BINNENLAND.
ZEELAND,
NUMMER 226,
TWEE BLADEN.
WOENSDAG
25 SEPTEMBER 1935. EERSTE BLAD.
178e JAARGANG.
Liberaal réveil?
MIDDELBURG.
GOES.
VLISSINGEN.
WALCHEREN.
WEER IN WIND.
mm
PERSKRONIEK.
De Katholieken en het Kabinet
Colijn.
$t0üwett*U
MIDDELBURGSCHE COURANT
l-figbiad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. por
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
dg contr. voor beide veel lager; tar. op aauvr.
GOESCHE COURANT^
Uitgeefster Naamlooze Vennootschap „De Middelburgschë Courant"; Bureaux Lange Sint Pieterstraat te Middelburg!
Telefoon Redactie 269, Administratie 139 Postrekeni ng no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17,
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaar de der Vereeniging da Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 1
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. «na;
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewjj snommers 5 coat
Men heeft gisteren (zij het dan door
omstandigheden buiten onze schuld:
een dag te laat) in ons blad het, overi
gens commentaarlooze, communiqué
kunnen lezen, hetwelk van hoofdbe-
stuurswege over de algemeene h u i s-
houdelijke vergadering van de Li
berale Staatspartij De Vrijheidsbond,
Zaterdag en Zondag te Amsterdam ge
houden, aan de pers verstrekt is.
Wij moeten op de quaestie van dit
communiqué nog iets verder ingaan. Na
dat de vergadering geopend was, heeft
de partijvoorzitter, mr. Wendelaar,
zeer nadrukkelijk en duidelijk er op ge
wezen: „dit is een huishoudelijke
vergadering; ik verzoek derhalve de ver
tegenwoordigers van de pers, indien
aanwezig, de zaal te verlaten, en ik ver
zoek de leden der partij, welke aan de
pers verbonden zijn, er goede nota van
te nemen, dat van deze huis-
houdelijke vergadering
niets in de pers mag ko
men; er zal haar slechts van hoofdbe-
stuurswege een communiqué worden
verstrekt".
Het spreekt vanzelf, dat wij ons, on
der voorbehoud natuurlijk dat ook an
deren zich aan dit gebod hielden, gedra
gen hebben naar dit voorschrift.
Met stomheid zijn wij nu geslagen: in
„De Vrijheid", staatkundig weekblad,
tevens bevattende de officieele mede
deelingen der Liberale Staatspartij „De
Vrijheidsbond", treffen wij inplaats van
dit korte communiqué, ruim vier kolom
„overzichtelijk verslag" van deze ver
gadering aan! Voor de eene helft is dit
geschreven door den bekwamen en er
varen hoofdredacteur van dit blad, mr.
J. J. van Bolhuis, parlementair redac
teur van de N. R. Crt en voorzitter van
de Haagsche Journalistenvereeniging,
voor de andere helft is het van de hand
van een van Nederlands gezaghebbend
ste journalisten, mr. Joh. J. Belinfante,
directeur van het Haagsche bijkantoor
van het A.N.P.
Wij weigeren aan te nemen, dat het
geen deze twee journalisten schreven,
niet onder des voorzitters nadrakke-
lijk verbod zou vallen omdat hun over
zicht in zoo welwillende bewoord'ngen
gesteld is: dat ware wel verre van.
liberaal.
In elk geval echter achten wij ons door
deze met het nadrukkelijke verbod strij
dige publicatie van de hand dezer erva
ren en bezadigde journalisten volstrekt
ontslagen van de verplichting, welke de
voorzitter de pers, en dus ook ons, Za
terdag oplegde.
Derhalve moge dan hier evenmin in
details tredende onze indruk van
de reorganisatievergadering volgen.
Die zou kort kunnen zijn: de goede
richting uit, maar totaal onvoldoende.
