*2* GOESCHE COUQANT^
BINNENLAND.
BADCOSTUUMS
STRANDKLEDING
J. F. WOLSKY
WEER EN WIND.
7 JUNI 1935.
EERSTE BLAD.
178e JAARGANG.
Vrijheidsbonders en
t Vrij zinnig-Democrat en*)
Grote sortering! Lage prijzen!
COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster Naamlooze Vennootschap ,,De Middelburgsche Courant"; Bureaux Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 17
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
I. Ons politieke spectrum.
Indien we van den politieken toe
stand in Nederland, vóór net opkomen
van de fascistische gedachte een ietwat
algemeen-globaal actueel overzicht wil
len schetsen, dan dringt zich de ver
gelijking tusschen wat we hier zien,, en
een zonlicht-spectrum, aan ons op.
In den regenboog toch zien we welis
waar achtereenvolgens de kleuren rood,
or,anje, geel, groen, blauw en violet,
maar er is nergens een scherpe afschei
ding tuschen den een en den ander; zij
gaan vloeiend in elkaar over. j
En zoo is het in de politiek, wanneer
men het kiezersvolk als geheel be-
schouwt, stellig ook.
De ultra-roode anarchisten buiten be-^
schouwing latende, vindt men bv. aan
de uiterste linkezijde van het politieke1
spectrum de donker-roode communis
ten,, d,an de hard-roode revolutionnaire
en onafhankelijke socialisten, vervolgens
de breede roode strook der gewone
socialisten. Daarop sluit aan het oranje
der vrijzinnig-democraten, het geel der
vrijheidsbonders en het groen der chris-
telijk-historischen. (Hier komt een klei
ne moeilijkheid: de merkwaardige poli
tieke organisatie van de roomsch-ka-
tholieken in Nederland, die binnen de
grenzen van de roomsch-katholieke
staatspartij bij nadere analyse zoo on
geveer een heel politiek-spectrum op
zichzelf blijkt te vormen, maakt het
moeilijk h,aar een plaats in dit geheel
waarvan zij toch zonder twijfel deel
uitmaakt te geven).
Beschouwen wij echter uitsluitend en
voor dit doel dan maar even het niet-
roomsche deel van ons volk, dan laat
zich ons kleurenspectrum nog voort
zetten van het groen der christelijk-
historischen via het blauw der anti-revo-
lutionn,airen tot het violet der hervormd
en staatkundig-gereformeerden. Voor
de fascisten is het niet zoo gemakkelijk
een kleur of lijn in het spectrum te
vinden; zij zelf zouden zeker het liefst
wit als de tot eenheid gebundelde sa
menvatting van alle kleuren hun toe
gewezen zien, maar misschien is het
zwart, als 't ontbreken van elke kleur,
symbolisch nog wel het beste.
Zou nu een uiterst-links lid van de
S.D.A.P. niet véél dichter bij de O.S.P.
st,aan, dan bij den revisionistischen
uitersten rechtervleugel van zijn eigen
partij? Zouden sommige geloovig-pro-
testantsche leden van den Vrijheids
bond niet dichter bij de C.H. staan, dan
b.v. bij een uiterst-links staand agnos
ticus, waarvoor in den V-B. ook nog
plaats is? Zou wederom een uiterst-
links georiënteerde vrijzinnig-demo
craat niet veel dichter bij de S.D A.P.
staan dan zijn uiterst-rechts st,aanden
partijgenoot, die in algemeenen zin vrij
zinnig of liberaal is, doch door traditie
of omstandigheden nu eenmaal V.D B.-
er werd?
Dit zijn slechts enkele voorbeelden,
die een ieder, naar verkiezing, met an
dere kan vermeerderen. Zij leiden ons
tot deze conclusie; de scherpe scheidin
gen in de politieke partij-programma's
worden tot vloeiende overgangen in het
eigenlijke kiezersvolk. En daaruit laat
zich een tweede gevolgtrekking maken:
het is een zaak van goed politiek be
leid er te allen tijde zorg voor te dra
gen, dat de partij-formaties ten aanzien
van de kleuren-verhoudingen in het po
litieke spectrum en van derzelver ver
schuivingen zoo opportuun mogelijk zijn.
