jem/m De grijze dame KRONIEK vaa den DAG. BINNENLAND. TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GQESCHE CRT.) VAN DONDERDAG 14 NOVEMBER 1935. No. 269, PERSKRONIEK. «twffr iVïir Bï I ifcfcfl Opnieuw heibel in het Verre Oosten Japan voelt zich be- leedigd door zekere gebeurte nissen te Sjanghai Een ulti matum aan Nanking Tege lijkertijd wordt de „onafhanke lijkheid" van Noord-China ge- ëischt Het middel, dat erger blijkt dan de kwaal. Terwijl men hier in Europa zit te hou den en te keeren met het Italiaansch- Abessijnsch conflict, komen er uit het Verre Oosten weer eens zorgelijke be richten over Japan. In Sjanghai, China's grootste havenstad is een Japansche marinier vermoord en er hebben de laatste dagen in dezelfde stad anti-Ja pansche betoogingen plaats gehad, waarbij o.a. een paar winkelruiten wer den ingeslagen. Het antwoord van Ja pan op dit „gemengde nieuws" is een soort van ultimatum geweest, waarin van de Chineesche regeering de opspo ring en veroordeeling van den (onbe kenden) moordenaar en onmiddellijke onderdrukking der opstootjes woeden geëischt, terwijl voorts eenige honder den Japansche soldaten te Sjanghai ont scheept zijn. Een paar jaar geleden heeft men 't beleefd, dat om niet geldiger re denen dan thans de Japanners een deel van Sjanghai in puin schoten en tiental len Chineezen lieten sneuvelen. De herinnering daaraan is, wat het gebeur de van nu zoo angstwekkend maakt. Het staat te bezien, dat de Chineesche regeering den man, die den Japanee- schen marinier doodschoot, zal vinden. Zoo niet, zullen de Japaneezen dan op nieuw Sjanghai een „afstraffing" toe dienen? Er is nog meer. De aanvoerders van het Japanneesche leger, dat in Noord- China de orde bewaart, hebben geëischt, dat dit Noord-China een onafhankelijke republiek zal worden, naar het voor beeld van Mantsjoerije. Dit nadat de laatste weken reeds verscheiden Chi neesche potentaten op bevel van Tokio werden verwijderd en vervangen door elementen, die Japan welgezind zijn. Men zal zich herinneren, dat er onlangs een boerenopstand in Noord-China heeft gewoed. Deze revolutie was legen Ja pan gericht. Een groot deel van net Chineesche volk kan het n;et zetten, 3at de Chineesche regeering te Nanking zich door Tokio de wet laat voorschrij ven. De Chineesche regeering voelt zich echter niet in staat het Japanneesche imperalisme de voet dwars te zetten. De zotste eischen willigt ze in. Waar de bevolking legen deze politiek opstaat, wordt geweld gebruikt. China is een raar land. Als gezegd hebben de Japanneezen thans geëischt, dat Noord-China van de rest van het Chineesche rijk wordt los gemaakt en zelfbestuur krijgt De be doeling is natuurlijk van Noord-China een Japanneesche vazalstaat te maken, zooals dat met Mantsjoerije is gebeurd Japan is onverzadiglijk. Het zoekt, als Italië, de oplossing van zijn binnenland- sche moeilijkheden in gewelddadige ex pansie. Tot dusver bracht die politiek echter niet de minste baat. Mantsjoerije is een mislukking voor Japan geworden. De „ordebewaring" daar kost Tokio schatten gelds; het profijt blijkt vrijwel nihil te zijn. In Japan zelf begint men dat aan den lijve te voelen. Men mort er reeds tegen de expansie-pohliek Echter de moeilijkheden worden door dat gemor evenmin opgelost. Het ;s een toestand om van te rillen. Men onder neemt de eene wanhopige daad na de andere, om uit de ellende te komen, maar raakt er daardoor juist dieper in. (Met dit voorbeeld voor oogen is Mus solini toch zijn Oost-Afrikaansch avon tuur begonnen). Wat het einde er van zijn zal? Dat ligt in den schoot der toe- door HENRY SETON MERRIMAN. 