ZEELAND.
WEER EN WIND.
BINNENLAND.
NUMMER 9.
TWEE BLADEN.
VRIJDAG
11 JANUARI 1935.
EERSTE BLAD.
178e JAARGANG.
GEZONDHEIDSKOLONIES VOOR
ZWAKZINNIGEN.
DE REGEERING EN DE
PARTICULIERE LIEFDADIGHEID.
EEN TWEEDE STATENDAM.
NEDERLAND-INDIE PER
LUCHTSCHIP
Bezwaren van de vereeniging
Effectenbescherming.
TWEEDE HYPOTHEEK VOOR BOUW
VAN ARBEIDERSWONINGEN.
GEHAKT IN BLIK.
Op 21 Januari wordt een aan
vang met de distributie gemaakt
DE VOLKSSTEMMING IN HET
SAARGEBIED.
De aankomst der Nederland
sche voorzitters van stembu-
reaux te Saarbrücken De
eedsaflegging.
Anthonie Donker.
Een drama op de boot van
Vlissingen naar Terneuzen.
P. Z. E. M. EN OMZETBELASTING,
GOES.
De haven in 1934.
Rijkspostspaarbank.
VLISSINGEN.
Ü!.GHER EN.
Middelburg, ii-l-'35. Donderdag;
hoogste lucht temperatuur 3.7 °C
(38 °F): laagste 1 °C (34 °F). Heden 9
h: 2.3 °C; 12 h: 2.2 °C. 0.1 mm regen of
neerslag. Hoogste barometerstand te de
zer stede, in het afgeloopen etmaal: 779
mm; laagste 774 mm.
Verwachting tot morgenavond:
Krachtige tot stormachtige, later af
nemende Z. tot W. wind, betrokken tot
zwaar bewolkt, regen of natte sneeuw,
lichte tot matige dooi.
Hoog- en Laagwater te
Hoogwater.
Vr. 11 5.33 18.07
Za. 12 6.25 19.02
Zo. 13 7.25 20.15
Hoog- en Laagwater te
Januari.
ZUID-BEVELAND.
I provinciale
w 1
MIDDELBURGSCHE COURANT
Jagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Adsertentiën 30 ct. per
-egel, Ingez. mededeelinwen 60 ct. p. r.
gij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
22* GOESCHE COURANT^
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux': Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon Redactie 269, Administratie 139 Postrekening no 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 1—3
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regsk
a 75 ct. bü vooruitbetaling Adv. nac
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer COK'
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent
De Centrale Vereeniging voor ge
zondheidskolonies voor zwakzinnigen is
gistermiddag in algemeene vergadering
te Utrecht bijeengekomen ter viering
van het 25-jarig bestaan der Vereeni-
ging.
Aan het voorafgegane noenmaal heeft
prof. van Poelje, afgevaardigde van den
minister van onderwijs, mededeeling ge
daan v,an de benoeming van den heer
M. C. M, de Groot te 's-Gravenhage,
penningmeester der Vereeniging, tot
ridder in de Orde van Oranje. Nassau.
Deze mededeeling werd met een har
telijk applaus ontvangen. Voor de bij
eenkomst bestond groote belangstelling.
Allereerst werd vertoond de film
Zonneoord, het leven en werken in de
gezondheidskolonie voor het ,afwiikende
kind, waarin een aanschouwelijke voor
stelling werd gegeven van de verpleging
en verzorging van het misdeelde kind
in het koloniehuis Zonne-oord te Ede.
De film werd besloten met een over
zicht van den groei der vereeniging.
Daarna heeft mr. J. B. F. van Has
selt, voorzitter der Vereeniging, een
herdenkingsrede gehouden.
Spr. wees op de uitbreiding, welke
het werk der Vereenigng heeft onder
gaan, door de inrichting niet alleen open
te stellen voor zwakzinnige kinderen,
doch door tevens op te nemen nndere
groepen van misdeelden met namen: li
chamelijk gebrekkigen, dooven en blin
den.
