IEDEREEN KIJKT
NAAR UW HOED
KUNST EN WETENSCHAP.
LAATSTE BERICHTEN.
BURGERLIJKE STANU.
ONDERWIJS.
GEMENGD NIEUWS.
BEURSTHERHfiiilËi
van Woensdag.
BUITENLAND.
BEURS- EN WISSELKOERSEN.
EEN SPELLING-VERTELLINKJE
Met pensioen-
BESCHERMING VAN SCHOOLKIN
DEREN TEGEN T.B.C.-
BESMETTING.
BELASTINGHERZIENING TEN BATE
VAN DEN BELGISCHEN
MIDDENSTAND.
DE MOORD TE MARSEILLE.
Een arrestatie te Heerlen.
De films van het drama.
Middelburg.
Goes.
WISSELKOERSEN.
Londen
Berlijn
Parijs
Brussel
Zwitserland
Kopenhagen
New-York
OHe -
Markt
Industrie
Obl.Markt
Rubber
Aku
Unilever
Tabak
Philips
KoninkL
Amerika
Suiker
H.V.A.
Schepen
TEN MINSTE ALS U IETS
APARTS HEEFT. DAAR
MEE KUNT U BIJ ONS
SLAGEN. WIJ HEBBEN
EEN PRACHT COLLECTIE
EN DAARBIJ MATIGE
PRIJZEN
TERIK
Nieuwe onthullingen omtrent den
moord te Marseille.
De moordenaar Kelemen was
de Macedonische terrorist Ge-
orgief.
m*
AMSTERDAM, 17 October.
Het eerste getal is de vorige notee-
rmg, daarop volgt de officieele notee
ring van heden.
Ned. 31 1000-4 101%—102.
Ned. 33 1000-4 101%—102.
Ned. 34 1000-4 101%—102.
Certificaten-3 92%92%.
O. Indië 34 1000-4 100%—100%.
Denemarken Oblig. 1926-5 9797%,
Duitschl. pndst. 100-7 20%20.
Engeland 1960-90 4 69%
Zwitserl. oblig. '24-5 98%98%.
Zwitserl. Staatss. 1927-4% 101%101%
Amsterdam 1933-5 101
s-Gravenhage 1929-4% 100%-
Rotterdam 1926-1930-4% 100—100
Berlijn 1925-6% 14—13%.
Zeeuws. Hfp. B-5 100%
Zeeuws. Hyp. B-4% 100
Cities Service Cy. P. 1958 5 23%23%.
A Amsterd. Bank 105%105%.
C Rott. Bankver. 8787.
A Twentsche Bank 87%
A Pref. Gruyter Zn A. 127127%.
A Prof Jurgens A 99%99%.
A Ned. Gist en Spiritusfabr. 404%-401%
A De Schelde N.B. 16%
A Ver- Papf. v. Gelder 4444%,
C Am. Car Foundry 1010%,
C Am. Smelt Ref. 21%22%.
C Farb^nind. I.G, 44%44%.
C Stand. Brands 12%12%.
C U. States St. C. 20%—20%.
C North Am. Cy, 8%—8%.
A Born. Sum. H.M, 127%128%,
A Linde Teves en Stokv, 59—59.
A Ned. Wol Mij. 71%
A Singkep Tin M. 79'%79%.
A J. C. Japan Ln. 2424%.
A Rotterd. Lloyd 33%33.
A S. M. Nederland 32%32%,
A Amst. Thee C.M. 52%
In de zeventiger jaren der negentien
de eeuw dienden bezwaarde Nederlan
ders bij den toenmaligen min. Hoeve-
kapelle Sr. hun beklag in over het feit,
dat de goede, oude, degelijke spelling
van onze vaderlandsche taal dreig le
naar de barrebiesjes geholpen te wor
den door nieuwlichters, die zoo maar
dat uitvindsel van de professoren De
Vries en Te Winkel wilden stellen in de
plaats van het immers alleen-zaligma
kende Siegenbeeksch.