Hiermede zijn we genaderd tot het
opschrift boven dit artikel, dat nl. be
oogt te stellen de vraag, of de groepee
ring van het linksche kiezersvolk tus
schen principieel rood (S.D.A.P.) en
principieel groen (C.H.) in twee partijen,
nl. de vrijzinnig democraten en de vrij
heidsbonders, beantwoordt aan dezen
•eisch, zoo opportuun mogelijk te zijn?
ft
Er is nog een tweede quaestie van
meer practischen aard, die ook tot eeni-
ge bezinning aanleiding geeft. Het is
deze: dat onzes inziens het feit of men
bij de vrijzinnig-democraten dan wel bij
den vrijheidsbbond als lid te boek staat,
dan wel bij een verkiezing op een can-
didaat van deze of gene partij stemt,
lang niet altijd zijn grond vindt in een
nauwgezet tegenover elkaar afwegen
van de waarde der zuivere beginsel
programmapunten, doch dat ook andere,
dikwerf vrijwel geheel on-politieke fac
toren, hierbij meewerken.
Anders gezegd: naast de poliiiek vol-
ledig-bewuste vrijheidsbonders en de
politiek even volledig-bewuste vrijzin
nig-democraten is er, dunkt ons, een
vrij groote schare algemeen-ii'berajen,
die tengevolge van hoofdzakelijk onpo
litieke milieu-invloeden vrij willekeurig
over beide partijen verdeeld is.*) Dezul
ken passen even goed, of even slecht,
in de eene zoowel als in de andere par-
tij.
Indien echter, zoo kan men nu rede
neeren, de Vrijheidsbond en de Vrijzin
nig Democratische Bond twee uitingen
van aanvankelijk dezelfde liberale ge
dachte zijn, die elkaar, zooal stellig niet
geheel, dan toch in elk geval wel voor
een deel, dekken en overlappen; indien
het in vele gevallen weinig meer dan
een toevalligheid is, of een in de eerste
plaats liberaal man vervolgens Vrij-
heidsbonder of vrijzinnig democraat is,
zou het dan ook kunnen zijn, dat het
Schijnbaar toch zeer wezenlijke ver
schil, zooals dat door de wederzijdsche
partijleiders en onderscheidene actief
aan de partijpolitiek deelnemende kie
zers gevoeld wordt, eigenlijk maar een
ietwat kunstmatig neergehouden slag
boom is, waarvan de gezegde actieve
politici zich weliswaar terdege bewust
zijn, doch die door de geheele algemeen-
liberale sectie van het gansche kiezers
volk toch lang niet als zoo onoverkome
lijk en ook niet als zoo belangrijk,
gezien wordt?
De débacle van het liberale kiezers
corps, bij de vrijzinnig-democraten even
erg als bij de vrijheidsbonders, maakte
het in 't openbaar aan de orde stellen
van deze vraag tot een eisch.
II. Een enquête.
Teneinde in dezen tot eenig bruikbaar
inzicht te geraken leek ons hier het in
stellen van een enquête de aangewezen
weg. Een soort referendum onder zoo
ongeveer alle eenigszins actief aan het
politieke leven deelnemende leden van
den Vrijheidsbond en van den Vrijzin-
nig-Democratischen Bond was echier
wel wat omvangrijk, en zou dit nu wel
tot het gestelde doel noodzakelijk zijn?
Wij meenden van niet.
Wij hebben derhalve deze enquête
een hoofdzakelijk provinciaal Zeeuwsch
karakter gegeven, doch haar aangevuld
door het oordeel in te winnen van een
aantal der meest-vooraanstaande en dus
in politicis gezaghebbende menschen
van beide partijen buiten de provincie.
Zoo zijn bv. alle Leden der Staten-Gene-
raal, voorzoover zij tot den V.B. of.de
V.D. behoorden, in de enquête betrok
ken.
Bovendien zijn nog, om het opkomen
de geslacht ook aan 't woord te laten,
een aantal leden van den B.J.L., den
Bond van Jonge Liberalen, er in betrok
ken. Zooals men wellicht weet, is dit
een zelfstandige organisatie van niet al
lemaal piepjonge liberalen (tot 35 jaar)
die in geen ander dan een vriendschap
pelijk organisatorisch verband tot den
Vrijheidsbond staat.
Óver de uitkomsten dezer enquête in
een volgend artikel.
Is het bijvoorbeeld niet merkwaar
dig, dat Goes op 13 Raadsleden 3 Vrij
heidsbonders telt, doch geen enkelen
Vrijzinnig-democraat; Middelburg daar
entegen op 17 Raadsleden, slechts 2
Vrijheidsbonders en 2 Vrijzinnig-demo
craten? In algemeenen zin stemt dus
23 der Goessche en 23% der Mid
delburgsche bevolking liberaal; in Goes,
echter zou minder dan 1/3 dezer liberalen
vrijzinnig-democraat zijn, in Middelburg
daarentegen meer dan de helft. Zonder
den invloed van milieu en traditie is dit
o.i. niet voldoende verklaarbaar.
