maxime Aspirin KRONIEK van den DAG. TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBÜRGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE COURANT) VAN DINSDAG 14 MEI 1935. No. 113. Frankrijk. Socialisten en communisten trokken geza menlijk op en boekten winst. niet in de gratie bij het Fran- sche volk. WERKLOOSHEID EN DEMORALISATIE. STRUCTUURCRISIS EN NATI0NAALS0CIALISME. DE OVERGANG VAN MINISTER MARCHANT NAAR DE R.K.-KERK. ZEEUWSCHE VEREENIGING VOOR DIALECTONDERZOEK. VRIJZINNIG HERVORMDEN. GOES. De Perponcherpolder. Gemeenteraadsverkiezingen in Nationalistische tendenzen Zondag 5 Mei heeft in Frankrijk de eerste stemming voor de gemeente raadsverkiezingen plaats gehad en Zon dag j.l. werden de herstemmingen ge houden. Het districten-stelsel is in Frankrijk nog in zwang, waarbij in eer ste instantie in elk district de absolute meerderheid behaald moet worden, ter wijl in tweede instantie de eenvoudige meerderheid beslist. Het spreekt wel haast vanzelf, dat in veel gemeenten herstemmingen noodig waren. Alleen daar, waar een bepaalde partij meer dan de helft der bevolking achter zich heeft, was de eerste ronde beslissend. Zooals steeds trokken zich bij de her stemmingen heel wat candidaten, die toch geen kans maakten, terug, opdat de kiezers, die anders op deze candi- aten zouden stemmen, hun stem ten goede konden doen komen aan een verwante partij. Dit, om zoo mogelijk de overwinning van een politieken te genstander te beletten. Waar het dit maal vooral om ging, was de vraag, of het het roode eenheidsfront zou geluk ken, winsten te boeken. Sinds eenigen tijd bestaat er in Frankrijk een zekere samenwerking tusschen socialisten en communisten. Hun parool luidt: ge meenschappelijk front maken tegen het fascisme. Men zag nu op tal van plaat sen, dat socialistische candidaten bij de herstemming van het tooneel ver dwenen, ten gunste van communisti sche, die er beter voorstonden en om gekeerd. Het gevolg is geweest, dat in verscheiden gemeenteraden het roode element inderdaad versterkt is terug gekeerd. Weliswaar pasten de gema tigde en de rechtsche groepen op haar beurt hetzelfde spelletje toe, maar dat heeft niet kunnen beletten, dat de so cialisten en de communisten winst boekten. Tal van gemeenteraden heb ben een roode meerderheid gekregen. Natuurlijk hoeft dit niet direct te beteekenen, dat nu ook het aantal stemmen op de beide partijen uitge bracht, vrijwel overal aanzienlijk is vermeerderd. Reeds daar, waar ze de vorige maal evenveel aanhang hadden als thans, kregen ze vaak meer zetels toegewezen, omdat de vorige maal de stemmen over twee lijsten verdeeld wa ren, terwijl ze zich thans op een lijst concentreerden (ook kwam het vroeger voor, dat de socialisten zich terugtrok ken ten gunste van de radicalen). In verscheiden gemeenten heeft dit ver schijnsel zich voorgedaan. Daarnaast echter is toch ook op vele plaatsen het aantal roode stemmen in absoluten vermeerderd, zoodat de gemeenteraad^ verkiezingen zonder twijfel een zij het niet zoo heel groote verschui ving naar uiterst links hebben opgele verd. Het spreekt vanzelf, dat de partijen van het midden het gelag hebben moe ten betalen. Voor al ten koste van de zen is het roode element versterkt. De rechtsche groepen schijnen zifch over 't algemeen vrij goed gehandhaafd te hebben, hetgeen haar echter in feite te leurstelt. Zij hadden op vrij veel winst gerekend, daar zij meenden, dat ook in Frankrijk nationalistische tendenzen weerklank zouden vinden. De propa ganda der rechtsche partijen is dan ook nogal nationalistisch getint geweest. Op de overgroote meerderheid van het Fransche volk blijkt die propaganda echter niet veel indruk gemaakt te hebben. In tegendeel: de antipoden gin gen met de winst strijken. Verschillen de nationalistisch getinte bladen ver klaren ronduit, dat van een nederlaag van hun denkbeelden gesproken kan door OCTAVE FEUILLET. 