Maar minister Hoevekapelle Sr. was
een wijs man: hij keek, als alle wijze
mannen, verder dan zijn neus lang was,
en zeide: Laat maar, het komt zoo, als
't komen móet. En het kwam zoo, en
een paar jaar later schreven zoowat al
le ministers volgens De Vries en Te Win
kel.
In het eerste decennium der twintig
ste eeuw zat een zoon van den zoo-even
genoemden minister hier aan 't stuur. En
minister Hoevekapelle Jr. kwam voor
een zelfde geval te 'staan als zijn vader:
weer was een vereenvoudiging onzer
spelling aan de orde; weer wilden nieuw
lichters die invoeren, nu officieel, door
den Raad van Winschoten. Maar mini
ster Hoevekapelle Junior was behouden
der dan zijn vader; hij zette den voet
dwars en zeide: nee, dat mag niet. En
het ging niet door.
Daarop ontstond een groote spelling
strijd in den lande. Men vereenigde,
vergaderde, schreef vlammende artike
len en nam moties aan. Het gaf niets.
De jeugd schreef in de spelling van dien
dr. Kollewijn, academische proefschrif
ten verschenen erin, 't een na 't ander;
boeken werden er in gedrukt; tijdschrif
ten verschenen er in; de roomsche on
derwijzers waren er voor en de roode
onderwijzers, de christelijke en de neu
trale en de liberale onderwijzers; de
leeraren aan gymnasia en H. B. S. en
lycea; vele eminente taalgeleerden, wel-
edelzeer- of hooggeleerd. Maar het gaf
allemaal niets. De regeering bleef den
voet dwars houden.
En de jeugd deed, gesteund door een
onderwijzers- en leerarencorps dat zelf
niet meer orthodox was, steeds meer
Kollewijnsch water in den De Vries en
Te Winkelschen spellingswijn. Dat was
erg slecht van die jeugd, maar zoo is ze
nu eenmaal.
Minister Stijgink, zelf een voorstander
van het Kollewijnsch, wilde den knoop,
dien minister Hoevekapelle had gelegd,
doorhakken. Hij had zijn degen al ge
trokken, maar toen hij toeslaan zou,
Jiielden de andere ministers zijn arm te
gen En de knoop bleef geknoopt.
Toen kwam minister Wierdema. Die
gei: dat gaat toch zoo niet langer, daar
moet eens wat aan gedaan worden. En
hij haalde één torn uit de driehonder-
achtennegentig windingen van den Gor-
diaanschen spellingsknoop. Men was te
vriendelijk om er om te lachen, maar nie
mand vond het geweldig.
En zoo bleef de knoop maar aan den
disselboom, en de verwarring nam toe
tot heillooze stelselloosheid.
Tot op zekeren dag een minister op
trad, die van zeer belegen, doorgewa-
terd en gedroogd parlementair hout was
gesneden. Koopmans was zijn naam.
Die knoop, zoo zei minister Koopmans,
is dermate hinderlijk, dat-ie weg moet.
Hij moet binnen 't kwartier ontward
zijn, en anders hak ik 'm door. De
knoop was binnen een kwartier niet ont
ward, en binnen een half uur ook nog
niet.
Toen hakte minister Koopmans den
knoop door.
Allen, die er den last van gedragen
hadden, juichten. Maar zij, die er zelf
weinig of geen hinder van hadden onder
vonden, weeklaagden nu luide, dat die
schoone knoop met zijn glorieus-won
derlijke windingen den staatsiekaros der
Nederlandschle gedachtenuiting niet
meer sierde. Sommigen hunner, vooraan
zekere professor Bierhuis (hoogleeraar
in het strafrecht) en dr. Hügelmann, wa
ren zoo bedroefd en verstoord, dat zij
een vereeniging oprichtten „tot behoud
van den Gordiaanschen knoop". "Haar
credo is het geloof in de één en ondeel
baarheid van den doorgehakten spel
lingsknoop.
