SILVEROALF BOUILLONBLOKJES thans 6 voor lOct. KRONIEK van den üfifi. TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEÜWSCHE MIDDELBÜRGSCHE COURANT (W.O. D£ GOESUiE CRT.) VAN ZATERDAG 15 DECEMBER 1934. No. 298. DE BEZWAREN TEGEN DE NIEUWE SPELLING WEERLEGD FINANCIEEL ECONOMISCH WEEKOVERZICHT. De moord op Kiroi Heeit de Gepeoe de hand in 't spel gehad? Jagoda zou verlo ren terrein willen herwinnen. Het herleefde schrikbewind. Wij hebben een paar weken geleden melding gemaakt van den moord op Kirof, een van de machthebbers in Sovjet-Rusland. In zijn bureau te Le ningrad werd Kirof door een zekeren Nikolajef doodgeschoten. Het gevolg daarvan is een nieuwe bolsjewistische terreur geweest. Enkele dagen na den moord werden reeds 66 jnenschen, van wie in. geen gev.al bewezen kon zijn, den ter dood gebracht; hun familiele den, ter dood gebracht; hun familiele den zijn naar Siberië verbannen. Ver der heeft men niet veel nieuws meer omtrent deze afschuwelijke zaak ver nomen. Ze was v;an den beginne al duister en is dat voor oningewijden ge bleven, Onze Russische medewerker, dr. Bo ris Raptschinsky, deed ons thans een uitvoerig schrijven toekomen, waarin, hij tracht eenig licht over het drama te verspreiden. Zijn conclusie is, dat zeer vermoedelijk de geheime staats politie, de Gepeoe, die den laatsten tijd invloed verloor (ze werd omgezet in een „volkscommissariaat van binnen- landsche zaken" en mag op eigen Hout je geen doodvonnissen meer vellen), de hand in 't spel heeft gehad. De be wering van de Sovjet-regeering, dat de moordenaar Nikolajef tot een terroris tische bende zou hebben behoord (van welke bende dan reeds 66 .aanhangers om hals zouden zijn gebracht), acht dr. Raptschinsky uiterst onwaarschijnlijk. Politieke moorden zijn in Rusland geen zeldzaamheid, zegt hij, de Rus sische geschiedenis is rijk aan derge lijke moorden. Eén ding staat vast: bij een politieken moord wordt steeds de meest gehate vertegenwoordi ger van het regime gedood. Onder het bolsjewistische regime zijn dergelijke personen: Stalin, Kaganowitsj, Jagoda (de chef der Gepeoe) enz. Kirof was juist de minst hiervoor in aanmerking komende persoon. Hij was de meest gematigde onder de bolsjewistische lei ders, een man, die voor rede vatbaar was. Toen het vijfjarenplan op een mis lukking was uitgeloopen, was Kirof de eerste, die op verandering van den koers aandrong. Hij kwam voor de spet- sen (ingenieurs en andere deskundigen) op, nam hen in bescherming. Zonder een Tdeaal wezen te zijn, was Kirof iemand die onder de bolsjewistische leiders in sommige opzichten een witte raaf was. De lezer begrijpt dus, dat de samen zweerders dwazen zouden moetfen zijn, indien zij hem doodden in plaats van •een Kaganowitsj bijvoorbeeld. Bovendien moesten de samenzweer ders begrijpen, dat de eenige persoon wiens dood kans op verandering van het regime zou meebrengen, de dictator Stalin is en niet Kirof. Deze laatste was de derde persoon in het land (Stalin, Kaganowitssj, Kirof). Zijn positie had hij hoofdzakelijk aan het feit te danken, dat Stalin wist, dat hij hem trouw was. Ki rof was nl. een der zeer weinigen onder de bolsjewistische leiders, die den dic tator onvoorwaardelijk trouw was, die nooit aan eenige oppositie had deelge nomen, die Stalin als een genie be schouwde. Stalin wist het. Dat verklaart de woede van den dictator, dat ver klaart ook het aanrichten van een bloed bad. Men vergete niet, dat Stalin een Kaukasiër is, en dat in den Kaukasus bloedwraak een gewoon verschijnsel is. Onze Russische medewerker ver volgt: Wij moeten daarom de hypothese van een samenzwering als hoogst onwaar schijnlijk beschouwen (om geen sterkere door H. BINDLOSS. 