De grijze dame
KRONIEiC van den SAG.
BINNENLAND.
Je kan zeggen wat
je wil, ik gebruik
alleen PersiL
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRT.) VAN ZATERDAG 2 NOVEMBER 1935.. No. 259.
IRG
rOÊS
De regeering zal een
vliegtuigfabriek stichten.
FINANCIEEL ECONOMISCH
WEEKOVERZICHT.
fn hun
ïr met
De financieele zorgen der Bel
gische regeering Het „sui
kerpotje" is al bijna leegge-
snoept Voor het „plan van
dèn arbeid" zal geleend moe
ten worden De opleving door
de devaluatie is een stroovuur
gebleken, dat zichzelf spoedig
verteerde.
Het wordt steeds duidelijker, dat de
Belgische regeering niet veel genoegen
van de devaluatie van den franc zal be
leven. In den beginne leek alles zoo
mooi te gaan. Het zakenleven gaf een
toeneming der bedrijvigheid te zien, die
door de devaluïsten begroet werd als
het begin van de algemeene opleving,
welke als gevolg van de waardevermin
dering van de munt door hen werd te-
gemoetgezien. In werkelijkheid blijkt
men slechts te doen te hebben gehad
met een economisch stroovuurtje, dat
zich zelf al spoedig verteerde. Vrees
voor het duurder worden van tal van
artikelen had de massa der bevolking
en ook den handel er toe gebracht, zoo
veel mogelijk voorraden in te slaan; met
het ophouden van deze vraag was het
ook vrijwel gedaan met de economische
opleving, vooral sinds zich niet meer de
uitwerking doet gevoelen van het druk
ke vreemdelingenveerkeer in verband
met de Brusselsche wereldtentoonstel
ling. Dat de vrees voor een prijsstijging
gemotiveerd was, is inmiddels wel ge
bleken Ondanks alle pogingen der re
geering, om de prijzen laag te houden,
toont het indexcijfer een gestadige ver
hooging aan. Voor de regeering is deze
prijsstijging op zich zelf reeds een lee-
lijke misrekening. Zij heeft immers aan
alle loon- en pensioentrekkers van den
staat voor elke stijging der kosten van
het levensonderhoud een dienovereen
komstige verhoogipg der uitkeeringen
in het vooruitzicht gesteld. Per 1 Octo
ber jl. moest reeds een verhooging van
5 pet. worden toegestaan en binnenkort
zal vermoedelijk een tweede verhooging
aan de orde zijn, daar de prijzen blijven
stijgen.
De voor deze loonsverhoogingen be-
noodigde gelden vallen echter in het
niet bij de bedragen, welke de groot-
sche plannen der regeering inzake de
werkverschaffing vereischen. Naar men
weet, was het de bedoeling, deze uit
gaven voornamelijk te bestrijden uit de
„winst", die tengevolge van de devalu
atie op de herschatting van den goud
voorraad der Nationale Bank werd ge
boekt, en die in totaal 3.7 milliard francs
bedroeg. Ook voor allerlei andere doel
einden zou dit devaluatie-potje" wor
den aangewend. Zoo werd een gedeelte
ervan een bedrag dat niet veel be
neden een milliard francs moet liggen
besteed voor het steunen van de koer
sen der 4 pet. Belgische conversie-lee-
nmgen; aan de Nationale Bank moest
«en aanzienlijk bedrag worden uitge
keerd wegens de verplichtingen van de
schatkist tegenover de banken enz. Voor
de dekking van het tekort over het loo
pende jaar zijn eveneens eenige honder
den milHoenen noodig, die aan het „sui
kerpotje" onttrokken zullen worden. Hoe
meer men echter van de suiker snoept,
hoe m'nder er overblijft. Nauwelijks
een half jaar na de devaluatie begint de
bodem van het potje dan ook reeds in
zicht te komen, hoewel met het eigen
lijke „plan van den arbeid" der regee-
ring nog ternauwernood een begin is ge
maakt.
