GOESGffi COURANT ^12
BINNENLAND.
RECHTSZAKEN.
WEER EN WIND.
ZEELANP
:r-
lik
lG
NUMMER 113.
TWEE BLADEN.
DINSDAG
14 MEI 1935.
EERSTE BLAD.
178c JAARGANG.
Minister Marchants
overgang.
De Koningin en de Prinses naar
Brussel.
mm i
De Zomertijd.
GOES.
erd
n.
pte
een
en
en
die
:ek
te
het
oo-
uis
iet
sen
ich
en.
le-
ior
is
ag
ek
en
ier
's,
u-
len
iet
fe-
ler
en
ile
pn
en
ja
!e
Lr.
|i-
MIDDELBURGSCHE COURANT
jag'olad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux bange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon Redactie 269, Administratie 139 Postrekeni ng no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17,
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaar de der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 1—
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriti
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. mei
Brieven" of „Bevragen bureau dezer coa*
10 ct. extra Bewijsnummers 5 cent
rant
Naar liberale opvatting is iemands ge
loof zijn partikuiiere aangelegenheid en
indien een lid van de Liberale Staats
partij De Vrijheidsbond op zekeren dag
tot den roomsch-katholieken godsdienst
zou overgaan, dan zou ons dat poli
tiek en publiek gesproken in het minst
gee>n belang inboezemen. Wij zouden zoo
iemand onzentwege, en mits hij overigens
de liberale opvattingen, zoo ten aanzien
van de politiek als ten aanzien van de
verhouding tusschen kerk en staat, bleef
toegedaan, met evenveel oprechte vreug
de binnen onzen kring blijven behouden,
als wij hem er voordien zagen.
Ten aanzien van den Vrijzinnig De-
mocratischen Bond lijkt ons de zaak er
principieel niet anders voor te staan,
en wij zouden, ook na ampele bestudee
ring van de beginselverklaring dezer
partij, zooals die is vastgesteld in Nov.
1924, noch van het verkiezingsmanifest
1933, niet kunnen zeggen, waarom, van
V.D'.-kant bekeken, een goed vrijzinnig
democraat op grond van dat programma
en dat manifest, niet privatim den
roomsch-katholieken godsdienst zou
kunnen en mogen belijden.
Partikuiiere omstandigheden kunnen
evenwel door de publieke funktie van
den betreffende tot publieke aangele
genheid worden.
Dit is het geval met den overgang van
onzen minister van onderwijs, mr. Mar
chant, tot den roomsch-katholieken
godsdienst.
Waarom?
Omdat hier iets scheef zit.
Omdat wij hier het gevoel van een
zekere onprettige achterbaksheid krij
gen. En de heer Marchant is daarvan
zelf uitsluitend en alleen de oorzaak.
Uit de berichten ter zake blijkt, dat
deze overgang reeds ongeveer een half
iaar geleden plaats moet hebben gehad.
En nu herinnert men zich de opzien
barende rede, door den heer Marchant
gehouden, bij de opening van de ten
toonstelling van de Abdij van Egmond,
op 3 September j.l. te 's Gravenhage.
Naar veler oordeel sprak deze vrijzin
nig-democratische minister toen al te
katholicophiel.
De vraag is nu: wie sprak daar
toen?
De nog oprecht vr ij zinnige,
en verder democratische, minister van
onderwijs, of een reeds heimelijk
roomsch-katholiek geworden, of althans
in het geheim katholiseerend, en overi
gens ook wel democratisch minister?
Het zal duidelijk zijn, dat de beteeke-
nis en de waarde van zijn woor
den in het eene en in het andere g
val geheel verschillend
moest zijn voor den argeloozen buiten
staander. Was de heer Marchant toen
al roomsch-katholiek, dan aarzelen wij
niet zijn optreden toen en daar en op
die wijze verregaand smakeloos te noe
men.