De exploitatie, zeide spr., geeft reden
tot groote tevredenheid. Verrewep
meeste scholen voor buitengewoon on
derwijs zenden leerlingen naar het lust
oord, dat op de Doesburgerheide te,
Ede is gesticht.
Spr. memoreerde dat de eer van het
initiatief om dezen arbeid aan één lan
delijke vereeniging op te dragen, toe
komt aan den heer P. H. Schreuder en
hoe daarna de heer P, Linthorst tot èp
den dag van heden de groote stuw
kracht voor de koloniehuizen te Ede
is geweest. Deze pioniers hebben het
zoover weten te brengen, dat thans drie
huizen gedurende den zomer en tevens
gedurende den winter zijn geopend en
dat het totaal aantal verpleegdagen in
het 25ste jaar de 25,000 heeft overschre
den. Bij de Centrale Vereeniging zijn
27 vereenigingen aangesloten, die in
plaatsen, waar scholen voor buitenge
woon onderwijs zijn gevestigd, voor de
uitzending zorg dragen.
Vervolgens hebben tal van persono
de vereeniging met ha,ar jubileum ge
luk gewenscht.
Naar de Tel. verneemt, is dezer dage
de circulaire van den minister van soci
ale zaken aan de gemeentebesturen te
verwachten betreffende de berekening
van giften van de particuliere liefdadig
heid aan ondersteunden. Hierdoor wordt
uitvoering gegeven aan den tijdens het
begrootingsdebat door de regeering toe
gezegden meerderen armslag voor de
particuliere liefdadigheid, waarop spe
ciaal de heer Aalberse sterk had aange
drongen.
De Holland-Amerikalijn heeft aan Wd-
ton-Feyenoord opdracht gegeven om
een ontwerp te maken voor den bouw
van een nieuw passagiersschip, de z.g.n.
tweede Statendam.
Over de vraag of de eventueele bouw
van het schip t.z.t. in Nederland zal
plaats vinden met behulp van regee-
ringscrediet, dan wel of de order in het
buitenland ondergebracht zal worden, is
volgens de Msb. nog geen beslissing ge
nomen.
De vereeniging effectenbescherminf>
te Den Haag deelt mede, dat zij zich
heeft gewend tot de directies der Stoom
vaart Mij. „Nederland", Rotterdamsche
Lloyd, Ned. Scheepvaart Unie en de
Ppketvaart Mij.
In verband met de mededeeling van
dr. Eckener, in een interview, dat er
in 1936 drie luchtschepen op stapel ge
zet zullen worden, waarvan een be
stemd zou zijn voor de verbinding Ne
derlandNederlandsch-Indië, en deze
plannen zullen worden ondersteund door
een Nederlandsche stoomyaart maat
schappij, verzocht Effectenbescherming
aan de directies om inlichtingen, of zij
op eenige wijze daarbij betrokken zijn.
Effectenbescherming gaat uit van de op
vatting, dat, waar de financieele posi
tie dezer stoomvaartmaatschappijen als
ongunstig beschouwd moeten worden,
een deelneming ,aan de luchtvaart, wel
ke waarschijnlijk met verlies zal wer
ken, gelijk staat met ernstige benadee
ling, der genoemde stoomvaartmaat
schappijen.
Naar „Het Volk" verneemt, heeft de
regeering zich gewend tot de gemeente
besturen die niet bereid bleken hun me
dewerking te verleenen tot 't verstrek
ken van 'n tweede hypotheek aan parti
culieren voor den bouw van arbeiders
woningen. In den brief van de regeering
wordt erop aangedrongen, dat alsnog
tot medewerking worde besloten. De be
zwaren door gemeentebesturen tegen
de regeling aangevoerd, worden in den
brief aan een beschouwing onderworpen.
