OE VREEMDELING VAN
SILVERDALE
onderwijs.
KRONIEK van den DAG.
BINNENLAND.
Bereidt Uw jus met HONIG's BOUILLONBLOKJES - 6 voor 10 cent
ZEELAND.
DERDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHEIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRT.) VAN ZATERDAG 20 OCTOBER 1934. No. 248.
WÖLPHAARTSDIJK.
De jacht op valuta in Sovjet-
Rusland. Welkom vreem-
deling-met-buitenlandsch-geld.
Vliegers, die niet opgingen.
Er was een tijd, wij ontleenen on
derstaande aan een beschouwing van
onzen Russischen medewerker, dr. Boris
de „schuldigen" werden gestraft.
Intusschen werd de behoefte aan
„valuta" steeds grooter. Toen kwam de
leiding van de Torgsin op dit denkbeeld:
waarom zouden wij de eigenbevolking
weren, indien zij valuta bezit Daar
om werd de volgende regeling getroffen:
de Russen, die in het buitenland familie
leden hadden, konden van deze laatsten
valuta krijgen. De valuta werd hun niet
uitgereikt, maar zij kregen het recht
Raptschinksky - dat de bolsjewiki het Y.oor dat bedrag in de winkels van de
geld geheel wilden afschaffen. Die tijd J°rlsl* goederen te koopen. Wel was
behoort echter reeds lang tot het verle- d*\}n flagrante tegenspraak met de leer
den. Zoodra de oude voorraden waren stellingen van het communisme, met de
opgebruikt en de overheid aan den op- P™«pes, waarop het regime opge-
bouw moest gaan denken, werd de nood- d°uwd ?s doch daar trok de sm
akelijkheid ingezien van het herstel j )et-overheid zich weinig van aan. A s
zij maar valuta bemachtigen kon. Zelfs
van het geldwezen. Dat werd toen een ™aar /amJa Dema^«gen Kon. /.ens
bekenden Russischen financier uit de het felt' dat de menschen, die de valuta
oude school opgedragen, die de zaak op
gezonde basis wist op te bouwen. Had
den de sovjet-regeerders zich aan zijn
principes gehouden, dan beschikte Rus
land nog steeds over een behoorlijke va
luta, den gouden tsjerwonets (10 roebel).
Dit is echter niet gebeurd. De verleiding,
om door allerlei manipulaties met de ei
gen valuta nieuwe „rijkdommen" te
scheppen, was te grpot, en de sovjet-re
geering bezweek. Sindsdien begon de
achteruitgang van den herstelden roebel,
die tegenwoordig slechts een denkbeel
dige waarde heeft.
De daling van de intrinsieke waarde van
den roebel maakte de behoefte aan goed
buitenlandsch geld (in Rusland tegen
woordig kortheidshalve met .valuta" aan
geduid) steeds grooter. Men moest im
mers verschillende producten, machines
enz. iri 't buitenland koopen. Zoo ont
stond de jacht op valuta, die sindsdien
ongekende afmetingen heeft aangeno
men. Om valuta te krijgen opende de
sovjet-regeering de grenzen van het land
voor vreemdelingen, die over voldoende
geldmiddelen beschikken. Terwijl in de
eerste jaren van het bestaan van het
sovjet-regime de vreemdelingen geweerd
werden, begon men ze daarna te lokken.
Er werd zelfs een speciale instelling in
het leven geroepen, de „Intoerist" ge
naamd, die overal in het buitenland toe
risten moet zoeken. De „Intoerist" is uit
gegroeid tot een groote organisatie met
talrijke afdeelingen, vertegenwoordi
gers, agenten enz. Ook Nederland heeft
agenten van die organisatie. Voor die
toeristen het zijn uit den aard der
zaak welgestelde menschen, „kapitalis
ten' dus, dat wil zeggen een soort men
schen, die in Rusland zelf uitgeroeid
worden worden allerlei vermakelijk
heden! georganiseerd, worden speciale
hotels met moderne gemakken, worden
drijfjachten e.d. ingericht.