De goede richting uit: er kwam
een ietwat andere geest tot uiting dan
we op deze congressen gewend zijn. Ook
de partijvoorzitter begint iets minder op
den charmanten burgemeester van Alk
maar, iets meer op den voorzitter van
een nog altijd meetellende nationale po
litieke partij te gelijken dat zij ge
zegd met alle waardeering welke mr.
Wendelaars optreden Zaterdag en Zon
dag verdient.
Maar verder totaal onvoldoende:
niemand, die er aanwezig was en die de
zaak bekeek met de nuchterheid, welke
aan ver-ziendheid gepaard moet gaan,
zoo men wil trachten de toekomst te
doorschouwen en te beheerschen, zal
van oordeel zijn, dat deze vergadering,
de daar aanwezigen en de daar „lei
dend" geachte persoonlijkheden, in
staat zullen blijken te doen, wat er in
Nederland nu vóór alles te doen is: de
liberale gedachte in ons land weer zet
ten op de plaats, die haar toekomt.
Waaróm niet? In de eerste plaats
niet, omdat de enkele voortreffelijke
figuren, de enkele uitstekende redenaars
natuurlijk uitgezonderd men weer als
steeds de bekende figuren der „be
roeps-politici zoo voor als achter de
tafel, zag, terwijl de verbindingen met
de veel grootere massa der ongeorgani
seerde liberaal voelende en denkende
Nederlanders ontbraken.
In de tweede plaats, omdat in den
Vrijheidsbond, vreezen wij, tenslotte
toch weer boven alles zal blijken te
gaan het belang van de p a r t ij, terwijl
het eenige dat van wezenlijk belang is,
moet heeten: de liberale idee,
In de derde plaats, omdat de echte
doorgewinterde „vrijheidsbonders", die
Wij hebben des heeren Wendelaars
mededeeling hier v e r b a t i m weerge
geven. Red.
thans onzes gevoelens daar nog de meer
derheid vormen, zoo wij ons niet vergis
sen, den polsslag van dezen tijd niet dui
delijk blijken te hebben gevoeld. Vide
b.v. de vrees voor invoering van een vrij
tamme (n.b. nog niet eens bindende!)
progressieve contributieregeling; vide de
daar gegeven staaltjes van organisato
rische slapheid uit verleden en heden;
vide in het algemeen het gebrek aan
daadkracht en doortastendheid.
In één opzicht echter dienen wij de
Liberale Staatspartij wel vrij te pleiten
van schuld: dat is ten aanzien van het
vraagpunt der vereeniging van alle Ne
derlandsche niet-marxistische en niet-
fascislische linksche politieke elementen
in een sterke(re) partij. Steeds meer
blijkt hoe de vrijzinnig-democraten, door
te dezen aanzien den blik op het ver
leden gericht te houden, en door maar
uitentreure hun litanei van 't liberale
conservatisme te zingen, aan toenade
ringspogingen den weg versperren of
moeilijk maken. Men kan zich zulk een
houding b.v. van de numeriek nog groo-
te S.D.A.P. tegenover de kleinere C.P.H.
indenken; van de V.D. tegenover de nu
meriek toch altijd nog sterkere Libera
len bevreemdt het eerder.
Waarmede natuurlijk want dat is
heel wat anders geen twijfel uitge
sproken wil worden aan de oprechtheid
der gevoelens en argumenten, zoo van
V.D. als V.B. zijde, van hen die tegen
nauwere samenwerking zijn. De tijd zal
dezulken echter wel een lesje leeren.
Resumeerende; van deze op zichzelf
niet volstrekt hopelooze, ja binnen den
partijkring zelfs van eenig ontluikend le
ven blijk gevende partijvergadering,
koesteren wij niettemin helaas hoop
noch verwachting dat zij de nog vele
liberaal denkende Nederlanders in de
verstrooiing nu achter de banier van den
Vrijheidsbond ten welgerusten strijde
zal scharen.
Daarvoor zullen wel meer en andere
dingen gedaan moeten worden. In....
en vermoedelijk ook buiten dien Bond.
NAZI-PROPAGANDA VAN
NEDERLAND UIT?
