BINNENLAND.
ZEELAND.
WEER ER WlffD.
NUMMER 166.
TWEE BLADEN.
WOENSDAG
17 JULI 1935.
EERSTE BLAD.
178e JAARGANG.
Douglassen vliegen naar
Indië.
WEER EEN K. L. M.-VLIEGTUIG VERONGELUKT.
MIDDELBURG.
GOES.
WALCHEREN.
ZUID-BEVELAND.
toumcitiU m
ELBURGSCHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonu. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
8y contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
u
GOESCHE COURANT^
Uitgeefster Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten by het Bureau voor Publiciteitswaar de der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 1
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. by vooruitbetaling Adv. me?
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer com
rant" 10 ct. extra Bewysnommers 5 cent.
Van vele zijden ontvingen wij blijken
van onverbloemde instemming met het
geen wij Maandag schreven naar aan
leiding van de ramp met de „Kwik
staart".
Wat wij daar en toen schreven was
scherp zoo scherp, maar ook geen
haar scherper, als onzes bedunkens
door de omstandigheden geboden was.
Er was echter zoo een en ander,
waarover wij Maandag niet schreven.
Niet, wijl het van belang ontbloot zou
zijn: integendeel, het is van het hoog
ste belang. Maar omdat den journalist
een zekere zelfbepjerking altijd gebó
den is.
Dat, wat er nog meer was, hebben
wij in particuliere gesprekken, niet met
een man maar met onderscheidenen,
waarmede wij ons over deze zaak on
derhielden, wel geuit. De ramp die de
„Maraboe", onmiddellijk na de „Kwik
staart" en Gode zij dank ditmaal nu
eens zonder verlies van menschenle-
vens mêe te brengen, getroffen heeft,
dwingt ons thans deze tweede quaestie
even onverbloemd als de eerste aan de
orde te stellen.
Het is kort en goed deze: wij zijn, op
grond van een erkend wellicht mini
male maar desalniettemin daartoe on
zes inziens ditmaal toch voldoende ken
nis van vliegzaken van oordeel, dat het
uitoefenen van een regelmatigen lucht
vaartdienst op Nederlandsch Oosti-In-
dië miet twee-motoirige Douglas-vlieg-
tuigen waaghalzerij is, die onherroepe
lijk menschenlevens zal kosten.
Zoodat de vraag gesteld moet wor
den: mag dat voortgang hebben
Zouden wij die vraag Maandag gesteld
hebben, men zou ons van een te groote
mate van zwartgalligheid beschuldigd,
mogelijk zelfs van een, overigens vol
strekt ontbrekende, onvriendelijke ge
zindheid ten opzichte van de K. L. M.
verdacht kunnen hebben.
Wij hebben het derhalve niet in het
openbaar, doch slechts in besloten kring
gezegd: let op, binnen korten tijd vindt
er weer een ramp op de Indië-route
met een Douglas plaats. En als die twee
de Douglas-ranjp dan misschien nog eens
door een derde zou worden gevolgd.
wat dan? Moeten we dan maar door
hollen, tot we met den kop tegen den
muur te pletter slaan?
Waarom grenst het, onzes bedunkens,
bedenkelijk aan waaghalzerij, met Dou
glassen op Indië te vliegen?
Antwoord: omdat de veiligheid dezer
toestellen zij moge dan ietwat ver
beterd zijn^ door veranderingen, die op
het „Uiver -type werden aangebracht
desalniettemin een veel te ge
ringe marge heeft om ze
met gerustheid op de Indië-
route te laten vliegen.
Deze te geringe veiligheidsmarge
wordt veroorzaakt door het feit der
tweemotorigheid der Douglassen, ge
voegd bij of verergerd door hun wankel
bare langsstabiliteit.
Wat dit eerste betreft: men moge
nu al uitgekiend hebben, dat een derde
motor m den neus eener vliegmaqhine,
in procen+en uitgedrukt, minder nuttig
effect heeft dan 'n zijmotor, d,aar staat
tegenover dat bij t uitvallen van welken
motor eener driemotorige machine ook
de plaatsing der aangrijpingspunten van
de trekkracht op het geheel aerodyna-
l misch zeer aanzienlijk veer gunstiger
m o e t zijn, dan wanneer yan 'n twee-
motorige machine, waarbij in eiken
vleugel een motor is geplaatst, een der
mo °fen uitvalt. Een potloodschetsje
kan dat een ieder, die ook slechts over
de elementairste kennis der mechanica
beschikt, duidelijk maken.
Geldt dit nu in het algemeen reeds,
het geldt in versterkte mate bij toe
stellen met een slechte langsstabiliteit
en een geringe koers-vastheid.
