BE VREEMDELING VAN
SILVERDALE
KRONIEK van den DAG.
ZEELAND.
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRTVAN DINSDAG 13 NOVEMBER 1934. No. 268.
KAPELLE.
OP GOEDE ZEEP STAAT
DAbbe-LM^N
ele a,
idea,
f re
dres
at E
ver-
K.
614,
ible-
pCt.
litu-
het
I 52
Mid-
rgen
[.75
dag-
lats-
5urg,
loer,
De kwestie van de particulie
re wapenindustrie en wapen
handel Een debat in het La
gerhuis Sir John Simon
slaat weer een figuur Het
onderzoek in Amerika Zal
de Senaatscommissie haar
werk hervatten?
J dat moment dan toch bezielde. Men
moet er immers uit afleiden, dat de mi-
f nister, die te voren de kwestie alleen
maar bij internationale overeenkomst
j regelbaar had verklaard en daarom
het door Engeland te stellen „voor-,
beeld" afwees eigenlijk ook zulk 'n
internationale regeling allerminst be
geerde. Het Huis ging, nadat o.a. nog
Baldwin gesproken had, met 279 tegen
i 69 stemmen met de regeering mee en
verwierp dus de Labour-motie, maar 't
In het Engelsche Lagerhuis is dezer debat heeft bij velen een bittere na
dagen een debat gevoerd over de kwes- smaak gelaten en tal van conservatie-
tie van de particuliere wapenindustrie ven toonden zich allerminst met de
e* den particulieren wapenhandel. Men
zal zich herinneren, dat die kewstie 'n
paar maanden geleden nogal wat stof
heeft doen opjagen in de Ver. Staten.
Een commissie uit den Amerikaanschen
Senaat stelde er een onderzoek naar
in. Ze bracht vele misbruiken aan het
licht, doch verdaagde in September
haar onderzoek, omdat de heeren se
natoren den boer op moesten, in ver
band met de verkiezingen, die verle
den week zijn gehouden.
In het Engelsche Lagerhuis nu bracht
de arbeiderspartij de zaak ter sprake
naar aanleiding van wat in Amerika is
gebeurd. Ze stelde een motie voor die,
de afwezigheid van een internationale
overeenkomst betreurende, uitsprak,
dat „Engeland een voorbeeld behoort te
stellen door zonder verwijl iedere par
ticuliere vervaardiging van en handel
in wapentuig door Britsche onderdanen
te verbieden en voorzieningen te tref
fen voor de vervaardiging door den
staat van zoodanige wapenen en oor
logstuig als noodig geacht wordt''
De minister van buitenlandsche za
ken, Sir John Simon heeft deze motie
fel bestreden, zoo fel, dat hij zijn mond
naar de gedachten van vele Lagerhuis
leden, Ieelijk voorbij praatte. Dat zou
dan trouwens niet de eerste keer zijn.
Sir John Simon heeft zich al een keer
of wat, ook te Genève, vergalloppeerd.
Het vak van minister van buitenland
sche zaken schijnt dezen man niet te
liggen. In Engeland zelf vindt men ook,
dat Sir Simon allerminst voor de baan
deugt. Telkens hoort men geruchten,
dat hij zal aftreden. Gisteren was et
weer zoon gerucht. Dat beteekent
natuurlijk, dat er pressie op hem wordt
uitgeoefend, om zijn hielen te lichten.
Het zou zeer wenschelijk zijn, dat hem
dat nu eens bij gebracht kon worden.
Men zou al een heele rare keus moe
ten doen, als zijn opvolger niet beter
was.