Vragen van het Kamerlid Van
Embden.
Het Eerste-Kamerlid prof. Van Emb
den (v.d.) heeft den ministers van bui-
tenlandsche zaken en van justitie schrif
telijk de volgende vragen gesteld.
Heet de regeering kennis genomen
van de mededeelingen in de „Nieuwe
Rotterdamsche Courant" van 22 Sept.
j 1. betreffende de huiszoeking, door de
Tsjechoslowaaksche politie verricht, bij
een zekeren Erben, blijkens zijn papieren
een nationaal-socialist te Hohenelbe, bij
welke gelegenheid de hand is gelegd op
talrijke bescheiden en gegevens, deels
van militairen aard, die wijzen zouden
op een schuldige verstandhouding van
den genoemde met een buitenlandsche
overheid of staatspartij, en dat deze per
soon met eenige anderen deswege in
hechtenis is genomen?
En heeft het de aandacht van de re
geering, dat het in dit bericht opvallend
wordt genoemd, dat zich onder deze uit
gebreide correspondentie een buitenge
woon groot aantal brieven uit Nederland
bevond?
Is de regeering bereid, aanstonds stap
pen te doen bij de Tsjechoslowaaksche
overhe'd ten einde te verkrijgen, dat
laatstbedoelde brieven, voorloopig in
afschrift, ter beschikking van de Neder
landsche justitie worden gesteld, opdat
onverwijl onderzocht kunne worden, of
vreemdelingen het verbod der regeering
van uit ons grondgebied politieke actie
te voeren, overtreden, resp. of Neder
landers, althans personen, die in ons
land verblijf houden, zich schuldig ma
ken aan een der misdrijven tegen de
veiligheid van den Nederlandschen
Staat?
BEGROOTING VAN SOCIALE
ZAKEN.
Drie en een half millioen voor
huurverlaging.
Aan de Memorie van Toelichting op
de thans ingediende begrooting van So
ciale Zaken voor 1936 ontleenen we het
volgende:
Nadat gebleken is, dat in den kring
der gemeentebesturen zelf tegen ver
lenging van den totalen looptijd der
voorschoten (voor woningbouw) overwe
gend bezwaar is gerezen, is deze maat
regel teruggenomen. Ter bereiking van
de noodzakelijke verdere verlaging der
huren wordt de post verhoogd met een
Het zwaarste valt het leven aan die
genen, wien het aanvankelijk te licht
werd gemaakt.
bedrag van f 2.000.000. Voor 1935 was
deze post voor dit doel reéds met
f 1,500,000 verhoogd, zoodat thans voor
huurverlaging f 3.500.000 beschikbaar is
gesteld.
Bestrijding werkloosheid.
Door het aanbrengen van eenige tech
nische wijzigingen in de reglementen
der werkloozenkassen, alsmede door da
ling van de ledentallen der kasen kan
met een lager bedrag, dan voor 1935
geraamd werd, worden volstaan. Art.
112 is van 834 millioen op 8 millioen gul
den gebracht en art. 113 van 4% mil
lioen op f 4.250.000. Beide artikelen be
treffen bijdragen aan werkloozenkassen.
De personeelsuitgaven van de Rijks
inspectie voor de werkverschaffing blij
ken voor 1934 en voor 1935 te laag ge
raamd. Voor 1936 moeten deze uitga
ven op f 131.856 worden gesteld.
Voor bijdragen voor moreelen steun,
die steeds in omvang toenemen, omdat
de zorg voor de jonge werkloozen in
stijgende mate de aandacht van de
Overheid vraagt, zal ten minste het aan
gevraagde bedrag noodig zijn (een mil
lioen, vorig jaar 450.000).
Nationaal Crisis-Comité.
Voor 1935 was een post van f 850.000
uitgetrokken voor subsidie aan het Na
tionaal Crisis-Comité. Aangezien het
niet zeker is, dat het Nationaal Crisis-
Comité zijn arbeid in 1936 zal voortzet
ten, wordt dit bedrag thans onder een
ander hoofd uitgetrokken.
