I
ZEEUWSCH
ZONDAGSBLAD
x
x
VAM DE PROVINCIALE ZEEUVSCHE MIDDELBURGSChE COUQANT1
^EEDEMIHSEK
19 Oct. 1935
LEVERTRAAN.
ALS 'T WINTER WORDT.
DAT SPRAK VANZELF.
RAADSELHOEKJE.
X
xxxxxxxxx
X
X
BRIEFGESCKRIEF
JAN EN JEWANNES.
Rietje, Piet en Zusje Han
Weten er al alles van;
't Drietal staat fluks op een rij,
Is er als de kippen bij
Want voor zij naar bed toe gaan,
Komt Moes met haar fles er
aan
'n Lepel heeft zij in de hand.
Levertraan genoeg in 't land
Na het hapje uit de fles
Deelt Moes flikjes uit, juist zes.
Twee voor ieder dus. 't Smaakt
goed
'k Hoop, dat 'k lang nog
slikken moet,
Mammie, uit de fles Tzegt
Piet
Ikke ook"juicht kleine
Riet,
Olijk kijkend roept dan Han;
Flikken word je sterker van
Als je die steekt in je mond,
Word je in een wip
gezond
Moes zegt lachend: Slim ben
jij
'k Ga je stellig niet voorbij.
Een, twee, drie nu vlug naar
bed
Hoor, daar slaat de klok al
net,
Morgen geef 'k weer levertraan.
Maar nu rustig slapen
gaan
Annie O.
'k Moest met m'n vier kind'ren
Nodig naar de stad:
Alles was te klein, o
Wat een strop was dat
Groeien als ze deden
In het laatst half jaar
D' oude winterspullen
Stonden toch zo raar
't Jasje van beer Teddy
Werd hem veel te nauw
Anneke en Claartje
Leden stellig kou.
In hun korte jurken, i—
't Is in ons klimaat
Vrees'lijk guur, hoor 's winters,
Als het vriezen gaat
't Leuk matrozen-pakje
Van hun broertje Piet
,Past' ook niet, Je weet, zeg,
Heusch niet, wat je ziet
Beer en mijn drie poppen
Nam ik daarom mee,
't Jonge volk zei: Moeder,
Dat 's een goed idéé
'k Kocht hun nieuwe kleren
In een magazijn,
Waar je heel veel keus hebt,
Alles is zo fijn
En nu gaan we wand'len
Zondag. Wat een feest
Zó mooi zijn mijn kleuters
Toch nog nooit geweest
Carla Hoog.
Vader praatte over Willem.
Die bij Piet aan 't spelen was
En zei: Dat hij zó lang uitblijft,
Is toch wel wat al te kras
'k Weet: bij Piet eten ze later.
Maar wij wachten langer
niet
Met het eten. Wij beginnen,
Kom dus ook aan tafel, Riet!
Even later daar is Willem,
Vader zegt tot hem: Voortaan
Moet je op je tijd goed passen,
Stevig in je schoenen staan
En je niet laten bepraten.
Anders word je nooit een
man
Als je peetoom, hoor o->m
Willem,
Op wien men vertrouwen
kan
Een week later en Oom Willem
Komt logeren 's avonds Iaat.
Daarom vindt dus Moeder beter
Dat de jeugd naar bed vast gaat.
's Morgens staan Ooms schoenen
buiten
Rietje kijkt ze eens goed aan
En zegt: Nou, in zulke grote
Moet je ook wel stevig
staan I
Carla Hoog.
OPLOSSING DER RAADSELS
UIT 'T VORIGE NUMMER.
VOOR GROTEREN.
1. Medina. Maand, den, Ada, ei,
dam.
2. Een bok.
3. Zij kreeg niet genoeg, al at zij
voor haar doen ook nog zo
goed. (Galatz.)
Ik begrijp niet, waarom er ge
fluisterd wordt. (Rome.)