Maar om tot de kwestie van de wa
penindustrie terug te keeren. Sir Simon
betoogde dan, dat Engeland zijn parti
culiere wapenaanmaak niet kon mis
sen, daar die industrie in geval van
oorlog gereed moet zijn om bii te snr-n-
gen. Een land, dat alleen van de staats
bedrijven afhankelijk is, zou dadelijk
voor een ramp staan, indien het niet
over een particuliere industrie beschik
te die, vertrouwd met de materie, on-
middelijk gereed zou staan om in ge
val van nood die uitbreiding aan de
wapenaanmaak te geven, welke dan
noodzakelijk zijn. Simon beweerde ver
der en dat was weer zoo heel erg
onhandig dat het de arbeiderspartij
er alleen maar om te doen was, poli
tieke munt uit de zaak te slaan. En
tenslotte maakt hij het nog bonter
door uit te pakken tegen een aangele
genheid, die eigenlijk weinig met het
debat te maken had. Er is in Engeland
een referendum op touw gezet door
de Volkenbondsunie over de vraag, of
aanmaak of verkoop van oorlogsmate
riaal ten behoeve van particuliere winst
bij internationale overeen
komst verboden dient te worden. Te
gen dit referendum nu, trok Sir Simon
m het vuur van zijn rede ook van leer.
Men mag zich afvragen, wat hem op
door H. BINDLOSS.
84).
Even keken de beide mannen elkaar
aan; Payne keek verbaasd, maar om
den mond van Stimson speelde een
eigenaardige glimlach. „Ondanks dat",
zeide hij toen, „zijn we toch nog in 't
bezit van een bevelschrift voor zijn
aanhouding. Maar nu dit: je weet het
doel van mijn reisin mijn afwezig
heid is 't jou werk om de boerderij van
Courthorne en hemzelf te bewaken.
Als er iets ongewoons gebeurt, stel je
je met mij in verbinding. Mijn plaats
vervanger heeft instructies om je dienst
zoo te regelen als het voor dit speci
ale werk noodig is,'"
De jonge man keek zijn superieur
een paar oogenblikken onderzoekend
aan, toen kwam er opeens een uitdruk
king in zijn oogen, alsof hij begon te
begrijpen. Met een ernstig gezicht knik
te hij een paar maal. „Ja, brigadier.
Ik heb me dikwijls afgevraagd, als
Shannon dien avond iets meer had kun
nen zeggen of het bevelschrift dan wel
voor Witham geweest zou zijn."
Stimson hief waarschuwend zijn hand
op. „Marechaussée Payne'" zeide hij
eenigszins streng. „De mannen van het
rare uitspraken van den minister inge
nomen. Voorts waren veel van Simon's
voormalige partijgenooten, de opposi
tie-Liberalen in het Lagerhuis, buiten
gewoon sclverp in hun afkeuring van de
rede die naar een hunner, Sinclair,
zeide, „de openbare meening in Enge
land zal schokken en afschuw inboe
zemen."
Gisteren gingen er, als gezegd, weer
geruchten te Londen, dat Sir Simon door
een ander vervangen zou worden. Het
lijkt allerminst onwaarschijnlijk, dat die
geruchten met zijn ongelukkige rede
verband hielden. Natuurlijk is de kwes
tie der particuliere wapenindustrie, wat
Engeland betreft, met het gevoerde de
bat niet van de baan. Het lijkt zeer
waarschijnlijk, dat er binnenkort meer
over te doen raakt.
Een ongezochte gelegenheid daarvoor
zal wellicht de voortzetting van het
onderzoek van de Amerikaansche Se
naatscommissie vormen. Als die ten
minste inderdaad weer bijeenkomt.
Toen ze in September met 't oog op
de verkiezingen uiteen ging, lag dat
zeer stellig in de bedoeling. Maar er
is nadien het een en ander gebeurd.
De werkzaamheden der commissie heb
ben nl. ook tengevolge gehad, dat di
verse staten zeer huiverig zijn gewor
den om hun orders voor munitie en
wapenen nog langer in de Vereenigde
Staten te plaatsen, waar ze blijkbaar
het niet geringe risico loopen, op een
ongelegen moment openbaar gemaakt
te worden met alles wat er aan vast
zit. Ze hebben reeds het practische ge
volg gehad, dat Chili zijn relatie met de
Amerikaansche vliegtuigindustrie ver
broken heeft. Ajan de bevordering van
den vrede zijn dergelijke verschijnselen
echter nog allerminst dienstig, daar de
staten die niet meer in Amerika koo-
pen, heel gemakkelijk elders terecht
kunnen.