Een tweede vraag is: was het in feite,
aan den binnenkant zijner ziel, een
vr ij zinnige minister of een
roomse h - katholieke demo-
kraat, die geroepen was tot handhaving
en uitvoering van punt VII, 3, van het
V. D. verkiezingsmanifest-1933: „Hand
having der openbare school; wegnemen
der misbruiken, waartoe de bestaan-
wijze van uitvoering der financleele
gelijkstelling op onderwijsgebied aanlei
ding geeft, met behoud van het begin
sel dier gelijkstelling"
Ook op dit punt lijkt ons, wat overi
gens wellicht een uitsluitend partikuiiere
.aangelegenheid te achten ware, tot een
publieke zaak te worden. Indien de
maatregelen, die genomen werden ten
aanzien van de openbare scholen, van
een oprecht vrijzinnig man uitgingen,
dan zou men ze slechts kunnen en mo
gen verstaan als een noodzakelijke stap.
fatsoenshalve éérst te nemen al
vorens een krachtige bezuiniging op 't
bijzondere onderwijs met recht van spre
ken aan te vatten ware; zijn dezeAmaat-
regelen echter door een crypto-katho-
liek genomen, dan krijgen ze toch we
een ietwat zuur bijsmaakje.
In elk geval zouden wij, ten aanzien
v,an de lagere-scholen-quaestie, dan nu
buitengewoon veel voelen
voor het aanblij. ven van
den roomsch-katholie
ken ex-vrijzinnig-demo-
cratischen minister van
onderwijs niemand toch zou
meer dan hij zedelijk verplicht zijn nu
óók het mes in het bijzonder onderwijs
te zetten en van een geloofs-, althans
coalitiegenoot, zou men dat ter recher-
zijde zeker heel wat vlotter ,aanvaarden
dan van een vrij sterk linksch geori
ënteerd man!
O O
Geloofszaken zijn, naar onze opvat
ting, binnenkamer-quaesties; ze zijn te
teer voor het wreede oog des publieks.
Daarom betreuren wij het, dat de wij
ze, waarop minister Marchant in deze
aangelegenheid, al laveerende, z ij n
koers hield, het noodzakelijk maakte
publiek te behandelen, wat eigenlijk als
private aangelegenheid behandeld R,ad
moeten worden.
Maandagmiddag hebben H. M, de Ko
ningin en Prinses Juliana de reis naar
België aanvaard.
Van het Loo werd per auto naar
Utrecht gereden, waar de Kon. trein
gereed stond om Koningin en Prinses
met gevolg naar het grensstationrietje
Riel te vervoeren, waar de nacht zou
worden doorgebracht.
Vele honderden belangstellenden te
Utrecht hebben H. M. de Koningin en
H. K. H. Prinses Juliana uitgeleide ge
daan.
De Koninklijke trein, die den gehee-
len dag op een dood spoor aan het eer
ste perron had gestaan, had voortdurend
nieuwsgierigen naar dit perron gelokt,
waar zij op eerbiedigen afstand werden
gehouden.
Het komt slechts zelden voor, dat de
geheele Koninklijke trein met al de
daarbij behoorende wagens, voor een
reis van de Koninklijke Familie wordt
medegenomen. Toen de trein voorreed,
was de bagage, met rood-wit-blauwe la
bels, reeds in den bagagewagen
ingeladen en in de eetsalon was voor 'n
koffiemaaltijd gedekt. Achter deze af-
deehng bevond zich nog de rooksalon
van wijlen Z. K. H. Prins Hendrik en
dan volgden de compartimenten voor
het gevolg.
Personeel van de Hofhouding, in de
kleurige livrei of gewoon in burger, had
reeds zijn plaats bezet.
Ongeveer zes uur ging er onder de
honderden die zich op het Stationsplein
verdrongen, een luid gejuich op. Hoeden
vlogen af- H. M. de Koningin en Prinses
Juliana arriveerden,
Op het perron waren de rijen nog
dichter geworden en toen de vorstelijke
personen eenmaal binnen waren, wer
den de perronkaart-automaten bestormd
en kwamen de nieuwsgierigen naar het
eerste perron.