Ze mbeten daarvoor echter hun eigen
geld. „valuta" dus, meebrengen- In het
begin ging het zoo, dat de vreemdelin
gen hun goede geld tegen roebel^ kon
den inruilen volgens een phantastischen
koers. Later werd eenvoudiger gevon
den hen in staat te stellen in vreemde
valuta te betalen. Om te voorkomen,
dat de buitenlandsche kapitalisten en
weige3felde toeristen in de winkels de
vaak havelooze Russische bevolking ont
moeten, werden voor de vreemdelingen
afzonderlijke winkels ingericht. Daar
konden de vreemdelingen alles krijgen,
wat zij maar wilden, zoowel Russische
als buitenlandsche producten. Zoo ont
stond een stel winkels door de vreem
delingen. Later werden die winkels ver-
eenigd en onder leiding van de organ -
satie „Torgsin" (Handel met buiten
ders) gesteld. Den Rus was de toegang
tot de winkels van de „Torgsin" ten
strengste verboden- Daar de „Torgsin
steeds veel betere waren had dan de
wiinkeJis, die voor de eigen bevolking
bestemd waren, ontstond in Rusland: het
streven, door tusschenkomst van vreem
delingen iets in de winkels van Torgsin
te koopen. Doch in het begin werd dit'
op alle mogelijke wijze tegengegaan en
(Ingez. Med.)
kunnen vertellen, naar 't buitenland *e
laten gaan.
Ter compensatie heeft men toen nog
bepaald, dat de uitgeweken „witten" het
recht hebben, tegen betaling in valuta,
hun familieleden in een sovjet-sanato
rium te plaatsen en daarbij in een hooge
klasse (in Sovjet-Rusland bestaan klas
sen van sanatoria, net als in de zondige
üllDDELBURG.
OM ONS VOLKSBADHUIS.
En de druk der tijden.
Men verzoekt ons opname van het
volgende:
Wij leven in een tijd van kentering.
burgerlijke landen). De ervaring met den De jaren van voorspoed behooren thans
„export" van moeders en grootmoeders
was echter van dien aard, dat niemand
meer in de sovjet-overheid vertrouwen
stelde. Inderdaad: stel u voor, dat u een
tamelijk hoog bedrag hebt gestort om
uw moeder, vader, broer of zuster in een
sanatorium te doen opnemen. Welke ga
rantie hebt u, dat dit werkelijk ge
schiedt? De betrokkene bevindt zich in
de macht van de Gepeoe en zal natuur
lijk elk stuk onderteekenen, dat hem
voorgelegd wordt. Deze poging om va
luta te bemachtigen is dus vrijwel ge
heel mislukt.
uit het buitenland zonden, vrijwel allen
„witten" waren, d.w.z. tegenstanders
van het sovjet-regime, sommigen zelfs
die persoonlijk, met de wapenen in de
hand, tegen het sovjet-regime hadden
gevochten, veranderde niets aan de
zaak. Als zoo'n „witte" zich in Rusland
had vertoond, dan was hij onmiddellijk
neergeschoten, maar het door hem via
de Torgsin overgemaakte geld werd j
graag aangenomen, zijn familieleden en
kennissen konden van de omstandigheid
profiteeren, dat zij een „bourgeois", een
„witte" in het buitenland hadden, die
hun dollars, guldens, francs of ponden
zond.
Langzamerhand wekte dit marchan-
deeren echter ontevredenheid bij de
massa. De Rus heeft een onuitroeibaar
verlangen naar nivelleering. Daarbij
kwam de volkomen begrijpelijke veront
waardiging: wij, die steeds het sovjet
regime hebben gesteund, die allemaal in
het land zijn gebleven, geen „vijanden
van den sovjet-staat" in de familie heb
ben, worden tenachtergesteld bij hen,
die tot de tegenpartij behooren Op
den duur was een dergelijke toestand
natuurlijk onhoudbaar. Ten slotte wer
den de protesten zoo algemeen en zoo
luid, dat de sovjet-regeering zich ge
noodzaakt zag toe te geven. De winkels
van de Torgsin werden voor hen geslo
ten. Alleen vreemdelingen zullen in de
overgebleven winkels goederen mogen
koopen. De Russen moeten allen in de
gewone winkels koopen en in roebels
betalen. De mogelijkheid, zijn familiele
den in Rusland geld te sturen, blijft be
staan, maar in meer bedekten vorm.