En nu is het, voor wie niet heelemaa!
buiten de vliegerij staat, een publiek
geheim, dat onderscheidene der K. L.
M.-piloten hoe opgetogen wellicht
ook over den technisch schitterenden
bouw en de evenzoo volmaakte afwer
king dezer toestellen desalniettemin
als v 1 i e g-machineshet land
hebben aan de Douglas
sen. Zoo koersvast als een, zij het dan
iets minder snelle Fokker, in de lucht
ligt, zoo „shimmy-end" en „pinguin-
nend" scharrelt de snellere Douglas
door de lucht.
De route op Indië is lang, en zij voert
over velerlei vaak uiterst onherberg
zaam gebied. Ook over gebieden, zoo
bergland als water, waar noodlandingen
te eenenmale uitgesloten zijn, en waar
dus een noodlanding onherroepelijk den
dood beteekent.
De ramp van de „Kwikstaart" heeft
ons hard en pijnlijk geleerd, dat motoren
„met menschenhanden gemaakt zijn",
en dat derzelver betrouwbaarheid, hoe
groot deze ook inderdaad zij, toch
niet onbegrensd is.
De ervaring, tot dusverre met de Fok
kers op de Indië-route opgedaan, heeft
bewezen, dat een enkele inderdaad
een zéér enkele maal met het optre
den van motorpech rekening gehouden
moet worden.
De vraag is nu: hoe staat het met de
veiligheid van passagiers en bemanning
in zulk een toch steeds te verwachten
geval?
Het is duidelijk, dat in d i t geval de
Douglassen oneindig bij de 3-moto-
rige Fokkers ten achter staan!
In de eerste plaats: wijl bij het uitval
len van één van drie motoren onmid
dellijk "13 der beschikbare trekkracht
overblijft, en, door het opvoeren van
het toerental boven het normale dus
door het zgn. reserve-motorvermogen
aan te spreken het verlies aan trek
kracht gemakkelijk voldoende gecom
penseerd kan worden. Bij een Douglas
daarentegen beteekent uitvallen van
den eenen motor onmiddellijk verlies
van de helft der trekkracht, met als
gevolg de noodzakelijkheid om den
tweeden motor meer boven zijn kruis-
toerental te belasten, dan met de twee
overblijvende motoren eener Fokker
3 m in hetzelfde geval noodig zou zijn.
En in de tweede plaats: wijl het vlie
gen op twee motoren van een drie-mo-
torige machine van erkend groote sta
biliteit héél wat gemakkelijker en d u s
heel wat zekerder en dientengevolge
heel wat veiliger moet zijn, dan het
vliegen op één motor van een tweemoto-
rige machine met vrij labiele koersstabi-
liteit.
Op grond van vorenstaande overwe
gingen zijn wij van oordeel dat, hoe com-
ortabel, hoe mooi en hoe snel de Dou-
lassen ook zijn, zij voor de Indië-
r oate niet die veiligheid bieden welke
voor een betrouwbaren en dus aanbe-
velenswaardigen luchtdienst op Indië
noodzakelijk is.
Derhalve mag, en moet nu, de vraag
gesteld worden: kunnen de Douglassen
op de Indië-lijn blijven vliegen? Tot de
K. L- M. moet men die vraag niet rich
ten- Dat is nu langzamerhand wel duide
lijk.
Maar de publieke opinie en de over
heid zijn er óók nog.
N u zullen die wellicht nog zwijgen.
Maar na het vergaan van de „Maraboe
herhalen wij hier in het openbaar, wat
we gisteren en eergisteren in besloten
kring zeiden: binnen het jaar hebben we
het vergaan van een of meer Douglassen
te boeken. En wat dan
Moet dan onze sympathieke Napoleon
der Nederlandsche luchtvaart na z'n
Moskou z'n Waterloo beleven, met Sint-
Helena als het einde?
Of zou Plesman, dien wij een mans
kerel achten, zóó groot zijn, dat hij
consequenties !durft te trekken welke
men van geen gewoon mensch zou dur
ven verwachten
Het is te hopen
De i,Maraboe", een Douglas-
toestel van de Indië-lijn in brand
geraakt en vernietigd- Be
manning en passagiers gered.
Na het tragisch ongeval met de „Kwik
staart" op Zondagochtend jl. is de K.L.M.
wederom getroffen door een vliegonge
luk, thans op de Indië-route, dat geluk
kig in zijn gevolgen heel wat minder
droevig is dan de ramp bij Schiphol.