59). Luke had reeds zijn mond aan de spreekbuis. Aan den wachthebbenden machinist zeide hij, dat hij vooruit moest stoomen; hij kende het gevaar als de „Croonah" zou achteruitglijden en zin ken. In wonderbaarlijk korten tijd verdron gen de menschen zich op dek. Sommigen stonden bleek en kalm in het schemerig licht van den vroegen morgen; anderen, krankzinnig van angst, snelden van de eene zijde naar de andere. Het zonderlinge was, dat Luke alleen op de brug bleef. De kapitein en de an dere officieren bemoeiden zich met de passagiers. De tweede officier bleef on bewegelijk op zijn post; door een zwaai van zijn arm beval hij de stuurlui aan het stuurrad te blijven, ofschoon hij wist, dat de „Croonah" nooit meer zou luisteren naar haar roer; haar dagen reizen waren voorbij- In het doffe licht, dat nu begon te verhelderen, keek Luke Fitz Henry neer op de wilde verwarring op het dek en hij zag', dat de discipline zich langzaam deed gelden- Hij zag den kapitein het commando voeren door zuiver indivi- dueele kracht; hij zag de kwartiermees ters, opgesteld over het dek, de passa giers verder naar het achterste deel van komst verborgen. Men kan er alleen van zeggen, dat er in het Verre Oosten nog veel geleden zal moeten worden. Gewelddaden op gewelddaden stape lende zal Japan zeer vermoedelijk slechts het tegengestelde bereiken van wat het beoogt. Verbetering lijkt slechts een verstandige internationale samen werking te kunnen brengen. Maar tot dat inzicht schijnen sommige geesten slechts langs den weg van een zeer bit tere ervaring te geraken. Overigens draagt Japan ten deze niet alleen schuld. Welk land vergeet niet, dat het laten leven een voorwaarde voor eigen gezond leven beteekent? Het samenvallen van de nieuwe Ja panneesche actie met de moeilijkheden ontstaan uit het Italiaansch-Abessijn- sche conflict, kan toevallig zijn. Maar het is ook mogelijk, dat men te To kio gemeend heeft, een nieuwen slag te moeten slaan, nu o.a. de handen van En geland zijn gebonden. In de huidige om standigheden kan Japan zich nog meer veroorloven dan in de afgeloopen jaren. Het zou niet verbazingwekkend zijn, dat die wetenschap Tokio weer tot avontuur prikkelt. EEN MISSTAND. Waaraan zoo spoedig mogelijk wat gedaan behoort te worden. Men schrijft aan de N-R.C.: In het voorloopig verslag van de be grooting van defensie wordt de goede geest bij de weermacht, tijdens de in 't najaar gehouden groote oefeningen ge roemd, maar tevens er op gewezen, dat velen van de mannen, die hun plicht vervullen voor het vaderland, bij terug keer van hun herhalingsoefeningen, hun plaats bij den werkgever zien ingeno men. Een reserve-luitenant vond bij een door hem ingesteld onderzoek bij een regiment niet minder dan 27 gevallen van ontslag. De werkgever maakt van de herhalingsoefeningen gebruik om zijn werknemer te ontslaan en een jon gere, goedkoopere kracht aan te nemen. Ook wel heeft hij tijdens de groote oefe ningen van de weermacht, zijn zaken plotseling zoodanig gereorganiseerd, dat voor zijn werknemer die slechts 13 of 17 dagen het werk moet verlaten, dat hij dikwijls vele jaren in het belang van zijn „baas" heeft verricht na het ver vullen van den wettelijk voorgeschre ven plicht met opoffering van zijn va- cantie, geen plaats meer is. Gevallen zijn bekend, dat een werk nemer daag's voordat hij van zijn herha lingsoefeningen zal terugkeeren, bericht krijgt, dat er geen plaats meer voor hem is, terwijl hem was verzekerd dat hij kon terug komen. Nu is het zeer moeilijk vooral in de tegenwoordige tijdsomstandigheden na te gaan, wat er van die reorganisatie waar is- Toch zullen wel de, nog steeds bij het Nederlandsche volk bestaande bezwaren tegen den dienstplicht, gretig worden aangegrepen om deze eens flink te toonen. Maar wanneer dan weer, als in 1914, ons leg'er moet worden gemobiliseerd, dan is er geen chocolade en zijn er geen sigaren genoeg om toch maar „onze