Het grappige is, dat dr. Hügelmann,
toen de knoop nog heel was, zelf als
auctor intellectualis van een complot
was opgetredendat den knoop óók
had willen doorhakken. Evenwel niet
schuins, zooals minister Koopmans, maar
overdwars. En omdat de knoop nu niet
precies zoo was doorgehakt als dr. Hü
gelmann dat wel had gewild, werd hij
in eenen secretaris van den Volledigen
Knoop Herstel Bond. Haar motto werd:
Liever niet-doorgehakt, dan niet dwars
doorgehakt.
Wedden om een vierduitstuk, dat de
bazuinstooten van prof. Bierhuis noch
die van dr. Hügelmann dezen bond eenig
succes zullen bezorgen
Het laat zich best indenken, dat ve
len den knoop liever anders hadden
doorgehakt gezien dan nu geschiedde.
Maar het valt moeilijk te verstaan,
dat ernstige menschen zich in vollen
ernst zetten aan het her-ineenwrieme-
len van een doorgehakten Gordiaan
schen knoop 1
Dr. E. Wiersum, gemeente-archivaris
te Rotterdam bereikt nog dit jaar den
leeftijd van 65 jaren. Hij zal op 1 Januari
den gemeentedinest met pensioen ver-
tne.
Eppe Wiersma werd 6 December 1869
te Uithuizen geboren. Na de H-B.S. te
Groningen te hebben bezocht, deed hij
Staatsexamen en ging studeeren in de
Nederlandsche letteren, welke studie in
1898 met zijn promotie werd afgesloten.
Zijn proefschrift behandelde „De ge
dwongen vereeniging van „Stad en Lan
de". In 1900 werd dr. Wiersma adjunct-
commies bij het rijksarchief in Zee
land te Middelburg en in 1904 werd hij
benoemd tot archivaris der gemeente
Rotterdam
Hij heeft verschillende Zeeuwsche en
Rotterdamsche archieven geïnventari
seerd, gaf in 1907 uit de „Bronnen voor
de geschiedenis van Rotterdam", in 1915
gevolgd door „Oude huizen van Rotter
dam" (met Briedé en Van Gils) en in
1928 door „Uit het Rotterdamsche gil-
dewezen".
De Tweede Kamer heeft hedenmiddag
de beraadslagingen over het wetsont
werp houdende maatregelen tot be
scherming van schoolkinderen tegen
t.b.c.-besmetting voortgezet.
Minister Marchant nam het
amendement-Suring (men zie de ru
briek Staten-Generaal) over.
De hr. T h ij s s e n (s.d verdedigde
een amendement op art. 3 strekkende
om misbruik van een oude gezondheids
verklaring bij een nieuwe sollicitatie te
voorkomen. Nadat de minister het over
bodig achtte, trok de voorsteller het
amendement in.
De hr. S u r i n g verdedigde een amen
dement, dat een betrokken onderwijzer
niet moet doch kan worden ontsla
gen; voorts om de bezoldiging van den
betrokkene niet langer dan drie maan
den na afloop van den gestelden termijn
ten laste van rijk of gemeente te doen
komen. De minister nam ze over, even
als daarbij aansluitende amendementen
op art. 6 en 7 en op art. 9 om de kosten
der wettelijke maatregelen door het rijk
fe doen vergoeden, mitsgaders een amen
dement op art. 10 waarin beroep tegen
't besluit tot sluiting van een school
wordt ingelast.
OPRUIER VEROORDEELD.
De vierde kamer der arr. rechtbank te
Amsterdam veroordeelde de heer D.
Schilp, voorzitter van den Ned. Federa
tieven bond van personeel in openbaren
dienst te Amsterdam, conform den eisch
van het O.M. wegens bij geschrifte op
ruien tot een strafbaar feit, tot een ge
vangenisstraf van drie maanden. Verd.
heeft in een nummer van „De Gemeen
schap", opgeruid tot strafbare feiten in
een artikel, getiteld: „1 Mei 1934, op
voor het socialisme, tegen het fascisme".