Het fatale van de politiek der Belgi
sche „devaluatie-regeering" is wel, dat
men het volk vertrouwd gemaakt heeft
met de gedachte, dat een herstel van
het land. zonder verdere opofferingen
mogelijk zou zijn. Zelfs had de regeering
een vermindering der lasten in het voor
uitzicht» gesteld. Uit de jongste ver
klaringen van den minister-president
blijkt wel duidelijk, dat hiervan moeilijk
door
HENRY SETON MERRIMAN.
49).
Aan tafel was de kapitein opv,allend
stil; hij at weinig en stond al spoedig
op. Zooals gewoonlijk, waren ook de of
ficieren niet spraakzaam. Alleen Luke
Fitz Henry scheen, zooals men zich ook
later nog herinnerde,, in Bijzonder opge
wekte stemming.
Na het diner kwam een bemoeial, in
de gedaante van een intelligent, jong
koffieplanter, die een aneroïde barome
ter rijk was met dat instrument en een
doodelijk verschrikt gezicht, de rookka-
juit binnen. De naald was afgeweken
naar een gedeelte van de wijzerplaat,
tot dusver door den jeugdigen intelli-
tfenten planter slechts beschouwd als
versiering, en niet voor praktisch ge
bruik bestemd. Ouderen en wijzeren
dan hij, zeiden, dat hij het instrument
opbergen en moest er niets van aan de
dames zegg'en. Toen gingen zij door
roet rooken, maar zij waren zich bewust
daar juist een barometer te hebben ge
zien, waar wel weinig menschen gaar
ne naar zullen kijken.
In een hoek van de kajuit werd het
word „cycloon" gefluisterd, waarop
men een generaal, met witten knevel,
hcorde brommen:
„Vervl jonge dwaas!" en nijdig
deed hij een trek aan zijn sigaar.
sprake kan zijn. Voor 1935 wordt thans
een begrootingstekort geraamd van 200
millioen francs, de voortdurende stijging
der kosten van het levensonderhoud en
de hiermede verband houdende ver
meerdering der staatsuitgaven zal dit
vermoedelijk echter nog wel grooter
maken- Ten aanzien van de begrooting
voor 1936 verklaarde de heer Van Zee
land, dat deze ,.op drastische wijze" in
evenwicht zal worden gebracht. Dit laat
ste beteekent vermoedelijk, dat tot een
verhooging der belastingen zal worden
overgegaan, zooals we reeds eerder op
deze plaats voorspelden. In elk geval
t ligt er wel in opgesloten, dat de deva-
luatie voor de staatsfinanciën niet de
verwachte verbetering heeft opgeleverd,
Men heeft hierbij dan nog rekening
te houden met de omstandigheid, dat
de regeeringsuitgaven voor bestrijding
der werkloosheid niet onder de gewone
begrooting vallen. De buitengewone be
grooting voorziet in een uitgave van
c.a. 3V< milliard francs voor openbare
werken, die over 3J4 jaar verdeeld zul
len worden. Aangezien het „devaluatie
potje" weldra uitgeput zal zijn, zal de
regeering voor de financiering' van deze
uitgaven leeningen moeten zien te plaat
sen. De Belgische oud-minister Sap, die,
zooals men weet. al bijzonder slecht te
spreken is over de financiëele gestie
der regeering, heeft berekend, dat vóór
Juni 1937 het devaluatie-fonds geheel en
al verdwenen zal zijn en dat daarbij nog
tenminste 5 milliard francs zal moeten
worden geleend,
Hoe de Belgische regeeving dit klaar
zal spelen, is moeilijk te zien- De deva
luatie, gevolgd door de feitelijk gedwon
gen conversie van de Belgische dollar-
leeningen. die ondanks de steunaankoo-
pen der reg'eering ca 8 pet. lager notee-
ren dan de koers, waarop de conversie
werd doorgevoerd, heeft het vertrouwen
dermate geschokt, dat slechts tegen
onereuze voorwaarden nieuw geld te
verkrijgen zal zijn. De vrees voor een
nieuwe amputatie van den franc speelt
bij de terughouding, die zoowel het Bel
gische publiek als de buitenlandsche be
leggers ten aanzien van Belgische fond
sen aan den dag leggen, ongetwijfeld een
g'roote rol.