25). - Evenwel, mijn gesprek met de oude vrouw had mij doordrongen van een be wogen eerbied, waarvan ik haar de be wijzen trachtte te geven. Vanaf den dag. die op dien avond volgde, besteedde ik al de macht van mijn potlood aan de in wendige en uitwendige versiering var. haar dierbare kathedraal. Deze aan dacht, waarvoor zij zich gevoelig toonde, kreeg langzamerhand de regelmaat van een gewoonte. Bijna eiken avond, na het whisten, zette ik mij aan het werk, en het ideale monument werd een beeld, een stoel, „of een galerij rijker. Juffrouw Marguérite, die voor haar buurvrouw 'n soort godsdienstige vereering schijnt te hebben, heeft mee willen doen aan mijn liefdewerk door een speciaal album aan de basiliek der Porhoët's te wijden, en ik kreeg de opdracht het te vullen. Ik bood bovendien aan mijn oude ver trouwde vriendin aan van mijn kant stappen te doen naspeuringen en aller lei diensten te verrichten, welke voor haar proces noodig zijn. De arme vrouw bekende mij, dat ik haar een dienst be wees, dat, om de waarheid te spreken, zij nog haar loopende correspondentie kon voeren, maar, dat haar verzwakte worden. Nationalisme en fascisme zijn niet populair in Frankrijk. Al moet men steeds .heel voorzichtig zijn met uitslagen van gemeenteraadsverkiezin gen, aangezien plaatselijke factoren daarbij een groote rol spelen, boven staande conclusie mag uit dezen stem busstrijd ongetwijfeld getrokken wor den. a o Uit een publicatie van het departe ment van binnenlandsche zaken te Pa rijs, hedenochtend verschenen, blijkt na- I der, dat de winst voor rood vrijwel uit sluitend ten goede is gekomen aan de communisten. Men zie onder „Frank rijk", elders in dit nummer. Mr- B. van der Waerden, schrijft ons: Een van de meest droevige en zorg wekkende gevolgen van den aanhouden den economischen depressie-toestand, is de ondermijning van het zedelijk gehalte van groote groepen der bevolking. Ieder, die in aanraking komt met de groote massa, die slechts zijn arbeids kracht heeft als bron van inkomen, kent ze, de flinke kerels, die eraan kapot gaan, den geheelen dag met de handen over elkaar te moeten zitten; de sterks werklustige mannen, die in verbeten woede van werkgever tot werkgever gaan, maar overal het zelfde antwoord krijgen, en moeten toezien, dat hun vrouw het allernoodzakelijkste verdient. Wij kennen ook de minder wilskrach- tigen, die geleidelijk wennen aan een leven van steuntrekken, het „stempel- broeders" bestaan In vroeger jaren was de demoralisee- rende werking van economische crisis onmiddellijk en duidelijk aantoonbaar: thans is de werking vertraagd door eeu betere sociale zorg, speciaal de werk- ïoozenzorg- Het is echter duidelijk, dat de tendens nog in onverminderde mate bestaat; wanneer men de „merkbare" uitingen van het zedelijk verval, de on- of anti-maatschappelijke handelingen, aan een onderzoek onderwerpt. Het duidelijkst en snelst doorwerken de oorzakelijk verband ligt tusschen de crisis met haar werkloosheid en de z.g. economische criminaliteit, de vergrijpen tegen de eigendom. Het Centraal Bu reau voor de statistiek, publiceert re gelmatig „Indexcijfers der criminaliteit", waarbij het gemiddelde van de jaren 1911 tot en met 1913 op 100 gesteld is. Daaruit zien wij, dat na den oorlog de eigendomsmisdrijven voortdurend in aantal gedaald zijn tot aan het jaar 1930, Daarna zien wij de volgende ont wikkeling: Jaar Econom, misdr. 1930 86. 1931 95. 1932 98. 1933 115. 