H. M. onderhield Zich in de wachtka
mer le klas even met den stationschef
en eenige andere personen en toen de
begroeting van de buitenstaande be
langstellenden in een ovatie overging,
liep H. M. de Koningin vergezeld van de
Prinses langs de ramen van de wachtka
mer en groette, lachend en wuivend de
juichende menigte.
Ongeveer tien minuten vóór het tijd
stip van vertrek begaven de vorstelijke
reizigers zich in het salon-rijtuig en
vingen de wachtenden op het perron
met hun begroetingen aan. H. M. in het
wit gekleed, verscheen onmiddellijk
voor het raam van Haar rijtuig en even
later voegde ook Prinses Juliana, die
een grijzen bontmantel droeg, zich bij
Haar Moeder.
Ook hier gingen de hoeden af en,
schuchter eerst, maar spoedig uit volle
borst gezongen, klonk het „Wilhel
mus" onder de overkapping.
Weer kwam H. M. wuivend aan het
venster en toen de laatste klanken van
het tweede couplet verwaaid waren,
klonk het fluitje en te 18.22 uur gleed
de prachtige trein_ langzaam het perron
voorbij. Langs heel het eerste perron
bleef H. M. groeten naar de enthousi
aste nieuwsgierigen.
Het was een grandioze uittocht.
De Koninklijke trein arriveerde 7.20
op het station Tilburg,, waar slechts
even werd gestopt; reeds te 7.21 werd
het vertreksein al weer gegeven en ver
trok de trein in de richting Baerle-Nas-
sau tot Riel, waar hij zou blijven.
Te Riel werd de trein op een dood
spoor gereden. Hier brachten H. M. en
Prinses Juliana den nacht door. Een de
tachement marechaussee was belast
met de bewaking van het terrein.
Riel is een landelijk stationnetje,
waar de nachtrust niet wordt verstoord
door voorbijrijdende treinen of andere
geraasmakende vervoermiddelen.
Tusschen een bedreiging in woorden
en de daad ligt dikwijls een wereld
van vrees.
Langs den spoorweg van 's Herto
genbosch naar Tilburg en vandaar tot
Riel waren alle onbewaakte overwe
gen door politie bezet.
Hedenmorgen is de reis naar Brussel
per auto voortgezet.
Men zie verder Laatste Berichten.
DE BEGRAFENIS VAN
MR. HARM SMEENGE.
Zooals in ons vorig nummer reeds in
het kort werd gemeld, is gisteren te As
sen het stoffelijk overschot van wijlen
den liberalen senator, mr. Harm. Smeen-
ge, onder ontzaglijk groote belangstel
ling, teraarde besteld. Honderden voor
aanstaande personen uit alle deelen
van het land, hebben goeddeels als afge
vaardigden van de tallooze corporaties,
waarvan de overledene deel uitmaakte,
hem op zijn laatsten tocht vergezeld.
Aan de groeve werd het woord ge
voerd door mr. dr. A. H. baron De Vos
van Steenwijk, commissaris der Konin
gin in Drenthe, mr. D. Fock, \roorzitter
der liberale fractie in de Eerste Kamer,
mr. W. C. Wendelaar, voorzitter van de
liberale Staatspartij De Vrijheidsbond,
de heer Hortensius, waarnemend voor
zitter van „Schuttevaer", mr. Grosheide,
namens de Vereeniging Binnenvaart, jhr.
mr. De Marees van Swinderen, namens
de Nederlandsche Hypotheekbank te
Veendam, de heer Klaas de Vries, secre
taris van „Volksonderwijs", mr. Hughes,
namens de liberale Statenfractie
Drenthe, de heer Tabak namens „Vak
opleiding" en de heer Westerhof uit
naam van het Nederlandsch onderwij
zersgenootschap.