Hierin werd opgeweekt tot het onder
riemen van een aanslag, met het oog
merk de grondwettige regeeringsvorm
omver te werpen of op onwettige wijze
te veranderen.
A Houth. Alberts 22%
C Baltimore Ohio 9%9%.
A Southern Rlw, 9%9%.
C Union Pac. R. 61%62%,
C Int. Nickel Cy, 14%14%,
Duitschl. 30 1000 5 20%—20%-21.
A Koloniale Bnk. 3837
A N.I. Hbk.' 1000 65%—65%.
C Ned- H.M. 1000 38%— 39.
A Alg. Kunstz. U, 33%—33%-%.
A v. Berkels Pat. 19%20%.
C Calvé-Delfl 45%44%.
A C. Suiker Mpij. 32%32%.
A Ned. Ford 4A.M. 212%—217%,
A Philipps Gem- B. afg. 213%-213%-16
C Unilever 70%70%-%.
C Anaconda Cop. 6%6%.
C Bethlehem St. 16%—17%-%.
C Kennec Copper 11%11%.
C Un. States Leather 3%3%.
A A.N.I.E-M,N,B, 195%—198,
A Kon. Petr. Mpij. 144%—144%-45%,
C Contin. Oil Cy. 9%9%-9%.
C Shell Union O-C. 3%3%,
Het Belgische staatsblad publiceert
eenige regeeringsbesluiten waarbij ver
schillende fiscale maatregelen tot ver
lichting van de moeilijkheden van den
middenstand worden genomen.
O.a. zullen de coöperaties, die tot nog
toe een bevoorrechte positie hebben in
genomen, aangezien zij waren vrijgesteld
van sommige bedrijfsbelastingen, die de
particuliere middenstandsbedrijven,
waartegen zij concurreerden, hadden te
betalen, voortaan aan dezelfde belastin
gen onderworpen zijn.
Sedert Zondag bevindt zich bij de
politie te Heerlen in arrest de 18-jarige
Sloveensche student France iJeza, af
komstig uit Ptoej in Zuid-SIavië, die
is aangehouden, omdat hij zonder mid
delen van bestaan in ons land verbleef.
Hij bleek in het bezit van een valsche
pas, welke heeft toebehoord aan een
zekeren K„ die twee jaar geleden te
Richterich bij een auto-ongeval om 't
leven is gekomen. Jeza heeft toegege
ven, dat hij de leiders is van een po
litieke studentenvereeniging, die tegen
de regeering van Zuid-Slavjië ageert,
en naar een vrij Slovenië streeft. Aan
vankelijk verklaarde hij bij zijn verhoor
dat hij zijn studie heeft moeten opge
ven, maar later gaf hij toe een politiek
vluchteling te zijn.
Daar de mogelijkheid niet uitgesloten
is, dat hij iets uitstaande heeft met den
moord te Marseille wordt een uitgebreid
onderzoek ingesteld.
Naar wij vernemen is hedenmorgen
de filmopname van het bezoek van wij
len koning Alexander aan Marseille
en de ontvangst van Barthou, voor
openbare vertooning in Nederland toe
gelaten. Tevens is toegelaten de opna
me van het plechtig transport van het
overschot van den koning aan boord
van de „Dubrownik" in tegenwoordig
heid van de koningin weduwe van
Zuid-SIavië en president Lebrun.
De film van den eigenlijken moord
aanslag blijft voor Nederland verboden.
Van 15 tot 17 Oct. Ondertrouwd: Th.
A. van Os 26 j. en G. T, Gabriëlse 24 j.
Bevallen: Z. Stenhuis geb. Provoost' d.
Overleden: W. J. Cornelisse 55 j. geh.
met N. J. Godeschalk.