Zij zei tegen Tante: „ik ga bo
ven piano spelen".
(Gent en Abo).
Het is vandaag veel te winde
rig, Annie, om te fietsen,
(Riga).
Tante zal 't onaardig van je vin
den als je niet komt.
(Altona),
4. Jas, mijn; jasmijn.
VOOR KLEINEREN.
1. C Citroen,
eik
aster
C i t r o e n
brood
bek
n
2. Herman, Arnhem.
3. De letter e.
4. Een spin,
o
OM OP TE LOSSEN.
VOOR GROTEREN.
1. Uit onderstaande lettergrepen
9 woorden van twee ietter-
grepen maken, en deze onder
elkaar schrijven, maar zó, dat
de beginletters, van boven
naar beneden gelezen, de
naam van een stad in Zuid-
Holland vormen.
Man deur to zin
dier rom ra mei on
dijs woord tuin
knop en ren ant
gel muil.
2. Verborgen plaatsen in ons land.
Oom Jan is penningmeester van
die vereniging geworden. (2)
Hoe zouden we er tegen kunnen
zijn, Emilie (2)
Och, Hans, leen mij eens even
dat boek
Ja, Marie geef de schriften maar
mee
Ik zal u maar geen lange brief
schrijven, daar u in enkele da
gen toch bij ons komt.
3. Welke bel geeft geen geluid,
Is niet van metaal
Ik weet zeker: dat soort bel
Ken je allemaal.
Mooie kleuren heeft die bel
En de vorm is rond.
Foetsj! Soms is dé bel plots weg,
Ligt niet op de grond
En je vindt hem nergens meer.
't Belletje is weg,
Maar je hebt een nieuwe in.
In een wipje, zeg
4. Vul deze 16 vakjes in met:
2A1E1I102K2L2N3S2T
maar doe het zó, dat je van links
naar rechts en van boven naar
beneden lezen kunt.
lo rij een dorp in Overijsel.
2o I een verkorte meisjes
naam.
3o een korte hik.
4o een hond.
VOOR KLEINEREN.
1. Kruisraadsel.
Op de beide kruisjeslijnen komt
de naam van een voorwerp,
waarmee geschreven wordt.
X
X - -
y.
lo rij een medeklinker.
2o een lichaamsdeel.
3e een insect.
40 't gevraagde woord.
5o een meubelstuk.
6o de naam van een maand.
7o een medeklinker.
2. Mijn broertje speelde met iets.
Plotseling keerde hij het ach
terstevoren en wie stond er
toen voor hem
Zijn zusje. Hoe kan dat
3. Wat kun je maken van:
k
er
4. Noem eens schoenen zonder
zolen
En daarbij ook zonder hak.
Toch heb je van dat soort
schoenen
In de winter veel gemak
Sluit de Gelederen,
De Romeinsche dichter Hora-
tius heeft een paar versregels ons
nagelaten, die in onze taai aldus
zouden luiden: „De jaren in hun
gaan berooven ons van alles; Zij
doen het langzaam aan; zij rooven
stuk voor stuk
Hoeveel jaren is deze dichter
reeds, dood; welk een stuk
menschheidsleven wentelde door
de eeuwen voort en hoeveel men-
schen kwamen en gingen op dit
ondermaansche. Maar de levens
ervaring van al die zooveel milli-
oenen menschen zal wel geen an
der geweest zijn dan die van den
dichter: de jaren berooven ons le
ven van veel goeds en liefs.
De jarenwat is dat eigenlijk.
Het is maar een samenvatting van
zooveel, dat in ons leven ons
overkomt.
De jaren leeren ons kennen den
dood, die wegrooft wie ons lief
waren en sterfelijk waren gebo
ren; leeren ons kennen afstanden
van vele dagen en nachten reizen
misschien, die ons gaan scheiden
van ouders, kinderen, vrienden
aan wie wij zeer nauw verbonden
waren. Zij leeren ons kennen
en hoevelen zijn dat niet in onzen
tijd verlies van geld en goed.