De minister van binnenlandsche za
ken heeft een circulaire aan de gemeen
tebesturen gezonden betreffende de dis
tributie van gehakt in blik.
De minister deelt daarin mede, dat
met de distributie van gehakt in blik
thans een aanvang kan worden gemaakt.
Gezien de beschikbare voorraden acht
de minister het echter niet gewenscht,
dat tot een onbeperkte distributie wordt
overgegaan. De verhouding tusschen de
hoeveelheden te distribueeren rund-
vleesch in blik en te distribueeren ge
hakt zal ongeveer moeten zijn als 2:1,
zoodat van de totale te distribueeren
hoeveelheden ten hoogste een derde ge
deelte uit gehakt mag bestaan.
In verband hiermede zal door de ge
meentebesturen een regeling moeten
worden getroffen, ingevolge welke de
afgifte van een bus gehakt in blik alleen
kan plaats vinden telkens nadat twee
bussen rundvleesch in blik zijn afgeno
men.
Met de distributie van het gehakt kan
op 21 Januari een aanvang worden ge
maakt.
Het gehakt in blik moet aan de consu
menten verkocht worden voor 35 cent
per bus. Aan de Nederlandsche Veehou
derij Centrale moet door de gemeenten
30 cent worden betaald.
Gisteravond om acht uur zijn de 350
Nederlandsche burgemeesters en amb
tenaren die in het Saargebied zullen
fungeeren als voorzitters van stembu-
reaux te Sa,arbriilcken aangekomen.
De heer B. de Iongh, lid van de Ple
bisciet-commissie en zijn echtgenoote
,en eertige andere Nederlanders waren
naar het Hb'ld. meldt, ter begroeting op
het station aanwezig. Ook waren aan
wezig commandant kapitein De Bruyne
met een aantal zijner officieren bene
vens een compagnie mariniers. De mees
ten der aangekomenen hebben ongeveer
een uur op het station vertoefd en zijn
rechtstreeks naar hun standplaatsen
in het land verder gereisd met uitzon
dering van ruim zestig, die te Sfiar-
brücken als voorzitters zullen fungee
ren De hotels te Saarbr'üicken zijn boor
devol, zoodat er geen logeergelegenhe..
voor de functionarissen overbleef. Zij
kwamen vandaag echter naar Saarbrü;-
cken terug, tegelijk met de burgemees
ters van andere nationaliteiten om in
de handen van de leden der Plebisciet
commissie den eed ,af te leggen.
De functionarissen zijn bijna allen Ne
derlanders, Luxemburgers en Zwitsers,
op wie de keuze is gevallen uit deze
overweging, dat hun vervoer de gering
ste kosten met zich bracht. Het kleine
contingent der overigen bestaat uit
Engelschen, Italianen en Denen, die zich
voor de functie hebben aangeboden en
die uit hoofde v,an hun werkzaamheid
daarvoor in aanmerking kwamen. Allen
beschouwen de functie als een eere
functie: ze hebben hun reis zelf betaald
en krijgen niets anders dan een ver
blijfsvergoeding van slechts fr. 1000. De
Nederlandsche ambtenaren zijn pr,ac-
tisch gesproken door de Nederlandsche
regeering aangewezen, die via de com
missarissen der Koningin de uitnood!
gingen deed en daarbij uitsluitend lette
op gezag en ervaring.
De eed is vanmorgen .afgelegd in de
„Gemeindesaal" van den Wartburg, de
Nog altijd is hef eenige denkbare en
aanvaardbare richtsnoer voor de re
geering van een volk Plato's denk
beeld van een regeering der besten en
wijsten. In dienst van dat beginsel,
zoekend naar een betrekkelijke prac-
tische verwezenlijking ervan, schijnt
mij geen politiek programma voldoen
de te staan.