Nog een andere vorm, om aan valuta
te komen, meende de Torgsin gevonden
te hebben in de mogelijkheid, om de
„witten" in het buitenland in de gele>!
genheid te stellen, in Rusland achter
gebleven familie-leden als 't ware los te
koopen. Grootmoeders, moeders, broers,
zusters, die graag van de zegeningen
van '1 Sovjet-paradijs verlost wilden
worden, doch geen pas konden krijgen,
om naar 't buitenland de wijk te nemen,
kregen zoo'n pas wel, indien de ge
vluchte verwanten bereid waren, een
flink bedrag neer te tellen. Ook dat
heeft echter niet zoo lang geduurd. De
Gepeoe bemoeide zich er mee. Deze
vond het beter, niet te veel menschen
die kwaad van de bolsjewiki zouden
ONZE HANDEL MET DUITSCHLAND.
Invoer gedaald, uitvoer gestegen.
Bezien over de thans verstreken eer
ste negen maanden van 1934, in verge
lijking met die van het vorig jaar, is er
in onzen handel met Duitscftland, aldus
de bijlage bij de statistiek van in-, uit
en doorvoer, bewerkt door het Centraal
Bureau voor de Statistiek, een uitge
sproken tegengestelde ontwikkeling ge
weest van invoer en uitvoer. De invoer
uit Duitschland daalde n.l. van 6530 tot
6460 mill, kg, terwijl de waarde afnam
van 275 tot 230 mill. gld. Onze uitvoer
naar Duitschland daarentegen steeg van
1838 tot 2055 mill, kg, waarde resp. 117
en 140 mill. gld. Het invoersaldo ging
dientengevolge omlaag van 158 tot 90
mill. gld.
Bij den uitvoer naar Duitschland valt
allereerst op, dat bij elke goederen-
groep de gemiddelde waarde toenam.
Zoo b.v. bij boter (resp. 10.3 en 11.4 mill,
kg en 7.3 en 10.4 mill, gld.), kaas resp.
8.2 en 9.7 mil. kg, aardappelen (resp. 19.9
en 28.3 mill, kg en resp. 0.6 en 1.6 mill,
gld.). De uitvoer van eieren steeg van
35.1 op 41.6 mill, kg bij een waarde van
resp. 13.4 en 16.6 mil. gld. Het waarde-
bedrag der versche groenten steeg even
eens van 13.6 op 14.4 mill, gld., doch er
moest dan ook 158 mill, kg voor gele
verd worden, tegen 138 mill, kg het vo
rige jaar.
Als men deze cijfers ziet, is het dub
bel jammer, dat 't betalingsverkeer zoo
vastliep.
ADVERTERTIëN en ABONNEMEN-
TEN op ons blad worden gaarne aan
genomen door het Agentschap:
M. KLOOSTERMAN.
(Ingez. Med.)
ssoiaNie 'H joop
64).
"Nu je 't zegt, ja!" antwoordde de
een. „1^ heb nog geen tijd gehad, om
er verder over te denken, maar hoe
1S *0 VT\Ur dinnen de omheining geko
men De voorgeschreven afweerstrook
was breed genoeg; zonder onze hulp
zou die het vuur hebben kunnen stui
ten.
„Precies, dat is 1 'm", zeide Dane
lakoniek. „En hoe eerder we er achtc»
komen, hoe beter. Volgens mij is 'Rech
ter niet- de vraag, hoe het vuur daar
gekomen is, maar wie 't aangestoken
heeft."
Een paar oogenblikken keken de
beide mannen elkaar zwijgend aan; toen
mengde de derde zich in het gesprek.
„Ja, al is 't ellendig, om te beken
nen tenslotte is het dit, waar het
op neer komt."
HOOFDSTUK XVI.
Maud Barrington toont zich onver
murwbaar.
Vlak bij het wilgenboschje achter
Silverdale Grange haalde Dane den
wagen in- Het was diep in den nacht,
maar ondanks het late uur schemerden
den helder verlchte ramen van het
groote huis door 't dichte loof van de
boomen heen, en toen ze het erf op re
den, zagen ze Colonel Barrington, die
hen met een paar van zijn knechts voor
de deur stond op te wachten. Ongeluk
ken komen op de prairie tamelijk veel
vuldig voor, en niet altijd is er onmid
dellijk geneeskundige hulp bij de hand;
daarom had de Colonel, die verschei
dene malen een veldhospitaal in actie
gezien had, bij het bekend worden van
het ongeluk, dadelijk voor een draag
baar gezorgd.