Verklaringen der regeering, dat er
geen sprake is van een nieuwe deva
luatie kunnen deze vrees niet weg
nemen, zoolang men ziet, dat het met
de Belgische staatsfinanciën bergaf
waarts gaat. Terecht heeft oud-minister
Sap, sprekende over de vooruitzichten
van de regeeringspolitiek, er op gewe
zen, dat de regeering alleen in haar
taak kan slagen, indien er een alge
meene wederopleving in de geheele we
reld ontstaat. In dat geval zou zij ech
ter ook geslaagd zijn zonder devaluatie
en zonder gedwongen conversie van
staatsschuld- Mocht de algemeene op
leving, waarop de regeering speculeert,
uitblijven, dan zal de toestand in Bel
gië zoowel op financiëel als economisch
gebied juist Tengevolge van de devalua
tie erger zijn dan ooit te voren.
HET OPTREDEN DER JUSTITIE
TEGEN DE N.S.B.
„Volk en Vaderland" weer
verschenen.
Het weekblad „Volk en Vaderland" is
gisteren in verkleind formaat en met
slechts vier bladzijden, verschenen.
Daarvoor heeft men dus een anderen,
onbekenden drukker gevonden. Onder
den kop van het orgaan wordt met en
kele regels van de inbeslagneming van
de pers te Utrecht, waarop de vorige
nummers gedrukt zijn, melding gemaakt
Volgens de „Tel." zou het blad bij zes
onbekende drukkers zijn klaar gemaakt.
De fluisterraar hoorde de opmerking
niet en ging door met het geven van
inlichtingen over atmosferische stoor
nissen. Plotseling sprong de stafofficier
op.
„Als wij gedoemd zijn een cycloon over
„Als wit gedoemd zijn een cycloon over
ons te zien losbarsten, geloof ik, dat wij
ons als mannen weten te gedragen
en, zoo noodig, als mannen te sterven!
Maar laten wij niet, als 'n troep school
meisjes in de hoeken zitten te fluiste
ren. Wij staan onder de hoede van pui
ke mannen, en al. wat wij te doen heb
ben is gehoorzamen aan het regle
ment en voor den d.mijnheer!
onthouden, dat wij Engelschen zijn!"
Hierop verliet de generaal de rookka-
juit en het eerste w,at zijn oog trof, was
Luke Fitz Henry, vlug, scherpzinnig en
bovennatuurlijk kalm, bevel voerend
over een groep Maleiers, die hard aan
het werk waren om de dekzeilen in tè
halen. Streng en stilzwijgend, zooals hij
reeds vóór dezen, den dood in het aan
gezicht had gezien, bleef de witharige
soldaat toekijken. Hij was v,an het In
dische leger. Hij had de zwarte man
gevoerd tot overwinning, en tot den
dood, en hij kende de gevoelige Aziati
sche organisatie door en door. Hij zag,
dat het goed was; en niet voor de eer
ste maal viel hem op de schaapachtige
afhankelijkheid, waarmee de zwarte
mannen zich scharen om hun bftnken
aanvoerder, en waarmee zij zijn gelaat
gadeslaan, om daarnaar te richten hun
eigen uitdrukking, houding), zelfs hun
Naar de N. R. C. verneemt, heeft de
regeering besloten over te gaan tot stich
ting van een nieuwe vliegtuigfabriek.
Men zal zich herinneren, dat deze
kwestie aanhangig gemaakt is bij het
Werkfonds door de N.V. Vliegtuigenfa-
briek Fokker, daarbij gesteund door de
K.L.M. De heer Fokker had om voor
schot van het kapitaal gevraagd, noodig
voor de stichting van een nieuwe fa
briek. Om de onderneming rendabel te
maken, moesLen dan alle orders van de
regeering en de K.L M. in deze fabriek
worden geconcentreerd.
