BE VREEMDELING VAN SILVERDALE Uóoe uklsc/% on uwst KMiEK van den DAG. BINNENLAND. ZEELAND. TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRTVAN VRIJDAG 9 NOVEMBER 1934. No. 265. hstwwifM"** [ZWIT SERSCHE IB ALSEM MIDDELBURG. fee* De Fransche kabinetscrisis. De les der Februari-gruwelen is blijkbaar niet voldoende ge weest. Waar gaat het heen? Het ziet er voor de naaste toekomst niet best uit. Het aftreden van de regeering-Dou- mergue kwam gisteren niet onverwacht. De crisis hing al een paar dagen in de lucht. Maar toch heeft men er nog even van staan kijken. Doumergue werd den llden Februari van dit jaar naar Parijs geroepen. In verband met het Stavisky- schandaal was er een opstand in Parijs geweest, die men in bloed had gesmoord. Meer dan een aanleiding tot deze gru welijke dingen kon men het Stavisky- schandaal echter niet noemen. De eigen lijke oorzaken lagen dieper. Het Fran sche volk, was beu geworden van het gekonkel en het geïntrigeer in de Ka mergangen. In een half jaar tijds waren er een stuk of vier, vijf kabinetten op gestaan en weer ten val gebracht. De partij-politiek was tot de gekste uitwas sen gekomen. Van regeeren kon geen sprake meer zijn. Niet het algemeen be lang, doch het groepsbelang werd voor op gezet. En ondertusschen raakte men met de staatsfinanciën steeds meer in .het moeras. Het Stavisky-schandaal kon onder die omstandigheden gemakkelijk een lont in het kruitvat worden. Ze werd dat inder daad. Te Parijs liepen de oudstrijders en andere politieke groepen tegen de pas gevormde regeering Chautemps te hoop. Het was een grimmige demonstratie, waartegen politie en troepen met scherp in 't geweer werden gebracht. Men heeft naderhand beweerd dat dit niet noodig was geweest. Misschien was 't dat inder daad niet. Maar het gebeurde: de zie kenhuizen kwamen vol dooden en ge wonden te liggen. Om olie op de hooggaande politieke golven te gieten, werd toen de bejaarde oud-president Doumergue, die sinds eenigen tijd teruggetrokken op zijn land goed leefde, naar Parijs geroepen. Men had! een man noodig, die bij iedereen goed stond aangeschreven, die bekend was om zijn onkreukbaarheid. Doumer gue kwam en vormde een kabinet: een kabinet van den Godsvrede, omvattende alle partijen, uitgezonderd uiterst rechts en de socialisten en communisten. Alleen de verschijning reeds van Dou mergue bewerkstelligde, wat men ge hoopt had: de storm legde zich. Frank rijk stelde vertrouwen in dezen man. Men geloofde, dat hij aan het kwalijke partij-gedoe een einde zou weten te ma ken, temeer nu de konkelende politici zoo n geduchte waarschuwing hadden gekregen We zijn nu amper negen maanden later. En.... Doumergue is afgetreden. Ondanks de lessen van een recent ha chelijk verleden heeft het kabinet van den Godsvrede niet stand kunnen hou den. De pogingen tot een nationale con centratie hebben schipbreuk geleden op de zandbank van het groepsbelang. Men is er slechts enkele maanden in geslaagd de partij-veeten op den achtergrond te houden. Zoodra de Februari-gruwelen een beetje waren vergeten, is men weer met het oude spel begonnen. Waar moet dat heen? De directe oorzaken van de crisis kent men. Doumergue wilde het regeerings- gezag versterken. Hij achtte het noodig, om voor de toekomst voorzieningen te treffen, die de positie der kabinetten eenige stabiliteit zouden kunnen ver schaffen. Een goede gedachte. Men weet, ho® 'n Frankrijk het parlement opper machtig is. Het kan naar welgevallen kabinetten omver kegelen. De regeering heeft niet, als bij ons b.v., het recht, zon der meer ontbinding van het parlement aan het staatshoofd te adviseeren en is daardoor als t ware aan handen en door H. BINDLOSS. 