jon gens" aan te moedigen hun plicht te doen, om hun werkgevers flink te ver dedigen tegen een vijand, die ons land zou willen binnenrukken. Kunnen de werkgevers er zich niet in denken, dat zij door hun verkeerde wijze van handelen in vredestijd „de geest" in de weermacht bederven? Wanneer er uiting wordt gegeven aan ontevreden heid dan zijn zij het die de regeering verwijten niet de noodige maatregelen te hebben genomen tegen deze uitingen maar zij vergeten dat zij zelf verant woordelijk hiervoor zijn. Ook de jongelieden, die voor hun eer sten oefenplicht moeten opkomen, vin den na terugkeer uit den dienst hun plaats veelal bezet en dan nog wel door mannen, die zijn afgekeurd of vrij ge loot. Een physiek minder geschikte wordt dus meer waard geacht dan ie mand, die volkomen fRnk is en zijn plichten voor het vaderland kan ver vullen. Deze onbillijkheid moet worden weg genomen. Van regeeringswege dienen maatregelen te worden genomen dat on' ze dienstplichtigen zoowel zij, die hun eersten oefenplicht, als zij die hun herhalingsoefeningen vervullen be hoed worden voor ontslag. Juist in den tegenwoordigen tijd, waarin deze jonge mannen, dikwijls na vele moeiten, een betrekking hebben gekregen, moet het niet kunnen voorkomen, dat men ten gevolge van den eersten oefenplicht o: van de herhalingsoefeningen zijn bestaan weer ziet bedreigd- Indien het echter onmogelijk is om allen weer op hun plaats terug te nemen dan zou de regeering mogelijk wel den eisch kunnen stellen, dat zij, die hun dienstplicht hebben vervuld vóór mpeten gaan bij een plaatsing bij de werken welke worden ondernomen door rijk of gemeente om de werkloosheid te ver minderen. Wij stellen ons voor, dat over leg tusschen den minister van defensie en den minister van sociale zaken hier den juisten weg kan aangeven. Het is noodzakelijk dat eindelijk maat regelen worden genomen om een on houdbaren toestand weg te nemen. DISCONTOVERLAGING. De Nederlandsche Bank verlaagt met ing'ang van vandaag haar tarieven over de geheele linie met Vi pet., zoodat het wisseldisconto van heden af 3% pet. za. bedragen. (Reeds in een deel onzer vorige op laag opgenomen geweest). het schip drijven, om plaats te laten voor het uitzetten van de booten. Binnen enkele oogenblikken in wonderbaarlijk korte tijdruimte begon het reddingswerk. Een boot werd neer gelaten, de bemanning gleed op haar plaatsen, en een bepaald aantal dames passagiers werd vlug van hand tot hand langs de trap naar beneden gebracht. De roeiriemen werden uitgeworpen. Weg was zij en er ging een gejuich op onder enkele van de passagiers. Men kan nooit vooruit zeggen, wat menschen, voornamelijk Engelschen, doen zullen als zij werkelijk van aangezicht tot aange zicht staan met den dood- De boot ging Zuidwestwaarts naar de Carreiro do Mosteiro. op Burling, de eenig mogelijke landingplaats. Luke voelde een hand op zijn arm en keerde zich plotseling om. Het was een kwartiermeester, buiten adem, doch kalm. „De kapitein laat u roepen. Ik zal op de brug blijven". Luke ging heen om aan het bevel te gehoorzamen. „Laat voortstoomen met volle kracht", zeide hij, met een beweging van zijn hoofd in de richting van de telegraaf der machinekamer. „Ja mijnheer", antwoordde de man. •'Totdat het water in het fornuis komt' voegde hij er in zichzelf bij, „en dan is het met ons gedaan". Vlug gleed Luke langs den ijzeren lad der naar de lagere brug, die verlaten was. Vandaar liep hij snel naar het ach- HET DUITSCHE NAZI-RéGIME GEKRAAKT. Door den leider der Zwitser- schenazi's. De vorige week stond in de bladen vermeld, dat dr. Hans von Wil, de op richter en leider van de nationaal-socia- listische partij in Zwitserland, na een verblijf van twee jaren in Duitschland, afkeerig geworden is van de