MAXIME De Kon. Maatschappij „De Schelde" in 1934. MARINE-BLAUW en WIT FIRMA PATERIK is een zeer fijne combinatie. van den SAG. TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE COURANT) VAN ZATERDAG 25 MEI 1935. No. 123. De toestand blijft precair. Opnieuw moesten de afschrijvingen uit de reserve worden gehaald. Reorganisatie noodzakelijk. De aandeelhouders en de houder der hypothecaire geldleening zullen offers moeten brengen. Toekomst onzeker. MIDDELBURG Wij etaleeren deze thans. Voor zon en zomer... natuurlijk een j Tweka badpak! JÉ Zuid-Slavische perikelen Jeftitsj loste zijn belofte, ver kiezingen te zullen uitschrijven, in Maar hoe Zijn gezag heelt een leelijke knauw gekre gen Naar een militaire dic tatuur met Duitsche sympa thieën Men zal zich herinneren, dat na den moord op koning Alexander en minister Barthou, op 9 October van het vorig jaar te Marseille, in Zuid-Slavië een re- gentschapsraad het koninklijk gezag voor den knaap-koning Peter II is gaan uitoefenen en de minister van buiten- landsche zaken, Jeftitsj, een nieuw ka binet vormde, dat het dictatoriale re gime, zooals dit in 1929 door koning Alexander was ingesteld, voorloopig voortzette. Voorloopig: de heer Jeftitsj verklaarde bij zijn optreden ais ministerpresident, dat hij zoo spoedig mogelijk verkiezingen zou uitschrijven en in vervolg van tijd de dictatuur hoopte te kunnen afschaffen. Men wist, dat hij hiermede handelde in den geest van den vermoorden koning, die den laatsten tijd meermalen te kennen had gegeven, dat Zuid-Slavië weer een parlement op democratischen grondslag" moest hebben, benevens een regeering waarin de minderheden: Kroaten, Slo- venen en Macedoniërs den hun toeko menden invloed zouden vermogen uit te oefenen. Men weet, dat Zuid-Slavië na den grooten oorlog is ontstaan uit de samen voeging van het voormalige Servië met een paar flinke stukken van de voorma lige Donau-monarchie: Oostenrijk-Hon- garije. In één rijk zijn zoodoende een viertal verschillende volken van nogal uiteenloopende aard bijeengebracht. De roomsch-kathoüeke Kroaten en Slovenen vormen onder hen het be- schaafste deel; hun cultuur is van Wes- tersche allure. De Serven en Macedo niërs zijn Grieksch-katholiek (orthodox) en kunnen tot de typische Balkan-volken gerekend worden- Men had gehoopt, dat een vriend schappelijke samenleving mogelijk zou zijn geweest, dat de verschillende groe pen naar elkaar zouden toegroeien en zich allengs door sterke nationale ban den verbonden zouden weten. Het is echter heel anders geloopen. Van den beginne af, hebben de Serviërs de lakens willen uitdeelen; zij beschouwden de Kroaten en Slovenen en ook de Mace doniërs als overwonnenen, die naar hun pijpen moesten dansen. In het parlement kwam het in de jaren voor 1929 her haaldelijk tot verschrikkelijke uitbarstin gen: bij een dezer werd o.a. de leider, der Kroatische Boerenpartij, Stefan Ra- ditsj, doodgeschoten. Een en ander leid de er toe, dat koning Alexander in 1929 het parlement naar huis stuurde en de dictatuur instelde. Sindien is het, zij het dan aanvankelijk dank zij een wel zeer straffe onderdruk king, veel rustiger geworden- Men kreeg het laatste jaar den indruk, dat op den duur toch nog een verzoening mogelijk zou zijn. Koning Alexander leek over het noodige gezag en de capaciteiten te be schikken, om die te bewerkstelligen. Na zijn dood kwam alles echter op losse schroeven te staan. Er was nu nie mand meer, die als hij hoog boven de partijen stond en die heel veel invloed kon uitoefenen. De aankondiging van Jeftitsj, dat hij verkiezingen zou uit schrijven