Hoevelen verliezen hun geloof en
hun goed vertrouwen in hun me-
demenschen. Was dat geloof en
dat vertrouwen niet een kostbaar
bezit
Wij noemen maar enkele voor
beelden om te doen zien van hoe
veel goeds de jaren in hun gaan
ons berooven. En ongetwijfeld zal
ieder uit eigen ervaring daar nog
andere verliezen aan toe kunnen
voegen. Altemaal bewijzen voor
de waarheid van wat die oude
dichter zeide.
Maar wat men ook verliest
erger is; wie men verliest.
Geld of goed zal nooit een stuk
van het eigen leven wezen voor
wie ook nog waarde weet te geven
aan wat geestelijk is. En die
„wie's", welke ons genomen wer
den, waren door liefde en door
vriendschap een deel van het eigen
leven.
Een vader of moeder; een kind
of broeder of zuster; een goede,
trouwe vriend zij zijn inge
vlochten in ons leven en gaan ze
van ons heen, dan komt een
vreemd gevoel in ons. Wij voelen
een gemis: zij hoorden bij ons en
nu zijn zij niet meer bij ons De
dooden voor goed de anderen
misschien tijdelijk, maar in het le
ven van al den dag zijn zij toch
afgeschreven. Zoo is de praktijk.
Nu denken wij even aan een oor
log. Daar wordt een gevecht ge
leverd en de dood waart rond; de
gewonden vallen; de anderen wor
den verspreid. Dan komt het mo
ment, dat het bevel gegeven
wordt: sluit de gelederen, Zij slui
ten zich weer dichter aan een, die
nog gespaard bleven en zij zullen
zeker voelen, dat allen voor één
en één voor allen. De gedooden en
de gewonden binden hen nauwer
te samen. Het verlies doet te
sterker de saamhoorigheid van de
formatie gevoelen.
Zal het zoo ook niet gaan met
zoovelen aan wie de jaren in hun
gaan roofden wie lief waren
Zullen kinderen van hetzelfde
huis, die vader en moeder uitdroe
gen naar den doodenakker en die
den eigen kring kleiner en kleiner
zagen worden, zich niet te vaster
aaneen sluiten juist, omdat het
verleden, waarin de dooden nog
leefden, hen samen bindt Te
sterker juist door het verlies.
Zal niet het gezin, als er één
heengaat naar verre landen te in
tensiever de samenhoorigheid voe
len Juist omdat er één wegging
Sluit de gelederen
Een bekend philanthroop, die
een stichting bouwde voor armé
menschenkinderen, die, behalve
het leven, feitelijk alles verloren
hadden, noemde dat gesticht met
een drietal letters U. V. W.: Uit
Verlies Winst.
Maar onvergankelijke wetten
berooven de jaren ons van veel
het moet zoo wezen. Maar het zal
goed zijn en het gemis gemakkelijk
te dragen, wanneer uit dat verlies
winst geboren wordt; een winst,
die ook opgesloten ligt in dat oude
bevel: Sluit de gelederen.
J, Nagel.
TUSSCHEN
Middelburg, October 1935.
Goeie vriend Jan
Dat jie je galle is uugespogen eit
over da schrieven en praoten op
z'n boersch deu sommigste, die is
ienkelde jaeren op 'n durrep ge-
weund ei m'n instemmienge,
oor. Laet toch ielekendeen be-
griepe, dat 't nie bestaet, dat
iemend laeter op z'n boersch kan
leêre praote en schrieve. Dat moe
je om zó te zeien tuus mit de pap
lepel ingegeen oöre en je leert 't
verder onderwegt nae schole en
t'rug van je kammeraos. Op schole
oor je vanself de meester op z'n
Ollansch praote en leze en je moet
'm dat probbeêre nae te doen, mè
't bluuft 'n vreemde taele. Lae 'k
mer êerelijk zeie, da 'k er m'n
mond aoltied nae moe zette om fas-
soendelijk ardop te lezep uu Sallem
2 vaes 7: „in Hem hun heil hun
hoogst geluk beschouwen". Doen
'k 't mit aol m'n andacht bie den
inoud, dan oor j' aol g's van achter
uut m'n kele komme. Die regel is
vor ons om zó te zeien in Olland
'n schibboleth. A je nie begriépt,
wa 'k daemee bedoele, dan moe
je mer is kieke in Richteren 12:6.