„Maak de haken van de achterplank
los", zeide hij bevelend-kort. „Twee
van jullie hier met de draagbaar. En de
vier anderen daar. Nu zoo, jullie armen
onder zijn schouders, heupen en knieën.
Oplichten, nu voorzichtig neerleggen
de voorste drager met zijn rechter
voet, die achteraan met zijn linkervoet
beginnen te loopen".
Een oogenblik daarna was het ge
beurd, droegen ze hun last voetje voor
voetje naar de deur; Maud Barrington,
die met haar tante in een van de slaap
kamers zal te wachten, rilde, toen ze
die schuifelende voetstappen door de
hall hoorde aankomen. Die manier van
loopen, dat langzame, voorzichtige,
had iels sterk suggestiefs en zij had
nooit een werkelijk ernstige verwonding
gezien. Toen ging de deur open en kwa
men de dragers, hijgend onder hun last,
de kamer binnen; meteen voelde Maud,
die bij 't zien van dat stille gezicht
grauw-zwart van den rook met hier en
daar een veeg van een geheel andere
tint, onwillekeurig een beweging van
angst gemaakt had, de hand van haar
tante kalmeerend op haar arm.
„Neerzetten", commandeerde Colo
nel Barrington. „Nu hier op 't bed leg
gen op dezelfde manier van zoo
even". Het volgende oogenblik lag het
slappe, krachtelooze lichaam op 't bed
Toen werd het e^en stil, maar na een
paar minuten richtte Barrington zich
°P-
„Misschien wil jij eveji de kamer uit
gaan, Maud. Dane, we moeten beginnen
met hem die half-verbrande kleeren
uit te trekken".
Het jonge meisje ging zonder een
woord van protest de deur uit; in de
andere kamer bleef zij bij de tafel staan,
te besluiteloos om iets te gaan doen.
Ondertusschen had Barrington met
behulp van Dane den man op het bed
uitgekleed-
„Flink gebouwd", mompelde hij.
„Forscher dan ik gedacht had, de Cour-
thornes zijn over het algemeen geno
men veel tengerder. Wel, we kunnen
niet anders doen dan lijnolie op
de brandwonden en een koud compres
op zijn hoofd. Zoover ik zien kan, is
alles heel een krachtige jonge vent,
een, die gemakkelijk een harderen
wel definitief tot het verleden. Het pro
ces van omschakeling naar een sterk
versoberd levenspeil is, naar te vreezen
valt, nog slechts in een beginstadium.
Doch reeds thans hebben vele vereeni-
gingen en organisaties, wier werkzaam
heden op maatschappelijk terrein liggen,
bij het vervullen hunner taak met groote
moeilijkheden te kampen. Deze strijd is
dubbel zwaar, omdat de Overheid, als
regel, thans zelf buiten staat is steun te
verleenen, of bestaanden steun te ver
sterken. Vele vereenigingen zullen zich,
na korter of langer tijd, genoopt zien de
vraag te beantwoorden of onder deze
omstandigheden geleidelijke liquidatie
hunner bemoeienissen niet eisch des
tijds is.
Tot de organisaties, wier levensduur
alleen reeds een aanwijzing vormt, dat
zij zich belangen hebben aangetrokken,
wier behartiging voor ons maatschappe
lijk leven van meer blijvende beteekenis
is, behoort zonder twijfel de Maatschap
pij tot Nut van 't Algemeen, opgericht
in 1784 en over het geheele land in vele
Departementen verdeeld, die ieder, in
overeenstemming met het karakter hun
ner plaats van vestiging, sociaal werk
zaam zijn. Dat de aard dier bemoeienis
sen zich in den loop der jaren heeft ge
wijzigd, spreekt van zelf voor ieder, die
zich rekenschap geeft van de vele ver
eenigingen, die zich sedert dien bijzon
dere belangen hebben aangetrokken.
