DAMMEN EN SCHAKEN.
VOOR DE JEUGD. OnHer redactie van
WAAR TODDIE OP WACHTTE-
30 December 1561.
30 December 1786.
30 December 1809.
31 December 1865.
VARIA.
WAT BRENGT HET
NIEUWE JAAR
Hatelijk.
Grapholoog.
Mevrouw C. E. DE LILLE HOOGERWAARD.
GELUKKIG NIEUWJAAR.
ting opgeheven evenals het fort
Rammekens.
Aankomst van den bisschop Ni-
colaas de Castro te Middelburg. In
1559 werd Utrecht tot een aarts
bisdom verheven met de vijf daar
aan onderhoorige of suffragaan
bisdommen Haarlem, Deventer,
Leeuwarden, Groningen en Mid
delburg.
Tot bisschop van Middelburg
werd benoemd Nicolaas Verburg
of zooals zijn naam in 't Latijnsch
luidt Nicolaas de Castro.
Op 26 December 1561 werd
hij door den bekenden kardinaal
Granvelle te Mechelen tot bis
schop gewijd.
Uit de magistraat van Middel
burg waren 3 gedeputeerden bij
de inwijding tegenwoordig. Op
kosten der stad reisde hij na de
inwijding naar Middelburg, waar
hij op 30 Dec. 1561 met een schip
tegen den avond aankwam. Hij
werd op een gulle wijze door de
vroedschap ontvangen.
Behalve bisschop werd hij ook
abt van de Abdij. Hij vond den toe
stand van het convent of abdij niet
gunstig. Dit schreef hij toe aan het
lang onvervuld zijn van den bis-
schoppelijken zetel. Ieder deed vrij
wat hij wilde.
De Castro was de eerste en ook
de laatste bisschop van Middel
burg.
Hij overleed 5 Juli 1573 op 70 ja
rigen leeftijd tijdens het beleg der
stad door Willem van Oranje. Hij
is begraven in de Koorkerk. Geen
gedenksteen dekt zijn graf. Zijn
opvolger zou zijn Jonan van Strij-
en, 'die met de Spanjaarden de
stad verliet. Ook was De Castro
de laatste of 35ste abt van de Ab
dij.
Begin der onlusten tegen de
Patriotten te Goes.
Op bovengenoemden datum was
in de haven van Goes schipper
Joost van St. Annaland met zijn
schip aangekomen. Daar deze een
patriot was voer hij in de top van
de mast een vrijheidsvlaggetje.
Het oranjegezinde deel van de
Goesche bevolking klaagde hier
over bij den burgemeesTer Van
Dorth, die den schipper gelastte
het vlaggetje weg te nemen. Deze
voldeed hieraan.
Toen hij op Nieuwjaarsdag uit-
genoodigd was op een vergadering
van het patriottisch leesgezel
schap, werd hij door de leden voor
lafhartig uitgescholden. Dit wilde
hij zich niet laten gezeggen. Spoe
dig waaide weer de vrijheidsvlag
van zijn schip, 't geen het sein tot
het" oproer was.
Het lukte aan het stadsbestuur
niet om de gemoederen te kaimee-
ren door Goes neutraal te verkla
ren. De bevolking mocht zich door
woorden of teekens noch vóór
noch tégen Oranje verklaren. De
patriotten stoorden zich hier niet
aan en bleven heimelijk vergade
ren.
Op den marktdag van 30 Janu
ari 1787 kwam het openlijk tot een
uitbarsting, waarbij de Oranjege
zinde Zuidbevelandsche landlieden
een handje meehielpen. Meer dan
50 huizen der hevigste patriotten
werden geplunderd.
Toen de Staten van Zeeland zich
er mee bemoeiden, verzocht de re-
geering Van Goes volledige kwijt
schelding voor degenen, die aan
het oproer hadden deelgenomen.
De afgevaardigden van Vlissin-
gen en Zierikzee, welker vroed
schappen in meerderheid patriot
tisch waren, eischten een strenge
straf voor de schuldigen.
Daar gevreesd werd voor een
herhaling van het oproer en het
nu rustig was in de stad, werd nie
mand vervolgd.
Aan den nieuw bedijkten polder,
die de eilanden Wolf aartsdijk en
Zuid-Beveland verbindt, wordt bij
koninklijk besluit vde naam gege
ven van Lodewijkpolder.