Er hadden zich nog meer sprekers
aangemeld, maar mr. H. Smeenge jr.,
kleinzoon van den overledene, verzocht
dat men het bij hetgeen er reeds gezegd
was zou laten, daar de familie te ver
moeid en ontroerd was om nog verdere
toespraken aan te hooren. Hij bedankte
alle sprekers voor hun woorden, alle
aanwezigen voor hun tegenwoordigheid
en verzocht hun het voorbeeld door zijn
grootvader gegeven, na te volgen en zijn
arbeid voort te zetten, zoodoende op de
beste wijze zijn nagedachtenis eer bewij
zende.
TEGEN DE OMZETBELASTING OP
FRUIT,
Het centraal bureau voor de veilingen
in Nederland heeft een adres gericht tot
den minister van financiën, waarin be
zwaren wórden aangevoerd tegen de
heffing van de omzetbelasting op fruit.
In het adres wordt erop gewezen, dat
het vreemd aandoet, dat de fruitkwee-
kers, die op hun producten als gevolg
van de crisis in den tuinbouw steun
ontvangen, op diezelfde producten om
zetbelasting moeten betalen, alhoewel
het in de bedoeling van den minister
heeft gelegen de noodzakelijkste levens
behoeften van de belasting uit te scha
kelen. Vooral in den tegenwoordigen
tijd kan het fruit toch zeker daaronder
berekend worden.
Adressante verzoekt den minister nog
maals dringend aan den Staten-Gene
raai te willen voorstellen ook het fruit
van de omzetbelasting vrij te stellen. De
nood in den tuinbouw is zoo groot ge
worden, dat deze last voor de fruit
telers niet meer te dragen is.
HET DRAMA TE HOOFDDORP.
Het Amsterdamsche Gerechtshof zette
gisteren de behandeling voort van de
strafzaak tegen den 24-jarigen electro-
technicus W- K, N„ die zich te verant
woorden had wegens doodslag op zijn
pleegvader, den 43-jarigen Van Brussel
te Hoofddorp. De verdachte zou hem in
den nacht van 5 op 6 Sept. van het vo
rig jaar hebben gedood. N. bleef, even
als op 31 Jan. voor de Haarlemsche
rechtbank, welke hem van het ten laste
gelegde heeft vrijgesproken, hardnekkig
ontkennen den moord te hebben ge
pleegd. De deskundige verklaarde dat
zelfmoord van B. uitgesloten moet wor
den geacht, terwijl uit het getuigenver
hoor bleek dat de vermoorde als een
zonderling bekend stond.
De proc.-generaal was in zijn requi
sitoir van oordeel, dat er opzettelijke le-
vensberooving heeft plaats gehad. In
huis of op het slachtoffer is geen gel
gevonden; zeker is hier diefstal gepleegd,
Verdachte heeft zich te voren hieraan
reeds meermalen schuldig gemaakt. Vast
staat, dat in de laatste maanden het le
ven tusschen Van Brussel en verdachte
onhoudbaar was; dit was nog moeilijker
geworden, toen Van Brussel op de hoog
te was gekomen van de betrekking, die
ontegenzeggelijk bestond tusschen ver
dachte en diens pleegmoeder, al wordt
deze door de betrokken personen ont
kend.
Echter moest spr. erkennen niet te we
ten welke motieven verdachte tot zijn
beestachtige daad hebben gedreven. Het
bewijs dat verdachte zijn pleegvader
heeft gedood achtte spr. geleverd.
De proc.-generaal drong aan op ver
nietiging van het vrijsprekend vonnis
der Haarlemsche rechtbank en eischte
tegen den verdachte, wegens doodslag,
10 jaar gevangenisstraf. Uitspraak 23
Mei.
„Witkiel".
Wat weten wij toch soms weinig van
het bestaan van onze medemenschen
af totdat we toevallig er eens iets
van vernemen! Zoo kregen wij nu b.v,
een groot stuk van den heer Iï. de Wit,
voorzitter van den Ned. Stationskruiers-
bond, over de positie van den „witkiel".
