DE VREEMDELING VAN SILVERDALE KRONIEK van den DAG. TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRT.) VAN ZATEKDAU u uliud&ü 1 m Mensch en Maatschappij in Nederland en Indië. FINANCIEEL ECONOMISCH WÈEKOVERZICHT. HU. uui. .idd, iroor izen irie- INE, A.s. dag, [eer aat, SEL [idd. nip- itels r v. 1ST om. ïuis Tel. oes. oer, De strijd in de kerk in Duitsch- land. Begrijpelijke aarzeling van Hitier. Men heeft gees ten opgeroepen, die zich nie^t meer laten bezweren, Heit anti-semitisme blijft ook een groot gevaar vormen. De binnenlandsche toestand van het Derde Rijk trekt den laatsten tijd weer sterk de aandacht door den strijd in de Evangelische kerk. Een dag of wat ge leden heeft men kunnen lezen, hoe de oppositie besloten heeft zich af te schei den en een afzonderlijk, van den staat onafhankelijk kerkgenootschap te stich ten. Tot dusver werd nog geen melding gemaakt van tegenmaatregelen van re- geeringswege. Dat is nogal merkwaar dig, al loopt het parallel met het ver schijnsel, dat de beëediging van de evan gelische bisschoppen, die zich lieten ge lijkschakelen, opnieuw is uitgesteld. Donderdag had die beëediging door Hitier zullen plaats vinden. Maar de Leider kreeg, naar 't gerucht wil, net voor dien tijd kiespijn en dus moest 't overgaan De Duitsche regeering schijnt te aar zelen, schijnt 't niet aan te durven het verzet van de oppositie nu maar eens voor goed neer te trappen. Zij heeft er varen, hoe hardnekkig dat verzet is. Blijkbaar ziet ze de gevaren van al te drastische maatregelen in. Breede pro- testantsche kringen willen hun geloofs leven nu eenmaal niet onder curateele van den staat brengen. Het is duidelijk, dat daar in wezen niet veel tegen te doen valt. De mensch is in niets hard nekkiger dan in geloofskwesties. Phi lips II van Spanje heeft daaromtrent in de Nederlanden eenige ervaring opge daan. Hitier en zijn helpers kunnen zich deze historie ten nutte maken, door te gaan beseffen, dat uiterlijk ver zet te breken valt (tijdelijk dan), maar de geest niet. Voor de ontwikkeling van het Derde Rijk is deze zaak van groot belang. De nationaal-socialistische leiders zelf den ken er heel verschillend over. De eenen willen de hardste maatregelen; de anderen voelen meer voor toege ven. Zoodoende zal elke beslissing-in den een of anderen vorm als een splijt zwam gaan werken. Of men kweekt stil en gevaarlijk verzet bij een onder drukte evangelische oppositie, of men vormt twee kampen in eigen rijen. De aarzeling van Hitler is daarom zeer goed te begrijpen. De regeering heeft dit natuurliik ge heel en al aan zichzelf te wijten. Ze had moeten voorzien, dat ze zich op glibberige paden zou begeven, door zich met het geloofsleven te bemoeien en er dan af moeten blijven. De geesten, die eenmaal waren opgeroepen, schij nen zoon onthouding echter niet te hebben toegestaan. Wellicht dient men 't geheele geval dus te beschouwen als een noodzakelijk kwaad van het natio- naal-socialisme. Evenals het anti-semi tisme een noodzakelijk kwaad is geble ken. Toen men er eenmaal mee bezig was, ontdekte men, hoezeer men zich zelf er schade door toebracht. Maar toen was het te laat. Ook over het anti-semitisme is het laatste woord nog niet gezegd. Daar zit Hitier evenzeer mee opgescheept als met den strijd in de Evangelische kerk (en met het conflict met Rome, dat nog evenmin dichter bij een oplossing is ge bracht). AI moge het juist zijn, dat in de behandeling der Joden in Duitsch- land sinds den beruchten boycot-Zon dag van 1 April 1933 een zekere nei ging tot matigheid te erkennen valt, zoodat in verschillende beroepen het percentage der Joden nog ver boven de 1 pet. uitgaat en hier en daar zelfs 35 tot 40 pet. bedraagt; al moge het juist ziin, dat Joden in groote concerns nog leidende