Lodewijk, een broer van Napo
leon, was destijds koning van Hol
land. Bij kon. besluit van 8 Maart
1815 werd de polder genoemd Wil-
helminapolder naar de gemalin
van koning Willem I.
In het Staatsblad staat de wei,
waarbij besloten werd de percee-
len te onteigenen, noodig voor den
spoorweg van Goes langs Middel
burg naar Vlissingen en voor een
kanaal van Middelburg naar Vlis
singen met de daarbij behoorende
werken.
Door de vreemde mogendheden,
vooral door België, werden bezwa
ren ingebracht tegen het afdam
men van het Sloe en het Kreekrak.
In 1867 was Zuid-Beveland door
een dam met Noord-Brabant ver
bonden, in 1871 werd de Sloedam
gelegd. Van af 1 Maart 1872 reed
de trein tot Middelburg en in Sep
tember 1873 werden de haven-,
sluis-, kanaal- en spoorwegwerken
te Vlissingen geopend.
'M
Hierbij eindigen wij met het
schrijven van de Zeeuwsche Kro
niek volgens de datums. In de laat
ste twee jaren hebben min of
meer uitvoerig melding gemaakt
van ruim 700 gebeurtenissen.
Van vele lezers mochten wij
schriftelijke en mondelinge bewij
zen van belangstelling ontvangen,
waarvoor wij hierbij onzen dank
brengen. Ook danken wij allen, die
ons hielpen bij het opsporen der
bronnen of het verstrekken van in
lichtingen.
Als wij door het schrijven van
Zeeuwsche Kroniek meer liefde en
belangstelling hebben mogen wek
ken voor de zoo rijke en schoone
geschiedenis van Zeeland, dan ach
ten wij ons ruim beloond voor de
vele moeite aan het werk besteed.
R. B. J. d, M.
(Nadruk verboden.)
Madame Fraya, de beroemdste
helderziende van Frankrijk, gaf in
een interview met de United Press
een overzicht over de gebeurtenis
sen van het komende jaar, dat ei
vrij goed uit ziet, daar de profetes
voor 1935 't einde van de wereld
crisis, stijging van den dollar en
het instandhouden van den vrede
voorspeld heeft. Madame Fraya,
die in Parijs door haar voorspelling
van den aanslag van Marseille,
van het verjagen van Alfons XIII
uit Spanje, van het tragische ein
de van den bankier Loewenstein
en van de wereldcrisis inleidende
„Zwarte Vrijdag" in hoog aanzien
staat, verklaarde dat het ernstige
oorlogsgevaar, dat Europa in het
nieuwe jaar zal bedreigen, door
glansrijke diplomatieke successen
zal worden afgewend. Weliswaar
zou in China weer gevochten wor
den, waaraan ook dé Russen zou
den deelnemen, doch tot een wer-
kelijken oorlog zou het in 1935 niet
komen. Amerika zou het eerste
land zijn dat zich geheel van de
wereldcrisis herstelde, en wel
dank zij de bemoeiingen van jonge
politici, die een sterke regeering
met succes zouden steunen. Frank
rijk zou als tweede ook in 1935 de
crisis meester worden, de andere
staten zouden wel niet zoover ko
men, doch de toestand zou daar
aanmerkelijk verbeterd zijn.
President Roosevelt zou, vol
gens madame Fraya, in 1935 het
toppunt van zijn populariteit' be
reiken, en nog voor het einde van
zijn ambtsperiode aftreden. In
Duitschland zou het nationaal-so-
cialisme zijn macht versterken en
alle tegenstand breken. Spanje zou
nog eenige revoluties hebben, in
Frankrijk zou het tot onbeteeke-
nende onlusten komen en een ge
wezen staatspresident zou over
lijden. Twee vooraanstaande
staatslieden in Europa zouden
vermoord worden.
Verder zal de wereld in 1935, al
dus madame Fraya, geteisterd
worden door heftige stormen en
overstroomingen en ook aan
spoorweg-, scheeps- en vliegtuig
rampen zal er geen gebrek zijn.
Dokter: H'm! Zware hoofd
pijnen, galzucht, pijn in den hals
h'm hoe oud is U, mevrouw?
Patiënt (coquet): Vier en
twintig, dokter.
D:okter: H'm (voorschrij
vend) verlies van geheugen.
GRAPHOLOGIE.
