkheden onTT D\toe*
voor noodigen invoer te 'betTlp u ï",er"
er een natuurlijk eind aan hebben
gelijkertijd is Duitschland InT Te~
en economisch opzicht, hoe laTZZ
Duitsche dCT anderen kant is het de
meer mo<iJl"i i.Ulsboudinö thans m'oj
ke levenc vb i r meest noodzakelij-
te beÏÏ^®1*.? uit het buitenland
ditfdp A en' omdat de hiervoor benoo-
digde deviezen ontbreken, reso. aange-
grondstTffp voor de betaling van
gang te hn'j de mdustrie op
houden. Teekenend voor den
dal hTtZhZ" ,toestand is het wel,
dat het thans, als in den oorlogs- en
Mtk h i Weer teegestaan is. i
pekketten levensmiddelen (nl. vet en
boter) tot een bepaald gewicht zonder
betaling van invoerrechten als geschenk
naar Duitsche relaties te zenden, ter
wijl, eveneens een herinnering aan den
ergsten nood in de oorlogsjaren, voor
levensmiddelenzaken weder queue wordi
gemaakt.
En dit alles ondanks het feit, dat d»
Duitsche verantwoordelijke instanti"
op aandringen van den president van
de Rijksbank en minister van economi
sche zaken dr. Schacht, reeds sinds ge-
ruimen tijd het roer hebben omgegooid
en het slagwoord van de „Inlandskon-
junktur" hebben laten piasÉts maken
voor dat van .stimuleering van den
export" ter verkrijging van een zoo
groot mogelijk bedrag aan deviezen.
De Duitsche regeering is het meest
bevreesd voor een sterke stijging v*
het cijfer der werkloozen; de laatste
maanden is hun aantal reeds met ver
scheiden honderdduizenden toegenonu»
Het Duitsche volk voelt dat zeer schetv-
aan ,als een teeken, dat het nat.
werkverschaffsngsprogram een leeliike
vergissing is. Zonder hulp van het bui
tenland zal het niet lukken dit proces
tot stilstand te brengen. Duitsche fin?n-
ciers doen reeds pogingen opnieuw cre-
diet in Londen te krijgen.
Tot dusver echter zonder resultaat.
Duitschland heeft als schuldenaar een te
slechten naam gekregen en de toestand
van zijn rijksfinanciën is van dien aard,
dat men het gevoel zou hebben, aan het
Derde Rijk leenende, zijn geld in een bo-
demlooze put te werpen. Het régime
van Hitier, dat in theorie zoo mooi leek,
heeft in de economische praktijk slechts
teleurstellingen opgeleverd en het eind
er van is nog niet te zien.
De financieele moeilijkheden
van Duitschland. Nieuwe
druk op den Franschen iranc.
De provincie Noord-Hol
land doet weer een beroep
op de markt. Verminde
ring der bedrijvigheid op de
aandeelenmarkt.
Door sterke beperking van den invoer
en stimuleering van den uitvoer is het
Duitschland gelukt, zijn invoeroverschot
in den handel met het buitenland voor
de eerste tien maanden van dit jaar te
veranderen in een uitvoersaldo van ca
55 millioen mark, een bedrag, dat nog
volkomen ontoereikend is, om aan de
verplichtingen van het land ten opzichte
van het buitenland te voldoen. In de ko
mende maanden zullen de deviezenbe-
hoeften van Duitschland verder toene
men; het invoerverbod van Duitsche
bankbiljetten, dat beoogt, te verhinde
ren, dat Markbiljetten in betaling wor
den gegeven voor geleverde goederen in
plaats van de zoo dringend benoodigde
deviezen, kan geen verbetering van be
teekenis in de deviezenpositie van
Duitschland brengen, daar immers het
leeuwendeel der goederentransacties via
clearing-rekeningen wordt afgewikkeld.