1934 127. Hieruit blijkt dus een stijging van deze- vorm van misdadigheid met bijna 50 pet. in vijf jaar tijd! Het is onmogelijk zich in te denken, welk een ellende achter deze simpele cijfers schuil gaat. Meer cijfers schrijven is overbodig. Slechts willen wij erop wijzen, dat het vooral de jeugdigen zijn, die gevaar loo- pen. Er zijn thans jongens, die nooit regelmatig arbeid hebben verricht. Van deze nog volwaardige en sociale perso nen te maken is een bijna bovenmen- schelijke taak! Het is duidelijk, welk een prachtige, maar moeilijke taak de reclasseeringsin- stel'ingen hier hebben. Zij zijn het, die het demoraliseeringsproces moeten stu'- ten, die de jonge menschen opvangen bij eerste stap op den verkeerden weg. Zij zijn het, die hun inzicht trachten te geven in eigen moeilijkheden, die hen leeren zich aan te passen bij de om standigheden, waaronder zij verkeeren. oogen niet in staat waren het hand schrift der documenten van haar pro ces te lezen, en dat zij zich tot nu toe door niemand had willen laten helper, bij dit werk, van hoe groot belang dit ook voor haar zaak kon zijn, om niet opnieuw voedsel te geven aan den on- beschaafden spot van de menschen van deze streek. Om kort te gaan, zij stelde mij aan en ik kreeg de kwaliteit van raadsman en medewerker. Sindsdien heb ik gewetensvol het uitgebreide dossier van haar proces bestudeerd, en ik ben tot de overtuiging gekomen, dat de zaak, welke, in laatste ressort, een dezer da gen moet worden berecht, bij voorbaat abso'uut verloren is- Mijnheer Laubépiu, dien ik heb geraadpleegd, deelt deze meening, die ik voor het overige zal probeeren, met inspanning van mijn kant. aan mijn oude vriendin te verber gen, zoolang de omstandigheden het toelaten. Intusschen doe ik haar het ge noegen stuk voor stuk haar familiear chief te onderzoeken, waarin zij steeds hoopt eenig beslissend bewijs ten haren gunste te ontdekken. Ongelukkigerwijs zijn deze archieven erg omvangrijk en de duiventoren is er mee gevuld van den kelder tot den zolder. Gisteren was ik vroeg naar freule Por- hoët gegaan, om er voor het uur van het déjeuner het onderzoek van lias no. 115 te voltooien, dat ik den vorigen dag Zij zoeken met hen de mogelijkheden van ontwikkeling (vakopleiding, zoowel als cultureele opvoeding en gezonde ont spanning); zij staan met hun moreelen steun voortdurend aan zijn zijde en hel pen zoo de noodzakelijke voorwaarden voor een nuttig bestaan in stand te hou den: levens- en arbeidsvreugde. Het leed, dat op die wijze aan mensch en maatschappij bespaard kan worden, is niet te schatten!! IV. Spr, behandelt dan de suggestieve kracht van het denkbeeld van een „vijf jarenplan", de systematische regeerings- propaganda in de Ver. Staten, en ver volgt: „Het is in Nederland nog te veel ge woonte om bezorgd het hoofd te schud den over de Amerikaanse experimen ten. Men staart zich blind op de finan cieele resultaten erv,an, maar men ver geet, dat Roosevelt de psychologische factor in de huidige crisis als primair beschouwt." Wat heeft men aan voor lopig nog sluitende begrotingen als een derde deel van het volk werkloos rond loopt en het resterende tweederde deel in gedrukte stemming gedwee over werk verricht? Niets is in deze tijd meer nodig dan strijdlust en zelfvertrouwen. De erva ring leert echter d,at de fighting-spirit van een volk na langdurig lijden dreigt te verdwijnen. Een goed-geleide, streng georganiseerde propaganda in dienst van het een of andere nationale plan blijkt steeds meer een vereiste om ar moede, doffe wanhoop en werkloosheid te bestrijden. Een regering die niet meer uit de tredmolen van haar ambtelijke sleur weet te stappen om het enthousi isme der menigte voor bepaalde