Mocht het Nationaal Crisis-Comité
worden opgeheven, dan zal zijn arbeid,
voor wat betreft den zg. B-steun, door
het Departement van Sociale Zaken
worden voortgezet.
DE STAKING TE TILBURG.
Het voorstel van den bemidde
laar door de stakers aangeno
men.
De tekst van het voorstel dat de be
middelaar iri. het stakingsconflict, de
burgemeester van Tilburg mr. dr. Vonk
de Both, aan het stakingscomité en aan
de Vereeniging van Fabrikanten heeft
voorgelegd, luidt ,als volgt:
a. de arbeiders aanvaarden het werk
met de bepaling, dat de nieuwe loonen
zullen ingaan op een datum in overleg
met de vereenigingen St. Lambertus, de
Eendracht en Unitas nader vast te stel
len, welke d.utum niet eerder wordt ge
steld dan 14 dagen na de aanvaarding
van het werk, en niet later dan een
maand. Een en ander geschiedt tenein
de de leden van de organisaties gele
genheid te geven met hun besturen over
deze aangelegenheid van gedachten te
wisselen;
b. de werkgevers betalen 40 pet. van
het ingehouden loon en van hetgeen
door de werknemers is verdiend voor
alsnog gepresteerden arbeid en dat van
de drie kermisdagen.
c. partijen verbinden zich geen rancu
ne maatregelen van welken aard ook
tegen elkaar te zullen nemen.
Dit voorstel is gisteravond in een
viertal st,akersvergaderingen met over-
groote meerderheid aangenomen.
Van de 3000 stakers verklaarden zich
slechts ongeveer 100 tegen. Heden zou
den de fabrikanten bijeenkomen. Wan
neer deze het voorstel aannemen, zal
het werk Donderdag worden hervat.
Loodsgelden.
Blijkens een bijlage bij de begrooting
van het departement van defensie voor
het dienstjaar 1936 was de opbrengst
der loodsgelden over het jaar 1934 in het
6e district:
Kantoren Vlissingen, Neuzen en Ant
werpen: uit zee f 126,308,23; kantoor
Vlissingen: naar zee f 11,675,15; op en af
f 6726,01;
kantoor Neuzen: naar zee f 18,034,53;
op en af f 14,841,50;
kantoor Antwerpen: naar zee f 24,283,37;
op en af f 38,965,23.
VLIEGERWEDSTRIJD.
Zooals men zich zal herinneren is op
31 Augustus de vliegerwedstrijd niet,
alleen figuurlijk in het water gevallen.
Aanvankelijk bestond niet het plan de
zen wedstrijd later te doen doorgaan.
Op aandrang van de jongens en meisjes
is nu echter besloten dezen wedstrijd
te doen plaats hebben op Zaterdagmid
dag a.s,, maar dan niet op het Sport
terrein, doch op het Molenwater. Het
begint om half twee.
MA RETRAITE.
Naar we vernemen kan definitief wor
den aangenomen, dat „Ma Retraite" ge
sloopt zal worden. Het wachten is al
leen nog op de goedkeuring van de tee-
keningen en bestekken Her ter plaatse
te bouwen panden-
HET CARILLON,
Des nachts buiten werking?
Het bestuur van „Vreemdelingenver
keer" heeft in een schrijven aan het ge
meentebestuur gewezen op de klachten,
welke n:et-stadgenooten, die hotels of
bij familie logeeren, voortdurend uiten
over den hinder, ondervonden door het
carillonspel in de nachtelijke uren. Ver
zocht wordt, om, evenals in andere plaat
sen o.a. te Middelburg des nachts
het carillon buiten werking te stellen.
ARBEIDSBEMIDDELING ENZ.