De Londensche Evening News kon
onlangs dan ook reeds in een artikel
over de Amerikaansche enquête schrij
ven: „Het Amerikaansche onderzoek
zal de buitenlandsche koopers van mu
nitie flink aan het schrikken brengen,
daar ze natuurlijk niet begeeren, dat
hun zakenbrieven aan geborneerde, ge
wichtig doende Senatoren worden voor
gelezen. Ze zullen er zich voortaan
voor hoeden, hun orders in de Ver
eenigde Staten te plaatsen en daarvan
zullen de Britsche wapenleveranciers
profijt trekken."
Het ligt voor de hand, dat men in
Amerika dit gevaar is gaan beseffen
en dat er invloed op de leden der com
missie is uitgeoefend, om het onder
zoek te staken, pf althans te „vereen
voudigen". Binnenkort zal dan wel blij
ken, of zulks resultaat heeft gehad.
ABONNEMENTEN en ADVERTEN
TIES voor dit blad worden aangenomen
door den Agent
A. VAN UERE, Postweg B 23.
(Ingez. Med.)
corps marechaussees die promotie wen-
schen te maken, zijn degenen, die de
bevelen, die hun gegeven worden,
prompt uitvoeren en die pas aan critiek
beginnen te denken als ze door bewij
zen fouten kunnen aantoonen. Pas wan
neer ze zóó handelen, zijn ze voor groo-
tere verantwoordelijkheid rijp. Je weet
dus, wat je te doen staat?"
„Ja, brigadier", antwoordde Payne,
terwijl hij zich stram oprichtte. Stim
son schudde even de teugels en reed
na een korten groet in galop over de
prairie weg.
Dadelijk na het vertrek van zijn su
perieur wendde de jonge man, zonder
tijd te verliezen, den teugel en reed
naar de boerderij van Courthorne- Op
het erf vond hij den eigenaar zelf, druk
bezig met het demonteeren van een
maai-machine. Verspreid om hem heen,
op den grond, lagen de verschillende
onderdeelen, en te oordeelen naar de
wijze, waarop hij ze hanteerde, was 't
duidelijk te zien, dat hij in staat was
om zelf het werk te doen, dat de ove
rige Silverdalesche kolonisten aan den
monteur in de nederzetting overgelaten
zouden hebben. Verwonderd vroeg Pay
ne zich af, wie Courthorne, losbol en
speler het gebruik van Engelschen
sleutel en vijl geleerd zou hebben.
„Ik kom om de papieren van het
bureau van landbouwkunde, mr. Cour
thorne", begon de jonge marechaussée.
„Als u "t te druk heeft, kom ik een an
deren keer wel terug maar het zou
MOSSELS-ETEN.
Men schrijft aan de N.R.C.;
Het is in het volle mosselseizoen en
het wordt algemeen erkend, dat deze
schelpdieren in deze campagne verhan
deld wordende, uitmunten door kwa
liteit, terwijl de prijzen zeer laag zijn,
maar in ons eigen land is men nog maar
steeds niet doordrongen van het feit,
dat de mossels een eerste plaats inne
men onder de voedingsmiddelen en men
is verbaasd, dat er nog altijd zoo'n groo-
te onbekendheid is, dat ze een smake
lijk, maar ook gezond en krachtig voed
sel geven, hoe ook gebruikt. Naar keu
ze kunnen ze gekookt, gestoofd, gebak
ken, ingemaakt en ook rauw worden ge
nuttigd. Er kan in het belang van dit
speciale Zeeuwsche bedrijf niet genoeg
gewerkt worden om de mossels in eigen
land meer ingang te doen vinden; daar
in de laatste jaren zooveel door huishoud
en kookscholen nuttige kennis wordt
verspreid, zou het artikel mossels mis
schien daar een uitstekende aanbeve
ling kunnen worden in vele keukens.