Hitlerpartij Dr. Hans von Wil is een bekende per soonlijkheid, op wien de nationaal-socia- listen zich herhaaldelijk beriepen. Daar om, maar vooral om nu eens van iemand die door de N. S. B. niet als partijdig of bevooroordeeld kan worden genoemd, te vernemen, wat het nationaal-socialis me in Duitschland waard is, achten wij het van belang hier het oordeel van dr Hans von Wil, dat hij in de Zwitser sche pers heeft gepubliceerd, letterlijk te vertalen. Ziehier wat de Zwitsersche „Fiihrer" schrijft: „Met het oog op de toenemende verscherping van den politieken strijd, gevoel ik mij verplicht de volgende ver klaring af te leggen: Een tweejarig verblijf in het nationaal- socialistische Duitschland en nauw ver keer, zoo nu en dan met autoriteiten van dat land, stellen mij in staat een objec tief oordeel uit te spreken over de prac- tische gevolgen van het nationaal-socia- lisme voor het leven van den enkeling en van de gemeenschap des volks. 1. Het door het nationaal-socialisme verdedigde en door zijn geestverwanten overgenomen toialiteitsprinciep van den Staat leidt tot een rechteloosheid van den eenling, zooals deze alleen maar terdek- Toen hij langs de groote kajuit kwam, stond hij plotseling tegenover twee vrouwen; de eene trok de andere voort of trachtte het te doen, naar de groep passagiers, middenscheeps op el kaar gepakt. „U kunt gaan", zeide de jongste vrouw, „als ge zin hebt". Ik wil wachten". Luke bleef staan. De oudste der vrou wen was blijkbaar razend van angst. Zelfs had hij zich den tijd niet gegund 'n peignoir aan te doen. Haar dunne grijze haren fladderden in den wind. Zij was dik en zag er belachelijk uit, zelfs toen de dood haar wilde grijpen- „Ga dan, moeder", zeide de jonge vrouw, met verachting in haar stem. „Agatha!" riep Luke uit. „Jij hier?" „Ja, in Malta kwamen wij aan boord". HOOFDSTUK XII. Het einde van de „Croonah". Zoo hard mogelijk kwam een man naar Luke toe geloopen, pakte zijn arm en riep: „De kapitein roept u, mijnheer, on middellijk!" „In orde", antwoordde Luke. „Hier, neem deze dame mee en zet haar in een boot". Mrs. Ingham-Baker klampte zich ra deloos aan hen vast. „Luke", kreunde zij, „je moet ons een reddingboot verschaffen een heel flinke- Een dergelijke veronachtzaming, verdraag ik niet langer." „Hier!" riep Luke den man toe. „Neem denkbaar is in Aziatische despotensta- ten of onder de absolute monarchiën der middeleeuwen. 2. Het indertijd door velen als een verbeterd historisch socialisme begroete nationaal-socialisme heeft zich in zijn practijk ontpopt als een systeem, dat van het socialisme slechts misleidend den naam draagt. De aan het nationaal socialistische regiem van Duitschland onderworpen arbeiders staan thans on der een geestelijken zedelijken en mate- rieelen druk, waarvan men zich volgens Zwitsersche begrippen eenvoudig geen voorstelling kan maken. Ik waag hierbij niet te beslissen, welke druk het zwaar ste is. Nationaal-socialisme, zooals'thans heerschend in Duitschland, beteekent voor elk producent een geweldige ver slechtering zijner positie als eenling en als deelgenoot van een oeconomische groep. Van een rechtspositie der onzelf- standigen kan, voor zoover de belangen van den staat, die overal en onvoor waardelijk zijn prioriteit doet gelden, strijdig zijn met de belangen van den eenling, in het tegenwoordige Duitsch land niet meer gesproken worden. Aan deze feiten wordt niets veran derd door opvallende sociale maatrege len; want deze hebben slechts tot doel het behoud en de versterking der staats- almacht. 