V. v. d. O. Daar mij niets be
kend is omtrent leeftijd en ge
slacht van de(n) inzender(ster) on
der bovenstaande letters, moet 't
mij niet ten kwade geduid worden
wanneer ik mij daaromtrent ver
gis.
Vermoedelijk werd de brief ge
schreven door een heer van mid-
lelbaren leeftijd die op de een of
.ndere wijze het onderwijs dient.
De schrijver is nog al met zich
elf ingenomen. Een ijdel mensch,
lie eerder kleine, dan ruime le
vens opvattingen bezit, en op
sommige punten kleinzielig is. Hij
heeft een gelijkmatig karakter en
s steeds in het zelfde humeur; is
.literst nauwgezet, op het peuteri
ge af; zeer gesloten en houdt ge
regeld een slinger om den arm, of
anders gezegd, geeft zich niet zoo
als hij is. Iemand met een goed
verstand, maar weinig fantasie.
Komt deze echter tot uiting, dan is
zij niet zoozeer gericht op, of gaat
uit naar idieële waarden, maar
geldt den eigen persoon en de
eigen belangen het meest.
m
Zij, die prijs stellen op een be
oordeeling van hun handschrift
door den aan ons blad verbonden
grapholoog, zenden ons tenminste
tien regels van hun gewone, na
tuurlijke handschrift, liefst op on-
geliniëerd papier. De afzender be
hoeft ons niet bekend te zijn; ini
tialen. schuilnaam, motto is vol
doende, wel dienen opgegeven te
worden geboortedatum, leeftijd en
geslacht. Men zende ons tegelijk
een postwissel ad 1.10, waarop
als afzender hetzelfde staat als-
onder de schriftproeve, dus of de
ware naam, of de schuilnaam. De
beoordeeling volgt dan later in het
Zondagsblad.
Ditmaal weer eens een partij
van anderen bodem.
Een partij waaruit Nimzo Nim-
zowitsch is te herkennen
Wit: A. NIMZOWITSCH.
Zwart: v. FREYMANN.
Franschhe part ij.
1 e2e4 e7e6
2. d2d4 d7d5
3. e4e5
Nimzowitsch idee. Geen 3. Pbl
c3 of 3. Lf 1—d3
3c7c5
4. Pgl— f3 c5Xd4
Beter lijkt wel 4Dd8
b6
5. Pf3Xd4 Pb8c6
6. Pd4Xc6 b7Xc6
7. Lf 1—d3 Dd8c7
8. Lel—f4 g7g5
Dit, alhoewel niet geheel solide,
geeft zéér interessant spel. Na
tuurlijk is fout Lf 4Xtf5
9. Lf 4g3 Lf 8g7
10. Ddle2 Pg8e7
11. 0—0 h7—h5
12. h2—h3 Pe7—f 5
13. Lg3—h2
Dit is het beste. Immers na 13.
Ld3Xf 5, e6Xf 5; 14. e5—e6? f 5—
f4: 15. e6Xf 7f, Ke8Xf 7.
1 3g5g4
14. Tf 1—el!
Zéér juist. Na 14. h3Xg4, h5Xg3
15. De2Xg4, Th8Xh2! 16. KglX
h2, Lg7Xe5 gevolgd door LE2:
1 4Ke8—f 8
15. Pbl—c3 Dc7—e7
16. Ld3Xf5 e6Xf5
17. De2e3 Th8—h6
18. Pc3e2 c6c5
19. Pe2—f4 d5d4
20. De3—d3 De7—d7
21. Dd3—c4
Stand na 21 Dd3c4!
a b c d e t g h
De aanval in het centrum gaat
voor! Het nemen op g4 wordt zoo
lang mogelijk ui{gesteld.
2 1Dd7c6
22. h3Xg4
Alvorens het paard op d3 te spe
len is nu wel de tekstzet noodza
kelijk. Immers na 22. FÏ4d3 volgt
2 2g4Xh3; 23. Dc4Xc5f
Dc6Xc5; 24. Pd3Xc5, Th6—g6!;
25. g2g3 en wit staat slecht.
22Lc8a6
23. Dc4d5 Dc6Xd5
24. Pf4Xd5 La6c4
Fout was 24, h5Xg4
wegens 25. e5e6! met het verlies
van de kwaliteit.