Evangelische kerk te Saarbrtüicken. De
Nederlanders deden dit in de handen
van den heer De Iongh, de Zwitsers en
anderen in die van den heer Henry, de
Luxemburgers in die van den heer Rod-
he. De eedsaflegging geschiedde om tijd
uit te sparen collectief, d.w.z. in twee
groepen, degenen die den eed wilden
afleggen en degenen die de voorkei J- ga
ven aan een belofte. De formule luidde:
„Ik zweer (beloof) op eede, de wetten
van het Saargebied nauw in het oog te
houden en als man van eer en geweten
de mij toevertrouwde volmachten uit te
voeren."
De functionarissen gaan, naar ver
wacht wordt, eerst Dinsdagmiddag weer
tegelijk naar Nederland terug omdat 'n
deel der Nederlandsche ambtenaren
zal deelnemen aan de telling te Saar-
btfiicken.
De minister van defensie, vergezeld
van zijn adjudant, kap. Tielens, bracht
heden een bezoek aan den landstorm
dag te Emmer Compascuum.
De Koninklijke Begeer te Voorscho
ten zal naar aanleiding van Nederlana's
bijstand aan den Volkenbond inzake het
Saarplebisciet een gedenkpenning ver
vaardigen. De grootte bedraagt 60 m.m
Waarschijnlijk zal een verkleining wor
den vervaardigd voor de mariniers.
Verduidelijking.
In ons hoofdartikel „Feitelijke on
juistheden" komt een niet bijster duide
lijke zin voor. De oorzaak daarvan is
eenerzijds een gedrongen zinsbouw, als
gevolg van een streven naar vermijding
van wijdloopigheid, anderzijds het op j
den koop toe weglaten van het woordje
„nemende" achter „algemeen reizigers-
belang" (kolom I r. 27 en 28 v.o.)
Moge onze gedachtengang op dit punt j
hier nog iets verduidelijkt worden. j
Maatstaf van Ged. Staten zijn, volgens
het prae-advies, de belangen van het
reizend publiek in zijn geheel. j
Dit laatste koppelen zij aan treinver-
bindigen, die verder gaan dan
Goes.
[....„de in te leggen boot zou enkel
ten goede komen aan hen, die overigens
de reis per auto maken en aan de be
woners van Walcheren. Het wil
Ged. Staten voorkomen, dat hierdoor
niet van een zoodanig algemeen belang
is gebleken"i
Het belang van een aansluitende trein
verbinding slechts t ot Goes ach
ten G-S, dus niet groot.
Indien nu een vijfde boot wordt inge
legd, zoo, dat de dan vierde boot aan
sluiting geeft op den laaisten sneltrein
en/of den laatsien boemeltrein [aldus
de belangen van „het reizend publiek in
zijn geheel" behartigend] dan kan het
treintje dat slechts tot Goes gaat, geen
klemmende reden zijn de dan laaiste
vijfde boot daarop aansluiting te geven.
M.a.w.: deze kan dan, in den gedachte
gang van Ged. Staten, eventueel ook
wé na dat motortreintje binnenkomen
indien b.v. een later vertrekuur der
laatste boot naar den overwal baten
voor de Z. Vlamingen zou opleveren.
hoofdzakelijk een informatorisch doèl.
En, ofschoon de Raad van Beheer der
P. Z. E. M. in dezen een uiteindelijke
beslissing nog niet heeft genomen, toch
valt zoo is ons bij navraag daar, waar
men er meer van weet, gebleken nu
wel reeds te voorspellen, dat de sterke
strooming welke er in P. Z. E. M.-
kringen reeds tegén ver
haal der omzetbelasting
i s, de overhand wel zal hebben en
behouden.
Dan is er dus geen grond voor de
vrees van „Gemeenschappelijk Belang".