Weer schijnt dr. Schacht pogingen in
het werk te stellen, om buitenlandsche
grondstoffen op crediet geleverd te krij
gen. Hij zou zich te dien einde tot 3en
President van de Bank van Engeland
hebben gewend. Of zijn pogingen meer
resultaat zullen hebben dan bij vorige
gelegenheden, moet vooralsnog worden
betwijfeld. De door dr. Schacht in het
vooruitzicht gestelde mogelijkheid van
een nieuw transfermoratorium zal stellig
geen aanmoediging vormen, om het ge
vraagde crediet te verstrekken. Even
min als aan een particulier levert men
aan een Staat, die reeds herhaaldelijk
surséance heeft moeten aanvragen en
die op het punt staat, zijn betalings-on-
macht opnieuw te erkennen, gemakke
lijk goederen op crediet.
De noteeringen van Duitsche fondsen
op de Amsterdamsche beurs zijn reeds
tot zoo'n peil gedaald, dat de verdere
verslechtering van de betalingsvooruit
zichten van Duitschland weinig .invloed
meer op het koersniveau heeft gehad.
Toch is de Youngleening evenals enkele
andere soorten nog iets verder in koers
afgebrokkeld. Van de andere buiteta-
landsche obligatiën waren de Fransche
soorten aanvankelijk in herstel, dank zij
de overwinning van de regeeringLaval.
Toen de politieke vooruitzichten inFrank-
rijfk zich weer miiider gunstig lieten
aanzien, en hiervan een druk op den
francskoers uitging,-liepen de noteerin
gen van 'Fransche staats- en spoorweg-
leeningen echter weer terug. De aan
kondiging van een nieuwe Fransche
staatsleening van fr 2 milliard werd in-
tusschen door de markt niet ongunstig
ontvangen. Wel zijn de voorwaarden;
van deze leening voor de regeering vrij
zwaar (bij een rente van 5' pet. bedraagt
de koers van uitgifte 95 pet.), doch on-1
der de tegenwoordige verhoudingefl-\op
de geld- en kapitaalmarkt waren nau
welijks betere te verwachten en op zich
zelfs is het reeds bevredigend, dat de
schatkist weer in staat is gesteld, een
leening op langen termijn op te nemen.
Vermoedelijk zal de belangstelling van
het publiek voor de nieuwe uitgifte nog
gering zijn, zoodat het bedrag wel groo-
tendeels door de banken, verzekerings- j
mijen en semi-officieele lichamen z.il
worden overgenomen.
Ook hier te lande heeft voor het eerst
sinds geruimen tijd weer een openbare
uitgifte plaats gehad, n.l. die van 5
millioen 4% obligatiën der provincie
Noord-Holland, welke a 99 is aan
geboden en een zeer gunstig resultaat
heeft gehad. Dit neemt niet weg, dat de
markt op het oogenblik nog weinig ge
schikt lijkt voor een hervatting der emis
sie-bedrijvigheid op eenigszins ruime
schaal, doordien de onzekerheid over de
monetaire vooruitzichten in Frankrijk
nog altijd een zekeren druk uitoefent, en
een voortzetting van de koersstijging te
genhoudt. In de afgeloopen week trad
voor staats- en gemeenteleeningen op
sommige dagen een vrij scherpe reactie
in en hoewel de stemming later verbe
terde, kon het koersverlies in de meeste
gevallen toch niet geheel worden inge
haald.
Wat de positie van den gulden op zich
zelf betreft, is het een gunstig teeken,
dat de geldmarkt hier te lande ruim is
gebleven, waaruit blijkt, dat er geen ver
dere kapitaaluitvoer van beteekenis
heeft plaats gevonden. De wisselkoersen
bewegen zich dan ook beneden het goud-
j uitvoerpunt en de goudvoorraad van de
j Nederlandsche Bank is blijkens den
j jongsten weekstaat opnieuw met 2
millioen toegenomen.
o
De bedrijvigheid op de aandeelen
markt is aanmerkelijk ingekrompen, zoo-
wel in de locale afdeelingen als voor
Amerikaansche shares, die in aansluiting
op de flauwere stemming te New York
i in koers terugliepen. Na de reeds plaats
gevonden koersstijging ging men in vele
gevallen tot winstnemingen over, maar
op het verlaagde koersniveau ontstond
al spoedig nieuwe vraag. Zoo trokken
Amerikaansche petroleumaandeelen bij
zondere belangstelling op de berichten
omtrent een verdere verbetering van de
positie der Amerikaansche petroleum-
mijen, wegens nieuwe prijsverhoogingen
voor benzine en ruwe olie- Via haar
Amerikaansche dochteronderneming, de
Shell Union Oil Corp., zal ook de Ko
ninklijke van deze verbetering profitee
red Toch zijn aandeelen Koninklijke iets
in koers teruggeloop en, vermoedelijk in
verband met de onzekerheid over het
al dan niet in werking treden der petro-
leum-sancties.
