GOESOE£OUQANT£!££
staten-generaal.
weer ei wind.
ZEELAND,
&SSt3L£ laa,sfe k" -
iÏÏSJU&Üü JS3
mSdïhoid. toeMn,ta<
KORTGENE.
PROF. VENING MEINESZ
TE MIDDELBURG.
A. VAN R0 0N.
MIDDELBURG.
NUMMER 282.
DRIE BLADEN.
VRIJDAG
29 NOVEMBER 1935. EERSTE BLAD. 178e JAARGANG.
MIDDEL BUPG5CHE COUPANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
MM—WMaaB
Uitgeefster Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon Redactie 269, Administratie 139 Postrekeni ng no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten by het Bureau voor Publiciteitswaar de der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 11
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. by vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewysnommers 5 cent
■—MM
STEUN VOOR KLEINE BOEREN
BEPLEIT.
De heer Van Houten dient een
motie in, om hun i 20 ad i 30
uit te keeren.
De Tweede Kamer heeft gisteren
middag de behandeling van de afd.
Werkverschaffing en steunverleening
van de begrooting van soc. zaken voort
gezet.
De heer Van Houten (chr.-dem.) pleit
te voor de kleine boeren, die niet in de
werkverschaffing doch op hun bedrijfje
thuishooren. Spr. w,as teleurgesteld
door de hernieuwde afwijzing door de
regeering van 'n uitkeering-in-eens om
de allernoodzakelijkste aanvulling van
dekking en kleeding mogelijk te maken
voor alle gezinnen, waarvan de kost
winner minstens drie maanden werk
loos ijs of in werkverschaffing is te
werk gesteld. Spr. diende in dezen
geest een motie in waarin voor deze
categorieën een uitkejering, varieeren-
de van f 20 tot f 30 ineens werd ge
vraagd.
Volgens den heer L o u w e s (v.b.)
maakt de steunregeling hier te lande
tegenover het buitenland een goed fi
guur. Ook hij drong aan op tewerk
stelling van kleine boeren op hun eitfen
bedrijf.
De heer S m e e n k (a.r.) bestreed de
motie Van Houten en bepleitte inscha
keling onder zekere voorwaarden van
de particuliere aannemers bij de werk
verschaffing, vooral bij bouwwerken
en dergelijke.
De heer Krol (v.b.) vestigde 's mi
nisters aandacht op de bestrijding der
jeugdwerkloosheid, terwijl de heer Duy-
maer van Twist (a.r.) een steunregeling
voor Rijn- en binnenschippers bepleitte.
De heer S t u m p e 1 (r.k.) maakte
bezwaren tegen uitvoering van bouw
werken in werkverschaffing. De heeren
E b e 1 s (v.d.) en D r o e s e n (r.k.)
drongen aan op betere steunregeling
voor kleine boeren. Spr. meende dat 't
van den aard en 't werk afhangt of de
Ned. Heide Mij. het werk van 'den aan
nemer mag overnemen.
T)e heer v. d. He u v e 1 was van mee
ning dat de Ioontoeslagen in land- en
tUffibouw (niet onbevredigend hebben
gewerkt; echter moeten de jongere
werkloozen worden ingeschakeld.
De heer K u p e r s fsoc.-dem.j criti-
seerde vervolgens omstandig, dat de
werkverschaffing steeds meer misbruikt
wordt voor gewone werken, vooral in
de bouwnijverheid. Thans leurt zelfs
het departement bij de gemeentebestu
ren om allerlei werken in werkverschaf
fing te doen uitvoeren. Niet meer de
aard van het werk, doch de financieele
toestand der gemeenten is thans crite
rium. Gaat het zoo door, dan wordt
binnenkort een belangrijk deel van het
bouwbedrijf met vernietiging bedreigd
Aldus wordt slechts met verschuiving
van werkloosheid en drukking van den
loonstandaard, waarom het de regeering
blijkbaar allereerst te doen is, bereikt
Spr betoogde dat het ook met het
werkfonds den verkeerden kant uitgaat
i i», f-er veel van we£ of dit hoofd
zakelijk financieringsinstituut der werk
verschaffing is geworden. Spr. meende
dat aan de werkverschaffing uitbrei
ding moet worden gegeven, en deed een
beroep op den minister de steunuitkee-
ringen niet verder te verlagen.