81}. De les van al die jaren, zoowel van de vele slechte als van dit eene goede was, dat een mensch bij zij nastreven ais hij wil slagen een andere kracht boven de zijne tot hulp noodig heeft, en terwijl hij daar in de schemering te midden van zijn koren stond, be greep hij, wel vaag, maar toch als iets dat hij, heiden die hij was, als waar heid voelde, dat er aan de schijnbaar chaotische levenskansen een onveran derlijk schema van recht en billijkheiü ten grondslag lag, waaraan de aanma tigende mensch, die zichzelf den ai- leenheerscher zou achten, te zijner tijd leergeld voor het verkrijgen van een bescheidener levensopvatting zou moe ten betalen. Berouw hebben of in ver zet komen hielp niets, beide waren 't slechts futiele, energie-verkwistende gevoelens, het eenige was Silverdale verlaten voordat de vergelding voor hem ging beginnen. Hij had verkeerd ge daan en al had hij getracht zijn fout zooveel mogelijk te herstellen, zijn straf zou hij overal moeten meedragen. Toen Witham dien avond thuis kwam voeten gebonden. De kwade gevolgen van zoo'n toestand hebben zich de laat ste jaren duidelijk geopenbaard. Hieruit vooral is het partij-politieke gedoe voortgekomen. Men had gehoopt, dat het Doumergue zou lukken, zijn plannen door te zetten. Het is- hem niet gelukt. De radicale ministers wilden hem niet op dezen weg volgen, of tenminste maar een klein eindje. Terecht stelde Dou mergue de eisch van: alles of niets. Het is op het niets uitgedraaid. Met de radi cale ministers ontviel hem den steun van de grootste partij. Aanbieden van het ontslag was logisch. Waar gaat het nu heen? Men kan daaromtrent slechts sombere gedachten koesteren. Het kwaad zal" nog verder voortwoekeren. De irem, die negen maanden voortreffelijk werkte, is weer teruggevallen. We vreezen, dat Frank rijk in de naaste toekomst zorgelijke dingen zal beleven. De tegenstellingen zullen zich opnieuw toespitsen. Er is nu niets meer, dat de verhitting der gemoe deren kan tegenhouden. Een herhaling van de Februari-gruwelen in afzienba- ren tijd? Het zou waarachtig geen won der zijn. Ook op de internationale politiek zal deze crisis haar terugslag hebben. Een stabiele regeering in Frankrijk zou op 't oogenblik van 't grootste belang zijn. Er is heel veel werk aan den winkel, dat deelneming van mannen met gezag eischt (de Fransch-Italiaansche toena dering b.v.). Wat zal daarvan terecht ko men met Fransche ministers die elk oogenblik komen en gaan? Men heeft gezien, hoeveel Barthou kon bereiken, niet in de 'laatste plaats door het feit, dat men vertrouwen in zijn aanblijven stelde. Dat kan nu voor geen enkelen van zijn opvolgers meer gelden. Het is een beroerde zaak. 1 SO«n ÓOc* p«f> doos NecLeniondsch fobPituuA (Ingez. Med.) HET MYSTERIE VAN WOLVEGA, De brandstoflooze motor loopt op samengeperste lucht. Wij hebben Zaterdag j.l.melding ge maakt van een sensationeele uitvinding, die door den 22-jarigen J. Wardenier uit Wolvega gedaan zou zijn: een brandstof looze motor met wonderbaarlijke capa citeiten. Er is nog altijd heel veel over de zaak te doen, maar men verneemt niet, hoe de vork nu werkelijk aan den steel zit. In het Friesche dorp zelf schijnt men zich intusschen al lucht- kasteelen te bouwen. Men spreekt van een goudkoorts die zich van dit deel der noodlijdende gem,eente Weststelling werf (waaronder Wolvega ressorteert) heeft meester gemaakt; van de midden standers en hotelhouders die van herle ving van hun zaken droomen; van de veeboertjes die er ook al vol van zijn en langer dan hun vrouwen lief is in de café's plakken om over het wonder te boomen en er nog eentje