Het Werkfonds heeft deze vraag om
advies gezonden aan de interdeparte
mentale commissie Van Doorninck, die
een gunstig advies heeft uitgebracht
Slechts een minderheid was tegen.
De regeering, zoo luiden thans de in
lichtingen, heeft weliswaar niet besloten
tot een eenheidsfabriek, zooals de aan
vrager wenschte, maar tot stichting, sa
men met enkele industrieelen, van een
gemengd bedrijf, waaraan de vorm zal
worden gegeven van een naamlooze ven
nootschap.
De helft der aandeelen plus één zal de
Regeering aan zich houden. De overige
zullen ter beschikking gesteld worden
o.m. van de N.V. Viiegtuigenfabriek Fok
ker, maar naar verluidt, zouden ook an
deren in het kapitaal kunnen deelnemen.
De N.V. zal niet alleen fungeeren als
productiebedrijf, maar ook als inkoop
centrale, die de orders distribueeren zal
over de onafhankelijke industrieën voor
zoover aanwezig. Het is n.l. niet aan te
nemen, dat alle ondernemingen die in
ons land en in Indië bestaan, naast het
gemengde vliegtuigbedrijf, levensmoge
lijkheid zullen behouden.
Besluiten omtrent plaats en directie
van de fabriek zijn nog niet genomen.
Wat de plaats betreft wordt Schelling-
woude opnieuw genoemd.
Gunstige invloed van de econo
mische verbetering in Amerika
Dividendverwachtingen voor
de Kon. Petroleum Verder
koersherstel op de beleggings-
markt.
De prijzen voor koloniale producten
hebben zich in het algemeen goed ge
houden. De rubbermarkt gaf zelfs een
aanmerkelijke verbetering te zien, voor
namelijk verband houdend met een ver
mindering van de Engelsche rubber-
voorraden, Voor een deel is deze ook
al weer een gevolg van den oorlogstoe
stand er moet nl. een groote partij rub
ber via Duitschland naar Italië zijn ver
scheept, maar daarnaast wordt toch ook
melding gemaakt van grootere orders
van de zijde van verbruikers. Evenals
op de meeste andere marktgebieden
heeft men ook hierbij blijkbaar met
een wisselwerking te doen; de verbe
tering der statistische positie onver
schillig of deze aan oorlogsorders dan
wel aan andere omstandigheden toe te
schrijven is, geeft aanleiding tot het
aanvullen van voorraden, terwijl men
tot dusverre meestal „mondjesmaat
had gekocht. De sterke uitbreiding van
de Amerikaansche automobielproductie
is aan de opleving op de rubbermarkt
natuurlijk niet vreemd.
Ook in andere opzichten belooft de
verbetering van den economischen toe
stand in de Ver. Staten een gunstige uit
werking op de ontwikkeling in andere
landen te zullen hebben. Zoo is het wel
opmerkelijk, dat de uitvoer uit ons land
naar Amerika van rond 17 millioen in
de eerste negen maanden van 1934 is
gestegen tot 24 J4 millioen in dezelfde
gevoelens.
„Een uitstekend man", mompelde de
generaal in zichzelf.
Hij stond daar onversaagd, alleen,
terwijl het schip werd beroofd van ie
der zeil, terwijl de dekken werden vrij
gemaakt van alle kluisters, die de pas
sagier eigenlijk tot een last maken op
zee. Er was geen geroep, geen verwar
ring, geen teeken van vrees. In onge-
loofelijk korten tijd lagen de breede
dekken naakt en kaal, waren alle losse
dingen weggeborgen of vastgesjord en
stond de „Croonah" tot haar grooten
strijd gereed.