De heer Vos (v.b.) bepleitte crisis-
cursussen, oefeningen onder leiding van
werklooze leeraren en onderwijzers in
de lichamelijke oefening en het betrek-
4*rkltOOZ?n bi' den luchtbe-
zou CdsTof?e-V,n VouLVstcjn'n^spr
veronderstelde dat het den in ethische
minima" grossierenden leden moeilijk
heer a" VJTï Ook de
tie-Van^Houten. S,""nd' de
De heer Zandt (herst. ger.) wensch-
te de aannemers niet langer uitgescha
keld te zien. De regeering mag niet
voet geven aan 't drijven tot knechting
Abonnementen en Advertentiën voor
dit blad worden aangenomen door
den Agent K. DE VOS
v,an 't vrije bedrijf. De vergadering werd
daarop verdaagd tot hedenmiddag.
DE BEGROOTING VAN LANDBOUW
EN VISSCHERIJ.
In de avondvergadering werd een
aanvang gemaakt met de behandeling
van de begrooting v;an landbouw en
visscherij.
Dfe eerste spreker, de heer E b e 1 s
(v.d.) vroeg bijzondere aandacht voor
de buitenlandsche landbouwbelangen.
De heer L o v i n k (c.h.) betuigde
zijn instemming met de benoeming van
de commissie-Van Loon (onderzoek
naar event, reorganisatie landbouw
crisisinstellingen). Spr. diende een
lamendement in, tot schrapping van den
post van f 50.000 voor eventueele per
soneelsuitbreiding.
De heer L o u w e s (v.b.) stak den
nieuwen bewindsman van landbouw en
visscherij minister Deckers, de vrien
denhand toe. Spr. hoopte dat de land
bouw op het algemeen econ, beleid
voortaan meer invloed zal hebben.
Minister Deckers toonde zich
dankbaar en gevoelig voor steun en
vertrouwen en hoopte, in hechte samen
werking met de Kamer, iets goeds tot
stand te brengen voor den vaderland-
schen boerenstand. Internationale land
bouwbelangen zullen niet in 't gedrang
komen zeide spr. Versobering zal be
tracht worden, dat heeft spr. aan de
fensie wel geleerd. (Vreugde). De post
van f 50.000, welke de heer Lovink wil
schrappen, is waarlijk geen bewijs van
verkwistingsplannen. Spr. heeft tal van
ambtenaren gemeenschappelijk met mi
nister Gelissen.
Ten slotte zeide de minister ook te
vertrouwen, dat de boerens+and niet
aan de roepstem van het nationaal-so-
cialisme gehoor zal geven.
De heer Lovink (c.h.) hand
haafde zijn amendement, waarover he
denmiddag zou worden gestemd.
Bij de afd. landbouw zeide de heer
Hiemstra (s.d.) dat instelling van
een landbouwcrisisraad aanbeveling
verdient, evenals uitbreiding van arbi
trage over de loonen. Verder is een be
roepsinstantie voor crisispersoneel wen-
schelijk. Spr. bepleitte uitvoering van
het plan om melk beschikbaar te stellen
voor schoolkinderen.
De heer E b e 1 s (v.d.) hoopte dat
de export van vee vergroot zal kunnen
worden, dan was de blijkbaar voorge
nomen afslachting niet noodig. Spr.
vroeg doeltreffenden steun voor de
kleine boeren. Spr. wilde voorts meer
bebossching.
De heer v. d. W e ij d e n (r.k.)
wees op België waar naar zijn meening
de landbouw er niet zoo slecht aan toe
is en waar met minder crisismaatrege
len meer behaald is. Spr. zou het toe
juichen wanneer kon worden overge
gaan tot een stelsel van hooge invoer
rechten en exportpremies.
Ten slotte vroeg hij spoedige verla
ging van de vase lasten en beperking
van de margarine-industrie.
De heer Groen (r.k.) meende
dat de organisaties deel moeten hebben
in het crisisbestuur en het vaststellen
der maatregelen.
De heer L o u w e s (v.b.) zeide,
dat, wanneer de landbouw naar nog la
ger peil moet, hij dan bereid is daartoe
mede te werken, mits ook de andere
takken van het bedrijfsleven in redelij
ke evenredigheid tot de verdere aan
passing medewerken.
De heer Droessen (r.k.)
meende, dat de toewijzing van koeien
per bedrijf moet geschieden. Stichting
van een aardappelvlokkenindustrie ver
dient aanbeveling.
De heer Van Hout (c.d.u.) drong
aan op betere steunverleening voor de
kleinere bedrijven, door het verstrek
ken van een extra-toeslag per Hectare
of per koe.
De heer v. d. Heuvel (a.r.) was
voorstander van nauwer contact tu's-
schen landbouwonderwijs- en -voorlich-
ting. T>W!U ÜWM
De heer Schilt huis (v.d.) be
pleitte opneming van vertegenwoordi
gers van handel, scheepvaart en indu
strie in een eventueelen landbouwcrisis-
raad.