De eenige locale afdeeling, die de be
langstelling kon vasthouden, was de ta-
bakshoek, waarin tegen hoogere koersen
nog al wat om ging. Men heeft hierbij
nog steeds te doen met de nawerking van
berichten over een te verwachten aan
zienlijke verlaging' van het Amerikaan
sche invoerrecht op Sumatra-tabak. De
kans, dat ook Duitschland op de a.s-
voorjaarsinschrijvingen wat van betee
kenis zal koopen; is door de verdere ver
slechtering van de deviezen-positie daar
te lande niet bijster grdot. Meer nog dan
het Sumatra-dekblad, dat door de Duit
sche sigarenindustrie niet geheel gemist
kan worden, zal de afzet der Besoeki-
tak onder de verdere vermindering der
Duitsche koopkracht lijden. De vooruit
zichten voor de Besoeki-Tabak Mij. voor
het volgend jaar zijn dan ook weinig be
vredigend. In het afgeloopen jaar heeft
het verlies van deze Mij. ca. f 150,000
bedragen, tegen f 444.000 over het boek
jaar 1934.
Zoowel rubber- als suikeraandeelen
zijn in koers afgebrokeld, hoewel de ont
wikkeling van de rubbermarkt na de
jongste besluiten van het Internationale
Comité over de vergrooting van het con
tingent voor Ned. Indië met vertrouwen
tegemoet wordt gezien. Wat de suiker
markt betreft, zoo heeft het advies van
de Nivas, om de productie van Java-
suiker in 1937 vast te stellen op 1,270,000
ton in plaats van op 1,500.000, zooals
verwacht was, in suikerkringen teleur
stelling gewekt- Vermoedelijk heeft de
Nivas bij het uitbrengen van haar advies
rekening gehouden met een te verwach
ten uitbreiding van de productie in
Britsch-Indië, Japan en Formosa.
Voor industriëele fondsen was de
stemming eveneens ongeanimeerd; aan
deelen Philips' werden ongunstig beïn
vloed door de uitvoercijfers voor radio
artikelen in November, die ruim f 2 mil
lioen lager waren dan in November 1934,
waardoor de achterstand tegenover het
vorige jaar tot f 3 millioen is gestegen.
Hieronder volgt een overzicht van 'f
koersverloop:
Youngleening (met verkl.) 2422%
22%
4 pet. Nederland 97%—96%—97%.'
4 pet. Ned. Indië 97%9'697%.
Shell Union O.C. 99%9%.
Bethlehem St. 28%—29%—28.
Kennec Copper 17%18%17%.
Kon. Petr. 212%—209%—210%.
Deli Batavia Mij. 171—175%—172.
Deli Mij. 181 186—183%.
Senembah 181187182.
A'dam Rubber 107%104%.
H.V. Amsterdam" 226%221%
222
Philips' 234—237%—231%.
Unilever 100%—99%—99%.
U kunt Uzelf deze maand een heeleboel cadeau doen! Begin
U vandaag nog te abonneren op de Radio Bodeiedere
week een prachtig tijdschrift, met alle programma's (ook
van de Centralesmet tal van artikelen, wenken, tekeningen
voor slechts 3.- per halfjaar
U krijgt dan gratis: Alle nog in December verschijnende
nummers, waaronder het ongemeen-mooie Kerstnummer in
een weelde van kleuren, met verhalen, als„Inspecteur
Lund heeft haast" van Willy Corsari, en „Als de dieren
spreken" van Anne de Vries (schrijver van „Bartje")
fraaie tekeningen (o.m. van Prof. Jurres) en reproducties van
oude meesters'n boekwerk om altoos te bewarenEn
bovendien: de schitterende AVRO-Kunstkalender, wederom
in grootse uitvoering, waaraan 12 bekende Nederlandse
schilders medewerkten (indien U in 1935 geen abonné was).