poli tieke of economische idealen te winnen, dreigt te gronde te gaan. Men kan in tijden van nood niet volstaan met ge documenteerde verslagen, wetenschap pelijke lezingen, memories van toelich ting en van antwoord, op papier uitge werkte, tr,aag-uitgevoerde millioenen- plannen enz., maar men moet de leuzen en symbolen vinden om het volk in het hart te grijpen. Een voorbeeld van regeerders, die 'f volk in critieke dagen niet wisten te boeien, vindt men in de leiders van de Duitse republiek sedert 1918, Geen der bekende propagandamiddelen werd toe gepast, alles bleef nuchter en zakelijk. Geen lied en geen vlag om het Duitse volk op te heffen uit de dagelijkse sleur. „Het feit, dat de republiek deze eenvou dige psychologische wetten verwaar loosde, bewijst eenvoudig dat ze met haar verkeerd opgevatte puriteinse denkwijzen, alles verstandelijk wilde op lossen en geen oog h,ad voor de dingen die het hart of het gevoel des volks raak ten" zoo citeert schr, H. Loewenstein". Het Ned. Corr. heeft minister Mar- chant om een nadere verklaring ver zocht omtrent zijn novergang naar de R.K. Kerk. Toen wij, aldus het C.B., den minister vroegen of hij aan ons verzoek om na dere inlichtingen over het verrassende bericht kon voldoen, zeide hij glim lachend: „Verrassend? Zeg het maar ge rust dat het een bom is die springen zal. Mijn communique is echter duidelijk en voorloopig heb ik geen behoefte hier iets aan toe te voegen." In verband met de opzienbarende mededeeling dat minister Marchant katholiek geworden is kunnen wij nog was begonnen. Daar de huisvrouw nog niet was opgestaan, installeerde ik mij. zonder lawaai te maken, in het salon, met behulp en medewerking van het keukenmeisje, en, in mijn eentjes, begon ik aan mijn stoffige werk- Na verloop van een uur ongeveer, toen ik met een buitengewone vreugde het laatste blad van lias 115 doorliep, zag ik freule de Porhoët binnenkomen, die met zich mee sleepte een enorm pakket, dat erg net jes ingepakt was in een wit linnen doek. „Goedenmorgen, mijn beminde neef", zei ze. „Toen ik hoorde, dat jij je van morgen moeite voor mij gaaft, heb ik moeite voor jou willen doen. Ik breng je lias 116". Er is ik weet niet in welk ver haal, een ongelukkige prinses, die men opsluit in een toren, en aan wie een iee. die vijandig is aan haar familie, slag op slag een reeks van buitengewone en on mogelijke werken opdraagt. Ik beken, dat, op dit oogenblik freule de 'Porhoët ondanks al haar deugden, mij een na- familielid van deze fee leek te zijn. „Ik heb vannacht gedroomd", ging zij voort, „dat deze lias de sleutel tot mijn Spaanschen schat bevat. Je zult mij dus zeer verplichten het onderzoek niet uit te stellen. Als dit werk volbracht is, zal je mij de eer aan doen van een beschei den maaltijd aan te nemen, dien ik mij voorstel je aan te bieden in de schaduw van mijn prieel." Ik onderwierp mij dus. 't Is onnoodig Men schrijft ons: Op 11 Mei j.l. had te Middelburg de jaarvergadering plaats van de Zeeuw- sche vereeniging voor dialectonderzoek. De stand der geldmiddelen gaf een over schot aan van f 8,80. In tegenstelling met 't vorig jaar is thans ook de in Maart verschenen oplaag van 't Vereenigings- nieuws met dialectlijst betaald, zoodat alle schuld is aangezuiverd. Echter is de achteruitgang der linanciën groot: het batig slot der vorige jaren (f 98) is bijna geheel verbruikt; men zal dus ernstig op bezuiniging bedacht moeten zijn; ter wijl het bestuur voornemens is een krachtige poging te doen tot het wer ven van nieuwe leden. De lage contri butie (f 1,50 per jaar) wettigt de hoop. dat zulk een poging, zelfs in deze tijden slagen zal. Uit het jaarverslag der secretaresse bleek o