Hedenmorgen bij aankomst van de
Provinciale boot, die te 7,20 uit Terneu
zen was vertrokken, heeft zich aan
boord van die boot een drama afge
speeld. Te 6 uur was de boot voor de
eerste reis naar Terneuzen vertrokken
en w,ns te Vlissingen o.a. een ongeveer
40-jarige bankdirecteur aan boord ge
komen, wonende in een kleine Belgische
gemeente in de omgeving van Gent. De
man, die onderweg nog iets gebruikte
en zich gewoon met den hofmeester on
derhield, was het grootste deel van den
tijd bezig met het schrijven van brieven.
Hij was daarmede bij aankomst te Ter
neuzen nog niet gereed en zeide weer
mede te varen n.aar Vlissingen, om dan
over Breskens huiswaarts te keepen.
Voordat Vlissingen bereikt was, gaf
hij den hofmeester eenige ongefrankeer-
de brieven met vei_zoek ze voor hem
van postzegels te voorzien en te verzen
den. Toen de boot gemeerd lag in de
buitenhaven klonk op het achterschip
een revolverschot en vond men den Bel
gischen reiziger bewusteloos en ernstig
gewond op den grond liggen. De beman
ning waarschuwde de politie, die zorgde
voor overbrengen van den in zorgwek-
kenden toestand verkeerenden Belg
naar het ziekenhuis „Bethesda".
De hofmeester heeft de brieven aan
de politie ter hand gesteld, ze zullen
zeer zeker licht in deze droeve zaak
kunnen brengen.
Klaarblijkelijk bevreesd geworden
door ter invulling ontvangen biljetten
zendt de Ver. „Gemeenschappelijk Be
lang" te Vlissingen ons een uitvoerig in
gezonden stuk, hetwelk beoogt een
adresbeweging op touw te zetten t e-
gen het verhaal van de
omzetbelasting door de
P. Z. E. M. op de verbruikers.
Het is ons gebleken, dat zulk een ac
tie voorloopig wel overbodig is te ach
ten.
De invulbiljetten in quaestie hebben
Gedurende 1934 zijn de haven alhier
binnengekomen 1759 schepen met een
inhoud van totaal 193475 ton en uitge
varen 1758 schepen met een toninhouds-
maat van 194725.
Het vorig jaar bedroegen deze ciifers
respectievelijk 1622 schepen met 167026
ton en 1613 met 165477 ton.
Aan het kantoor te Goes werd, in
den loop der maand December '34 op
spaarbankboekjes ingelegd f 48.856,63
en terugbetaald f 41.148,89. Derhalve
meer ingelegd dan terugbetaald f 7.707.74
Het aantal nieuw uitgegeven spaar
bankboekjes bedroeg 30.
Door tusschenkomst dezer kantoren
werd ter Directie op staatsschuldboekjes
ingeschreven nominaal f 1000, en afge
schreven f 500. Derhalve meer in- dan
afgeschreven f 500.
Gisteravond werd alhier een
door een 100-tal personen bijgewoonde
openbare vergadering gehouden van de
Dageraad, waarin de heer Hoving een
algemeene rede hield, doch de heer Van
Oorschot speciaal de kwestie van de.
subsidie aan de Openbare leeszaal naar
voren bracht en de daaraan door het
drijven van de rechterpartijen verbon
den voorwaarde van wering van bepaal
de bladen, O.a. zeide spr., dat hierbij
evenals bij de ziekenhuiskwestie de
rechtsche fractie gebruik maakte van
eer, toevallige meerderheid in den Raad.
f*
ARNEMUIDEN. Onder leiding van
den heer J. Allaard hield de Ned. Chr.
Landarbeidersbond afdeeling Arnemui-
den zijn jaarvergadering. Behandeld wer
den het reglement voor oprichten nood
fonds en een nieuwe uitkeeringsregeling.
Het verslag van den penningmeester
vermeldde ontvangsten f 1437, uitgaven
f 1424 saldo f 13.14 ontvangsten werk-
loozenkas f 1864. In de plaats van den
heer P. Janse werd als controlelid ge
kozen de heer W. Marteijn. Tenslotte
deed de eerevoorzitter de heer G. van
der Louw eenige voordrachten.