En al dien tijd groeide aan de horizon
een cirkelboog van zwarte wolken. Vol
komen windstilte: zonderling duidelijk
steeg, snel kloppend, van uit de machine
kamer, het bonsen en pompen van de
zuigerstangen. Halfweg de meridiaan
stond de wolknebog. Er waren stre
pen in strepen van geel op zwart-
Heel in de verte, Noordwaarts, on het
punt van contact met den horizon, steeg
een enkele waterhoos, aN een zwarte
pilaar op van zee tot lucht. Bewoners
van koude en gematigde luchtstreken
zouden gedacht hebben, dat bet einde
der wereld n,abij was. Mannen die dood
stil stonden, voelden de zweetdroppels
tappelings langs hun oore.n loopen. De
lucht, die in de longen kwam, scheen
de kracht niet te hebben ze uit te zet
ten. .AanhoudenJ en drukkend was het
verlangen naar dieper ademhalen.
Een kwartiermeester bracht den gene
raal een boodschap, dat hij naar bene
Daar kan niemand mij van af
brengen. 27 jaar ben ik huisvrouw.
27 jaar, dus reeds meer dan een
kwart eeuw, bleef Persil mij trouw
met haar niet te evenaren kwaliteit.
En dat wil wat zeggen! Ik gebruik
Persil voor alles. Voor de groote
wasch, voor wol- en fijngoed en
tevens voor de hygiënische be
handeling van ontelbare dingen
in mijn huishouding. Er bestaat
voor mij geen ander waschmiddel
dan Persil.
Ostermann A Co*S Handel-Mij. N.V. Amsterdam - Fabrieken te Jutphaas b. Utrecht.
periode van dit jaar. De uitvoer van
plantaardige oliën alleen al steeg van
0.3 tot 7.7 millioen. De verbetering
in de positie van deze bedrijfstak hier
te lande is dan ook niet in de laatste
plaats aan deze Amerikaansche vraag'
te danken.
Het prijsverloop op de Amerikaan
sche petroleummarkt was langen tijd
ten achter gebleven bij de gunstige ont
wikkeling in de meeste andere bedrij
ven. Eerst in de laatste week is meld'ng
gemaakt van een prijsverbetering, zoo
wel voor ruwe petroleum als voor 'ben
zine. De prijsverhooging is uitgegaan
van Californië, waar eindelijk overeen
stemming bereikt schijnt te zijn met de
onafhankelijke producenten inzake een
beperking der productie, nadat in
Augustus een recordproductie de prij
zen er gehalveerd had.
Dat de positie der petroleumindustrie
in de Ver. Staten in het laatste kwar
taal toch wel geleidelijk verbeterd is,
blijkt uit het kwartaalsrapport van de
Shell Union Oil Corp., de Amerikaan
sche dochtermij. van de Koninklijke
Shellgroep. De bruto-bedrijfswinst is van
10.8 millioen dollar in het voorafgaan
de kwartaal en in de dienovereenkom
stige periode van het vorige jaar geste
gen tot 12.96 millioen dollar; de netto
winst bedraagt 3.88 millioen dollar te
gen 1.48 millioen dollar vorig jaar en
1.65 millioen dollar in het tweede kwar
taal van dit jaar. Aangezien het eerste
den gaan of anders op de lagere brug
komen moest. Hij kon niet blijven staan
waar hij w,as. De kapitein zeide, dat de
cycloon ieder oogenblik kon losbarsten.
De oude soldaat knikte en begaf zi'h
naar de lager gelegen brug. IHij was
daar nog niet lang, toen Carr zich bij
hem voegde, een mackintosh over zijn
,arm. De beide mannen knikten. De ge
neraal hield wel van Carr. Hij was een
Harroviaan, evenals Carr, en de zoon
van den generaal was te Harrow.
„Blijft ge op dek?" vroeg hij.
„Dat zou ik denken! Ik laat mij nie'
als een rat in een val verdrinken!" ant
woordde Carr, nog joviaal en dapper.
Luke kwam op de brug en nam zijn
plaats in aan de zijde van den kapitein.