Onbekend maakt onbemind, want de
meesten weten niet, hoe smakelijk en te
vens toch goedkoop mossels zijn en het
is eenigszins beschamend, dat men tel
kens leest, dat België, Frankrijk en En
geland onze mossels zoo gaarne veror
beren, terwijl verzending naar eigen
markten zoo miniem is, dat men haast
het aantal verhandelde tonnen niet durft
noemen. Geen dwaze recepten om de
mossels te behandelen, moeten het groo-
te publiek onder de oogen komen, maar
eenvoudige bereidingswijzen, en die zijn
er, moeten zorgen, dat de huisvrouw
met liefde tot klaarmaken zich geroe
pen voelt, ook terwille van haar huis
houdgeld, Onze dichter-zanger Speen-
hoff gaf nog dezer dagen een alleraar
digst versje ten beste, gewijd aan het
mosselgebruik, waarin de vette blanke
groote Zeeuwsche mossels als voedzaam,
goed enz- worden aanbevolen. Men ziet
ook in advertenties op de Zeeuwsch?
mossels de aandacht gevestigd, maar het
gebruik zooals gewenscht, blijft ten on
zent nog steeds sobertjes. Een beroep
op mosselgebruik in ons landje is in de
zen somberen crisistijd werkelijk actueel.
Herdenking van den Wapenstilstand
Alle zitplaatsen in de Luthersche
kerk waren gisterenavond bezet toen al
daar een Wapenstilstandherdenking
plaats had, waarbij de leiding van den
wijdingsdienst in handen was van da. A.
J. van den Ban, predikante bij de Doops
gezinde gemeente te Vlissingen, die de
bijeenkomst met gebed opende en sloot.
Als eerste spr. trad op ds. C. F. Nolte,
predikant bij de Luthersche gemeente te
Middelburg, die zeide, dat men bijeen
was om te gedenken hoe er in Novem
ber 1913 een einde kwam aan het bloed
vergieten en vernielen gedurepde vier
jaar. Op den wapenstilstand volgde de
vrede. Dit was zeker aanleiding tot
blijdschap. Maar spr, vroeg of er wel
werkelijk vrede is. Wangunst, imperialis
me, en dergelijke voeren weder naar
den oorlog. Dit moet spreker constatee-
ren met grooten weemoed en leed. De
kans op blijvende wereldvrede is thans
zeer gering en niemand minder dan H.
M, de Koningin moest in de jongste
troonrede wijzen op de toenemende be
wapening van alle naties en uitlatingen
van personen als Mussolini zijn ook
weinig hoopgevend. En toch is het zoo
gewenscht, dat er aan al die dingen een
einde komt. Spr. heeft dit nog weer
eens gevoeld bij een bezoek aan de slag
velden rond Verdun en hij wees op de
berekening van Amerikaansche speur
ders, waar uit bleek, dat de jongste oor
log 8 maal erger was dan alle oorlogen
sedert 500 jaar voor Christus. Deze oor
log was er een om macht en handels-
voordeelen, en niet zooals de 80-jarige
oorlog een bevechten van gewetensvrij
heid.
Velen vroegen zich af of God dit nu
alles goed vond en wendden zich af van
den godsdienst. Maar de menschen de
den beter zelf schuld te belijden en in
de eerste plaats geldt dit voor de macht
hebbers. Alle menschen moeten in hun
voelen den oprechten vredeswil.
Vaderlandsliefde is goed, maar mag
niet leiden tot nationalisme, tot het zich
inbeelden, dat het eigen volk het beste
is.
Mej. da Van den Ban stelde de vraag
of God den oorlog heeft gemaakt en of
God den oorlog wil. Als God den oor
log wil, dan is de oorlog geoorloofd en
moeten wij er allen aan medewerken.
Maar als God den oorlog niet wil, dan
moet men medewerken om hem te be
strijden. Men bestrijdt toch ook misdaad,
diefstal en leugen. Het hart komt in op
stand tegen de gruwelen van den oor
log en wat de gevolgen er van zijn.
Als men iemand verliest door een
plotselingen dood bijv. ten gevolge van
een ongeluk is het verschrikkelijk, maar
hier geldt het honderden en duizenden
te gelijk. Alles wijst er op, dat God den
oorlog niet wil. Thans herdenkt men
den Wapenstilstanddag alom, maar ook
moet men een nieuwen oorlog trachten
te voorkomen en dit kan men doen door
den vrede steeds in het hart te dragen
en dit alom te toonen, ook in eigen om
geving. Men moet elkander steunen in
de Vredesgedachte. Men moeten sa
menbrengen hen, die Vrede willen. Zij
die oorlog willen, vinden elkaar toch
wel.