112). Een jaar geleden heb ik je mijn plan nen verteld om in den kortst moge lijken tijd dertigduizend dollars bij el kaar te krijgen", antwoordde Witham kalm. ,,Dan ben je klaar, want je hebt ze", zeide Graham. „En bij het afsluiten van de balans krijg je nog heel wat meer. Nu is de quaestie alleen maar, wat ga je er mee doen?" Witham haalde een brief uit zijn zak, vouwde het dikke ivoorkleurige papier open en stak het Graham toe. Het was een schrijven van Dane. ,,'l Spijt me je te moeten melden", luidde het, „dat de Colonel niets beter is. De specialist uit Uruguay, dien we hebben laten komen, gelooft niet dat hij ooit weer de oude zal worden en als logisch gevolg van zijn toestand heeft hij natuurlijk de teugels laten glippen. De een of andere oom of tante heeft Atterley een hoop geld na gelaten die gaat dus naar Engeland terug evenals Carshalton die zich met zijn vader verzoend heeft; hun boerde rijen staan te koop en daar zich tot dus verre niemand opgedaan heeft, die zich uitdrukkingen te gebruiken). Wanneer wij de zaak verder onderzoeken, dan vernemen wij, dat Kirof door de Gepeoe gehaat werd. Kirof was een dergenen, die op de afschaffing van sommige voor. rechten van de Gepeoe aandrong. Velen in Rusland zijn dan ook overtuigd, dat de moord op Kirof het werk van de Gepeoe was. Op deze wijze zou de Ge peoe zich van een tegenstander hebben bevrijd en tegelijkertijd haar machtspo sitie hebben herkregen. Die redeneering is. niet zoo dwaas als ze» op het eerste oog lijkt. Onder het tsaristische regime kwam het vaak voor, dat de politieke politie, die agenten onder de vooraan staande revolutionnairen had, politieke moorden niet verhinderde om den tsaar en de regeering in haar macht te hou den, om haar onmisbaarheid aan te too- nen. Intusschen is het niet waarschijnlijk dat de Gepeoe den moord recht streeks georganiseerd heeft. Eerder dient men aan te nemen dat zij er zich toe heeft laten leenen, den moordenaar Nikolajef een handje te helpen. Niko lajef, die vroeger agent van de Gepeoe is geweest, haatte Kirof. Deze zou hem broodeloos hebben gemaakt. Toen hij zich op den bewusten dag aan 't gebouw te Leningrad, waar Kirofs bureau ge vestigd is, vervoegde, heeft de Gepeoe niets gedaan, om den moord te voor komen. De bolsjewistische leiders wor den zorgvuldig bewaakt. Om tot een m,an als Kirof toegelaten te worden, moet men verschilende instanties pas- seeren. Vele politieambtenaren nemen den bezoeker een verhoor af, alvorens zij hem tot den machtigen man toela ten. Dat de Gepeoe bij de wijd vertak te spionn,age in Rusland niet zou heb ben geweten, welke plannen Nikolajef koesterde, is onwaarschijnlijk. Dat de politiemannen, die Kirof bewaakten, ie mand tot hem toelieten, zonder een nauwkeurig onderzoek in te stellen, is natuurlijk buitengesloten. Nu zij Nikola jef wel toelieten, zonder hem te fouil- leeren, zonder te hebben gezien, dat Hij 'n revolver bij zich had, is 't duidelijk, dat zij redenen hadden het te doen. In hoeverre de speculatie van de Gfroeoe, n.l dal de moord op Kirof Ja goda (den leider van de Gepeoe) haar vroegere positie in het rijk zou terug geven, juist zal blijken te zijn, valt nog niet met zekerheid te zeggen. Kans op succes heeft Jagoda ongetwijfeld. Sta lin voelt zich nu bedreigd; het is dus mogelijk, dat hij den leider der Gepeoe opnieuw het recht zal verleenen, naar eigen goedvinden menschen te laten dooden. Met andere woorden: de kans, dat de roode terreur, die den laatsten tijd wat mindere fel was geworden (ge heel heeft die terreur nooit opgehou den), nu opnieuw zou oplaaien, dat de 66 slachtoffers niet de eenige schimmen nullen zijn, die Kirof zullen vergezellen, is zeer groot. Dit wordt trouwens reeds bewaar heid, De laatste dagen hebben opnieuw verscheiden menschen het leven onder beulshanden moeten laten. Men ver neemt daarbij nauwelijks iets van de feiten, waarvoor zi j moesten terecht staan. t ./Fi r1KT -urn, r-.f J t Voordracht, opgemaakt voor hoofd van de openbare school te Axel: 1. J. Buma, wachtgelder-hoofd te Kockengen, 2. C. L. van Ruth, idem te Amsterdam, en 3. A. G. Hamerpacht, idem te Am sterdam. door PROF. DR. C. G. N. DE VOOYS. 