te nemen; van het omineuze getal 13 dat voorkomt in de cijfers van 13 millioen kapitaal dat door twee baronnen aan de onderneming is toegezegd en van 13.000 arbeiders die er werk in zouden vinden Maar met dat al, geen mensch weet, of men hier nu werkelijk met een serieu ze zaak te doen heeft dan wel, met een „uitvinding" zooals er al zooveel zijn geweest: van die dingen, die op niets uitdraaien. viel het hem op, hoe somber en ver laten de hoeve er uitzag met al haar vensters donker en niemand op 't erf voor het huis; maar toen hij de ach terdeur binnenging wenkte zijn kok hem. „Er zit binnen een man op u te wachten", kondigde hij aan. „Geen vriendschappelijk bezoek, zou je zeg gen, te oordeelen naar zijn manier van kijken." Witham knikte even en liep door; met een soort van grimmige verbazing vroeg hij zich af, of Courthorne nu werkelijk voor den derden keer terug gekomen zou zijn. Hij voelde zich juist in een stemming om hem eens duchtig de waarheid te zeggen; misschen had dit bezoek dus ook zijn goeden kant. Maar dadelijk bij zijn binnenkomen zag Witham, dat zijn bezoeker niet Courthorne was; het groote, massieve lichaam, dat bij zijn verschijnen van; den stoel bij de tafel oprees, leek in niets op de slanke figuur van zijn dub belganger. „Ik weet niet met wien ik het ge noegen heb maar als u even wacbt, zal ik licht halen", zeide hij. „Als ik u was, zou ik geen moeite doen", gaf de ander ten antwoord. „We kunnen even goed praten, al is het donker en het laatste bedriif zal zich wel buiten afsoelen. Ik kan niet zeg gen, dat u makkelijk te vinden geweest bent, Mr. Guyler." Wat is van dien geheimzinnigen mo tor, die ergens in een garage in Zwolle moet staan en alleen te bezichtigen is voor hen die dure eeden zweren dat zij er niets van zullen verklappen de ge heimzinnige beweegkracht Eerst heette het, dat hij op samenge perste lucht liep. Daarna werd dit posi tief tegengesproken. Nu bevat het Volk een interview met den heer Wardenier, waarbij deze heeft medegedeeld, dat zijn uitvinding wel degelijk op de aanwen ding van samengeperste lucht berust.. Op de vraag, of hij technische inlich tingen wenschte te verstrekken, ant woordde de 22-jarige uitvinder aanvan kelijk ontkennend. Eerst toen hem er op werd gewezen, dat hij hierdoor de sen sationeele berichten den kop in zou drukken, ging hij er schoorvoetend toe over: „Mijn brandstoflooze motor" aldus Wardenier, „berust op het volgende principe: Een groote hoeveelheid lucht wordt samengeperst in een ketel. Dit geschiedt door middel van een gewonen motor en gaat aan het eigenlijke functi- onneeren van mijn brandstofloozen mo tor dus vooraf. De samengeperste lucht wordt naar mijn motor geperst, die een aantal cylinders bevat, waarvan de helft der zuigers naar boven en de andere helft naar beneden werken, net als bij een gewonen motor. Eveneens als bij 'n gewonen motor brengt de excentriek schijf de draaiende beweging tot stand „Het groote verschil is echter, dat de lucht na den cylinder gepasseerd te zijn, naar een luchtledige kamer wordt ge voerd, die luchtledig blijft, doordat door middel van een zijdelingschen drukcom- pressor met tegendruk, lucht weer naar het reservoir gevoerd wordt vanwaar zij eerst is gekomen. Er heeft dus een voortdurende circulatie plaats van het reservoir met gecomprimeerde lucht naar den motor en via de luchtkamer weer naar het reservoir. Hoe dit tech nisch precies in zijn werk gaat, mag ik u niet zeggen. U zou 't het beste kunnen vergelijken met een waterslang, waar mee u de tuin besproeit en waar zes atmosfeer bijvoorbeeld op staat. <Met uw vinger kunt u natuurlijk den druk niet overwinnen, doch