m. dat 18 leden bedankten, ter wijl 4 nieuwe leden toetraden; de ver eeniging verloor 4 begunstigers, zonder dat dit verlies werd gecompenseerd. Het aantal medewerkers, waaronder leer-ingen van de R-H.B.S. te Middel burg, Goes, Zierikzee en Middelharnis, bedraagt 47. Uitgegeven werden dit jaar 6 dialect lijsten, waarin gecontroleerd werden 800 woorden en uitdrukkingen (het vo rig jaar 759). In 't geheel zijn thans ge controleerd: 3656 woorden en uitdruk kingen. De letters dit jaar bewerkt wa ren de G en H- Het aantal invullers was bevredigeixd; gemiddeld 70. Alle deelen van Zeeland zijn vo doende vertegenwoordigd. In kaart gebr,acht werden 778 woor den en zegswijzen, welke echter gedeel telijk nog door de woordenboek-com missie moeten worden nagezien, eer ze voor den druk gereed zijn. Het secre tariaat hoopt dit jaar sneller voortgang te kunnen maken. De inzending van nieuwe dialectwoor den door leden en medewerkers bleef dit jaar overvloedig. Van de rubriek „Vragen en Wenschen" werd weer door verschillende belangstellenden gebruik gemaakt. Er werd met vrucht contact gezocht met verwante instellingen in Nederland en België. Het archief werd met eenige werken vermeerderd. Met de systematische verzameling van am bachtstermen werd een mooi begin ge- te zeggen, dat de gelukkige lias 116, evenals de vorige, niets bevatte d,an het nuttelooze stof der eeuwen- Precies om 12 uur kwam de oude dame mij haar arm aanbieden, en geleidde mij plecht statig naar een kleinen tuin, versierd met palmen, welke, met een stuk van de aangrenzende weide, het geheele te genwoordige domein der Porhoët's vormt. De tafel w,as gedekt onder een groep beuken, die tot een prieel waren gevormd en de zon van een mooien zo- merschen dag wierp door de bladeren heen enkele regenboogkleurige stralen op het verblindend witte geurige tafel laken. Ik had eer aangedaan aan de goudgele kip, aan de frissche sla, en aan de flesch oude Bordeaux, waaruit het feestmaal bestond, toen freule Porhoët. die verrukt scheen over mijn eetlust, 't onderwerp van gesprek liet komen op de familie Laroque. „Ik beken je", zei ze tegen mij, „dat de oude kaperkapitein mij niet behagen kan. Ik herinner mij, dat hij, toen hij hier ,aankwam, een grooten tammen aap had, dien hij als knecht aankleedde en met wien hij zich uitstekend scheen te verstaan. Dat dier was een ware pest in de streek, en alleen een man zon der opvoeding en fatsoen kon hem zoo belachelijk hebben aangekleed. Men zei, d,at het een aap was, ik legde er mij bij neer, maar in den grond denk ik, dat het doodeenvoudig een neger was, bovendien heb ik zijn meester er altijd meïedeelen dat de stap waartoe mr. Marchant is overgegaan, het gevolg is van een ontwikkelingsproces, dat niet onlangs tot uiting is gekomen doch dat eerder in den loop van jaren zich vol trokken heeft. De overgang van minister Marchant tot het katholieke geloof zou naar wij meenen te weten, reeds in i vorige jaar hebben plaats gehad. Minister Marchant zou zich op het standpunt hebben gesteld, dat hij over deze aangelegenheid eerst dan zou spre ken wanneer zijn geweten hem tot spreken zou dwingen. Hij zou deze ge dragslijn gekozen hebben om het kabi net in dezen toch reeds zoo moeilijken tijd nieuwe zorgen te "besparen. Ook voor de ambtenanren uit zijn onmiddel lijke omgeving van zijn departement, was de mededeeling van minister Mar- chant's overgang een volkomen verras sing. Tenslotte kan nog worden mee gedeeld, dat de echtgenoote van den minister niet tot de katholieke kerk is toegetreden. Echter kan met zekerheid gezegd worden dat alle geruchten die de verklaring van 's ministers veranderde levensbeschouwing meenen te moeten zoeken