Het volgende is daaraan ontleend:
De toestand van de stationskruiers
is thans zoo slecht geworden, dat een
spoedige verbetering daarvan meer dan
noodzakelijk is. Een stationskruier is
verplicht om ten behoeve van
de Nederlandsche Spoorwegen de pei-
rons schoon te houden, de portieren der
treinen te openen, het voorplein van 't
stationsgebouw rein te houden enz. enz
zonder dat hij daarvoor ook maar iets
ontvangt, behalve de toestemming van
de Directie der Ned. Spoorwegen om
haar passagiers behulpzaam te zijn door
het verrichten van kruiersdiensten. De
kruier is echter verplicht een uniform
pet uit eigen beur s, te Pe
talen, te zorgen dat hij steeds een witte
jas dr,aagt, ook voor eigen rekening na
tuurlijk, maar de Spoorwegen bepa'len
de tarieven, om haar passagiers te ge
rieven. Bij de vaststelling van die tarie-
venAvordt zoo goed als geen rekening
gehouden met de belangen van de krui
ers.
Voor Den Haag en Amsterdam is thans
zij het ook bij wijze van proef een
tariefsverhooging ingevoerd, met het ge
volg, dat het reizend publiek thans veel
minder van de diensten van den kruier
gebruik maakt.
De stationskruiers zijn practisch rech
teloos. Eiken dag kan aan hen zonder
opgaaf van redenen den toegang tot
de perrons worden geweigerd. Een sta
tionskruier maakt een arbeidsweek va a
ten minste 60 uren en heeft slechts ge
middeld een vrijen dag per 14 dagen,
terwijl op de kleine stations de eenige
daar aanwezige kruier nimmer een vrij
en dag kent.
Tot recht verstand der zaak zij.hier
medegedeeld, dat er twee categorieën
kruiers zijn: de kruier die geheel voor
eigen rekening werkt en de kruier welke
onder een z.g.n. pachter zijn werk ver
richt. De Spoorwegen zijn er eenige ja
ren geleden toe overgegaan om het
„recht" van kruien op enkele stations te
verpachten en zij sn'vangen daarvan
voor de grocte stations belangrijke be
dragen. De onder zoo n pachter werken
de kruie*- heelt een garantieloon, waar
van het hoogste ongeveer de werkloo-
zenuitkeering nadert. Maar daartegen
over staat, dat zoo'n kruier, om aan een
loon te komen, geheel is aangewezen op
de goedgeefsohheid van het publiek.
Want al hetgeen door de kruiers vol
gens tarief ontvangen wordt, komt aan
den pachter. Aan een der grootste sta
tions bestaat zelfs de regeling, dat de
kruiers 30 pet. van het vastgestelde ta
rief moeten afdragen aan den pachter.
Onder de kruiers die voor eigen reke
ning werken, zijn er die per week niet
meer dan 6 en 7 gulden verdienen en
daarvan met vrouw en kinderen moeten
rondkomen.
Verzoeken aan de Directie der Spoor
wegen om een toelage hebben niet ge
baat; een request aan den Minister van
Waterstaat is na bijna twee jaren nog
steeds niet afgehandeld.
Tot zoover hetgeen de voorzitter van
den Witkielenbond ons schrijft. Wij zijn
eens op informatie gegaan, en zijn be
toog is ons in hoofdzaak als juist beves
tigd; alleen was nagelaten tegenover de
verplichting van het schoonhouden van
perrons etc. te stellen het verleende
recht van vrij reizen.
Volgens onze inlichtingen is de positie
van den eenling-kruier zoo als bv. in
Middelburg, 14-V-'35. Maandag hoog
ste lucht temperatuur 13.2 °C (55 °F);
laagste 7.4 °C (46 °F). Heden 9 h: 7.7
°C; 12 h: 9 °C. 2mm regen. Hoogste
barometerstand te dezer stede, in het
afgeloopen etmaal: 771 mm; laagste 765
mm.