Behalve Spaarbank, Hulpbank en Be
waarscholen heeft 't Departement Mid
delburg destijds een Badhuis opgericht,
waarbij men zich, van stonde af, op het
o.i. juiste standpunt heeft gesteld, dat
deze stichtingen self-supporting behoor
den te zijn, daarmede hun bestaansre
den met der daad bewijzend. Het Depar
tement vond dan zijn leden, vereenigd in
commissies, bereid, zich met de directie
te belasten.
Een dezer instellingen, het Badhuis,
>ondervindt thans wel zeer sterk den
druk der tijden en het Departement
heeft zich de vraag voorgelegd of het
niet consequent ware, deze dochter-in
stelling op te heffen, nu blijkens het af
nemend bezoek, de behoefte aan deze
inrichting door de Middelburgsche be
volking niet langer als dringend genoeg
wordt gevoeld.
Doch alvorens hiertoe over te gaan
wendt zij zich langs dezen weg tot die
instanties van het Middelburgsche le
ven, die van oordeel zijn, dat het voort
bestaan van het Badhuis, ook onder de
tot meerdere soberheid dwingende hui
dige economische omstandigheden, een
hygiënische eisch is, van het hoogste be
lang voor de volksgezondheid. Deze op
vatting vindt steun in de oprichting de
zer dagen elders van een badhuis.
Het Departement heeft reeds lang fi
nancieel geholpen en het is bereid op
dezen weg voort te gaan en nog in ster
ker mate in het algemeen belang gelde
lijk te steunen, wanneer het daarbij die
medewerking vindt, die een sluitende
exploitatie-rekening in de toekomst mo
gelijk maakt. Individueel kan men van
zijn belangstelling doeltreffend doen blij
ken, door zich op te geven als lid bij den
penningmeester, mr. J. Dumon Tak, doch
daarnaast zoekt het Departement con
tact met de instanties bovenbedoeld,
stoot dan dezen zou kunnen verduren"
toen tegen de mannen, die meege
komen waren Silverdalesche kolo
nisten, die den volgenden dag weer
zouden moeten werken: „Als jullie
soms weg wilt gaan. We kunnen t hier
wel af. Hartelijk bedankt voor jullie
hulp,"
De mannen gingen de kamer uit en
de hall door naar buiten; even daarna
werd Maud door het ratelend Wegrij
den van de wagens gewaarschuwd, dat
alleen haar-.«oom en- t-an(te nog biij)
Witham waren. Ze sloop de hall in, en
bleef daar wachten. Toen Barrington
de kamer uitkwam, ging ze naar hem
toe en ofschoon haar stem bij den
korten zin: „Hoe is 't er nu mee?"
heel kalm klonk, keek de oude man
haar toch scherp-onderzoekend aan..
„Dat is nog niet met zekerheid te
zeggen",, antwoordde hij toen langzaam.
„Hij heeft brandwonden en een paar
leelijke sneden dwars over zijn hoofd
maar de hersenschudding lijkt mij
't ergste. Een angstig paard heeft on
gelooflijk veel kracht in zijn pooten
maar morgen als de dokter er ge
weest is kan ik je" er meer van ver
tellen. In dien tusschentijd doe je het
beste met wat te gaan rusten als
je maar over een uur of anderhalf eens
gaat kijken, of je tante misschien wat
noodig heeft.'1"
Zestig lange minuten bracht Maud in
onzeker wachten door; na afloop daar
van deed ze de tusschendeur voorzich
ten einde in gemeenschappelijk overleg
die maatregelen te overwegen en te ne
men, die men voor het beoogde doel
dienstig zal achten.
Het Bestuur verzoekt derhalve hun, die
met dit plan sympathiseeren, met den
meesten aandrang van hun belangstel
ling te doen blijken, hetzij aan mr. H.
Pleijte, voorzitter van het Departement,
dan wel aan mr. H. Doorenbos, voorzit
ter van de commissie voor het Badhuis.
Jubileum J. Wagenaar.
Het was een dezer dagen 25 jaar ge
leden, dat de heer J. Wagenaar, werk
zaam op het bureel Aangeteekeode
Stukken, Postkantoor te Rotterdam,
(vroeger te M i d d e 1 b u r g), bij de
Posterijen in dienst trad. De jubilar s
heeft dien dag in huiselijken kr ng door
gebracht- De chef van de aideeling, de
heer Stofkoper. is hem daar komen ge-
lukwenscheti, onder aanbied ng van een
schemerlamp en een bloemstuk, mede
namens het personeel der afd. Aange-
teekende Stukken. Dit personeel heeft
hem eveneens in den loop van den dag
in zijn woonhuis gelukgewenscht.