Hoogste barometerstand in het Euro-
peesche waarnemingsgebied: 778.3 mm
te München; laagste 738.5 mm te Jan
Mayen.
Zon op: 8 h 08; onder: 16 h 07. Licht
op: 16 h 37. Maan op: 10 h 32. E.K. 11
Januari.
Viissiogea.
Domburg
en
Laagwate?
12.24*
0.29 13.12
1.28 14.12
WeiÊeldiage
L&agwatei
0.49 13.22
1.40 14.12
2.38 15.11
Westkapelle is 28 min.
Januari.
Hoogwater
Vr. 11 7.29 19.55
Za. 12 8.13 20.42
Zo. 13 9.03 21.47
DE BEDREIGDE OESTERCULTUUR.
Er zal een nieuwe soort moe
ten worden ingevoerd,
Men schrijft ons uit Ierseke:
Verschillende belanghebbenden in de
oestercultuur hebben deze week met de
rijksbacteriologen uit Amsterdam, Den
Helder en Bergen op Zoom onder leiding
van den voorz. van het Zeeuwsche Vis-
scherijbestuur vergaderd, teneinde te
bespreken wat gedaan kan en moet
worden om den treurigen toestand in
de oestercultuur te verbeteren. Voor
namelijk werden twee punten bespro
ken: Kunnen de perceelen op de Ier-
seksche en Bergsche Bank schoonge
maakt worden? Zoo ja, kunnen de oes-
terkweekers dat zelf betalen? Of moet
regeeringssubsidie worden verleend?
Gewezen werd op de belangrijkste kwes
tie: uitsterven door verschillende oor
zaken van de Zeeuwsche oester. Is daar
perk en paal aan te stellen?
Ook hier herhaalt zich de geschiede
nis. Reeds uit een boek dat door een
onzer eerste bacteriologen dr. Hoek is
geschreven in 1889 kunnen oorzaak en
gevolgen voor het euvel worden nage
gaan. Tusschen de schelpen nestelen
zich heele kleine wormpjes, met het
bloote oog bijna niet zichtbaar. Deze
belemmeren het regelmatig functionee-
ren der organen. Als men niet fatsoenlijk
den mond kan opendoen hoe zal men
dan eten? Dan nog een ander schade
lijk wezen dat in de schelp zetelt en
de verbindingspezen aantast. En boven
dat alles de zich steeds nog uitbreiden
de slipper-limped. Moge het niet zoo
gaan als in kngeland, waar de direc
teur van een der grootste oestermaat
schappijen onzen V ebo-voorzitter ver
telde dat geen 5 Louisitania's de slippers
zouden kunnen laden die alleen op hun
perceelen voorkwamen. De geheele cul
tuur is daar nu weg.
De vergaderden kwamen tot de con
clusie, dat er niets tegen het euvel als
zoodanig te doen is. De oesters zullen
geheel uitsterven. Op 30 tot 40 verschil
lende oesterperceelen zijn monsters go-
nomen en steekproeven gedaan, de re
sultaten w,aren droevig. Dus moet ge
tracht worden een nieuwe oestersoort
in te voeren. Het beste zal zijn om dit
aan de regeering over te laten.
KLOETINGE, Donderdagavond gaf
de gymnastiekvereeniging „Sport Staalt
Spieren" te Kloetinge, een uitvoering
in de gemeenteherberg.
De vereeniging onder voorzitterschap
van M. Kole alhier en onder leiding van
N. Geluk te Goes voerde op keurige wij
ze een afwisselend programma uit.
De energieke eider vergastte de aan
wezigen van tijd tot tijd op een aardig
nummertje, waarvan vooral de behen
digheid op het paard een welverdiend
applaus oogstte- Na de pauze trad op de
humorist Kees de Ruiter uit Vlissingen