Aan het jaarverslag van den Gemeen
telijken dienst der arbeidsbemiddeling
en werkloosheidsverzekering en het ge
meentelijk bureau voor sociale zaken
over 1934 ontleenen wij het volgende:
De werkloosheid over 1934 w,as in de
eerste 8 maanden iets geringer dan in
1933, doch tegen het einde van het jaar
steeg het aantal. Op 31 December ston
den 1378 personen ingeschreven tegen
1257 op 31 Decèmber 1933. De werk
loosheid op de Kon. Mij. „De Schelde"
wijzigde zich zeer weinig, de bouwnij
verheid had weinig gelegenheid om zich
te ontplooien; de bierbrouwerij „De Mei
boom" werd stopgezet, de stoomvaart
maatschappij „Zeeland" moest een deei
van haar personeel ontslaan, doch liet
de 60-jarigen met vervroegd pensioen
gaan, wat uit sociale overwegingen ver
reweg te verkiezen is boven ontslag aan
jongeren.
Als lichtpunten noemt de directeur,
dat „De Schelde' in 1935 weder enkele
belangrijke opdrachten ontving, waar
door verschillende arbeiders, soms na
langen tijd van werkloosheid, in het be
drijf konden worden opgenomen. Ver
der kon de S. H. V. haar vast perso
neel handhaven en bood zij ook aan de
losse arbeidskrachten meermalen gele
genheid om „eigen" brood te verdienen.
De „Vlismar" vond afzetgebied voor
haar producten, hoewel de marktprijs
vaak den kostprijs zeer dicht naderde.
Het is mogen gelukken verschillende
bedrijven meer Vlissingsche werkkrach
ten te doen aannemen en kwamen er in
1934 van werkgevers 1010 aanvragen om
werkkrachten in, tegen 379 in 1933 en
394 in 1932, het aantal plaatsingen was
in 1934 966, in 1933 340 en in 1932 310.
Gedurende 1934 werden door de ar
beidsbeurs 27 (v.j. 20) personen elders
te werk gesteld en 11 (7) personen uit
andere gemeenten te Vlissingen ge
plaatst.
De voortdurende stijging van het aan
tal leden van werkloozenkassen, heeft
plaats moeten maken voor een terug
gang met 159 leden.
Over 1932, 1933 en 1934 werd dooi
de gemeente aan gewone bijdragen voor
de werkloozenkassen betaald resp.
f 15.337; f 17.903 en f 19.304; aan extra
subsidie voor deze kassen resp. f 31.577;
f 13.975 en f 11.300. Door de kassen is
uitgekeerd f 118.133 over 49.495 werk-
loosheidsdagen of 22 pet. van alle werk-
loosheidsdagen.
In 1934 ontvingen 956 personen steun
over 110.844 dagen met een totaal be
drag van f 211.744 of gemiddeld per
dag f 1.91. Gedurende 1934 werd de
werkverschaffing, onder leiding van de
Nederlandsche Heidemaatschappij, on
afgebroken voortgezet, gem-ddeld waren
daarbij 80 arbeiders werkzaam. Over
29.766 man-werkdagen werd aan loon
uitbeaald een bedrag van f 88.974, tegen
26.543 en f 85.431 in 1933.
De gemeentelijke instelling voor Maat
schappelijk Hulpbetoon heeft aan 515
gezinnen totaal 1544 kleedingstukken
verstrekt voor een totaal bedrag van
f 4613, gemiddeld zijn per gezin ver
strekt 3 kleedingstukken voor f 8,96.
VEERE. Het zal wel een unicum zijn,-
dat de heer A. "de Nood op zijn land aan
den Sluisweg erin geslaagd is een aan
tal reusachtige zonnebloemen te kwee
ken, waarvan er een is, die de respecta
bele lengte heeft van ruim drie en een
halve meter. Vermoedelijk is alle wils-
Middelburg, 25-IX-'35, Dinsdag: hoog
ste luchttemperatuur 17.3 °C (64 °F);
laagste 12.7 °C (55 °F). Heden 9 h: 13.1
°C; 12 h: 12.8 °C. 13.8 mm regen. Hoog
ste barometerstand te dezer stede, in
het afgeloopen etmaal: 764 mm; laagste
750 mm.