Mè begriep noe goed, da 'k m'n
eige d'er nie vö schaeme, da 'k nie
goed Ollansch kan. En zoo za je
dan ook begriepe, da 'k 't mit joe
seens bin, dat de boeren gin burre-
gersch en de burregers gin boersch
moete praote. Mè noe ebbe ze 't
er werentig op gezet, dat de mees
ters nog a meer ulder best moete
doe om de guus zuver Ollansch te
laete praote. 'k E mee aolebei
kompassie. Laete ze toch blie
zien, as de guus Ollansch kunne
verstae en da ze 't kunne schrieve
zonder aol te lillijke fouten en lae
te ze begriepe, dat de guus tuus
en op straete wi nè zó gauw afge
leerd wa z' op schole geleerd
van 't Ollansch praote.
Dat Ollansch eêt dan de be-
schaefde taele. Da kan me niks
schille, oor, as dae noe mè nie
uut begrepen oort, dat iemend, die
geen Ollansch praot en nie vee
kennisse eit van 'n eêleboe) zóge-
naemde- goeie menieren, daerom
ook de waerachtige beschaevienge
zou misse. Nae mien meenienge kü
je 'n echt beschaefd mensch daer-
an kenne, deudat 'n nae z'n krach
ten ellept om vó z'n mecemen-
schen 't leven in geêstelijk en stof
felijk opzicht beter en angenaemer
te maeken. En alleênig as gos-
dienst, kunsten en wetenschappen
daetoe meewerke, ze vó de be
schaevienge waerde.
'k Wi je wè schrieve, aS t'er ier
is burregers bin, die ulder eige is
op z'n boersch kleê en ulder eige
zoö uut laete trekke, da k m'n
eige dae nooit kwaed over ge-
maekt wan dat dee je z' uut 'n
lolletje en nie om onzen dracht te
bespotten. Mè mit joe vin 'k 't er-
regerlijk, da sommigste boeren en
boerinnen op ulder burregersch
gae en voraol as ze dat doe om
daedeur meer te lieken, asof z' in
ulder ouwe dracht minder waere.
Laete ze mer is bedienke, dat er
dit jaer 'n gedippeteerden om z'n
leeftied bedankt eit, 't Is toen wè
gebleke, dat die man in oóge êere
stieng. Mer ik eb 'm daebie aol
tied nog deze eêre wille gee, dat
'n op die oöge plaese zat in z'n
boerekleêdienge, eenvoudig, eêre-
lijk en rond, nae mien meenienge
'n beschaefd mensch en ook net
pursies as jie 'n boeremensch wil
Je zal ook wè gelezen dat er
'n paer eêl geleerde eêren an 't
schaoken bin gegae. Vee aordigeid
schient er an da spil vor ulder nie
te zien: ze moete ienkelde uren
achter mekaore in 'n kaemer apart
zitte prakkezeêre, asof z' er 'n ko-
ninkriek mee kunne winne. Die
der geld vor over eit, mag deu de
ruten naer ulder kieke. 'k E wè
moed, da z' er 't leven af zulle
brienge, mer of z' ulder essens
d'er nie mee zulle krenke is nog
de vraege. Gelukkig eit één van
de twee om z'n essens 'n bitje te
spaeren 'n zwarte katte bie 'm op
'n taefeltje gezet. Die kan z'n baos
vö lillijke fouten bewaere deu mè
stil toe te kieken. Alleênig as die
bie 'n spilletje gin abbuzen mi kan
mag 't erreme beest is 'n endje
gae kuire. Mè dien anderen me
neer moet aoles op z'n eige essens
an laete komme. Da vin 'k stom
van die man, wan as 'k 'm was,
zou 'k 'n endje leverwoste in m'n
zak steke vö de zenuwen, mè meer
om die katte in de warre te brien-
gen en daedeur ook z'n baos. Af-
fijn, ie moet 't zelf mè wete, oor.