De „Maraboe" een der nieuwe Dou
glas-machines was gisteren uit Jodphur
vertrokken op weg naar Bagdad; gezag
voerder Hondong. Behalve de vier leden
der bemanning waren zeven passagiers
aan boord- Op de route Jodphur-Bagdad
heeft Hondong gisteravond, tengevolge
van het slechte weer, een noodlanding
moeten maken bij het plaatsje Rishar aan
de Perzische Golf, 10 km ten Zuiden van
Bushir.
Hoewel in dit plaatsje geen vliegveld
is, slaagde Hondong er in de „Maraboe"
veilig beneden te brengen. Vanmorgen
zou Hondong starten om zijn reis voort
te zetten. Het terrein was echter voor
den start minder geschikt en het toe
stel is daarbij waarschijnlijk over den
cop geslagen en vernield. Nadere bij
zonderheden omtrent de juiste toedracht
van het ongeluk had de K.L.M, vanmor
gen nog niet ontvangen- Wel heeft Hon
dong geseind dat geen persoonlijke on
gelukken hebben plaats ge"had. De ze
ven passagiers en de vier leden der be
manning zijn gezond en geheel onge
deerd.
Het vliegtuig, de post en de bagage
zijn echter door brand vernield.
De bemanning van het vernielde Dou-
Es ist nicht wahr.
De „Telegraaf" meldt:
„In een kort gesprek, dat wij heden
middag met den directeur der K.L-M.,
den heer A. Plesman, op het hoofdkan
toor hadden, verklaarde deze met stel
ligheid, dat het absoluut onjuist is, dat
het personeel onder te hoogen druk zou
staan. Met den snellen groei van het be
drijf heeft de toeneming van het K.L.M.-
personeel gelijken tred gehouden".
Tot zoover de Telegraaf
Wij citeeren thans de navolgende zin
snede uit den ons getoonden authentie-
ken brief van een vliegersvrouw
„Er is tegenwoordig zoo'n ge
brek aan goede piloten, dat sommigen
hunner 70 vlieguren per week maken, en
boven hun gewone loon nog wel f 280
verdienen.
Vraag: hoe laat zich dat rijmen?
Tweede vraag: sinds wanneer vliegt
de K.L-M. op Malmö, met een F 22
zonder tweeden piloot?
glasvliegtuig „Maraboe" die evenals da
passagiers gelukkig in veiligheid konden
komen, voordat het vliegtuig verbrand
de, bestond uit gezagvoerder Hondong,
Rupplin von Keffikon, tweede piloot,
Veenendaal werktuigkundige en Van
der Smagt, radiotelegrafist.
Het Douglastoestel „Rietvink" is van
morgen om 10 h 20 van Schiphol gestart
om zoo spoedig mogelijk de plaats van
het ongeval te bereiken. Gezagvoerder
van de „Rietvink" is Parmentier, twee
de piloot Brinkhuis, werktuigkundige
Prins en radiotelegrafist Van Bruggen.
Behouden Brinkhuis, die als tweede
piloot de plaats inneemt van Moll, die
gedurende de zomermaanden den dienst
op Hull en Liverpool vliegt, maakten de
de overige drie leden der bemanning
deel uit van de bemanning van de
„Uiver" tijdens de Londen-Melbourne
race. De „Rietvink" kan morgen in den
loop van den dag te Bushir aankomen-
Omtrent het ongeval wordt nog nader
vernomen, dat de directie van de K.L.M.
hedenochtend getracht heeft een En-
gelsch of Fransch vliegtuig in Bagdad te
charteren en de opvarenden van de ver
brande machine naar Bagdad te bren
gen, waar zij de komst van de „Riet
vink" zouden kunnen afwachten. Er
kwam echter telegrafisch antwoord in,
dat geen enkele machine beschikbaar
was, zoodat de passagiers en de beman
ning in Bushir moeten blijven. De „Riet
vink" is hedenmorgen te ruim 10 uur
vertrokken en zal trachten hedenavond
Athene te bereiken. Morgen in den loop
van den namiddag hoopt Parmentier te
Bushir aan te komen.
Melkvet, eiwit, licht verteerbaar,
Maakt U tegen ziekten weerbaar
Kaas, in spijzen aangebracht,
Geeft gezondheid, levenskracht!
(Ingez. Med.)
DE RIJKSMIDDELEN OVER JUNI.
De opbrengst der rijksmiddelen over
Juni heeft de directe belastingen bui
ten beschouwing gelaten ruim f 30
millioen bedragen, d.i. een millioen min
der dan over dezelfde maand van het
vorig jaar. Ze bleef ongeveer "f 3 mil
lioen beneden 1/12 der raming.