De heer V ervoorn (pl. 1.) vroeg
boogere invoerrechten, terwijl tenslotte
de heer Kersten (St. ger.) het we
derom had over de verdrukte boeren
die door de overheid vervolgd worden
als waren het dieven en inbrekers. De
regeering levere den boer niet ovejr aan
de landarbeiders aldus spr. Arbitrage
wordt als diep krenkend gevoeld. Er
bestaat een goede verstandhouding tus-
schen den boer en zijn arbeiders. His
torisch i« dat, althans in Zeeland, uit
Er zijn menschen, wien men het
voorrecht moet ontzeggen, er zich boos
op te maken.
het feodalisme te verklaren. Daaraan
willen sommigen een einde maken; bon
den moeten worden opgericht; bonzen
die nog nooit een rug gekromd hebben
onder het werk, moeten regeeren!
Crisisambtenaren hebben meer van
dagdieven dan van ambtenaren. Wat er
geschiedt, kan vaak geen daglicht zien.
Het bloed van de boeren moet .koken
onder dit wanbeheer. De minister make
de ketenen los en hergeve den boeren
hun vrijheid.
Te 10 min. voor half twee werd de
vergadering verdaagd tot hedenmiddag.
Een voordracht over weten
schappelijk doel en resultaten
van de reis met de K XVIII.
Voor het 150-jarig Natuurkundig
Gezelschap.
Voor een aanzienlijk grooter
auditorium dan gewoonlijk heeft gister
avond in de groote Schuttershofzaal te
Middelburg prof. dr. Vening Mei
nes z een voordracht gehouden over
het wetenschappelijke doel, en de glo
bale resultaten, van zijn reis met Hr. Ms.
K XVIII.
De spreker werd ingeleid door den
voorzitter van het Natuurkundig gezel
schap, dr. C. O r b a a n, die in het bij
zonder de aanwezige autoriteiten met
hun dames welkom heette, want deze,
we zouden haast zeggen „gala-avond"
van het Natuurkundig. Gezelschap
hetwelk, naar de voorzitter terloops me
moreerde, zijn 150 jaar bestaan viert
werd o.a. bijgewoond door den Com
missaris der Koningin in Zeeland en me
vrouw Quarles van Ufford, de burge
meesters van Middelburg en Vlissingen;
de ondercommandant der marine te Vlis
singen, den garnizoenscommandant van
Middelburg, den inspecteur van het
loodswezen te Vlissingen en een groot
aantal marineofficieren. Onder laatstge
noemden waren, naar later bleek, nog,
van een vroegere reis met een der on
derzeeërs, vrienden van den spreker.
Prof. Vening Meinesz ving aan
met te zeggen, dat het wetenschappelijk
onderzoek hetwelk op de reis van acht
maanden met Hr. Ms. K XVIII verricht
werd, zich in twee richtingen bewoog:
diepzeeloodingen en zwaar
tekrachtbepalingen.
De diepzeeloodingen werden verricht
met het echoloodingstoestel; van een
trilplaat in een scheepsbodem uit wordt
een geluidsgolf gezonden, die door den
zeebodem wordt teruggekaatst; de echo
wordt nu opgevangen en de tijd, die ver
loopt tusschen afzenden en terugontvan
gen van het geluid wordt tot in honderd
ste seconden nauwkeurig opgenomen.
Aangezien de voortplantingssnelheid in
deze middenstof voldoende nauwkeurig
bekend is, kan men dusdoende een diep-
zeelooding in enkele seconden verrich
ten, waar deze vroeger, met kabelloo-
ding, uren vergde. Langs dezen weg is
het mogelijk een zeer gedetailleerd beeld
van het relief van den zeebodem te
krijgen.
De reis van de K XVIII heeft enkel
door deze diepzeeloodingen al belang
wekkende resultaten opgeleverd, zoo
omtrent het vulcanische relief van den
bodem van den Atlantischen Oceaan,
zoo omtrent den vorm van den zeebodem
in den Zuidelijken Indischen Oceaan,
tusschen Mauritius en Australië, waar
men eerst troggen van 6000 m en ver
heffingen van 3000 m vond, later over
gaand, naar den Australischen kant, in
een uitgestrekt onderzeesch „hoogland"
van slechts een paar duizend meter
diepte.