3e. Een vereenvoudigde spelling mag niet ingevoerd worden, zo lang de meerderheid van het Nederlandse volk niet geneigd is om die te aanvaarden. Elke enigszins ingrijpende spelling wijziging zal bij volksstemming verwor pen [worden. .Dat geldt voor iedere) cultuurtaal, nu en in de toekomst. V oor volwassenen, die de gangbare spelling vrijwel beheersen, brengt verandering aanvankelijk meer last dan voordeel. Verbetering van spelling geschiedt in het belang van het opgroeiend en het komende geslacht, dat nog niet mee kan stemmen! Het is dus begrijpelijk dat de aandrang tot spellingvereenvou diging zal komen van paedagogische zijde. Het volhardende streven van al len wie het volksonderwijs ter harte gaat, is onlangs door Prof. Huizinga een „beroepsziekte" genoemd; wij ach ten het veeleer een beroepsdeutfd. Geen wonder is het ook, dat juist ouders van jonge schoolgaande kinderen de nieuwe spelling met ingenomenheid begroeten. Uitstel van deze hervorming totdat de meerderheid van het volk ervoor ge wonnen zou zijn beteekent uitstel ten eeuwigen dage. Na zestien jaar treu zelen moest de knoop doorgehakt wor den. Van wie mocht dat eer verwacht worden dan van een minister, wiens taak het is, het volksonderwijs te be hartigen? siTeii-eAvtaunvwtsitM).**#"*) De reorganisatie der Neder- landsche Handel Mij. Het mes er diep ingezet. Moei lijkheden bij den afzet van Ne- derlandsche kunstzijde. De radio-export blijit bevredigend De laatste maand van het oude jaar heeft de beurs nog een onaangename verrassing gebracht. Wij bedoelen de reorganisatie van de Nederlandsche Handel Mij. Op zich zelf gaat het hier bij weliswaar niet om iets geheel on voorziens. Reeds in haar in Juni j.l. ge publiceerd jaarverslag heeft de maat schappij immers verklaard, dat het be drijf niet weer op een rendabele basis zou kunnen komen, alvorens men zich aan de gewijzigde omstandigheden zou hebben aangepast door een ingrijpende herziening der boekwaarde van de ac tiva. Het was duidelijk, dat deze medé- deeling voornamelijk betrekking had op de aanzienlijke suikerbelangen der maatschappij, zoowel bestaande in sui kerondernemingen, die geheel of ten I deele in het bezit der N. H. M. zijn als in vorderingen op suikerondernemingen voortvloeiende uit het verstrekken van werkkapitaal. Met de reorganisatie van het suikerbedrijf zelf is men reeds ge- ruimen tijd bezig. Zoo wisten de Indi sche bladen eenige maanden geleden 1 te berichten, dat van de vijftien eigen fabrieken der N. H. M. vermoedelijk slechts vier of vijf in de toekomst zul len werken. Alle andere fabrieken zul len verdwijnen, terwijl bruikbare ma- chineriën en materialen v,un de voor goed gesloten ondernemingen zullen dienen voor de uitbreiding van de over blijvende ondernemingen, die op het hoogst mogelijke economische peil zul len worden gebracht. Aan een Ja- pansche firm,a werden reeds eenigeni tijd terug de machines van verscljiiUgn- de fabrieken voor sloop verkocht. L)at een dergelijke bedrijfs-concentratie, ge paard gaande met het afsnijden van vroeger rendabele ondernemingen, in financieel opzicht diep zou ingrijpen, was te verwachten. Het koersniveau der aandeelen, dat geleidelijk tot c.a. 35 pet. was ingezakt, wees er trouwens op, dat men zich niet veel illusies ten aanzien van de intrinsieke w,aarde er van