Aan dit teleurstellend resultaat heb
ben de opbrengsten der accijnzen (op
zout, geslacht, wijn, gedistilleerd, bier
en suiker) de meeste schuld. Alleen
de hetting op tab,ak vertoont tegenover
Juni 1934 een kleine stijging. De om
zetbelasting leverde slechts f 60,000
meer op dan een jaar geleden. Het
wordt nu zoo langzamerhand wel d«'
delijk, dat laatstgenoemd middel van
den beginne af veel te hoog is geraamd.
Over de eerste zes maanden van dit
jaar is het nu al weer ruim f 11 mil
lioen bij de raming ten achter geble
ven (opbrengst f 29 millioen, 6/12 dei-
raming f 40 millioen).
De totale opbrengst over het eerste
half. jaar (weer buiten de directe be
lastingen om) beloopt f 180 millioen te
gen een raming van f 199 millioen.
Wij zijn dus nog steeds een flink
stuk beneden de raming. Intusschen is
de situatie gunstiger dan verleden jaar,
toen over det eerste zes maanden een
opbrengst van f 162 millioen werd ver
kregen. Als Juni nu maar niet een pe
riode heeft ingeluid van maandopbreng-
sten, lager dan de correspondeerende
van het vorig jaar.
De directe belastingen hebben tot
dusver f 47.8 millioen in 't laatje ge
bracht, tegen f 48,6 millioen over de
eerste zes maanden v,an 1934.
IR. MUSSERT NAAR INDIë
VERTROKKEN.
De leider van de N.S.B. ir. A. Mus-
sert is vanmorgen om 5 h 58 met het lijn-
toestel de Fokker/Douglas „Sperwer"
onder commando van gezagvoerder
Boot, naar Indië vertrokken, waar hij op
Java en Sumatra contact zal zoeken
met leden van de N.S.B. aldaar en waar
hij enkele lezingen zal houden.
Reeds zeer vroeg kwamen uit -alle
streken des lands velen naar de hoofd
stedelijke vlieghaven en ruim een uur
voor het vertrek bood deze een niet al-
ledaagsch beeld. Naar schatting waren
te 5 uur 10.000 personen aanwezig. Vrij
wel allen leden van de N.S.B. om hun
leider een laatét vaarwel toe te roepen
en hem behouden terugkeer te wen-
schen van zijn reis naar Indisch Nedei-
land.
Alvorens zich naar het vliegtuig te be
geven maakte de N.S.B. leider met zijn
echtgenoote en leden van den staf, met
opgeheven arm een korte wandeling
langs het front der duizenden belang
stellenden die hem op enthousiaste wijze
onder aanhoudend „Hou Zee" geroep
hun partijgroet brachten.
NIEUWE GEHAKTMAKERIJ?
Naar Het Handelsblad verneemt over
weegt de Veehouderijcentrale, om de in
gevroren varkens niet langer te doen
uitsmelten, doch er gehakt van te ma
ken. In hoeveere hieruit moet worden
begrepen, dat men dan tevens weer zal
overgaan tot slachting van rundvee (ten
einde het gehakt van de gewenschte sa
menstelling te doen zijn) is het blad niet
bekend.
Het uitsmelten is reeds gestaakt, om
dat de prijs, dien de vetsmelters voor de
beesten betaalde, om het dubbeltje
schommelde. Zij waren gekocht voor 40
a 45 cents, waarbij kwamen de kosten
van vervoer, inneming en controle, be
nevens het vriesloon!
Een excursie.
Een aant,al leerlingen van de middel
bare landbouwschool te Groningen heeft
een excursie door Zeeland gemaakt
Maandag arriveerde het gezelschap te
Middelburg. Per autobus vertrok men
naar Nw. en St. Joosland waar de boer
derij van den heer A. A. van Nieuwen-
huysen werd bezichtigd. Dinsdag heeft
het gezelschap de boerderij van K. Al.
van Langeraad in de Soelekerkepolder
te Kamperland bezocht, alsmede de
boerderijen van J. M. Onderdijk te Ko-
lijnsplaat en J. S. de Regt te Ka+s,
waarna men zich naar Goes begaf.
Woensdagmorgen bezichtigde men de
boerderij van M. J. Mol te Wolphaarts-
dijk en die van P. Scheele te Biezelin-
ge. Des middags vertrokken de deelne
mers aan de excursie naar Zuid-Lim
burg, waar eveneens tal v,an bedrijven
bezichtigd zouden worden.
In Zeeland werd de excursie geleid
doo.r de heeren P. J. Dekker te We-
meldinge, J. M. Kakebeeke te Goes en
J. S'. de Regt te Kats.
DE NIEUWE BARAK BIJ HET
GASTHUIS.