etc. klonk wel heel mooi, maar men moest afwachten, wat er in de prak tijk van terecht zou komen. Jeftitsj heeft zijn woord nu in zoover re gehouden, dat inderdaad in het begin dezer maand de verkiezingen plaats von den. Echter: de wijze, waarop zulks ge schiedde, mag zeer bedenkelijk heeten De minister-president had een eigen, ,,regeeringslijst" ingediend, waarop de door OCTAVE FEUILLET. „Ban jij het, Arthur?" zei ze, met een stem, die geleek op een ademtocht, een schildwacht uit onze gelederen naar voren kwam. ,,Wel! ging de weduwe voort, op denzelfden klagenden en sleependen toon, „is 't gebeurd?" „Ja, tante antwoordde op een korte, ongedwongen toon de jonge Arthur, die een jongen leek, die nogal over zichzelf voldaan is. Er was een pauze, waarna mevrouw de Saint-Cast diep uit haar zieltogende ziel deze nieuwe serie vragen haalde: „Was het goed?" „Heel goed, tante, heel goed!" „Veel menschen?" „De heele stad, tante, de heele stad". „De troepen?" „Ja, tante, het geheele garnizoen, met de muziek". Mevrouw de Saint-Cast liet een zucht hooren, en voegde er bij: „De brandweer?" „De brandweer ook, tante, zeer ze ker". Ik weet niet wat voor bijzonder hart verscheurends deze laatste bijzonderheid voor mevrouw de Saint-Cast kon heb ben, maar zij bood er geen weerstand. namen voorkwamen van menschen, die zijn volle vertrouwen hadden. Geweldig veel reclame werd er voor deze lijst ge maakt, waarbij den overigen partijen in 't bijzonder den Kroatischen en Mace- donischen van hoogerhand allerhande moeilijkheden in den weg werden ge legd. Verder had men een kiesstelsel uit gedacht, dat er louter op berekend was de regeeringslijst groote voordeelen te verschaffen, terwijl de stemming niet ge heim was. De gevolgen van dit laatste laten zich denken. Op vele plaatsen werd een soort van terreur uitgeoefend op de kiezers, die hun stem wilden uitbrengen. Velen, vooral in Slovenië, zagen daarom maar liever van een gang naar de stem bus af. Men had verwacht, dat^ onder deze omstandigheden de lijst van Jeftitsj een geweldige meerderheid zou verkre gen. Toen de stemmen echter geteld wa ren, bleek, dat ondanks alles de opposi tie nog 1,1 millioen stemmen had gekre gen; de regeeringslijst kreeg er 1,7 mil lioen. Deze uitslag kan als een leelijke streep door de rekening van Jeftitsj gelden. Hij krijgt nu wel een Skoepsjti- na met een zeer groote absolute meer derheid, maar moreel heeft zijn gezag een leelijke knauw opgeloopen. En daarenboven hebben door de toegepaste verkiezingspraktijken de oude tegen stellingen zich weer toegespitst. Den Kroaten, Slovenen en Macedoniërs, die een Zuid-Slavischen staat willen, waar in aan de verschillende groepen een groote mate van zelfbestuur wordt toe gekend, is elk vertrouwen in de leiden de mannen te Belgrado opnieuw ontno men. Waar het nu heen zal gaan in Zuid- Slavië, valt moeilijk te zeggen. Alleen kan men met zekerheid voorspellen, dat van het herstel van een werkelijk parlementair régime niets komt. Er gaan reeds geruchten, dat de militairen in 't geweer komen en een dictatuur onder hun leiding wenschen. Dat zou dan nog van groote internationale be- teekenis kunnen worden, aangezien in militaire kringen nogal sympathieën voor Duitschland moeten bestaan, ter wijl tot dusver Zuid-Slavië een bondge noot van Frankrijk was. Het zal in dit verband van belang zijn, de vacantie- reis, die minister Goering dezer dagen naar Zuid Slavië zal ondernemen, in de gaten te houden. Men kan nooit weten, wat voor resultaten dit uitstapje in de gegeven omstandigheden vermag op te leveren. Zud-Slavië lijkt een zeer onge