Hoogste barometerstand in het Euro-
peesche waarnemingsgebied; 772.6 mm
te Thorshavn; laagste 757.8 mm te Mar
seille.
Verwachting tot morgenavond:
Matige tot krachtige veranderlijke
wind, later afnemend uit N. richtingen,
afnemende bewolking, aanvankelijk nog
kans op regen- of hagelbuien, kans op
nachtvorst, later iets zachter,
Zon op: 4 h 09; onder 19 h 44. Licht
op: 20 h 14. Maan op: 15 h 41; onder:
2 h 06. V. M.: 18 Mei.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen.
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veere is 38 min. later,
(S Springtij.)
Mei, t
Hoogwater. Laagwater.
Di. 14 10.58 23.07 4.53 17.10
Wo. 15 12.37 24.49 6.40 18.53
Do. 16 13.12 7.19 19.29
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge.
Mei.
Hoogwater. Laagwater.
Di. 14 12.28 5.46 18.18
Wo. 15 1.46 14.15 7.39 20.03
Do. 16 2.32 14.55 8.21 20.41
Sö5jeB£*B526S23aï5'5S^SïiSKSSS3@Sei8eeiCTi
Goes en Middelburg nóg slechter dan
in het vorenstaande omschreven; de ons
genoemde wekelijksche inkomsten be
dragen enkele guldens en voor de
rest zijn zij op den steun aangewezen.
Wij kregen den indruk dat het hier ech
ter in hoofdzaak een hoe betreurens
waard voor den betrokkene ook ver
schijnsel van veranderde tijdsomstandig
heden is. Als hoofdfactor komen dan in
aanmerking: le dat het taxivervoer der
mate billijk werd, dat de reiziger zich
liever voor hetzelfde geld mèt zijn ba
gage per taxi naar huis laat brengen dan
van de diensten van den witkiel gebruik
te maken; 2e dat het doorbevrachten,
bv. naar Domburg etc., zoo is toegeno
men; 3e dat Van Gent Loos e.d. hu"
service uitbreiden; 4e dat het reizend
publiek óók meer op de kleintjes past.
Indien echter al deze factoren werk
zaam zijn om de positie van den witkie,
te ondermijnen, dan zijn er slechts twee
mogelijkheden; de eerste is, dat hij, als
economisch niet meer houdbare figuur,
verdwijnt; de tweede is, dat er in zijn
positie zoodanige verandering gebracht
wordt, dat hij weer een fatsoenlijk be
staan krijgt. Iemand, die „van den
steun" moet trekken, een heele week
hard te laten werken voor luttele gul
dens en hem dan nog keurige wit!
jasjes en uniformpetten uit z'n eigen por
temonnee te laten betalen, dat is inder
daad te gek om los te loopen.
Wij herinneren eraan, dat vannacht
de zomertijd ingaat- Men zette vanavond
de klok een uur vooruit.
Reclasseeringsdag-
De Reclasseeringsinstellingen in Ne
derland zijn tot samenwerking gekomen,
ten einde met gemeenschappelijke mede
werking over het geheele land den Na-
tionalen Reclasseeringsdag te organisee-
ren. Deze collecte-dag zal te Goes ook
worden gehouden op Zaterdag 18 Mei
a.s. In onze gemeente heeft zich daar
toe een Comité gevormd, dat de col
lecte verder zal voorbereiden. Geruimen
tijd geleden is men echter reeds geko
men tot het samenstellen van een plaat
selijk Comité van aanbeveling, waarin
de volgende personen zitting hebben
mr. R- M. van Dusseldorp, burgemees
ter, E- C. van Dissel, pastoor L, Dolle,
mr. J. W. Goedbloed, ds. J- J. Homburg.
A. L. van Melle, Joh. Pilaar, mr. J. H.
M, Stieger, ds. W. H. v. d- Vegt, A- Ver-
maire, ds. M. v- d. Vis, I- Wessel, J. S.
Visser.
Hieruit blijkt wel, dal er sprake -
van een zeer alg'emeenen opzet en dat