B. en W. hebben gisteren een bezoek
gebracht aan het Gasthuis ter bezich
tiging v,an de nieuwe barak voor be
smettelijke ziekten.
In tegenwoordigheid van het bestuur,
de directrice en doktoren werd een
rondgang gemaakt, waarbij de heer L
J. H. Brongers, internist, de technische
toelichting gaf. Na afloop heeft de bur
gemeester zijn groote voldoening over
deze vernieuwing, die een groote ver
betering beteekent, uitgesproken en te
vens hulde gebracht aan den heer P
Jac, Jansen, architect der Godshuizen
voor de uitvoering der plannen.
Middelburg, 17-VII-'35. Dinsdag hoog
ste luchttemperatuur 26 °C (79 °F);
laagste 16.2 °C (61 °F). Heden 9 h: 18.6
°C; 12 h: 20.4 °C. Geen regen of neer
slag. Hoogste barometerstand te dezer
stede, in het afgeloopen etmaal: 769
mm; laagste 766 mm.
Hoogste barometerstand in het Euro-
peesche waarnemingsgebied: 767.0 mm
te Rochefort; laagste 746.1 mm te Sey-
disfjord.
Verwachting tot morgenavond:
Zwakke tot matige, Z.W. tot N.W.
wind, betrokken tot zwaar bewolkt,
ians op eenige regen, iets koeler.
Zon op: 4 h 59; onder: 21 h 12. Licht
op: 21 h 42. Maan op: 21 h 53; onder:
6 h 25. L.K.: 22 Juli.
Juli.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen.
Hoogwater. Laagwate»
Wo. 17 2.49 15.08 9.13 21.50
Do. 18 3.35 15.51 9.58 22.37
Vr. 19 4.18 16.33 10.41 23.23
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge
Juli.
Hoogwater. Laagwate»
Wo. 17 4.45 17.13 10.15 22.46
Do. 18 5.34 17.57 10.59 23.32
Vr. 19 6.18 18.40 11.44 24.18
Extra concert „Euphonia".
De harmonie „Euphonia", directeur
de hr P. de Rooy, biedt het muziek-
minnend publiek van Goes een extra
concert aan op Vrijdag 19 Juli a.s., s
avonds helf negen in den tuin van Schut
tershof. De toegang is vrij, kinderen be
neden 14 jaar hebben echter geen toe-
£an,£' i-i
Het programma zal een populair ka
rakter dragen, waarbij de heer Kerkho
ven ook z'n me.dewerking weer zal
verleenen. Om. zullen worden uitge
voerd: „Fragmenten uit de Opera „Tann-
hauser", R. Wagner; „Op een Perzische
Markt", Ketèlby; „Wiegelied,', Mozart;
Bekende uit: „de Jantjes", uit „Malle
gevallen", uit „Het meisje met de blau
we hoed" enz. enz.
Droevig.
KOUDEKERKE.= Het 3K-jarige zoon
tje van de familie De S- alhier, heeft in n
onbewaakt oogenblik uit een kan petro
leum gedronken en is een paar uur la
ter aan de gevolgen overleden.
WESTKAPELLE. De muziekvereni
ging „O. K. K.", directeur de heer P.
de Rooij, geeft Donderdagavond om 8
uur een cocnert in de open lucht. Pro
gramma: 1. „Barataria-Marsch", Kom-
zak; 2. „Dans la Brayère", ouverture,
A. Govaert; 3. „Les deux Bavards", duo
trompet en bugle, uit te voeren door de
heeren A. Lievense en Jac. Adriaanse
Jr., Jac. Martin; 4. „Wein weib und Ge-
sang", walzer, Joh. Strauss; 5. „Bou
quets de Myrthe", solo voor saxophoon-
alt, uit te voeren door den heer P. Min-
derhoud, G. Gadenne; 6. „Leve de Fe
deratie", marsch, Louis de Morée; 7.
Fragmenten uit „Les Dragons deVillars",
A. Mai'lart; 8. „Wiegelied", cornet-solo,
uit te voeren door den heer J. Brasser,
Mozart; 9. Bekenden uit „Het Meisje
met de blauwe hoed", Max Tak; 10,
„Koning Voetbal", W. Schootemeijer.
Kostelooze Rijwielplaatjes.
Naar wij vernemen zal op Vrijdag 19.
en 26 Juli en 2 Augustus 1935 en op
M.aandag 22 en 29 Juli en 5 Augustus
1935 des namiddags van 79 uur ten
kantore van den ontvanger der directe