wis element in de Europeesche politiek te zullen worden. In de heden Zaterdag ten kantore der Maatschappij gehouden jaarlijksche al- gemeene vergadering van aandeelhou ders der N.V. Kon. Maatschappij „De Schelde te Vlissingen is het verslag over het 59ste boekjaar (1934) uitge bracht. Wij ontleenen daaraan het vol gende: Den 10 Mei jl. bereikte de directie het bericht, dat de heer Arie Smit was overleden. Dit onverwachte verlies heeft de directie zeer getroffen. De heer Arie Smit heeft de onderneming opge richt heeft aanvankelijk aan de da- gelijksche leiding deelgenomen en daar na als president-commissaris een belang rijk aandeel gehad in het beheer. In 1925 meende de heer Smit in verband met zijn hoogen leeftijd zijn functie te moeten neerleggen, hij bleef echter als eere-voorzitter in voordurend contact met de Maatschappij. De heer Smit heeft het personeel van „De Schelde" zien toenemen van 50 tot een maximum van 3000 enkele jaren geleden; heeft vele moeilijke jaren en ook jaren van bloei en sterke uitbreiding meegemaakt en al die tijden heeft „De Schelde" ge profiteerd van zijn medewerking en zijn adviezen en ook, wanneer deze noodig v/as, van zijn krachtigen steun. Hulde en dank is de directie verschuldigd voor wat de heer Arie Smit voor de Maat schappij heeft verricht. Zijn nagedach tenis zal in hooge eere gehouden wor den. Verder ontviel de maatschappij door den dood de ingenieur-consulent, tevens vertegenwoordiger voor Engeland, den heer W. B. Fulton, Wegens zijn groote verdiensten, eerst als hoofdingenieur van de afdeeling werktuigbouw en la ter in zijn functie in Engeland, zal de directie ook hem met groote dankbaar heid blijven gedenken. Gedurende het verslagjaar is de ma laise op het bedrijf blijven drukken. Werk aan den bouw van passagiers- en vrachtschepen, waarop het bedrijf spe ciaal is ingericht, bleef ook dit jaar uit, aan: een plotselinge bezwijming, verge zeld van een kinderlijk gekrijt, deed ai de hulpbronnen van vrouwelijke'gevoe ligheid naar haar toe komen en gaf ons de gelegenheid stilletjes te ontsnappen. Het was mij onmogelijk er geen gebruik van te maken. Het was voor mij onver draaglijk die bespottelijke megera haar huichelachtige vertooningen te zien hou den. op het graf van den zwakken,' maar goeden en loyalen man, wiens leven zij vergiftigd, en wiens einde zij waarschijn lijk verhaast had. Eenige oogenblikken later stelde me vrouw Laroque mij voor haar te verge zellen naar de boerderij van Langoat, die vijf of zes mijlen verder, in de rich ting van de kust, is gelegen. Z>j reken de er op, er met haar dochter te gaan eten: de boerin, die de min van juffrouw Marguérite is geweest, is, op het oogen- blik, ziek, en de dames hadden al lang het plan haar een blijk van belang stelling te toonen. Wij vertrokken om twee uur in den middag. Het was een der warmste dagen van dit warme sei zoen. De twee open portieren lieten de zware en brandende lucht, die een ver zengende hemel bij golven over de ver droogde velden uitgoot, binnen komen. De conversatie leed onder de uitput- tuig van onzen geest. Mevrouw Laroque die beweerde dat zij in het paradijs was en die zich eindelijk ontdaan had van haar bont, bleef in een zoete extaze verzonken. Juffrouw Marguérite speel de met haar waaier, met een Spaansche zoodat op de hellingen alleen een on derzeeboot,' voor !de Marine in .'aan bouw was. De afd. Scheepsbouw heeft intusschen eenig werk gehad aan de verbouwing van het M. S. „Boschfon tein" en aan den bouw van bruggen en tanks. In den machinebouw was ge durende de helft van het jaar een rede lijke