25. Pd5—f6 h5Xg4
26. Lh2—f4 Th6—gó
27. Pf 6d7f Zwart geeft op.
De pion op c5 gaat verloren e*
na eenige zetten de partij.
O rt-v-sO) O es 3
«O/l GJ T3 T) V3
TJ vC
4> 4>" g 3 4)
13 N«
a« 3-üK[i,is
C-S3 013
O 4)
„Ha riep Toddie, „ik ruik
Ouwejaar
Allen, die in de keuken waren
lachten. Die Toddie was toch zo'n
grappig kereltje, .altijd kwam hij
met opmerkingen of vragen, waar
je om lachen moest. Toddie heette
eigenlijk Thomas, maar daar had
bij zelf Toddie van gemaakt.
„Zo", vroeg moeder, „ruik jij
Ouwejaar, je bedoelt zeker de olie
bollen
„Tuurlijk antwoordde Toddie
met een gezicht, alsof hij zeggen
wilde, dat zeg ik toch.
Moeder was aan het bakken, 't
heerlijke feestgebak voor Oude
jaarsavond, oliebollen. Bij de keu
kentafel zaten Lous en Claartje en
hielpen een handje, tenminste zo
noemden zij het zelf; in werkelijk
heid deden ze niet veel meer dan
van de rozijnen snoepen, die klaar
stonden om door Moeder in het
beslag te worden gedaan.
„Fijn genoot Lous bij voor
baat, „vanavond allemaal laat op
blijven en spelletjes doen en olie
bollen eten en slempmelk drin-
ken".
„Ja", vertelde Moeder, „jullie
gaan allemaal gelijk naar bed, om
elf uur pas".
„Ik ook informeerde Toddie.
„Natuurlijk, jij ook", stelde
Moeder hem gerust, „Lous en
Claartje en Pim en Toddie, alle
maal gelijk
Daar zaten ze om de tafel, Va
der, Moeder, Lous, oud zestien
jaar, Pim, die net veertien was ge
worden, Claartje van elf jaar en on
ze Toddie, die van de zomer pas
zes werd.
Allemaal hielden ze evenveel
van den kleinen, grappigen baas.
Soms zat hij een hele tijd voor
zich uit te kijken en dan kwam er
op eens een vraag, waar niemand
zo gauw antwoord op wist, of
waar allen om proestten van het
lachen. Maar als de kleine kerel
merkte, dat er om hem werd ge
lachen, werd hij boos en liep ver
ontwaardigd de kamer uit.
Daar zaten ze dan; aan de ogen
\ran de kleintjes was het duidelijk
(te zien, dat het al heel laat was;
alle spelletjes, die maar in huis te
vinden waren, hadden dien avond
een beurt gehad, de oliebollen
stapel was hard geminderd en Va
der had al eens van naar bed gaan
gesproken.
Toddie geeuwde, of zijn kleine
mondje moest scheuren, staarde in
de lamp en verraste toen iedereen
met de vraag: „Waaraan kan je
zien, dat het nou Oud-jaar is en
morgen Nieuwjaar
Ieder op zijn beurt trachtte het
hem uit te leggen.
Moeder wees op de kalender,
waar nog maar één blaadje op zat,
Vader vertelde, dat ieder jaar 365
dagen had en dat dit de 365ste
was, Lous en Pim deden ook een
duit in het zakje en toen bedacht
Claartje op eens: „Wacht, ik zal
het je laten zien en ze holde
naar boven, naar Vaders boeken
kast en kwam terug met een oude
jaargang van Eigen-Haard, waar
ze ijverig in begon te zoeken.
Allen keken vol verwachting
toe en Claartje legde uit: „Hierin
staat een plaat er van, ik heb hem
zo. Kijk, daar is het al Ze schoof
het boek naar Toddie en wees
hem: „Kijk, die oude man, die de
berg al overgeklommen is, dat is
het Oude-jaar, die verdwijnt zo
meteen en dan komt dat jongetje,
dat zo vrolijk springt met al die
bloemen in zijn arm, dat is het
Nieuwe-jaar".
„Ja", zei Vader ..dat is wel een
mooie,, voorstelling ervan, maar
ik geloof niet, dat Toddie er veel
/an snapt, wel Tod 7"
Toddie knikte ^geweldig van ja.
„Wel Vader, meneer Ouwejaar
gaat weg en jongetje Nieuwjaar
komt. Over de heuvel. Is dat de
hoge heuvel, die Toudie kan zien
uit het zolderaam
„Mischien wel", lachte Vader.