De tweede richting van onderzoek
was die der zwaartekrachtbepalingen,
verricht in opdracht van de Rijkscom
missie voor de graadmeting en water
passing. Prof. Vening Meinesz zette ter
inleiding uiteen hoe het beginsel der
zwaartekrachtbepalingen door middel
van slingerwaarnemingen reeds in de
17e eeuw door Huygens was afgeleid.
Deze slingerwaarnemingen hebben ech
ter slechts waarde, indien zij met groote
nauwkeurigheid geschieden; is dat op
land wel mogelijk, op zee treden het
Bij de lunch of vóór 't diner,
Bij een glaasje of bij de thee,
Altijd past, welk uur 't ook zij,
Ons ragoutbroodje erbij.
BANKETBAKKERIJ VAN MELLE.
Goes Telefoon 114.
(Ingez. Med.)
slingeren en stampen van het schip zoo
wel als het breken van den golfslag op
de scheepshuid als storende factoren
op. Weliswaar is deze storingsterm
elimineerbaar door een aantal slingers
in een punt te hangen, doch ook dit
gaat nog slechts bij zeer geringe bewe
ging van het schip. Deze ongemakken
verdwijnen echter bij een slingertoestel
hetwelk in een 30 m ondergedoken on
derzeeboot cardanisch werd opgesteld.
En op deze wijze heeft prof. Vening Mei
nesz nu reeds een dozijn jaren in vrucht
bare en dankbare samenwerking met de
Kon. Marine zijn waarnemingen verricht,
tot groot nut van de wetenschap, èn door
de resultaten op zichzelf, èn doordat na
dien ook anderen (de Ver. Staten, Frank
rijk, Italië, Rusland en Japan) zich op
zwaartekrachtbepalingen op zee, in on
derzeebooten, zijn gaan toeleggen.
Het doel dezer onderzoekingen is; I de
vormbepaling van wat men in de
geodesie de g e o d e pleegt te noemen:
de eigenlijke vorm van het aardopper
vlak zoo van de continenten als van den
zeebodem, en: II het onderzoek naar de
verdeeling van de massa's der aarde in
den aardbol, van de daarin werkende
krachten en optredende bewegingen.
Prof. Vening Meinesz behandelde nu
achtereenvolgens het bezwaar van de
oude methode der graadmeters voor de
bepaling van den vorm der geoïde
nl. dat 2/3 van het oppervlak der aarde,
onder den oceanenspiegel liggende, zich
aan het onderzoek onttrekt de afwij
kingen van de zuivere omwentelings
ellipsoïde welke de aarde feitelijk zou
behooren te zijn; het speuren naar de
oorzaak van de afwijkingen van dezen
zuiveren vorm, en hoe de onderzoekin
gen van de K XVIII juist in den zuide
lijken Indischen oceaan hoogst interes
sante bijdragen tot de kennis van dii
vraagstuk opleverden; de bevestiging
van de onderstelling, dat de zwaarte
krachtafwijkingen, die men aanvankelijk
in de ongeveer tegenover elkaar liggen-
den Atlantischen Oceaan en Stillen Oce -
aan vond, nu ook in den Indischen oce
aan gevonden werden, zoodat zij niet op
een elliptische doorsnee in die richting
duiden, doch als veroorzaakt door de
nabijheid der continenten beschouwd
moeten worden; dat deze afwijkingen
vermoedelijk samenhangen met de ver
deeling van de aarde in continenten en
oceanen.
Dit alles heeft reeds voor de geodesie
belangrijke resultaten opgeleverd. Ver
volgens behandelde spr. de zaak nog uit
het tweede gezichtspunt: tot welke on
derstellingen de waarnemingsresultaten
aanleiding kunnen geven in verband
met de massaverdeeling in de aarde.
Prof. Vening Meinesz ontwierp daar
bij zijnen hoorders het beeld van een
taai-vloeibaar gesteente-substratum,
waarop de vaste aardkost „drijft" in een
dikte van 3040 km op de continenten,
van 20 tot misschien zelfs wel 0 km on
der de oceanen.
Ook bij het onderzoek der problemen
in deze richting gesteld, hebben de vee!
vuldige zwaartekrachtbepalingen lood
recht op de richting der continen
die overal den plotselingen diepteval tc
zien gaven, belangrijke resultaten opge
leverd. De vraag, waarom het tenslotte
hier gaat, nl.: waaróm zijn er eigen
lijk zulke grillige continenten en oce
anen, waaróm is de oppervlakte der
aarde niet een zuiver omwentelingsli
chaam, egaal door water bedekt of mis
schien inet vaste ruggen in de richting
der parallellen, zal mede door deze
waarnemingen misschien weer iets na
der bij haar beantwoording komen. Ook
vragen van anderen aard, die de geolo
gen zich gesteld zien in verband met
ijstijdperioden, steenkoolgebie;den etc,.,
kunnen misschien weer nieuw licht ont
vangen uit de resultaten dezer onder
zoekingen al draagt dit alles uiter
aard, spr. wil er den nadruk op leggen,
een speculatief karakter.