hoeveelheid werk; de prijzen wa ren echter meerendeels slecht, zoodat in deze afdeeling verlies is ontstaan. In deze omstandigheden moet de di rectie wederom de afschrij- vingen ten laste van de reserves verrichten en is daar enboven evenals over 1933 verlies gele den. Thans zijn de reserves voor af schrijving en die voor onderhanden werken geheel verbruikt. De reserves voor ongevallenkosten, die in de goede jaren veel hooger is opgevoerd dan nc-o- dig was, heeft de directie ten deele ge bruikt voor dekking van verlies. Zij heeft zich verplicht geacht niet den Staat der Nederlanden in overleg te treden in verband met de omstandig heid, dat de Maatschappij de verschul digde rente en aflossing slechts zou kun nen opbrengen door een gedeelte van het haar nog resteerende staatscrediet op te nemen. Zij verzocht daarbij voor- .oopige dispensatie van deze betaling Deze is de maatschappij gegeven onder opmerking, dat thans reorganisatie noo dig is. Zoo is het helaas inderdaad. De inge voerde bezuinigingen en loonsverlagin gen hebben den toestand eenigermate verbeterd; zij hebben echter nog niet het geheel jaar doorgewerkt. Mag men hopen, dat de achteruitgang van liquiditeit tot staan zal komen, kans op het verdienen van redelijke afschrij vingen en van rente en aflossing bestaan naar de meening der directie voorshands niet. Het is daarom noodzake lijk, op abnormale wijze de boekwaarde van de eigen dommen te drukken, teneiu- statigheid. Terwijl wij langzaam de ein- delooze heuvels van dit land overtrok ken, zagen wij op de kalkrotsen troe pen kleine zilver-geharnaste hagedissen kruipen, en wij hoorden voortdurend het geknap van de brem, die haar schee den opende, welke in de zon rijp wer den. Bij één van deze moeilijke stijgingen riep plotseling een stem van den kan) van den weg: „Houdt als 't u belieft even stil!" Op hetzelfde oogenblik sprong een groot meisje, dat een spin rokken in haar hand hield, en het ou- derwetsche costuum en het typische kapsel van deze streek droeg, vlug de sloot over, liet onderwijl even een paar ontstelde schapen, waarvan zij de herderin scheen te zijn, een buiteling doen en sprong, met een zekere gratie, op den opstap van het rijtuig en liet ons haar bruine, ongedwongen en lach ende figuur zien, vóór het portier. „Vergeeft u mij, dames", zei ze, op dien korten en welluidenden toon, die karakteristiek is voor de menschen van deze streek, „zoudt u mij het ple zier willen doen dit aan mij voor te le zen?" Zij trok uit haar blouse een brief, die op ouderwetsche manier ge vouwen was. „Leest u hem, mijnheer", zei mevrouw Laroque lachend tegen mij, „en lees heel luid, als er reden voor is Ik nam den brief, die een minne brief bleek te zijn. Hij was zeer om slachtig geadresseerd aan juffrouw Chris tine Oyadec, in het dorp XXX, geméen- (Ingez. Med.) de aldus de afschr ij vingen te kunnen verminderen. Om te vens den rentelast te beper ken, zal niet alleen van aan deelhouders doch ook van denhouderderhypothecaire ge ld leening een offer moe ten worden gevraagd. Omtrent de ingevoerde bezuinigingen vermeldt de directie nog, dat de aan bouw van schepen voor de Nederland- sche Marine in de laatste jaren dermate is verminderd, dat het financieël niet verantwoord was, de speciale marinc- teekenkamer in stand te houden; de di rectie heeft daarom tot haar leedwezen tot opheffing hiervan moeten besluiten. Intusschen heeft zij compensatie gevon den door met andere werven op te richten de N.V- Nederlandsche Vereenxg- de Scheepsbouw Bureaux, welke zich speciaal op oorlogsschepen toelegt. De Schelde bezit hierin K van hat