Vereeniging van Huisvrouwen.
Gisteren heeft mevrouw Loeff-Bokma
voor de afdeeling Middelburg van de
Ned. Vereen, van Huisvrouwen een
zeer interessante lezing gehouden over:
de efficiency in de huishouding. Hoewel
de zaal goed bezet was, had toch meer
belangstelling verwacht mogen worden
van huisvrouwen voor dit in den tegen-
woordigen tijd zoo actueele onderwerp.
De spreekster begon met te zeggen
dat er voor het woord Effinciency geen
juiste Hollandsche vertaling te vinden
is. Er wordt mee bedoeld, dat we on
zen tijd, onze kracht en ons geld zoo
goed en zoo zuinig mogelijk moeten
gebruiken. De huisvrouw heeft nu zoo
veel meer belangstelling voor allerlei
dingen dan vroeger; wat vroeger doel
was, is nu een middel geworden tot Het
bevorderen van het gezinsgeheel. Ef
ficiency is nadenken hoe alles vlug te
doen.
Van veel belang is de inrichting der
keuken. Spreekster ried vrouwen, die
een huis laten bouwen, aan, zelf de
keuken te verzorgen en daarbij op
verschillende kleinigheden te letten,
Verder werden nog verschillende
oudeer en nieuwere uitvindingen ge
noemd en toegelicht, die kunnen hel
pen vlug- en goed klaar te komen.
„POGING TOT OMKOOPING".
In „Het Nijverheidsonderwijs", orgaan
van den Nederlandschen Bond van
leeraren en leeraressen bij het Nijver
heidsonderwijs, kwam de volgende ad
vertentie voor: ,,f 1000 belooning. Leer-
aar in het bezit van de akten Md en
N3, 18 jaar bij het avondonderwijs
werkzaam, vraagt plaatsing op am
bachtsschool, onverschillig waar. Mini
mum aantal lesuren 20 per week. Ge
heimhouding verzocht en verzekerd.
Ten departemente heeft men blijk
baar deze advertentie opgemerkt. Al
thans het hoofdbestuur van bovenge-
noemden bond ontving den volgenden
ministerieelen brief: „In No. 31 van Het
Nijverheidsonderwijs, bladzijde 352,
trok een advertentie mijn aandacht,
waarin een leeraar bij het avondnijver-
heidsonderwijs 1000 belooning uit
looft voor zijn plaatsing aan een am
bachtsschool. De steller van een derge-
tig open en ging de ziekenkamer bin
nen. De ramen stonden wijd open; tel
kens als de nachtwind zachtjes naar
binnen streek flikkerde de petroleum
vlam achter de groenzijden kap on-
-rustig.
In het schemerige licht keek ze
naar den man op het bed; met een be
klemmend gevoel van angst zag ze de
lijkbleeke tint van het stille gezicht
onder den witten doek. Met een waar
schuwende handbeweging om haar te
doen blijven waar ze was, kwam haar
tante, die naast het bed had zitten
waken, naar haar toe.
„Nog steeds bewusteloos'', zeide
ze zachtjes. „Ik geloof, dat hij een trap
gekregen heeft van een van de paar
den en dat hij ook nog inwendige
kneuzingen heeft, maar je oom ziet het
niet zwaar in, omdat hij zoo flink is. Het
schijnt, dat hij een gezond, solied leven
geleid heeft".
Maud voelde zich lang niet zoo be-
heerscht als gewoonlijk; ifoordat ze '1
waagde antwoord te geven, ging ze iels
achteruit, zoodat haar gezicht in de
schaduw was.
„Een maand of zes geleden spraken
we daar anders over", zeide ze toen.
MitSs Barrington glimlachte even.
„Ja, maar ondanks dat schijnt mijn be
wering je toch niet te zeer te verwon-
ren, Maud. En ga nu liever heen, op 'i
oogenblik kun je niets voor me doen en
morgen hebben we je noodig",
(Wordt vervolgd.)