3. Het beginsel „gemeenschapsbelang gaat voor eigenbaat" wordt in de natio- naal-socialistische praktijk overal ge maakt tot precies het tegendeel van het geen het arbeidende volk hiervan heeft verwacht. Het belang der gemeenschap wordt geheel vereenzelvigd met hetgeen de oppermachtige nationalistische hee rengemeenschap dienstig is. De totaal opbrengst van den Duitschen arbeid wordt in de eerste plaats als .gemeen schappelijk nut" voor de behoeften en de niet geringe aanspraken van deze heerengemeenschap verdeeld; met de poovere rest moet het geheele overige deel van het zestig-millioenen-volk huis houden. 4. Het kapitalisme en de renteslaver- nij hebben in 't Derde Rijk vormen aan genomen, waarin een zuiver kapitalisti sche staat zijn ideaal moet zien. Naast de particuliere kapitalisten en rente trekkers staat thans in Duitschland de staat, die principieel een soort van op- per-eigendom doet gelden over het ge heele vermogen en inkomen des volks. Een vernietiging der renteheerschap pij valt dus niet te verwachten, wel het tegendeel. 5. Sinds de nationaal-socialistische staat de principieel door hem bestreden Joodsche grootkapitalisten met materi- eele doeleinden onverbiddelijk heeft vervolgd, is het voor denkende menschen zinloos geworden, om te strijden tegen Joodsch geldimperialisme. Sinds de nat.- socialistische staat bij de bestrijding van op zich zelf staande Joodsche misbrui ken voor eiken Jood principieel onrecht schept, dus de grondslagen der mensche- lijke gerechtigheid met voeten treedt, dwingt hij, zelfs dengene, die van Jood sche zijde ernstig onrecht ondervond, om zich, in naam der boven alles staan de menschelijke gerechtigheid, met de Joden solidair te verklaren in de on voorwaardelijke afwijzing der nationaal- socialistische vervolgingsmethode. 6. De door den nationaal-socialisti- Jeeovitol levertraan wetenschappelijk de beste levertraan voor U en Uw kind. Verkrijgbaar bij apothekers en drogisten f 0.75 per flacon. (Ingez. Med.) haar mee!" „Kom maar mee, juffrouwzeide de man met een vertrouwelijk knipoogje, ,ik zal je wel een reddingboot verschaf fen, houd er den moed maar in!" En in het schemerig licht van de lamp der kajuitstrap bleven Luke en Agatha alleen. „Waarom heb je mij niet laten weten, dat je komen zou?" vroeg hij scherp. Met verwilderde oogen keek hij rond; zij waren geheel alleen. „Ik had geen tijd- Wij haalden de boot juist een uur geleden". Zij was buitengewoon klam. Beiden schenen te vergeten, hoe ieder oogen- blik, dat verloren ging. het gevaar voor hun deed toenemen. „Waarom ben je% gekomen?" vroeg hij. Zij keek hem aan met een blik, die ïem alles om zich heen deed vergeten. „Omdat ik niet langer buiten je kon." Hijgend en snel ging zijn ademhaling. Enkele_ oogenblikken vergaten zij le ven en dood. Zij deden meer zij tart ten den dood; want een liefde als deze moet sterker zijn dan enkel het einde van het leven. En het goede en krach tige in de natuur van Agatha Ingham- Baker, dat schuil ging achter haar we- reldschgezindheid, kon slechts door Lu- te Fitz Henry naar de oppervlakte worden gebracht. Rondom hen gierde huilend en kreu nend de wind door het want; het beu ten der golven tegen de zijde van de veroordeelde „Croonah", vervulde de ucht met onheilspellend geluid de diepe stem v,an een machtig element, ^.-nteuuls lil Bij het overwegen van de vraag, met welke premie wij onzen lezers in De- cember-maand zoo van St. Nico- laas tot de Kerstdagen een genoe gen zouden kunnen bereiden, stond voorop dat het iets schoons en iets goeds, iets van blijvende schoonheids- waarde dus, moest wezen. Tenslotte is, na afwegen van 't voor en tegen der verschillende mogelijk heden, onze keuze op de reproductie van een schilderstuk gevallen. schen staat, in strijd met de. christelijke beginselen, toegepaste vernietigingsme thode (ik spreek uitdrukkelijk van me thode!) is den dragers eener wereldbe schouwing onwaardig. Ik heb ontelhare malen beleefd, dat bij religieus-politieke