aandee lenkapitaal, Het blijft zeer moeilijk om een redelijke hoeveelheid werk te be komen; wat de naaste toekomst in dit opzicht brengen zal, kan de directie niet voorzien. Gehoopt mag worden, dat de concurrentie-bezwaren niet worden vergroot doordat éénzijdig steun in welken vorm ook wordt verleend uit de openbare kas. Met de bedoeling meer arbeid te vin den, allereerst voor de timmerfabriek, en verder ook voor de metaalbewerking, besloot de directie een afdeeling Vlieg tuigbouw in te richten; daartoe heeft zij allereerst van de firma H. Pander Zo nen in den Haag overgenomen de af deeling Vliegtuigbouw met de belang rijkste der daaraan verbonden krachten. Het welslagen van deze proef zal afhan kelijk zijn van medewerking, die de maatschappij zal ondervinden van het Departement van Defensie en van de Luchtvaart-Maatschappijen. Op 31 Dec. 1934 waren in dienst 262 ambtenaren, van wie 42 tijdelijk. Aan de fabriek waren nog verbonden 1431 werk ieden, van wie er 559 momenteel buiten dienst waren. Aan arbeidsloon wérd uitbetaald f 1,391,653. Afgeleverd werden: Twee Schelde- Sulzer Dieselmotoren voor den ombouw van het S.S- „Siantar" van de N.V. Ro}- terdamsche Lloyd; twee 20.000 K.W. Turbogeneratoren voor de Staatsmijn „Maurits"; een stoomturbine 6900 pk voor compressor voor de Staatsmijn „Wilhelmina"; een turbine-installatie van 5375 kw voor de N.V. „P.Z.E.M." ie Vlissingen; verbouwing van het M.S. „Boschfontein" (vroeger S S. „Nieuw- kerk") voor de Vereenigde Ned. Scheep vaart Mij., waai in begrepen het leveren van twee Dieselmotoren; de eerste vaxi de twee Spoorbruggen voor de Neder!. Spoorwegen nabij Zwolle; enkele kleine bruggen en constructiewerken en enkele scheeps- en landketels. Op d'en datum waren nog onderhan den: de turbinemachines en stoomketels voor een kruiser voor het departement van defensie en te leveren aan de N.V. Wilton-Feijenoord; een Schelde-Sulzer Dieselmotor voor het M.S- „Janssens" van de N.V. Kon. Paketvaart Mij.; net Casco voor een onderzeeboot voor de Nederl. Marine; een politiekruiser voor te XXX, op de boerderij XXX. Het schrift was door een zeer onbeschaaf de hand geschreven, maar van iemand, die het ernstig scheen te bedoelen. De datum liet zien, dat juffrouw Christine dezen brief twee of drie weken tevoren had ontvangen: blijkbaar had het arme meisje, dat niet kon lezen en haar ge heim niet wilde verraden aan haar boosaardige omgeving, gewacht, tot de een of andere vreemdeling, die voorbij kwam, en wtelwillend en ontwikkeld was, haar den sleutel tot dit geheimenis zou geven, dat veertien dagen lang op haar borst brandde. Haar blauwe, groo te open oogen waren op mij gericht, met een onuitsprekelijke tevredenheid, trwijl ik met moeite de schuine regels van den brief ontcijferde, die in deze woorden was gesteld: „Mejuffrouw, deze dient om u te zeg gen, dat vanaf den dag, dat wij elkaar gesproken hebben op de hei, na vesper, mijn gevoelens niet veranderd zijn, en dat ik in zorg ben over de uwe: mijn hart, juffrouw, is geheel voor u, zooals ik verlang, dat het uwe geheel voor mij is, en, als dat zoo is, kunt u wel zeker zijn, dat er geen levend mensen op de aarde of in den hemel gelukkiger is dan uw vriend die niet ondertee kent; maar u weet wel wie, juffrouw." „Weet je wel wie, juffrouw Christi ne?" zei ik, toen ik haar brief terug gaf. „Dat zou wel kunnen", zei ze, ter wijl ze ons haar witte tanden liet zien, en ernstig haar jonge, van geluk stra die Marine; de tweede spoorbrug bij Zwolle; een gedeelte van het construc tiewerk voor de brug bij Vianen en di verse kleine constructiewerken; een 