Hoogste barometerstand in het Euro-
peesche waarnemingsgebied: 767.5 mm
te Jan Mayen; laagste 743.1 mm te Den
Helder.
Verwachting tot morgenavond:
Stormachtige, later afnemende N. tot
W. wind, tijdelijk opklarend, aanvanke
lijk nog regen- of hagelbuien, kouder.
Zon op: 6 h 51; onder: 18 h 53. Licht
op: 19 h 23. Maan op: 4 h 27; onder:
17 h 44. N.M. 27 Sept.
Hoog- en Laagwater te Vlissingea.
September.
Hoogwater. Laagwater.
Wo. 25 1.04 13.16 7.20 19.46
Do, 26 1.42 13.46 7.56 20.22
Vr. 27 2.10 14.13 8.25 20.51
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge,
Wo. 25
Do. 26
Vr. 27
September.
Hoogwater.
2.44 15.04
3.25 15.38
3.59 16.10
Laagwater.
8 29 20.46
9.05 21.19
9.33 21.46
kracht bij deze bloem in den stengel ge
bleven, daar de bloem zelf weliswaar
groot is, doch het niet halen kan bij een
paar andere exemplaren, die een steel
hebben van bijna drie meter; doch waar
van de bloem een doorsnee heeft van
ruim veertig centimeter.
Het is begrijpelijk, dat de zware bloe
men gestut moeten worden, want de
zonnebloem, haar lengte ten spijt, heeft
geen diepschietende wortels en valt der
halve we'dra den wind ten prooi.
„Wij achten het onwaarschijn
lijk, dat de R.K. fractie de
„nieuwe" regeering torpedeert".
Als we de redevoeringen, die de mi
nisters Colijn en Oud gister in de Twee
de Kamer hebben gehouden, overzien,
kan men zeggen, schrijft de „Maasbode
(het grootste roomsch-katholieke dag
blad in ons land), o.a. dat alles is gedaan
om de katholieke fractie tegemoet te
komen. Of de laatste echter het mi-
nisterieele voorbeeld kan volgen en ge
heel zal kunnen zwijgen over de Juli-
episode, is een andere zaak. Ofscioon
de fractie voor het Bezuinigingsonlwerp
stemmen zou, werd zij in Juli eenvou
dig uitgedaagd met ja of neen te ant
woorden, op de vertrouwenskwestie en
toen daarna de crisis kwam, heeft de
heele liberale pers het oirbaar geacht,
de zaken om te keeren en de schuld van
de crisis gegeven, niet aan hem, die ook
volgens prof. Kranenburg, volstrekt on-
noodig vroeg, maar aan dengene, die,
uitdrukkelijk tot antwoorden gesom
meerd, antwoord gaf.
Wij hebben er geen bezwaar tegen,
dat de fractie even vergevingsgezind is
als het kabinet, dat blijkbaar toenade
ring wil, maar de historie en de waar
heid hebben óók rechten en het zal dan
toch even tijd worden, óók in de Kamer
te verklaren, dat de crisis is geforceerd
door dr. Colijn, dat de goudalvoer voor
al een gevolg is van speculanten in va-
gebondeerend kapitaal, van hetzelfde
kapitaal, dat nu ook weer „uit het Pond
vlucht", en dat een kabinet, dat den
gouden standaard wil handhaven, maat
regelen kan nemen om aan onnood:ge
gokkerij een eind te maken, zelfs zon
der embargo af te kondigen.
Het wordt óók tijd, dal in de Kamer
wordt gewezen op den waanzin, dat
men van den Nederlandschen Staat im-
moreel-hooge, op geen enkelen redelij
ken grond te verdedigen rente vraagt
voor kort geld. En het kan geen kwaad
dat zij, die bij hoog en bij laag zeggen
de Regeering te willen helpen den gou
den standaard te handhaven, eens hun
goeden wil bewijzen dooi wat minder
dollars te koopen, een feit dal te meer