posities innemen, vele wa renhuizen no<J onder Joodsche aanvoe ring floteeren en in de groote steden Joodsche winkels en firma's nog weinig van een nationalen boycot bemerken; een feit is toch, dat de antisemitische strooming voortgaat, en dat het voor vele Joden in Duitschland een zware beproeving beteekent, het leven voort te zetten. Tenminste voor die Joden, die over meer karakter dan plooibaar heid beschikken. En nog erger is het lot der joodsche kinderen, die zich vooral in kleine steden en op het plat teland als uitgestootenen voelen, die weten, dat zij geen openbaar ambt meer zullen bekleeden en die op de scholen als zwarte schapen behandeld worden, op uitsluitend-Joodsch verkeer aange wezen zijn en tenslotte moeten af wachten, of het programmapunt der Hitlerpartij, dat de Joden als staatsbur gers schrappen wil, uiteindelijk toch nog zal worden doorgevoerd. Zoo ziet de Joodsche kwestie in het Derde Rijk en ongeveer uit: Een gema tigde houding bij de hoogste regeerings- instanties, scherp antisemitisme in la gere kringen der partij, in het bijzonder bij de groep in Neurenberg rondom gouwleider Streicher en zijn weekblad „Der Stürmed" (dat voor het nationaal- socialisme een zware belasting betee kent!) Het hoeft niet opnieuw betoogt, hoe zeer het anti-semitisme het aanzien van het Derde Dijk in 't buitenland schade heeft gedaan en nog voortdurend doet. Daar schuilt tenslotte een gevaar in, dat niet minder groot is dan het gevaar van den strijd in de Evangelische kerk. f door H. BINDLOSS. 70. 1 i',"r Door het licht-ironische van zijn laatste woorden begreep ze, dat hij het masker weer voor had gedaan, daarom begon ze bijna bruusk over iets anders. „Ik ben bang, dat je nog niet sterk genoeg bent, om morgen al te gaan' zei de ze, „maar als je 't toch doet, zou je er dan geen kans toe zien, om Al freton te helpen? Ik geloof, dat hij gespeculeerd heeft de laatste paar weken ziet hij er ongelooflijk slecht uit." Witham keek haar aan. ,,'t Schijnt wel, of ze met al hun moeilijkheden bij jou komen." Maud begon te lachen. „Dat is nog niet zoo verkeerd van ze gedacht gezien het feit, dat ik ze weer aan jou overdraag. Als een warm rood steeg Witham 't bloed naar het hoofd en toen hij begon te spreken, was zijn stem opeens heesch. „Weet je wel, dat ik niets beters van 't leven zou willen vragen, dan alle zorgen en alle moeilijkheden van je schouders te nemen?" Maud begon even te lachen. „Maar daar gaat het nu niet om, dus kan het gevoegelijk buiten bespreking blijven. Witham stond op; zoo stijf ineen geklemd, dat de knokkels zich wit af- teekenden, hing zijn linkerhand langs .zijn zijde neer. Toen keerde hij zich om en staarde het raam uit, naar de prairie, waarboven de lucht hing cel XVII. Een herinnering aan de com munistische onlusten in Indië in 1926 en 1927 De opstand te Siloengkang en omstreken Een gruwelijke moordpartij Binnen vier dagen was de overheid den toestand mees ter. III. Diep in het binnenland van Sumatra's Westkust ligt het dorp Siloenkang, be kend om de fraaie weefsels, die er door de Minangkabausche vrouwen op primitieve weefgetouwen vervaardigd worden. Er is weinig landbouw in deze streek en de bevolking leeft er hoofd zakelijk van hetgeen met de weefindu strie verdiend wordt. Dag in dag uit ratelen er de lange, zwaargeladen kolentreinen van Sawah- loento, het centrum van de Ombllin- steenkolenmijnen, voorbij, op weg naar Emmahaven, de haven van Padang. Siloengkang stond bekend als een communistisch broeinest. De mannelij trillen van hitte. Maar hoe schijnbaar rustig hij daar ook stond, zijn houding was te strak om natuurlijk te zijn en toen hij na een paar oogenblikken zijn hoofd weer naar haar toekeerde, had zijn ge zicht opeens een vermoeiden, zorge- lijken trek