Bevallen: M. Steketee geb. Van der
Graaf, te 's H. Arendskerke z.; J. Fokke,
geb. Laven z.
Geslaagd te Gravenhage voor 't
machinisten diploma A de heer J. Pau-
we te Kruiningen leerling van den
machinistencursus der Ambachtsschool
te Middelburg.
TRAGISCH. Toen de heer Ph. K,
te Woensel-Eindhoven een dezer dagen
een geneesheer ging roepen voor zijn
zieken vrouw, werd hij zelf onderweg
onwel en overleed spoedig. Ook zijn
echtgenoote is nog den zelfden dag over
leden.
EEN GEVAARLIJKE GRAP. Er
zijn nog altijd ambtenaren van den dienst
van Maalschappelijken Steun, die door
politie-agenten van en naar huis moeten
worden begeleid, omdat zij nu en dan
door ontevreden steuntrekkend^n wor
den aangevallen.
Zoo ging Maandagavond een ambte
naar van een stempellokaal in West te
Amsterdam naar huis, begeleid door een
agent, die zijn fiets aan de hand mee
voerde.
In de Juliana van Stolbergstraat kwam
C Tide Water Ass. OU 4%—5.
A K.N. Stoomb. Mij. 43%.
A Ned. Scheepv. U. 33%33.
A H.V, Amsterdam 159%160-59%.
A Java Cult. Mij. 76%75.
A N.I. Suiker U. 67%67%.
A Deli Batavia 143%145%-46%,
C Deli Mij. 1000 123%—123%-%.
A Senembah 130130.
C Chicago Mlw. 2
A Amst. Rubb. C. 92%—92%-93%,
A Deli-Bat. Rubb. 70%71%-72%.
A Hessa Rubber 41%-
A Serbadjadi S.R. 61%60%.
Prolongatie 11.
16 Oct.
17 Oct.
7.19%
7.22%
59.40
59.42
9.72
9.73
34.45
34.46%
48.12%
48.14%
32.20
32.30
1.46%
1.46
een pl.m. 18-jarig jongmensch den amb
tenaar van M. S. achterop loopen en
trok hem plotseling zijn actetasch onder
den arm weg.
De agent smeet nu onmiddellijk ziju
rijwiel neer, stortte zich op den jonge
man en werkte hem in een ommezien
tegen den grond. Reeds had de agent
zijn gummistok in de hand om elk ver-
zei te breken, toen de ambtenaar M. S-
uitriep: hou op, hou op, 't is mijn zoon!
Inderdaad had men te doen met een
in dit geval gevaarlijk grapje van den
zoon van den ambtenaar. Laatstgenoem
de kon evenwel niet nalaten den agent
te complimenteeren met diens kordaat
optreden. Of de zoon met dat compli
ment instemde, meldt de geschiedenis
evenwel niet!
NOG EEN BRUTALE INBRAAK TE
AMSTERDAM. Toen de bewoners
van een der étages van perceel Ad
miraal de Ruyterweg 169, van familie
bezoek terugkeerden, bleek het dat
dieven de geheele woning grondig had
den doorzocht. Het slot in de _de^r^
was er geheel uitgestoken. De dieven
hebben een goeden slag geslagen, want
voor ruim 2300 guldn aan sieraden en
geld is gestolen. Het bedrag aan geld
in ongeveer -200 gulden; verder wor
den vermist een gouden dames-collier,
bezet met diamanten, een gouden da-
mesring, een zilveren broche en ring,
allen bezet met edelsteenen. Eveneens
werden vermist een gouden horloge
met ketting en verschillende kleine
gouden en zilveren voorwerpen. De
familie is tegen inbraak verzekerd.
VROUW IN BRAND GERAAKT.