maakte. Een afschrijving op het aandeelenkapitaal met "35 pet., die th,ans wordt voorgesteld, overtreft ech ter nog de sombere verwachtingen, welke in het koersverloop der aandee len tot uiting waren gekomen. In zoo verre kan dan ook inderdaad van een nieuwe teleurstelling voor de beurs worden gesproken. Het koersverloop van de aandeelen der Ned. Handel Mij. heeft zijn stempel gedrukt op de geheele Amsterdamsche beurs. Aanvankelijk was de stemming dan ook zeer lusteloos, maar met een gunstiger beoordeeling van de vooruit zichten voor aandeelhouders der N. H. M. trad ook een koersherstel in andere afdeelingen der beurs in. De verbete ring, die in de hand werd gewerkt door een gunstige stemming op de Parijsche beurs en de hiervan uitgaande vraag naar eenige Nederlandsche, te Parijs officiëel genoteerde aandeelen, kon echter geen verderen voortgang maken, toen op de New Yorksche beurs eeni ge reactie intrad. Per saldo wijken de noteeringen in het .algemeen niet be langrijk af van die aan het einde der vorige week. Sommige fondsen konden echter 'n aan merkelijke koerswinst boeken, zoo b.v. Unilever, voor welke de uitkeering v,an 't interim-dividend nog nawerkt. Hoe matig deze uitkeering en 't te verwach ten slotdividend van vermoedelijk gelijke hoogte ook zijn moge, toch vormt deze maatschappij een gunstige uitzondering op de reeks van ter beurze verhandelde ondernemingen, welke hun dividendbe taling reeds jaren achtereen hebben moeten opschorten. Een vaste stemming bestond ook weer voor Ford Automo bielfabrieken, op de verwachting, dar 't ten einde loopende jaar ook voor deze onderneming bevredigende resultaten heeft opgeleverd. Daarentegen waren Algemeene Kunstzijde Unie gedrukt, onder den in vloed van den scherpen teruggang der exportcijfers van kunstzijde-garens in November. Met een hoeveelheid Van 484 ton ter waarde van 977.000 werd een laagte record bereikt, niet alleen voor dit jaar, maar ook voor de twee voorafgaande jaren. In October had de export 664 ton bedragen ter waarde van J 1.14 millioen, in November van het vorige jaar 814 ton ter waarde van 1.58 millioen. Deze achteruitgang, die gevolgd is op een vermindering van den export in October in y^rgelijking met September, is te markant, om aan toe vallige omstandigheden te kunnen wor den toegeschreven. Inderdaad blijkt uit een mededeeling van de directie der Aku, dat de afzet van Nederlandsche kunstzijde in alle deelen.der wereld zoo veel moeilijkheden ontmoet, dat een steeds stijgend deel van de productie on verkocht bleef, weshalve zij de produc tie tot ongeveer het peil van 1933 zal moeten beperken. Of dit beteekent, dat WMraaffimannuna (Ingez. Med. in Silverdale thuis zou voelen, schrijf ik op verzoek van al de lui aan jou, om je te melden, dat ik je kom opzoeken. Als alles naar wensch gaat, reis ik mor gen af." „Wat is er met Colonel Barrington gebeurd?" vroeg Graham. „Ongeluk met de slede gehad," gaf Witham ten antwoord, ,,'t Ding is omge slagen, hij heeft een trap van een paard gehad en 't heeft twee uur geduurd, voordat zijn knecht hem ergens onder dak heeft kunnen brengen." „En zou je na dit alles weer boer wil len worden?" „Ja." anwoordde Witham, „als 't in Silverdale is." Graham trok een leelijk gezicht. „Dat noemen ze 's werelds loop," zeide hij ge laten, maar een feit is 't, als ik weer zoo'n drama in mijn omgeving meemaak ben ik dankbaar dat 't bij mij alleen mijn dollars zijn, die een jonge vrouw zouden kunnen aantrekken. Ik geloof wel, dat ze heel nuttig zijn bij wijze van stimulans, om de energie van een man wakker te schudden, en hem aan het werk te zetten, maar daarmee moet t ook uit zijn. Laat de man zich van gen, dan komt in de meeste gevallen 't werk pas in de