Na de pauze heeft prof. Vening Mei
nesz een aantal bijster fraaie lantaren
plaatjes vertoond foto's, die even
mooi waren als de reproducties in het
Heldersche gedenkboek leelijk en slecht
van druk zijn waardoor, naast de
wetenschappelijke zijde, ook de men-
schelijke kant van deze reis sprekend
Middelburg 29-XI-'35 Donderdag: hoog
ste luchttemperatuur 10.8 °C; (52 °F);
laagste 7.6 °C (46 °F). Heden 9 h: 9.1
°C; 12 h: 9.8 °C. 6.8 mm regen. Hoogste
barometerstand te dezer stede, in het
afgeloopen etmaal; 758 mm; laagste 752
mm.
Hoogste barometerstand in het Euvo-
peesche waarnemingsgebied; 767.6 mm
te Biarritz; laagste 727.2 mm te Sey-
disfjord.
Verwachting tot morgenavond;
Meest matige tot krachtige W. tot
Z.W. wind, bewolkt met tijdelijke op
klaring, waarschijnlijk regenbuien, wei
nig verandering in temperatuur.
Zon op: 7 h 45; onder 15 h 51. Licht
op; 16 h 21. Maan op: 10 h 54; onder:
18 h 58. E.K.: 3 Dec.
Hoog- en Laagwater te Vlissiugeat.
November.
Hoogwater.
Laagwa-tei
Vr.
29
2.56 15.12
9.31 21.40
Za.
30
3.34 15.58
10.15 22.23
December.
Zo.
1
.4.46 16.49
10.58 23.08
Hoog
- en
Laagwater te
Wemelding»
November.
Hoogwater.
Laagwater.
Vr.
29
4.55 17.07
10.31 22.41
Za.
30
5.32 17.49
11.15 23.27
December.
Zo.
1
6.10 18.34
11.56
FIJN EN DEGELIJK.
Koper verchroomde Rook- en Speeltaiel
14.90. Luxe Parapluistandaard f 8.90
Vijfdeelig Servies 13.90.
Spaardoosjes Cassettes Effecten
trommels met nieuwe lettersloten.
Heel billijk.
LANGEVIELE 219. MIDDELBURG.
Kachelmagazijn. Emaille Huishoudart.
Sepulchre Petr, kachels f 13 en f 15.
(Ingez. Med.)
tot haar recht kwam. Het deed welda
dig aan daarbij de oprechte bescheiden
heid van dezen door dr. Orbaan in
zijn slotwoord volkomen terecht een
groot Nederlander genoemden
geleerde te moeten vaststellen: overal
stelde prof. Vening Meinesz zijn dank
baarheid en waardeering voor den groo-
ten steun en het toegewijde werk der
anderen op den voorgrond. Ook hier
bleek uit alles de ontmoeting met
generaal Smuts in Kaapstad met
welk een warme, diepe en ook breede
menschelijke en wetenschappelijke be
langstelling deze Nederlandsche hoog
leeraar van wereldreputatie begaafd is,
enwelk een goed Nederlan
der hij is. Het is niet te verwonderen
dat een man van deze allure het acht
maanden op een onderzeeër goed met
de marine kon bolwerken.
Een recht hartelijk applaus dankte
prof. Vening Meinesz voor zijn boeiende
voordracht.
De Maanvisch.
De maanvisch, waarvan in ons vorig
nummer, sprake was is niet te Vrouwen
polder doch bij Zoutelande aangespoeld
en was een zeer zeldzaam dier, dat den
Latijnschen naam orthagoriscus mola
draagt-
St. Nikolaas.
Naar het Middelburgsche comité, het
welk de feestelijke aankomst van St.
Nikolaas hier ter stede regelt, ons mede
deelt, zal de Sint de volgende' route ne
men en de zaken, die daarin vermeld
zijn, bezoeken; Kinderdijk, Spijkerbrug,
Rouaansche kade, Londensche kade,.
Stationsstraat, Blauwendijk, Poelenda-
lensingel naar de Coöp. Melkfabriek
„Walcheren", vandaar terug over Poe-
lendalensingel, Winterstraat, Vlissing-
sche straat, Gortstraat naar L. J. van 't
Westende, dan Markt, Langeviele naar