in zijn huiselijke omstandighe den, allen grond missen. (Reeds in een deel van de vorige op laag opgenomen geweest.) zijn bij Aspirin-tabletten steeds constant, want een 38-jarige fabrrcatie-erva- ring, een pijnlijk nauw keurig en regelmatig on derzoek door eersteklas deskundigen tijdens de fabricatie, waarborgen de steeds gelijkblijvende kwa liteit en werkzaamheid der Aspirin-tabletten. Het produet van vertrouwen. Uitsluitend verkrijgbaar in de oran;e-bandbuisjes van 20 Mbl. 70 ets. en oranjezakjes van 2 labl. a 10 ets. Hngez. Med.j maakt, door inzendingen van de heeren J. Kreune (Heinkenszand)Zuid-Beve- landsche boerenschuur en molen en C. Vreeke (Domburg): Walchersche boeren schuur. Als districtsbestuursleden werden herkozen mej. C. de Vey (Yerseke) en de heeren J. Hubregtse (Burgh) en J. M. de Nooyer (Renesse); voor Goeree werd gekozen de heer F. den Eerzamen; voor West-Zeeuwsch Vlaanderen de heer P. C. de Gelleke. Een ontwerp-circulaire tot aanwer ving van nieuwe leden werd na eenige aanvulling goedgekeurd. Een voorstel van den heer L, A. Die- leman uit Hoek, om het volgend jaar de jaarvergadering in Goes te houden, d,at ook voor de leden uit Oost-Zeeuwsch Vlaanderen gemakkelijk bereikbaar is, zal het bestuur gaarne in overweging nemen. Hiermede was het zanelijk gedeelte der vergadering afgeloopen. Na een korte pauze nam de heer L. A. Diele- man het woord voor zijn, helaas door tijdsgebrek verkorte voordracht in Aeelsch dialect, die met veel belangstel ling werd aangehoord. De algemeene vergadering van de Vereeniging van Vrijzinnig Hervormden in Nederland zal Woensdag 12 en Don derdag 13 Juni te Middelburg in het Schuttershof worden gehouden. Na de eerste bijeenkomst op Woens dagmiddag wordt een autotocht door Walcheren aangeboden door de afdee- ling Middelburg. Na den gemeenschap- pelijken maaltijd heeft een wijdings samenkomst in het Kerkgebouw der Vrijz. Herv. plaats onder leiding van ds. A. Landstra. Tusschen de morgen- en de middag vergadering op Donderdag wordt een gemeenschappelijke koffiemaaltijd ge houden, evenals de maaltijd op Woens dag en de ontvangst van afgevaardig den en belangstellenden na afloop van de wijdingssamenkomst in de Sociëteit „De Vergenoeging", In de vergadering van ingelanden van den De Perponcherpolder is de rekening over het iendstjaar 1934/35 vastgesteld in ontvang op 3060 en in uitgaaf op 2546 sluitende dus met een goed slot van 514. De begrooting voor het dienstjaar van verdacht dat hij in deze koopwaar gehandeld heeft op de kust van Afrika. Intusschen, wijlen mijnheer Laroque, de zoon, was een braaf man, en zeer fat soenlijk. Wat de dames betreft, ik 'spreek wel te verstaan van mevrouw Laroque en haar dochter, en heelemaal niet van de weduwe Aubry, die een schepsel van min allooi is, wat de dames betreft, zeg ik, over hen niets d,an lof." Zoover waren wij, toen de fiere stap van een paard hoorbaar werd op het pad, dat buiten langs den tuinmuur loopt. Op hetzelfde oogenblik klopte iemand een paar m,ual zachtjes tegen een deurtje, vlak bij het prieel. .„Hé!" zei freule de Porhoët. „wie is daar?" Ik keek en zag een zwarte veer wap peren boven den rand van den muur. „Doe eens open", riep van buiten 'n stem, die een zwaren, muzikalen toon had, „doe eens open, het is 't fortuin v,an Frankrijk!" „Wat! ben jij het, lieveling!" riep de oude vrouw. „Loop vlug, neef." Toen de deur open ging, werl ik bijna omver geloopen door Merwijn, die tus schen mijn beenen door holde, en ik be merkte juffrouw Marguérite, die bezig was de teugels van haar paard vast te maken aan een van de palen van een omheining. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1935 | | pagina 5