Behalve van deze beide pakkende en
met overtuiging uitgesproken redevoe
ringen hebben de aanwezigen genoten
van de declamatie van mevrouw E. J.
van den Broecke-de Man uit Aarden
burg, die fragmenten heeft voorgedragen
uit het nieuwe werk van den Vlaam-
schen schrijver Franz de Backer, die in
zijn werk nog eens de geheele geschie
denis van den strijd, die België heeft ge
streden te boek heeft gesteld. Die niet
nalaat om de emoties naar voren te
brengen, die de mannen aan het front
hebben door gemaakt er. deze scherp te
doen uitkomen, maar die daarbij ook het
onteerende werk van het oorlogvoeren
naar voren brengt. Een werk, dat voor
al ook in dezen tijd als waarschuwing
gelezen mag worden en dat de begaafde
spreekster zoo mooi heeft weten te ver
tolken.
Of is het bijv. niet juist gezegd, dat de
onbekende soldaten niet liggen in Brus-
selschen grond, doch bij de IJser en op
andere slagvelden. Is de afschuw van de
soldaten voor hun werk niet mooi ge
schilderd- Evenals 't tijdstip, waarop dan
eindelijk het uur van den wapenstilstand
slaat?
Mevrouw Van den Broecke heeft ten
slotte met groote overtuiging alles wat
in het boek staat als waarschuwing te
gen den oorlog, als afschuw van het wa
pengeweld nog met enkele woorden on
derstreept.
Het geheel was een stemmige herin
nering van den llen November 1918,
Gemeentepolitiek in Crisistijd.
In het verslag van de causerie, die
wethouder Boasson Zondag voor de
vergadering van de federatie van den
Vrijz. Dem. Bond heeft gehouden is gis
teren een zetfoutje geslopen. Er staat,
dat de spreker zou gezegd hebben dat
de f 290.000, die. Middelburg in 1933
uitgaf voor armenzorg, steunverleening
en werkverschaffing zes pet. van het
geheele budget is, dit moet zijn zestien
pet.
Bijbeltentoonstelling,
Gistermiddag is de Bijbeltentoonstel
ling, die tot en met vanavond in de
Groote Kerk wordt gehouden, en die is
georganiseerd door de afd. Beveland-
Zuid van het Ned. Bijbelgenootschap,
in een samenkomst met afgevaardigden
en genoodigden geopend. Onder de
aanwezigen merkten wij op de beide
wethouders van Goes en den gemeen
tesecretaris, tal van predikanten uit
Goes en de omgeving, kerkeraadsleden
enz.
Daar de voorzitter der afdeeling, ds.
Homburg, ziek was, werd de bijeen
komst geopend door den secretaris, ds.
J. A. Raams van Kloetinge. Deze wees,
na een hartelijk welkomstwoord, op den
veelomvattenden en gezegenden arbeid
van het Ned. Bijbelgenootschap, een ar
beid, die ten volle onze belangstelling
waard is. Veel werk in het Koninkrijk
Gods vraagt onze aandacht, maar het
belangrijkste van alles is toch de ver
spreiding en het uitgeven van 't Woord
Gods. Daarom zijn we aan het N. B. G.
veel dank verschuldigd. Spr. hoopte dat
de tentoonstelling moge slagen en dat
de belangstelling voor den Bijbel steeds
grooter moge worden, opdat veten mo
gen komen uit de duisternis tot het
Licht.
Op verzoek van ds. Raams sprak
hierna weth. Van Melle de openings-
(Ingez. Med.)
me natuurlijk heel v/at tijd schelen,
als u me ze nu even geven kon."
,,'t /Zal moeilijk gaan", antwoordd#
Witham schertsend „Ik kan geen pa
pieren geven die ik zelf niet hel
„Marechaussée Bacon heeft me ver
teld, dat hij ze aan u gegeven had."
,,'t Spijt me maar 'k herinner me
er niets van", antwoordde Witham nog
op denzelfden loon.