gekregen, Natuurlijk, je hebt gelijk", antwoord de hij heel rustig. „Mijn eenige excuus is, dat ik heel ziek geweest ben en daardoor misschien nu nog iets oneven wichtigs gehouden heb. Dat geeft dik wijls aanleiding tot de meest zonderlin ge gezegden, ofschoon mijn woorden van zooeven in dit geval werkelijk ge meend waren. Is Colonel (Barrington nog steeds in Winnipeg?" „Ja", antwoordde Maud heel ge woon, ofschoon ze door zijn plotse linge verandering van taktiek in wer kelijkheid een weinig geprikkeld was, „en eigenlijk maak ik me heel erg ongerust over hem. Hij heeft graan op latere levering gekocht en in zijn brief van gisteren schreef hij, dat hij nog niet gekocht had. O ja, dat is waar, Alfre- ton gaat morgen ook, die zou jou dan mee kunnen nemen." Hiermee was de zaak afgeloopen. Nog een poosje spraken ze zoo gewoon mo gelijk over allerlei dingen door, maar toch was het voor beiden een opluch ting, toen het binnenkomen van miss Barrington een einde aan de spanning maakte. Na een kwartier ging Witham naar zijn kamer, en door een toevalligen samenloop van omstandigheden kreeg hij Maud voordat hij den volgenden morgen met Alfreton wegging, niet meer te zien. Toen ze Silverdale ongeveer een mijl achter zich hadden liggen, begon het pad vrij sterk te dalen. Tusschen afge ke bevolking, die naar alle windstre ken uitzwermt, om de geweven stoffen aan den man te brengen, kwam met al lerlei ontevreden elementen in aanra king, die hun van het „alleenzalig ma kend" communisme vertelden. Het was de overheid wel opgevallen, dat tegen het einde van 1926 zoovele Siloengkangers, die soms maandenlang van huis zijn, naar hun woonplaats te rug keerden, doch het vermoeden, dat er iets bijzonders op til was, schijnt zij niet te hebben gehad. Vandaar ook, dat er noch een politioneele, noch een militaire macht ter plaatse aanwezig; was, toen de opstand uitbrak. In den Nieuwjaarsnacht van 1927 werd in Siloengkang en ook in andere plaatsen in de omgeving het sein tot den opstand gegeven. Te Siloengkang, waar het dorpshoofd i een paar dagen tevoren door zijn neef, een der communistische voormannen, i was doodgeschoten, hadden de opstan- j delingen dien nacht vrij spel. Gruwelijk zijn zij te werk gegaan. Ieder I die niet sympathiseerde met den op- stand, werd vermoord. Een bende drong de woning van een Europeeschen werkbaas van de Bur gerlijke Openbare Werken, Leurs ge- heeten, binnen, van wien men de sleutel i van de dynamietbergplaats verlangde, en toen hieraan niet kon worden vol daan, werd de man op w'reede wijze in tegenwoordigheid van z'n vrouw en kinderen, vermoord. Typeerend voor de mentaliteit der opstandelingen was wel de moord op een inlandsch onderwijzer, die, naar later voor de rechtbank werd verklaard, om het leven werd gebracht, omdat hij de gewoonte had 's avonds viool te spelen, ten tijde, dat de communisten zich "t hoofd braken over de voorbe reiding van den opstand. Onder zijn moordenaars bevonden zich personen, met wie hij geregeld vriendschappelijken omgang had gehad. Terwijl de opstand te Siloengkang in vollen gang was, trok een bende, ge wapend met klewangs en revolvers naar het in de buurt gelegen mijnstad je Sawahloento, met de bedoeling "deze plaats te overrompelen, de Europee sche bestuursambtenaren en het Euro- peesche mijnpersoneel te vermoorden, de gevangenissen, waarin de in de mij nen te werk gestelde dwangarbeiders zijn ondergebracht, te openen, en met de bevrijde gevangenen zich van het gezag meester te maken. Deze poging werd echter verijdeld door de te Moeara Kelaban, een plaats je tusschen Siloengkang en Sawahloen to, gelegerde veldpolitie. Met achter lating van enkele dooden trokken de opstandelingen terug. Dienzelfden nacht kwam de politie nog in botsing met eenige