met een kraan, die een zijdelingschen druk op het wa ter uitoefent, houdt u den waterstroom tegen". Tot zoover de heer Wardenier. De N. R. Crt. herinnert er aan, dat samengeperste lucht reeds als beweeg kracht voor locomotieven wordt ge bruikt. Zij treedt dan in de plaats van stoom. De reservoirs met deze samen geperste lucht worden gevuld op pos ten, voorzien van persmachines. Om streeks 1890 werd het systemm reeds toegepast op den tramweg ParijsVer sailles. Ook in Parijs zelf vond het toe passing. Het is nog altijd het systeem voor de kleine spoorwegen in de mij nen, waar vuur gevaar oplevert en men van deze beweegkracht het voordeed heeft, dat er frissche lucht vrij komt en geen stoom of verbrandingsgas. Iets bij zonders en wonderbaarlijks is er aan deze machines niet. Maar dat zegt na tuurlijk nog niets ten aanzien van het mysterie van Wolvega. Het 100-jarig bestaan van de Kerk te Westkapelle. Het „Westkapelsche dameskoor" en de Christ- gem. zangvereeniging „Loott den Heere" zullen Woensdag 14 Nov. een' uitvoering geven in de Nieuwe kerk alhier, ter gelegenheid van het honderd jarig bestaan van de N.-H. kerk te West- kapelle. Een Middelburgsch damescomi té steunt deze uitvoering. Een orgel comité te Westkapeiie „En naar uw woorden te oordeelen, bent u ten slotte nog bij den verkeerde aangeland", antwoordde Witham droog. De man begon spottend te lachen. „Dacht ik wel, dat je 't over dien boeg gooien zou, maar mij bluf je daar niet mee, verbeeldt je dat maar niet. Maar laten we niet langer liggen te kletsen, kerel, ik ben hier gekomen om je voor het gooien van die karaf met half om half op je. te geven: dat andere is begrijpelijk, daar hou ik mïm mond g.if "- /spam». tracht de som gelds bij een te brengen, welke nog ontbreekt om een nieuw orgel aan te schaffen. over. Witham was zoo verbaasd, dat hij stokstijf bij de deur staan bleef. En blijkbaar ondervond de man iets van de gewaarwordingen van zijn tegen stander, want zonder zijn dreigement te volvoeren leunde hij besluiteloos tegen de tafel. Maar toen Witham begon te spreken, maakte hij door zijn Engelsch accent, hetzelfde van Courthorne, alle wantrouwen weer wakker. ,',Voor zoover ik me herinneren kan, heb ik nooit in mijn leven het buiten gewoon twijfelachtige genoegen gehad, u te ontmoeten," zeide hij. „En zeer zeker heb ik nooit een karaf of zoo iets dergelijks naar uw hoofd gegooid, ofschoon ik me wel zou kunnen begrij pen, dat iemand een "soortgelijke aan vechting ten opzichte van u zou kunnen krijgen." - De man richtte zich uit zijn half zittende houding op en kwam op Wit- RAAD VAN DOMBURG. Bij een inkomen van f 800 moet schoolgeld worden betaald. Vermindering van pacht. De begrooting goedgekeurd. Op centen pers. bel. verhoogd vin 50 op 80. Er zal een steun regeling komen. DOMBURG. Woensdag vergaderde de Raad voltallig onder voorzitterschap van burgemeester L, J. van Voorthuysen. Besloten werd om ontheffing te vragen van de verplichting tot het geven van onderwijs in lichamelijke oefening aan de o.i- school. Eene wijziging in de ver ordening op de heffing van schoolgeld waarbij o.a. het minimumbedrag van in komen waarvan schoolgeld betaald moet worden, werd teruggebracht van f 1000 op f 800, werd aangenomen. Op verzoek van verschillende pachters van ge- meenlelanderijen werden de volgende verlagingen van pacht goedgekeurd, voor bouwland bij pachten van f 51 tot en met f 60 per gemet 10 pet., voor pacht van f 61 en hooger 15 pet.; voor weiland bij pacht t/m, f 50. 