Onder denzelfden titel verschijnt te
gelijkertijd bij de fa. W. J. T h i e m e
en Cie. te Zutphen een
uitvoeriger publicatie van de hand van
schrijver dezes, waarin o.a. tal van
meeningen van vooraanstaande politici
inzake deze quaestie zijn opgenomen.
HET BEZOEK VAN DE KONINGIN
AAN ROTTERDAM.
In verband met het aangekondigde
bezoek van de Koningin aan Rotter
dam op Zaterdag 22 Juni a.s. deelt het
comité tot huldiging van de nagedach
tenis van wijlen Prins Hendrik der Ne
derlanden mede, dat het in de bedoeling
van de Koningin ligt aanwezig te zijn
bij de overdracht aan het gemeentebe
stuur van Rotterdam van het door dit
comité in de zeevaartschool te plaat
J sen borstbeeld van Z. K. H. Prins Hen-
j drik. De overdracht zal des middags
plaats hebben. Het borstbeeld stelt
j «Prins Hendrik voor in admiraalsuniform.
Waarheid wekt deugd,
Liefde kweekt deugd.
DE EERSTE KAMERVERKIEZINGEN.
De heer Fleskens maakt een
kans. De heer Lockefeer uit
Hulsit in de Tweede Kamer?
In een bijeenkomst van de Statenclub
der r.k. Staatspartij in Noord-Brabant
zijn de volgende personen, in een rang
orde van voorkeur, c,andidaat gesteld
voor de Eerste Kamer.
1. Mr. W. van Lanschot (aftr.) Vugt;
2. Jhr. mr. A. F. van Sasse van IJsselt
(aftr.) 's-Bosch; 3. P. J. de Jong (aftr.)
Tilburg; 4. H. J. M. Blomjous (aftr.)
Tilburg; 5. A. N. Fleskens, lid van de
Tweede Kamer, Geldrop; 6. Mr. J, C.
A. M. van de Mortel, wethouder, Til
burg; 7. Jos. A. S. M. Meijring, 's-Bosch;
8. Ch. Stulemeyer, industrieel, Breda;
9. dr. P. J. H. van Ginneken, industrieel,
Bergen op Zoom; 10. ir. L. M. A. van
Loon, industrieel, Steenbergen.
Naar wij vernemen is deze nominatie
zoo opgemaakt, nadat voldoende zeker
heid was verkregen, dat het ,aftredend
lid de heer A. C. de Bruijn uit Utrecht,
een behoorlijke plaats zou worden toe
gewezen in de combinatie Utrecht
Zeeland.
Men is, na nauwkurige berekening
der cijfers, tot de overtuiging gekomen,
dat 'n vijfde katholieke zetel in de pro
vincie Noord-Brabant tot de groote
waarschijnlijkheden kan behooren.
In dat geval zou dus 't Tweede Ka
merlid, de heer A. N. Fleskens, burge
meester van Geldrop gekozen worden.
Naar wij vernemen is de heer Fles
kens inderdaad bereid een benoeming
tot Senator te aanvaarden. Zijn opvol
ger op 't Binnenhof zou dan zijn het oud
Tweede Kamerlid, E. Lockefeer uit
Hulst.
DE VOORGESTELDE
BEZUINIGINGEN OP 'T ONDERWIJS
Bezwaren van „Volksonderwijs".
Het hoofdbestuur van „Volksonder
wijs" heeft zich met 'n adres gericht tot
de regeering en de Staten Generaal
waarbij het ernstige bedenkingen maakt
tegen de verschillende bezuinigingen
ten aanzien van de uitgaven van het
onderwijs als voorgesteld in het Be-
zuinigingsontwerp. Immers, aldus het
adres, wordt daardoor nadeel toege
bracht aan de geestelijke kracht van
ons volk in al zijn geledingen.
Verhooging van de leerlingenschaal
voor de scholen voor uitgebreid lager
onderwijs en voor de kleinste, de zg.
één- of tweemansscholen van 't gewoon
lager onderwijs zal niet alleen de werk
loosheid onder het onderwijzerscorps
vergrooten, doch ook het onderwijs
zal daardoor moeilijk op het thans
bestaande peil gehandhaafd kunnen blij
ven.
Verder wijst het adres er op dat het
voorstel om bijna een derde deel der
onderwijzer te vervangen door zg'n.
„kweekelingen" eveneens nadeelig
voor het peil van het onderwijs geacht
moet worden. Ten krachtigste verzet het
adres zicfT tegen de in uitzicht gestelde
voortgaande opheffing van openbare
scholen met meer dan 60 leerlingen in
kleine gemeenten.