benden op standelingen, uit andere omliggende plaatsen afkomstig, die eveneens een poging wilden doen om Sawahloento binnen te vallen. Alle aanvallen werden door de po litie afgeslagen. Tegen het aanbreken van den dag, toen het gevaar voor Sawahloento voorloopig geweken was en de bew'a- king afdoende geregeld, trok een poli tiemacht onder aanvoering van den as sistent-resident van Sawahloento langs de spoorbaan in de richting van Siloeng kang. Op ongeveer 300 m afstand van het station Siloengkang kreeg men 'n groep van circa 50 personen in het knotte en vergroeide wilgen en berken door, liep het naar de houten brug, die de rivier op een plaats, waar de oevers elkaar vrij dicht naderden, overspande. Toen de wagen over de brug reed keek Witham nadenkend naar het kronke lende pad tegen de helling aan de an dere zijde op. „Eigenlijk is het .hierlangs een heel stuk om", zeide hij. „Op eiken rit naar het station scheelt het minstens zes mijl, en een werkeliik zwaar geladen kar zou onmogelijk tegen die helling daar opgetrokken kunnen worden." De jonge man naast hem knikte. „Ja, met die rivier is het altijd een gezanik geweest. Met oogsten bijvoorbeeld. Of we moeten de wagens heel licht laden en dan weer afladen, waarvoor we dan nog eens moeten terugkomen en daarbij houdt één man het tillen van vier- schepel zakken niet lang uit of we moeten een extra man en paard hier stationeeren, tot we met het binnen halen klaar zijn." Witham begon te lachen. „En heb je wel eens uitgerekend, hoeveel al die kleine dingen den prijs van je koren opdrijven?" „Dat zou ons toch niets geven dit is de eenige, bruikbare weg'", ant woordde Alfreton. „Vlak tegenover Silverdale is het ravijn veel te smal de helling is daar zoo steil, dat het ertegen op klimmen voor jezelf al bijna een onmogelijkheid is." „Dat moet ik zien, rijd er eens even heen", zeide Witham. „Maar ga eerst even in Rushford aan om een kluwen touw." Een half uur later hield de wagen tas schen de berken. d<e boven langs het ravijn groeiden, stil. De hellingen waren her even steil als bij een Irein-inzm- oog, die op het perron stonden of za ten, met manden koopwaar bij zich, zoo den indruk wekkend, dat zij koop lieden waren, die de aankomst van den eersten trein afwachtten. Op een afstand van 'eenige tientallen meters* werden deze personen aangeroepen om één voor één naderbij te komen. Toen de eerste met opgestoken handen voor uit trad kwam de assistent-resident met zijn politiemannen naderbij om hem te fouilleeren. Op dat moment sprongen uit de menigte op het perron een aan tal in het zwartgekleede en met roode sjerpen getooide lieden naar voren en haalden de onder hun kleeren verbor gen klewangs te voorschijn. In het ge vecht, dat volgde, werden van de aan vallers er 7 neergeschoten, 4 gewond 21 man gevangen genomen, terwijl de rest vluchtte. Dien dag moesten nog herhaaldelijk aanvallen van opstandelingen afgesla gen worden. De opstandelingen trachtten vooral 't treinverkeer met Sawahloento in de war te sturen en te belemmeren. Op sommige punten van de spoorbaan wer den de rails opgebroken, soms over 'n lengte van 500 m, en de rails met buf fers een eind de sawahs ingesleept. In het heuvelterrein en in het struik gewas langs de spoorbaan hadden de opstandelingen zich verscholen en be schoten de passeerende treinen. Een bende deed een aanval op een geblin- deerden trein, die onder bewaking van militairen stond. Dit bekwam den opstandelingen, die dit blijkbaar niet vermoed hadden, slecht, want plotseling openden de mi litairen het vuur op de aanvallers, van wie er verscheidenen werden neerge legd. De rest vluchtte naar het dicht begroeide heuvedterrein. Doordat in de eerste- twee dagen van den opstand het treinverkeer gestoord was, geschiedde het