10 pet., van f 51 t/m f 60: 15 pet., van f 61 tot en met f 70: 20 pet., van f 71 en hooger 25 pet-; voor tuin grond, tot f 45: 10 pet., van f 46 tot en met f 55: 15 pet,, van f 56 tot en met f 65: 20 pet., van f 66 tot en met f 75: 25 pet., van f 76 en hooger 30 pet. Van den heer J. de Jonge was een verzoek ingekomen om verlaging van huishuur. De heer G e 1 d o f meende, dat om verschillende reden verlaging kon worden gegeven. De heer De Vis ser stelde voor B. en W. te verzoeken met den heer De Jonge in overleg te treden, om dit huis eventueel te ver- koopen. De V o o r z, zeide, dat de huur indertijd is vastgesteld naar de huur waarde volgens de personeele belasting en dat waar deze huurwaarde niet ge wijzigd is, er geen reden is om tot ver- laging van den huurprijs over te gaan. Besloten werd, de huur niet te verlagen. De begrooting van het B. A. werd op een bedrag van 2583 in ontvang en uit gaaf goedgekeurd, nadat de heer G e 1- d o f in overweging had gegeven, de sub sidie van 1200 te brengen op f 2000, waaraan echter niet voldaan werd. De begrooting van het Waterleidingbedrijf werd vastgesteld in ontvang en uitgaaf gewone dienst op 12478, kapitaaldienst 2267. Overgegaan werd daarna tot de behandeling der gemeentebegrooting voor 1935. De v o o r z. gaf een algemee- ne toelichting, waarbij hij een overzicht gaf van de gewijzigde mogelijkheden van belastingheffing en de groote be dragen, die thans door het Rijk aan de gemeentelijke belastingopbrengsten wor den onttrokken. De heer De Visser wijdde een uitvoerige beschouwing aan de verschillende tusschen deze en vroe gere begrootingen en kwam tot de con clusie, dat de gemeentelijke wagen zwaarder belast wordt. Hij gaf ten slotte in dichtvorm nog een overzicht van de opmerkingen, waartoe deze begrooting hem aanleiding gaf. De heer G e 1 d o f zeide niet blind te zijn voor de groote moeilijkheden waarvoor B. en W. kwa men te staan bij het samenstellen van deze begrooting, waar het rijk de ge meente zoo aan banden legt. Hij meen de echter dat B. en W. de post werk verschaffing nog te veel als sluitpost gebruiken en door hun voorstellen voor het invoeren van een steunregeling hen die thans reeds aan den rand van on dervoeding staan nog weer willen kor ten. Hij gaf verder verschillende alge- meene beschouwingen over verschillen de door hem gewenschte veranderingen. De V o o r z antwoordde dat zijne be wering dat de werkloozen in Domburg aan den rand van ondervoeding stonden overdreven was te noemen en dat ver schillende, door den heer Geldof voor gestelde verbeteringen thans niet of nog niet mogelijk waren. Wethouder Brand zeide naar aanleiding van de beschou wingen van den heer Geldof, dat veel maatregelen die B. en W, moesten voor stellen ook hun sympathie niet hadden, maar dat zij daartoe door de omstan digheden wel gedwongen waren. Ook de bewering dat thans minder voor de werkloozen gedaan wordt, werd z.i. door de cijfers gelogenstraft. Een voorstel van den heer G e 1 d o f om de gratificatie voor den rijksveld wachter te schrappen, werd met op één na algemeene stemmen, die van den voorsteller verworpen. De heer D e P a g t e r meende in den post brand- kranen eene verkapte subsidie te zien aan het waterleidingbedrijf, waarop wet houder E 1 o u t antwoordde, dat deze post toch zeer zeker onder „brandweer" behoort. Besloten werd nog lantaarns bij te plaatsen in Weverijstraat, Heeren straat en Noordweg en, voor de zomer maanden, bij den opgang van het Strand- hotel. De heer De Pagter meende, dat het loon van den gemeentewerkman te hoog was; ook de heer Jan se was van dezelfde meening, ook in verband met de loonen aan anderen uitbetaald. De heer G e 1 d o f vond het onge- wenscht, om loonen met elkander te ver gelijken. Worden deze verlaagd, dan moet dat