30.000 kw stoomturbine voor het Prov- Electriciteitsbedrijf van Groningen; een 6750 kw Turbogenerator voor de Staats mijn „Maurits"; de verbouwing van de machine-insta latie voor het S.S. „Nieuw Zeeland" van de N-V. Kon. Paketvaart- maatschappij; het inrichten van de ma chine-installatie c.a. voor zeer hoogen stoomdruk (60 atm.) van het S.S. „Ker- tosono" van de Rotterdamsche Lloyd. Ten slotte nog enkele kleine land- turbines, een dieselmotor en enkele scheeps- en landketels. In Februari jl. is nog opgedragen de levering van een tankboot voor de N.V. Bataafsche Pe troleum Mij. Winst- en verliesrekening De rekening geeft aan in credit: uit komst van diverse werken 455.156; huur gebouwen en erven 38.130; ex ploitatie woningen 6620; effecten 12.457; reserve voor afschrijving 500.000; reserve voor onderhanden werken 150.000; reserve voor Onge vallenkosten 267.349. De debetposten zijn: interest 100.233; salarissen en algemeene kosten aen be drag van 569.880; ondersteuning ge wezen beambten 1.221; bijdragen ten bate van personeelbelangen 65.394; kosten ongevallenwet en arbeidscon tract 62.153; kosten invaliditeitswet 43.288; onderhoud gebouwen 3.927; exploitatie Dok Vlissingen 461; af schrijvingen 583.153, waarvan op ge bouwen enz. f 468,174; gereedschap pen in centraal magazijn f 11,497; losse machineriën en gereedschappen f 28,151; kantoormaubelen f 330 en de biteuren f 75,000. De balans. De passiva zijn: Aandeelenkapitaal 2.000.000; Staat der Nederlanden 2.857.597; crediteuren 494.585; vooruitbetaling op werken in behande ling 2.437.545; onopgevraagde divi dendbewijzen: 920; ie betalen interest ƒ98.271; pensioenfonds 164.981; blij vende rentetrekkers wegens ongevallen 306.776; reserve voor ongevallenkos ten 416.494; statuaire reserve een be drag van 555.243; assurantie eigen ri sico 94.217; ussurantie-reserve een bedrag van 100.000. De activa zijn: Gebouwen enz. 4.152.549; buiten gebruik gestelde vaste inrichtingen 1, fabrieksterrei nen 1; te sloopen activa 1; dok te Middelburg 1; losse machineriën en gereedschappen 1; gereedschappen in Centraal magazijn 1; vaartuigen 1; meubilair f 1; woningen Glacis 35.000; bouwterreinen 18.052; deel nemingen in anderjfe ondernemingen 17.631; officieel te A'dam genoteerde fondsen 378.406; niet officieel geno- (Ingez. Med.) lende, hoofd boog. „Dank u wel, da mes en mijnheer". Zij sprong van dan opstap en verdween spoedig in het kreupelhout, terwijl ze de vroolijke en welluidende woorden van het een of andere Bretonsche lied naar den hemel liet klinken. Mevrouw Laroque had met duidelijke verrukking' al de bijzonderheden van dit landelijke tooneel gevolgd, dat op voor treffelijke wijze haar lievelingsdenk beeld streelde; zij glimlachte, zij droom de, in tegenwoordigheid van dat ge lukkige kind met haar bloote voeten, zij was bekoord. Toen echter juffrouw Oy.adec uit het gezicht was verdwenen, kwam plotseling een vreemde gedachte bij mevrouw Laroque boven: het was deze, dat het bij slot van rekening niet zoo gek zou zijn om behalve haar be wondering een rijksdaalder aan het herderinnetje te geven. „Alain", riep zij, „roep haar terug." „Waarom, moeder?" zei heftig juf frouw Marguérite, die tot nu toe in het geheel geen aandacht aan dit voorval scheen gegeven te hebben. „Maar, mijn kind, misschien begrij'pf dat meisje niet voldoende hoeveel plei- zier ik zou hebben en zij zelf moet hebben om met bloote voeten door het stof te loopen, ik vind het. in ie der geval, gepast haar een klein sou venir te geven." (Word! vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1935 | | pagina 5