Het hoofdbestuur verzet zich niet te
gen het verleenen van een voorloopig
pensioen aan 60-jarigen onderwijzers,
terwijl het voorts geen overwegende be
zwaren heeft tegen een nagenoeg tijde
lijk stopzetten van de onderwijzersop
leiding, waarbij het evenwel aandringt
op overgangsmaatregelen.
Tenslotte wordt in het adres het
voornemen bestreden om alle lagere
dagnijverheidsscholen waarvan de cur
sus langer dan twee jaren duurt, gelei
delijk om te zetten in scholen met een
cursusduur van twee jaren
DE VASTGELOOPEN TRANSFER
ONDERHANDELINGEN.
Het Ned. Corlrespondentiebureau
meldt nader
Om te verhinderen, dat een Donder
dagavond in de dagbladen verschenen
minder juist bericht over het afbre
ken van de transfer-onderhandelingén
met Duitschland, de oorzaak wordt van
onjuiste voorstellingen omtrent het ver
loop van zaken, wordt ons nog het vol
gende medegedeeld.
Het principieele punt, dat tot de
moeilijkheden en daarmede tot het op
schorten der onderhandelingen, heeft
gevoerd, heeft de Nederlandsche dele
gatie in het geheel niet op het laatste
oogenblik verrast; het was tijdens het
vergelijken van de door de Nederland
sche en door de Duitsche zijde opge-
jujp-yi£.-
TcZn. Zj2.
^fasé zciéze. z<-
\Jtagez. Med.)
stelde verdragsteksten reeds Zondag
avond aan den dag getreden, daar uit
den Duitschen tekst bleek, dat een
eisch werd gesteld .waarover tijdens de
mondelinge onderhandelingen niet was
gesproken. Maandag, Dinsdag
Woensdag is over dit punt uitvoerig
gedelibereerd.
De leider van de delegatie, mr. Ries,
had van zijn chef, den minister van fi
nanciën, reeds tien dagen geleden om
reden van ambtelijken aard, opdracht
gekregen, om in elk geval op 6 Juni
weer in Den Haag terug te zijn. Indien
de onderhandelingen, die dan drie we
ken zouden hebben geduurd, nog niet
geëindigd zouden zijn, zouden zijn in
Den Haag moeten worden voortgezet.
Dit werd dan ook reeds tien dagen ge
leden aan de Duitsche delegatie mede
gedeeld, die alle mogelijke medewer
king verleende om de onderhavige
zaak nog voor 6 Juni te doen afloopen
Zulks zou dan ook het geval zijn ge
weest, indien de delegatie het om
trent het bekende, principieele punt
eens hadden kunnen worden.
Had de leider van de delegatie op
grond van zijn overtuiging, dat dit con
cept-verdrag niet behoorde te worden
geparafeerd, gemeend, dat onderhan
delingen over het bekende punt, dat
drie dagen lang van alle kanten door
de beide partijen was besproken en
voorzien, nog zouden baten, zonder in
strijd te komen met de Nederlandsche
waardigheid, dan zou hij dit om een
spoorkaartje zeker niet hebben gela
ten en gemakkelijk den minister van
financiën telefonisch verlof hebben
kunnen vragen, nog langer in Berlijn te
blijven.
RENTEVERLAGING TWEEDE
HYPOTHECAIRE VOORSCHOTTEN
De minister van sociale zaken heef
,aan de gemeentebesturen de volgende
circulaire gericht betreffende rentever'
laging van tweede hypothecaire voor
schotten.
Ten einde ook voor de woningen
waarvoor uwerzijds tweede hypothecai
re geldleeningen zijn verstrekt, tot de
noodzakelijke verlaging der huren te
kunnen komen, is de regeering bereid
den rentevoet der uit 's Rijks kas ver
leende voorschotten tot 4 pet. te veria
gen.
Het voordeel van deze renteverlaging
moet echter geheel voor huurverlaging
voor de desbetreffende woningen wor
den .aangewend. Van dezen eisch kon
worden afgezien indien de huur reeds
zoodanig is verlaagd, dat deze niet
meer toereikend is tot betaling van de
exploitatie-uitgaven.
Bij inwilliging van verzoeken om
renteverlaging moet uw college een be
drag vaststellen, waarboven de huur
niet m,ag stijgen. Ten genoege van uw
college zal bij de rentebetaling moeten
worden aangetoond, dat niet meer huur
is bedongen, dan uwerzijds is toege
staan.