Wordt December voor U een geluksmaand? Stort dan f3.-
op giro 128.000 Amsterdam, of bij het AVRO-hoofdkantoor
Keizersgracht 107 Amsterdam, of bij een der Bijkantoren te:
Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Haarlem, Groningen,
Arnhem, Leeuwarden, Nijmegen, Zwolle (tijdelijk), Middelburg.
RADIO# BODE
Neêrlands nationaal radioblad.
ABONNEMENTEN en ADVERTEN
TIES voor dit blad worden aangenomer
door den Agent
C. ALMEKINDERS
(Ingez. Med.-
De algemeene beschouwingen
in de afdeelingen.
Aan het algemeen verslag nopens het
onderzoek der provinciale begrooting
voor 1936 in de afdeelingen van Prov.
Staten, ontleenen wij het volgende:
In alle afdeelingen werd met voldoe-
ning geconstateerd, dat de financieele
toestand der Provincie gunstig is en ver
heugde men zich over den blijden toon,
dien Ged. Staten bij de toelichting dezer
begrooting aanslaan. Intusschen ver
maande in een paar afdeelingen een lid
Ged. Staten om
niet te optimistisch
te zijn. Er kunnen nog tegenvallers ko
men.' men zij voorzichtig. De vermelding
van de vorming van een reservefonds uit
de overschotten deed in een paai afdee
lingen leden opmerken, dat uit dat fonds
te zijner tijd ook gelden moeten besteed
worden voor werken van sociale voor
ziening, die tijdens een minder rooskleu-
rigen financieelen toestand der Provin
cie niet konden worden aangevat. Men
dient dat fonds niet enkel te vormen mei
het uitzicht op een belastingverlaging.
Een lid in een der afdeelingen is zelfs
gekant tegen het oppotten der over
schotten; hij zag liever aanstonds die
gelden besteed voor werken als zoo
juist genoemd.
In een andere afdeeling prees een lid
daarentegen Ged. Staten om de vor
ming van een reserve zoowel als over
de andere maatregelen die zij namen om
ie provinciale financiën veilig te stel
len.
Een ander lid bracht Ged. Staten on
der het oog, dat ook de Zeeuwsche mid
denstand in groote moeilijkheden ver
keert.
Een paar leden gaven met klem hun
verlangen te kennen naar nivelleering
der provinciale belastingen door het
Rijk.
De motieven toch, die hebben geleid
tot nivelleering voor de gemeenten, gel
den evenzeer voor de Provincie; zij ver
zochten daarom Ged. Staten in dien
geost daadwerkelijk werkzaam te zijn.
In alle afdeelingen werd er door en
kele leden tegen opgekomen, dat hun
fractie buiten de besprekingen is ge
houden, welke geleid hebben tot
de samenstelling van het te
genwoordige college van Ged.
Staten.
Waar toch de minderheden aldus
die leden krachtig medewerken aan
de behartiging van de belangen der Pro
vincie, daar behooren zij gekend te wor
den in de samenstelling van het college
van Ged. Zelfs meende een lid te kun
nen constateeren, dat, naarmate de geest
van het liberalisme in den lande en ook
in de Staten is gedaald, die in het col
lege van Ged. Staten is gestegen. Hier
op werd door een ander lid in een der
afdeelingen geantwoord, dat de afzij
dige houding van een zekere partij bij de
verkiezing van Ged. Staten zij placht
veelal blanco te stemmen nu juist niet
wijst op een sterk verlangen om in dat
college te worden opgenomen. En al zou
de veranderde geest in die partij, onder
den druk van de N. S. B. thans haar
pretentie op een zetjèl in het college van
Ged. Staten wettigen, zoo blijft het de
vraag, of, bij het tanen van den invloed
van de N. S. B., niet wederom de oude
geest bij de door het lid bedoelde partij
D.at wil zeggen: de belastingdruk
over de verschillende provincies zoo
veel mogelijk gelijkelijk verdeelen. Red,
M. C.