over de geheele lijn worden gedaan en niet bij een enkele. De heer De Pagter stelde voor het week loon te brengen op 15 en dus te ver minderen met 4, welk voorstel werd verworpen met 5 tegen 2 stemmen, die van de heeren De Pagter en Janse. Be sloten werd met 5 tegen 2 stemmen, die van de heeren Geldof en De Pagter, de bijdrage voor schoolreisjes voor kinde ren der lagere scholen gelijk over de twee scholen te verdeelen. Het vervolg onderwijs, waarvoor zich 8 kinderen hadden opgegeven, zal nog gegeven worden. De heeren De Pagter en De Visser verklaarden zich voor schrapping van dezen post. Een uitvoerige discussie ontspon zich daarna over de subsidie aan de muziek- vereeniging. De heer G e 1 d o f meende, dat te veel wordt afgeschreven en de subsidie gehalveerd kan worden. De heer De Pagter wilde dezen post en die der openbare feesten geheel schrappen. De heer De Visser zag in eene beslissing, die de vereeniging kort geleden genomen had, aanleiding om zich tegen deze subsidie te verkla ren. De V o o r z. stelde het nut van deze vereeniging en het goede werk dat (Ingez. Med.). ham af; bij het doorloopen van de ka mer teekende zich zijn lichaam een oogenblik lang als een groote dreigende figuur tegen den iets lichteren achter hoek van het raam achter hem af. „Schei maar uit, dat 's voor mij ge noeg!" zeide hij. „Waar deugen jullie verd..|.. Engelschen eigenlijk voor, dat is wat ik me steeds afvraag eerst eet je je zat en laat andere menschen voor je werken, en als 't te bar wordt, wordt je door de kerels, die ten minste nog iets waard zijn, er uit gesmakt! Maar God-beware-me, waarom verzui pen ze jullie niet liever, in plaats van ons met jullie en jullie lamlendigheid op te knappen? Maar komaan, ik ben nou ten minste in de gelegenheid om te doen, waar ik al jaren lang op b^b zitten vlassen een van jullie kerels eris het bewijs gegeven, dat jullie met de vrouwen hier je handen thuis moet houden." „Van de bedoeling van die prachtige toespraak snap ik niets", zeide Witham nog steeds verwonderd. Doet u niet beter met morgen terug te komen, dan is uw hoofd allicht wat helderder." „Vooruit naar buiten", zeide de man opeens fel. „Hier hebben we geen ruimte. Wat niet! Je zin zal ie heb ben, ongeluk dat je bent, leelijke be drieger, vrouwengek!" „Dank je", antwoordde Witham nu ook driftig en toen de ander op hem afsprong, bukte hij zich even en sloeg zijn armen, onder de okselholten door, om het lichaam van den ander Jieen, Een oogenblik was hij misselijk en duizelig, want door zijn taktiek ha.d hij niet aan afweren gedacht en de eerste slag van zijn tegenstander was raak geweest. Maar hij had zich voorgeno men, nu vechten onvermijdelijk bleek, om de kloppartij zoo vlug mogelijk te doen afloopen. Zijn gespierde armen sloten zich als stalen klemmen om ren romp van den grooten man heen en een paar seconden later smakten ze tegen de tafel. Als een onhoudbaren druk voelde de Amerikaan den rand in zijn lendenen, hijgend sloot hij de oogen het volgende oogenblik werd zijn lichaam achterover gebogen, en hoorde hij een heesche stem zeggen: „Als je dien voet niet thuis houdt, gaat je dijbeen d'r aan. Stil, zeg ik je! Kom asjeblieft er in, Tom. De deur ging open en een. man met een brandende lamp kwam de kamer in. Toen hij de zonderlinge groep op de tafel zag, zette hij de lamp vlug» neer en keerde zich met een verheugd ge zicht om. „Net op tijd, om de laatste ronde te zien." „Neen, net op> tijd om dezen heer met behulp van mij uit te laten. Druk zijn armen achter zijn rug tegen elkaar, dan kan hij je niets doen." (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1934 | | pagina 5