conflicten de uitdaging uitging van den staat en dan bovendien nog van onbe schaafde vertegenwoordigers zonder be grip van verantwoordelijkheid. Wie door een nieuwe wereldbeschouwing 't chris tendom ter zijde wil schuiven, moet voor al kunnen beschikken over een practi- sche moraal „en over een menschenlief- de, die ten minste aan die van den chris ten gelijkwaardig zijn. Dit is echter bij de meeste dragers der zoogenaamde na tionaal-socialistische wereldbeschouwing in geen enkel opzicht het geval. Als oprichter van 't „Nationale Front en van den „IJzeren Bezem" (twee na^ tionaal-socialistische groepen in Zwit serland) richt ik daarom tot alle vroe gere en tegenwoordige kameraden, tot allen, die met mij van het nationaal-so cialisme iets beters hebben veirwacht of thans nog verwachten, de dringende waarschuwing: drijft politiek zoo als gij wilt, kiest autoriteiten naar uw zin en volgt wie gij verkiest, maar rent niet, zooals het Duitsche volk, met open oogen in den afgrond. In Zwitserland mogen ook nog zoo ernstige misstanden heerschen, deze zijn maar kinderspel vergeleken bij de verschrikkelijke alge- meene toestanden, waai in een volk komt te verkeeren in een totalen staat, volgens nationaal-socialistisch model." Zietdaar aldus concludeert De Volkskrant het oordeel van dr. Von Wil, die in de gelegenheid was, twee ja ren lang de praktijk van het nationaal- socialisme in Duitschland van zeer na bij, ook door voortdurend contact met den „Fiihrer", te volgen: die als vurig aanhanger van de nieuwe leer, naar hei Derde Rijk als naar zijn Mekka is ver trokken, maar er zóó ontnuchterd van daan kwam. Dit oordeel is vernietigend Dr. Von Wil het blijkt wel uit zijn verklaringen is nog niet geheel van de smetten der nieuwe wereldbeschou wing genezen. Hij acht ze, anders toege past, misschien nog heilzaam. Hij zal vanzelf wel tot het inzicht komen, dat, zooals ook zijn ervaring in Duitschland bewees, de grondfout niet bij de toe passing, maar bij het beginsel schuilf Een slecht beginsel en dit is het na tionaal-socialisme, volgens eenparig oordeel van alle bevoegden kan nooit door zijn toepassing bevredigen. Maar dr. Von Wil heeft nuttig werk gedaan door zijn waarschuwing. Daar zijn nu eenmaal menschen, die zelfs het hoog ste gezag op geestelijk gebied misken nen en alleen te overtuigen zijn door dat geen genade kent. Nog geen twintig voet van hen verwijderd, streden man nen en vrouwten als stomme, achter volgde dieren voor het behoud van hun armzalig leven worstelden, schreeuw den, twistten over een onbeteekenen- den voorrang van een enkele minuut, bij het gaan in de booten. En op hon derd ellen af stands van hen, buiten op het donkere water, streed Agatha s moeder, geslingerd uit een omvergewor pen boot, haar laatsten strijd haar dwaas, oud gezicht met verontwaardi ging ten hemel gekeerd. Doch zij bei den zagen van dit alles niets. Alle daartoe geschikte mannen wa ren noodig voor de booten en de kapi tein met slechts twee officieren en en kele stewards, verdedigde den doorgang tegen de bestorming van de plotseling door vrees bevangen bemanning in boorlingen. „Fitz Henry! Fitz Henry!" gilde de oude kapitein. „In Gods naam, kom hier!" Want Luke alleen had ontzag onder de Indische matrozen. Doch Luke en Agatha stoorden zich aan niets. Deze menschen, deze levens, waren hen totaal onverschillig. Een hartstochtelijke liefde is immers het toppunt van zelfzucht. Maar de gelui den hoorden zij, zij hoorden het angstig roepen van den kapitein, het roepen om' den man, die hem nooit in den steek had gelaten. „Ik liet haar schipbreuk lijden voor jou", zeide Luke in Agatha's gretige' ooren. „Ik deed dit alles voor jou." (Wordt vervolgd)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1935 | | pagina 5