Payne begon te lachen. „Ja, als je
't druk hebt, vergeet je zulke kleinig
heden. Maar .1 heeft ze gekregen
want u heeft ervoor geteekend."
't Was of Witham een schok kreeg.
Ongetwijfeld verbaasd keek hij op
het volgende oogenblik lachte hij ver
ontschuldigend, maar ondanks zijn
snelle zelfbeheersching was hij één
seconde te laat geweest. Payne had zijn
verbazing gezien hij was gewaar
schuwd dat niet alles in orde was en
daarom dubbel op zijn hoede.
„In elk geval heb ik ze nu niet meer"
antwoordde Witham luchtig. „Als het
kan, zend me dan duplicaten, allicht
hebben ze in het posthuis wat extra
formulieren."
Payne begreep, dat de man voor hem
de documenten niet ontvangen had,
maar te verstandig was, om door on
voorzichtige vragen of onnoodige ver
klaringen zich te verraden. En daaruit
bleek weer, dat hij, waarschijnlijk wijs
door ondervinding, van 't bestaan van
>emand, die zich voor hem uitgaf, afwist.
Bij die conclusie doortrilde hem plot
seling een gevoel van opwinding hij
was op het goede spoor.
„Goed, dan krijgt u duplicaten
den volgende keer als ik hier in de buur.
kom, zal ik er om denken," ziede hij,
meteen deed hij zijn paard keeren, bracnl
zijn hand in militair saltfut aan zijn pet
en reed het erf af. Onbeweeglijk, met
den Engelschen sleutel nog in zijn hand,
bleef Witham voor zich uit zitten kijken.
Hij begreep, dat Courthorne de pi
pieren in ontvangst genomen had en noz
langer hij erover nadacht hoe minder
hem die handelswijze beviel. Het oogsten
was nu op handen, nog een paar weken,
en ze zaten volop in het werk. Daarna
zou zijn taak afgeloopen zijn, maar al
sinds een paar dagen voelde hij een klem
menden angst, dat er voor dien tijd iets
gebeuren zou, waardoor de voltooiing
een onmogelijkheid zou worden. Maar
na een paar oogenblikken schudde hij die
neerdrukkende gedachten ongeduldig
van zich af en ging met vernieuwden
ijver met het demonteeren van zijn ma
chine voort.
Een paar uur later kreeg hij bezoek
van Dane. Op zijn gewone manier,
zonder zich te haasten, kwam de groote
Silverdaler het erf op rijden tot vlak
voor de plek waar Witham nog steeds
te midden van alle maachine-onder-
deelen zat; daar hield hij zijn paard Li
en keek glimlachend op den anderen
man neer.
„Ik kom juist van de nederzetting,
waar op 't oogenblik een merkwaardig
verhaaltje de ronde doet'zeide hij.
„Natuurlijk heeft 't ook zijn humoristi
sche zijde, maar die zie je alleen, als
je er iets mee te maken hebt zooals
de zaak nu staat, is 't niet verstandig
om het te laten doorgaan. En dit te
meer, omdat Barrington vroeger meer
dan eens op zeer drastische manier
aan de speelschheid van dat soort onder
de jongere lui hier een einde heeft ge
maakt en omdat jij hier in Silverdale
een vooraanstaande persoonlijkheid
bent."
„Zoo, je hebt dus alles, wat ze je
verteld hebben, geloofd. Was 't nogal
in overeenstemming met mijn type en
met m'n manier van optreden?"
In de bruine oogen boven hem kwam
een verdachte schittering, ,,'t Antwoord
op je eerste vraag is ja, ofschoon ik 't
liever niet gedaan had en op de twee
de neen, niet de minste overeenstem
ming. Maar aan den anderen kant staat
weer, dat juist die heel kalme, bedaar
de menschen ervan schijnen te houden,
om zoo nu en dan zulke minder aange
name verrassingen te bereiden en dat
ik me verbeeld, dat jij een dergelijke
quaestie minstens even handig zou kun
nen opknappen als een doorsnee jonge
man, vooropgesteld dat je er zin in had.
En dan was er in den artistieken climax
iets, dat me aan jouw lofwaardigen af
keer van halve maatregelen denken
deed."
fWordt vervolgd.'
-1