tweede plaats, en worden er bedragen door 't huishouden opgeslikt, die voor een beginneling een kans om er te komen zouden beteeke- nen. Maar wat is er aan te doen.... praten geeft in elk geval niets. Wat heb je hem geantwoord?" Witham keek hem lachend aarf „Niets", zeide hij. „Ik laat hem hier komen om te hooren, wat hij te zeg gen heeft mijn besluit deel ik je wel mee, als ik uit Silverdale terug ben." Den volgenden dag kwam Dane in Winnipeg aan; Witham ging hem van den trein halen en nam hem mee naar zijn kamers. Daar, in een gemakkelijken stoel bij de warme kachel, luisterde hij ernstig naar hetgeen de groote Silver- daler te vertellen had. „Ik heb je twee vragen te stellen", begon hij, toen Dane zweeg. „Zijn ze in Silverdale, wat de wenschelijkheid van mijn terugkomen daar aangaat, al lemaal van dezelfde opinie en.... is Colonel Barrington van 't doel van je reis hiernaartoe op de hoogte?" „Op allebei ja' gaf Dane ten ant woord, „Er is er niet één, die niet in zijn handen zou knijpen, als je terugkwam en wat Colonel Barrington aangaat juist de laatste paar weken maakt hij zich heel ongerust en praat hij voort durend over je. Hij schijnt te denken, dat er in Silverdale, na jouw vertrek niets meer gegaan is zooals het moet en in die opinie staat hij niet alleen! De quaestie is deze onze leider voelt dat de taak hem te zwaar wordt." „Als de zaak zoo staat, ga ik met je terug," antwoorde Witham rustig.. „Maar een besluit neem ik pas, als ik de anderen gehoord heb". de oplosbare KUNSTMEST Dfllf flil voor kamerplanten, 40 ct, p. fl. r U A U N m- gratis verzorgingsaanwijzing Vil Vil kg Bloem- en Zaadwinkels. (Ingez. Med.) er een verdere verschuiving van de be drijvigheid van de Nederlandsche naar de buitenlandsche fabrieken van het Aku-concern zal plaats hebben, wordt niet vermeld. Wel is het bekend, dat de Duitsche fabrieken van het Aku-con- cern hun productie in het loopende jaar voortdurend hebben opgevoerd. Men zal trachten, den invloed van de productie vermindering op den kostprijs der Ne derlandsche fabrieken op te vangen door een verlaging van de onkosten uit ande ren hoofde hetgeen helaas ontslag van personeel met zich schijnt te zullen brengen. De uitvoer van radio-artikelen toont voor November ook een teruggang aan, maar deze is van heel wat geringere be- teekenis dan van den kunstzijde-export. Geëxporteerd werd nl. no'g voor een waarde van 5.42 millioen, wat slechts ca. zeven ton minder is dan het record cijfer van de voorafgaande maand. In de eerste elf maanden van dit jaar was de uitvoer van radio-artikelen met een waarde van 39.64 millioen reeds bijna één millioen grooter dan in het geheele jaar 1933. De uitvoer van metaal draadgloeilampen, die voor November eveneens een inzinking vertoonde, blijft echter aanmerkelijk bij het vorige jaar ten achter. In hoeverre men hier te doen heeft met 'n verschuiving van 'n deel der gloeilampenproductie naar de buitenlandsche fabrieken van 't concern is niet na te gaan. Aandeelen Philips hebben in de ,afgeloopen week slechts weinig in koers gefluctueerd; de grond stemming voor dit fonds blijft echter gunstig, dank zij den bevredigenden gang van het bedrijf, tot uiting komen de in de bovenstaande exportcijfers der voornaamste fabrikaten. Berichten uit Amerika, waaruit mag worden afgeleid, dat nu toch werkelijk het einde van den benzine-oorlog, zoo niet reeds bereikt, dan toch in zicht is, hebben geleid tot een koersverbetering ■van aandeelen Koninklijke Petroleum. Met het einde van den prijzenoorlog is de toestand op de Amerikaansche pe- troleummarkt echter nog geenszins op gehelderd. De oorzaak van de wrijving, de groo'te productie van „hot oil", d.w-z. de olie. die door de onafhankelijke