Niemand sprak. i
Van den verwijderden horizon van
het Noorden, waar de waterhoos nog
was kwam een langgerekt gekreun
aandrijven over het water. Een groene
streep was er op de zwarte oppervlak
te van den Oceaan, donkergroen, met
witte vlekken; hij verspreidde zich over
de zee, kwam naar hen toe. Luke keer
de zich om en zeide een enkel woord
tegen den kwartiermeester. De man
ging naar het stuurhuisje, haalde er drie
lange zwarte oliejassen twee voor
den kapitein en Luke, de andere voor
i hemzelf.
Het gekreun als van een gepijnigd
dier, werd herhaald. Het scheen verder
j af. Toen blijkbaar uit de lucht
een geluid als het ontsnappen van stoom
uit een locomotief.
halfjaar sloot met een netto-winst van
0.52 millioen dollar hebben de eerste
negen maanden van dit jaar een netto
winst opgeleverd van 4.41 millioen doi-
lard tegen slechts 0.5 nfillioen dollar in
het overeenkomstige tijdvak van 1934.
De betrekkelijk gunstige resultaten,
die het Amerikaansche bedrijf tot dus
verre kon boeken, maar vooral ook de
verwachting van een verdere verbete
ring in het laatste kwartaal als gevolg
van de thans ingetreden prijsstijging
hebben tot een opleving van de belang
stelling voor aandeelen Koninklijke Pe
troleum geleid. Er doen daarbij geruch
ten de ronde, volgens welke de Ko
ninklijke in Januari a.s. weer zou over
gaan tot uitkeering van een interim-di
vidend, nadat sinds verscheiden jaren
geen interim-uitkeering had plaats ge
had. Men wilde zelfs weten, dat dit in
terim-dividend 4 pet. zal bedragen en
dat dan een slot-uitkeering van o pet.
verwacht zou mogen worden.
Onnoodig te zeggen, dat al dergelijke
geruchten nog praematuur zijn; in de
komende drie maanden kan veel ten
goede, maar ook ten kwade veranderen
en van de resultaten over het geheele
jaar zal het toch afhangen, of al dan
niet tot hervatting van de interim-uit
keering kan worden overgegaan. Op zich
zelf is het echter een heuglijk verschijn
sel, dat weer de mogelijkheid van een
interim-dividend onder de oogen kan
worden gezien.
De belangstelling voor industrieele
Luke zeide iets tot den kapitein, en
wees met zijn rechterhand. Fluisterend
beraadslaagden zij te samen en de kapi
tein gaf een teeken aan de twee stuurlui
bewegingloos in het stuurhuis.
Ziacht liepen de goed gesmeerde ket
tingen, en langzaam kroop de groote
zwarte voorsteven van de „Croonah"
rond den horizon, wijzend naar zee, weg
van het land. Ceylon lag achter hen in.
de duisternis, die bijna was ,als de nacht.
Ver boven het dek, op de kleine brug,
stonden de kapitein en Luke, zij aan zij.
Hun met goud omboorde petten hadden
zij tegen Zuidwesters verwisseld. De
omtrek van hun zwarte gedaanten was
nog juist te onderscheiden tegen de
lucht. Recht voor zich in de gele stre
pen, keken zij uit over de gevlekte zee.
En geen zuchtje bewoog de atmosfeer
v,an lood.
Naar beneden kijkend, over de bree
de dekken, zou men ojj^ het eerste ge
zicht denken, dat zij verlaten waren,
maar als het oog aan de duisternis was
gewend, ontdekten men hier en daar
mannen, staande ,a!s schaduwen op
bun post wachtend. Alle vallichten
waren van dubbele teerkleeden voor
zien. Sommigen nog versterkt door lat
ten kruiselings over het grove linnen
gebonden. Al wat door het sterfelijk
brein kon worden uitgedacht, had de
sterfelijke hand verricht. De rest moest
aan God overgelaten.
(Wordt vervolgd)