Ik vertrouw, dat uw college nauw
lettend zal toezien, dat de geste'de
voorwaarden worden nagekomen.
Van de toegestane Renteverlagingen
ontvang ik gaarne mededeeling, opdat
het noodige kan worden gedaan tot ver
laging voor de rente betreffende Rijks
voorschotten.
DE MOEILIJKHEDEN MET DEN
BOTERUITVOER NAAR
DUITSCHLAND.
De heer Lovink heeft aan den minis
ter van oeconomische zaken de volgen
de vragen gesteld:
1. Is het den minister bekend, dat
alle leden van den bond van coöpera
tieve zuivelverkoopvereenigingen, die
tot dusverre maandelijks ongeveer
500,000 kg boter naar Duitschland ver
zonden, dien uitvoer noodgedwongen
hebben moeten staken, doordat het ri
sico, aan de betalingen verbonden, te
groot was?
2. Is de minister niet van oordeel, dat
het noodzakelijk is, aangezien andere
landen dien Hollandschen aanvoer
overnemen, dat alles in het werk moet
gesteld worden om de bezwaren der ex
porteurs te ondervangen?
3. Is de minister bereid, met het oog
op den noodtoestand in den landbouw
hiertoe ten spoedigste het noodige te
verrichten en tijdelijk een garantiere-
MAANDAG (2EN PINKSTER
DAG) ZAL ONS BLAD NIET
VERSCHIJNEN.
Daar wij Dinsdag vroeger ter
perse gaan, zullen advertentiës
voor de courant van dien dag niet
later dan 10 UUR v.m. kunnen
worden aangenomen.
Ontvangen de nieuwste
alsmede complete
MIDDELBURG
(Ingez. Med.)
Middelburg, 7-VI-'35. Donderdag:
hoogste luchttemperatuur 18.1 °C
(64 °F); laagste 13.6 °C (56 °F). Heden
9 h: 16.5 °C; 12 h: 18.7 °C. 0.2 mm re
gen of neerslag. Hoogste barometerstand
te dezer stede, in het afgeloopen et
maal: 764 mm; laagste 761 mm.
Hoogste barometerstand in het Euro-
peesche waarnemingsgebied: 769.0 mm
te Weenen; laagste 739.1 mm te Va-
Jentia.
Verwachting tot morgenavond:
Matige tot krachtige, Z. tot Z.W. wind,
zwaar bewolkt met tijdelijke opklaring,
waarschijnlijk regenbuien met kans op
onweer, aanvankelijk iets warmer.
Zon op: 4 h 42; onder: 21 h 15. Licht
op: 21 h 45. Maan op: 10 h 57; onder:
24 h 48. E.K.9 Juni.
ft
Hoog- en Laagwater te Vlissingen.
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veere is 38 min. later
(S Springtij.)
Juni.
Vr.
Za.
Zo.
Hoogwater.
6.12 18.25
6.57 19.11
7.49 20.04
Laagwatei.
12.12 24.50
12.53
1.39 13.49
Vr.
Za.
Zo.
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge.
Juni.
Hoogwater. Laagwatei
8.00 20.18 1.12 13.22
8.41 20.59 1.49 14.03
9.27 21.44 2.37 15.00
7
8
9
geling te treffen als bestaan heeft van
27 September 1934 tot 13 Februari '35?
OUD-MINISTER MARCHANT
GEVORMD.
In de huiskapel van Z. H. Exc. Mgr.
J, D. J. Aengenent heeft mr. H. P. Mar-
chant, oud-minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen, uit de han
den van den Bisschop van Haarlem het
heilig sacrament des Vormsels ontvan-
gen.
De oud-minister heeft dezer dagen
ook zijn opwachting gemaakt bij Z. H.
Exc. den Aartsbisschop van Utrecht,
die den grijzen staatsman hartelijk had
geluk gewenscht toen het verrassend
bericht over de bekeering in de bla
den was verschenen.
BEVOORDEELING VAN
PLAATSELIJKE BELANGEN.
De Nijverheidsraad heelt bezwa
ren tegen de desbetreffende be
palingen in de bestekken van
gemeenten.
De Nijverheidsraad heeft ter kennis
van den minister van binnenlandsche
zaken gebracht dat gemeentebesturen,
hoe langer hoe meer er toe over gaan
om in bestekken voor aanbestedingen
van werken of bij het plaatsen van or
ders voorwaarden te stellen waardoor
plaatselijke belangen worden bevoor
deeld. Zoo wordt in sommige gevallen
voorgeschreven om de bij de uitvoering
van werken benoodigde materialen van
in de gemeente wonende handelaren of
fabrikanten te betrekken om of het