Een half uurtje later waren de
kinderen in bed, Moeder deed nog
eens de ronde en dekte hen goed
toe.
„Slaap je nog niet vroeg ze,
toen ze Toddie nog met wijd-open
ogen in zijn bedje vond liggen.
Beneden vertelde ze aan Vader:
„allemaal dommelden ze al half
maar de kleine vent was nog wak
ker, zeker over zijn slaap heen".
„Als wij om twaalf uur naar bed
gaan, slaapt hij als een roos", ver
onderstelde Vader, „dat zal je
zien,"
Pim, die met Toddie op een ka
mer sliep, meende gestommel in
zijn bedje te horen, maar hij was
te slaperig om overeind te komen
en riep dus maar: „Is er wat, Tod
die, moet je wat hebben
Er kwam geen antwoord. „Hij
slaapt zeker al dacht Pim en
dutte ook rustig in.
Even over twaalf kwamen Moe
der en Vader naar boven. Ze had
den het slaan van de klok afge
wacht en gingen nu nog even langs
de vier bedjes om te kijken, of al
len nog warm onder de dekens la
gen.
De meisjes sliepen, Pim ook, die
snurkte zelfs een beetje.
Toddie.... hè.... wat was
dat Toddie's bedje was leeg
„Toddie riep Moeder zachtjes,
om de anderen niet wakker te ma
ken.
„Toddie, waar ben je
Geen antwoord. Moeder liep de
gang op en riep Vader er bij.
„Toddie is niet in zijn bedje en
ook niet in de kamer," vertelde ze
gejaagd aan Vader, „wat zou hij
uitvoeren en dat in die kou
„Ik zal hem wel even zoeken",
stelde Vader haar gerust. „Hij is
natuurlijk bij Pim in bed gekropen
of naar de zusjes gegaan".
Vader nam het electrische lan
taarntje mee, keek in Pims bed, bij
de meisjes, daarna in de andere
kamers, géén Toddie. Toen wérd
Vader toch ook wat ongerust.
„Waar kan me die kleine rak
ker toch zitten?" vroeg hij, „naar
buiten kon hij niet, hij is dus in
huis, dat is vast".
Moeder en Vader gingen weer
naar beneden, zochten alles af
géén Toddie.
Door al het heen en weer lopen
en roepen werden de andere kin
deren ook wakker. Ze kwamen
hun kamers uit en vroegen: „Wat
is er toch Waarom roepen jullie
en waarom lopen jullie overal
rond
„Toddie is niet in zijn bedje en
nergens te vinden," bracht Moeder
hen op de hoogte.
„Waat klonk het verbaasd.
Bij het stille maneschijnsel
Slaapt een kindje, rustig, zacht
't Is, alsof het in z'n dromen
Met een blijde glimlach lacht
Tot de maan met een der stralen
Plots het kindje wakker kust;
„Nieuwe Jaar, word toch eens
wakker
Ben je nog niet uitgerust
Dan wrijft 't Nieuwe Jaar z'n
oogjes
Met z'n beide vuistjes uit,
En het lacht eens tegen d' aarde
Als een echte, kleine guit
Daar komt langs de lichte paden
Langzaam aan een oude man,
Die met z'n vermoeide benen
Haast geen stap meer lopen kan
Maar als hij dat kleine ventje
Daar zo jong en kwiek ziet staan,
Komt hij met z'n moede benen
Vlugger op het knaapje aan.
„Welkom hier op aard", m'n
jongen,
lij bent zeker 't Nieuwe Jaar
41 de mensen, groot' en kleine,
>taan vol ongeduld al klaar
Om jou feestelijk t' ontvangen,
k heb nu haast afgedaan.
En jouw beurt zal weldra komen,
t Jaar is om, nu kan i k gaan
Veel geluk en heil en zegen
Geef ik jou, lief Nieuw Jaar, mee
'Maak de mensen toch gelukkig
Dat is m'n allerlaatste bêe I"
En toen heeft het Nieuwe Jaar
zich
Vlug en vrolijk opgericht
En het is z'n taak begonnen
Met een lachend, blij gezicht
En de mensen, die hem zagen,
Stonden met hun wensen klaar;
„Veel geluk mag het ons brengen,
Allen in het Nieuwe Jaar
Ro Frankfort
Werkendam.