vervoer van mili taire troepen naar het opstandsgebied met auto's langs een omweg. Het eerste troepentransport, dat op weg was naar Sawahloento, heeft het in den avond van 2 Januari 1927 zwaar te verant woorden gehad. Gedurende dezen zwa- ren tocht werden de militaire auto's herhaaldelijk door communistische ben den aangevallen, waarbij de 1ste luite nant Simons suneuvelde. Zelfs werden de militaire auto's vanuit passeerende auto's niet opstandelingen beschoten.; Op 4 Januari was de overheid den toestand vrijwel meester. Velen der op standelingen waren naar de bosschen in de omgeving gevlucht, doch zij keer den eenige dagen later naar hun kam pongs terug, waar zij werden gearres teerd. Toch duurde het nog geruimen tijd alvorens deze streek van oproerige elementen gezuiverd was. Ook op ande re plaatsen in het gewest was de toe stand een oogenblik gespannen, doch door een krachtdadig ingrijpen van de autoriteiten kon het verzet in den kiem gesmoord worden. Als gevolg van de communistische on lusten werden in geheel Ned. Indië in totaal 13000 personen gearresteerd, van wie bijna de helft eenigen tijd later weer in vrijheid werd gesteld. De be rechting van diverse communistenzaken heeft maanden in beslag genomen. Een aantal gevangenen werd naar "Boven- Digoel in Nieuw-Guinea verbannen. En kelen, die zich aan moord hadden schul dig gemaakt, zijn ter dood veroordeeld en opgehangen. J. K. Mesu. king en ook was de afstand van rand tot rand hier opvallend gering. Een paar minuten bleef Witham er zwijgend naar zitten kijken, toen keerde hij zich tel den knecht achter in den wagen en gaf hem het kluwen touw. „Ik zal het eene eind vasthouden neem jij de kluw, Charley, en klim naar beneden", zeide hij. „Als je je schoenen even uittrekt, kom je gemakkelijk aan den overkant het riviertje is hier on diep". „Ik heb er niet veel zin in", antwoord de de man. „Doe het maar", raadde Witham hem kalm. „Mij doet het een genoegen en jouw voeten frisschen er van op. Als je dan aan den anderen kant naar boven geklommen bent, moet je het touw strak aantrekken. De knecht klom genoeglijk-grinnikend van den wagen en Alfreton, die hem als een buitengewoon koppigen en onhan- delbafcen man kende, zat Verwonderd toe te kijken, toen hij zonder verder een woord van protest deed, wat Witham hem gevraagd had. Bij zijn terugkomst toonde hij Witham met een blik van verstandhouding de plaats, waar hij de gevraagde lengte gemerkt had, door er een zwart bandje om te binden- Witham sneed het touw af en stak het eind in zijn zak toen keek hij den verbaasd- kijkenden Alfreton lachend aan. „Een idee van me 't plan moet nog komen", wa,s 't een:ge, wat hij ter ver klaring zeide. Ze reden voort en toen ze in den loop van den volgenden dag Winnipeg be reikten, g:ngen ze recht door naar het kantoor van Graham, den makelaar van Colonel Barrington. Uit de kleine kamer, waar ze verzocht werden enkele minu ten te wachten, hadden ze 'n goed ge- Uiterst geringe handel op de Amsterdamsche beurs. De beleggingsmarkt en het niet erkennen der goudclausule door de gemeente Rotter dam. Op de New-Yorksche beurs heeft de nog slteeds voortdurende onzekerheid omtrent de door de regeering te volgen valuta-politiek zich weerspiegeld in 'n groote terughouding, die mede in de hand gewerkt is door het uitblijven van de voor den herfst verwachte opleving in zaken. Slechts spoorwegfondsen trokken de aandacht door een krachtige koersstijging, op het bericht, dat de wet op de spoorwegpensioenen, die zware lasten op de ondernemingen legt, in strijd met de grondwet is verklaard. Of deze uitspraak, die door het lage ge rechtshof te Washington is gedaan, in hooger beroep zal worden gehandhaafd, moet worden afgewacht. Er bestond ook goede vraag naar