maat schappijen wordt gewonnen boven het wettelijk toegestane maximum, is niet weggenomen, al mag men aannemen dat de krachtige actie van den petroleum- coördinalor Minister Ickes tot een be perking van deze productie zal leiden. Aandeelen Koninklijke werden ook gun stig beinvloed door een tegenspraak van geruchten, volgens welke de Koninklijke van plan zou zijn, een zeer groote lee ning aan Duitschland te verstrekken, een transactie, die trouwens in het geheel niet op den weg van het petroleum- concern zou hebben gelegen. Suikeraandeelen, maar vooral ook de •aandeelen der Indische cultuurbanken (Ned. Indische Handelsbank, Koloniale Bank) ondervonden den ongunsligen in vloed van de reorganisatie-plannen der Nederlandsche Handel Mijwaardoor de troostelooze toestand der suikercultuur wel zeer scherp belicht wordt. Ook rubberaandeelen waren flauw, bij op merkelijk geringen handel. De prijsbe weging op de rubbermarkt geeft dan ook weinig aanleiding voor een opleving van de sneculatieve vraag. Tabaksaandeelen trokken eveneens zeer weinig belang- steding. Op de be'eggingsmarkt was de stem ming wederom vast, hetgeen tot uiting is gekomen in de overteekening van en kele kleinere conversie-leeningen, w.o. Dane keek tevreden. „Dat is voor 't oogenblik genoeg", zeide hij opgewekt. „O ja, ik heb je nog niet verteld, dat Maud Barrington ook weer thuis is. Kom je morgen?" „Neen", antwoordde Witham, „ik ga vandaag. Den volgenden morgen heel vroeg stoomde de trein het kleine stationne tje van de nederzetting binnen en toen de beide mannen uit den goed-ver- warmden wagon naar buiten stapten in de prikkelende, vochtige koude van de prairie, werden ze ontvangen door een groep mannen van 't hoofd tot de voeten in het bont gekleed, hetgeen hen in het onzekere ochtendlicht het uiterlijk van vreemdsoortige wezens gaf, die aan hun vreugde over Witham's terugkeer uiting gaven, door hem met hun handen, buiten proportie groot door de ruime bonten wanten, energiek op zijn schouders te kloppen. Alfreton'sf hooge, jonge stem maakte na een paar minuten aan die gevoels-demonstratie een einde. „Laat hem gaan, zoolang hij nog niets te eten gehad heeft, kerels", riep hij. ,,'t Is voor den eersten keer in de ge schiedenis des lands, dat het hotel daar om dezen tijd van den dag, pardon nacht, een ontbijt klaar heeft en dat zou zeer zeker niet belangrijk geweest zijn, als ik gisteren mijn heelen dag niet j besteed had aan kaartspelen met den eigenaar en 't hofmaken aan vrouw en dochter van den eigenaar." „Hoor hem!" antwoordde een ander. „Laat hem zijn muts afzetten, dan kan je zien, hoe vrouw en dochter hem ge antwoord hebben. Kom, ga mee, Wit ham. Het is werkelijk klaar." Natuurlijk zouden ze hun gevoelens op een andere manier hebben kunnen demonstreeren, maar daar Witham zelf een man was, die voor de 't hart- op-de-tong methode niets voelde, was de opgewonden klank van de frissche jonge stemmen voor hem genoeg. Toen ze door de sneeuw naar het hotel toeliepen, merkte hij, dat Dane hem van terzijde aankeek. „En"? vroeg deze droogjes, „ben je welkom, ja of neen?" 't Was waarschijnlijk de eerste keer, dat het kleine, houten hotel zulk een feestelijke en lichtelijk opgewonden stemming aan een ontbijt meemaakte. Voordat het afgeloopen was, had Wit ham al driemaal te hooren gekregen: „Natuurlijk rij je straks met mij mee." Toen ze in de hall hun bonten been stukken stonden om te gespen, bracht hij deze quaestie ter sprake. „Hoor eens, jongens", zeide hij met een stem, die een weinig onvast klonk, „ik kan niet met ieder die me gevraagd heeft meerijden, tenzij dat jullie elk een been of een arm nemen." m:~r- t (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1934 | | pagina 5