Mè dit wi 'k wè zeie, da 'k nie be
griepe kan, dal in ons Kristelijk
Nederland zü 'k Eidendom toege-
laeten óort.
En zoo is dan noe mè vlak uut
gezeid deu de leen van den Vol-
lekenbond, dat d' Iteljaonders den
oórelog begonne bin, waedeur dat
anpursant gezeid is, dat deu den
oogsten in Itaolië duzende, duzen-
de menschen misdaedig den dood
ingejogen óore. Daemee is Itaolië
toet vieand van aol d' andere leen
verklaerd en die zü noe van aoles
doe om te probbeeren den verde
ren oórelog onmeugelijk te mae
ken. 'k Verstaen nie, dat daebie
twee uut ouwe vrienschap vor
Itaolië nie mee wille doe. Begriepe
die nie, da gerechtigeid verre
uugaet boven vrienschap Nae
mien meênienge zou ook de Paus
flienk mee kunnen ellepe. Ie zou
dien oogsten en aol diegene, die
't mit 'm seens bin, gewoonwegt
in den ban moete doe, omaa ze
schanvlekken bin van de Roóm-
sche kerreke, van de Kristenen,
jae laete me mè zeie van eêl de
menscheid, 'k Liet dae net a deu-
schemere, dat er in Itaolië ook
bin, die in 't diepst van ulder arte
den óorelog vervloeke. G'loof mè,
Jan, die bin d'er vee meer, as wul-
der dienke. 'k Dienke daebie in 't
biezonder an de fermielje van de
670000 gesneuvelde Iteljaonders
uut den groöten oórelog en daebie
dan voraol de weduwen, die noe
ulder joengers mosten afstae. 'k
Eb 'n prentje gezie mi soldaoten,
die weggienge en ulder vrouwen
en de guus liepe nog 'n endje mee.
Docht jie, as die vrouweliengen en
die guus bie 't afscheid staen te
julen, dat dan die soldaoten zeie:
„Scheêdt dae mé gauw mee uut,
wan 'k verkieze de gevaeren van
't leven van 'n eld boven de lam-
lendigeid van 'n onbenullig be-
staen". Den oogsten is zó zot om
dat van aol z'n soldaoten te dien
ken. Nee, vèe en veel al liever
gieng 't meerendeel, t'rug om in
vrede vor ulder uusouwen te wer-
reken, a was 't dat ulder lenden
kraekte.
't Schient, dat den oogsten d'er
over gae prakkezeêre om mer
eiers vö z'n geld te kiezen en da
zou 'k 'm ook mer anraoie, wan
anders zou ie wel is toet 'n effe-
tief onbenullig bestaen kunne
komme.
'k E d'er vreêd van stae kieke,
dat meneer Mussert op die groóte
bieëenkomste Itaolië voogespro-
ken eit. Ie zei, dat dat land nog
meer koloniën in Aofrikao noodig
eit en daerom eit 't er ook recht
op, want 't recht van de zwarte
daer om 'n zelfstandig land t'en,
oüdt dan vanself op. En wie 't art
eit om da veroveren toch onrecht
te noemen, die kriegt t' oóren, dat
dat zelfde onrecht a zö dikkels
gebeurd is. Zoo kü je toch weren
tig wel aoles goed praote, Jan, en
'k vraege zü zukke menschen nie
staetsgevaerelijk oóre, as ze zeie;