luchtvaartaandeelen, op de overweging, dat het succes van de Melbourne-race nieuwe perspectie ven voor de luchtvaart zal kunnen ope nen en in elk geval een krachtige pro paganda voor het luchtvaartverkeer vormt. Aan de Amsterdamsche beurs, waar slechts een enkel Amerikaansch lucht vaartfonds officieel wordt verhandeld, is de Melbourne-race evenmin spoor loos voorbijgegaan. De invloed was hier echter meer van negatieven aard. De belangstelling voor de kranige presta ties van onze vliegers absorbeerde n.l. vrijwel volledig de aandacht, zoodat de zaken op sommige dagen vrijwel ge heel stilstonden, of, voor zoover zij nog waren te constateeren, in een minimum van tijd werden afgedaan. De koersbe- wegingen zijn dan ook binnen opmerke lijk beperkte grenzen gebleven. Het ge brek aan belangstelling, zoowel van het publiek als van de beroepsspeculatie, vindt zijn oorzaak in het ontbreken van nieuwe factoren, die een uitbreiding van den handel zouden kunnen aanmoe digen. Wat de obligaiiemarkt betreft, ziet hec er, na de mislukking van de nieuwe po ging, om het 3Vï pet. rente-type ingang te doen vinden, niet naar uit, alsof bin nenkort met een verdere daling van den rentevoet en een daarmede gepaard gaande verdere stijging van de oude leeningen rekening mag worden gehou den, al blijft de kans hierop nog open voor een verder afliggend tijdstip, wan neer eenmaal de conversie van de nog uitstaande 4XA pet. gemeente- en pro- v:nciale leeningen zich zal hebben vol trokken en wanneer ook de Staat zijn in het vooruitzicht gestelde leenings- transacties zal hebben doorgevoerd. Voor het oogenblik legt de beleggings markt eenige teekenen van vermoeid heid aan den dag en hei is zelfs de vraag, of zij den stroom v%n conversie- leen:ngen, die nog aanhoudend over haar wordt uitgestort, zal kunnen blijven verteren. De oude 4 pet. leeningen Am sterdam, die reeds tot een kleine frac tie beneden pari waren gestegen, zijn teruggeloopen tot 99 pet. en men mag onder deze omstandigheden benieuwd zijn naar het resultaat van de nieuwe conversieleening van f 45.4 millioen, waarop de inschrijving a 99 pet. aan het eind van deze week was opengesteld. Het gebrek aan de beleggingsobjecten zicht op de gang en 't kantoor-lokaal, waar de bed:enden zaten, In de gang was het een druk heen en weer geloop van mannen, die zich door hun kleeding en de ernstige uitdrukking van hun ge zicht als zakenmenschen deden kennen. Sommigen van hen hadden telegrammen of stapeltjes 'documenten in bun hancl1» anderen kwamen met een tasch onder hun arm, maar allen hadden ze een be zorgde, bijna angstige uitdrukking in hun oogen. Op de st eenen trap en in de gang klonken de voetstappen luid op, beneden in de hall heerschte een voort durend stemmengegons; het geheele kantoor leek een bijenkorf. Alfretor. een nerveuse jonge man van even in de twintig, voelde de spanning in de atmos feer, hoorde de verwachting en den angst in de vele stemmen. Witham zat bijna onbewegelijk op zijn stoel; alleen aan zijn oogen, fel grijs-blauw, en zijn bruin gezicht, was iets van de emotie te bespeuren, welke de ongewone stads geluiden, die gedempt naar binnen dron gen, het onophoudelijk heen en weer geloop, het rusteloos rinkelen van een telefoon hier, dan een (telefoon daar, en het suizend gonzen van de beide groote lifts, elk zwaar beladen met gaan de of komende menschen, in hem op wekten. Tot dusver was zijn eenige hoofdtegenstander de natuur geweest; nu stond hij op 't punt, om zijn krachten te gaan meten met de helderste zaken- hobfden in de verschillende beurscen- tra onder het motto „er op of er on der", zou de strijd over de voedsel-voor- z;ening van Europa uitgevochten wor den. (Wordt vervolgd.!

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1934 | | pagina 5