De bewoners van de tweede étage van
een huis in de Jodenbreestraat te Am
sterdam bemerkten Dinsdagmiddag een
brandlucht, welke kwam van de eerste
verdieping van het huis. Men ging op
onderzoek uit en toen men de woning
binnenging bleek het, dat de kleederen
van een der bewoonsters, die alleen
thuis was, een vrouw van 50 jaar, in
brand stond. Deze vrouw is achterlijk.
De buren wisten de vlammen te dooven,
doch het bleek dat het slachtoffer zeer
ernstige brandwonden had opgeloopen.
In ernstigen toestand is zij naar het Isr.
Ziekenhuis vervoerd.
VERDRONKEN. Dinsdagmorgen is
de 18-jarige M. v. d. V„ uit Nieuw
L e u s d e n, dienstbode bij de fa
milie H. P„ aan den Roebolligen Hoek
bij Hasselt, terwijl zij bezig was met
het spoelen van waschgoed, in een kolk
bij het huis verdronken.
N. S. B. KWARTIER BELAAGD.
In den nacht van Maandag op Dinsdag
hebben inbrekers gepoogd hun slag te
slaan in het N. S. B.-kwartier aan de
Oude Gracht te Utrecht. Zij troffen het
echter ongelukkig, want er was juist 'n
wacht ingesteld tengevolge van een in
braakpoging eenige dagen geleden. De
ze hadden gestommel gehoord en togen
op onderzoek uit. Een der wakers raak
te in den tuin met een inbreker slaags,
die spoedig assistentie kreeg van een
collega-inbreker. De wacht kon het te
gen twee aanvallers niet bolwerken en
kwam met gescheurde kleeren na veei
moeite vrij. Volgens verklaringen van
de wacht zou er uit den tuin nog op hem
geschoten zijn. De politie, die inmiddels
was gewaarschuwd, kon niets meer vin
den. Verdere nasporingen hadden tot
heden toe nog geen resultaat.
ONWEER. Het zachte weder van
gistermiddag heeft hier en daar weer on
weerbuitjes veroorzaakt, die zelfs bhk-
sem-inslag hebben veroorzaakt. Zoo is
het hemelvuur gisterenmiddag ingesla
gen in den schoorsteen van de bekende
Gerofabrieken te Zeist. De kracht van
den bliksem was zóó hevig, dat de
schoorsteen voor het grootste deel werd
gescheurd. Daarbij werden eenige stee-
nen losgeslagen, die in hun val de rui
ten van een glazen dak hebben vernield.
Het bedrijf ondervond van het ongeval
verder geen stagnatie, daar de vernieling
tot den schoorsteen en de ruiten van het
dak beperkt bleef.
DOOR ZIJN STIEFZOON GEDOOD.
Een 42-jarige man te Kerkrade, die
9 September in zijn woning door zijn
stiefzoon met een strijkijzer op het hoofd
werd geslagen, is thans aan de gevolgen
van dien slag overleden.
(Wettig gedeponeerd.)
bAKlE/HQE.ho4
MlbhELEbURG
t-SURS
(Ing. Med.
De Fransche politie doet thans goed
werk. Indien ze even doortastend de
bescherming van Koning Alexander I
had ter hand genomen, als thans de ont
rafeling van het moord-complot, zou
misschien veel onheil voorkomen zijn.
Enfin, gedane zaken nemen geen keer
en in de gegeven omstandigheden stemt
het in elk geval tot voldoening, dat er
licht wordt geworpen op de dessous van
het drama te Marseille, Daardoor krijgt
men nu ten minste de gelegenheid een
gevaarlijk politiek broeinest uit te roei
en en zullen soortgelijke eventualiteiten
voor de toekomst althans belangrijk
minder waarschijnlijk kunnen worden
gemaakt.
Het belangrijkste nieuws van van
daag is, dat de eigenlijke moordenaar
Kelemen inderdaad dezelfde persoon is
geweest als de beruchte Macedonische
terrorist Georgief. Daarmee krijgen de
dingen weer een heel ander aspect, ge
lukkig ten goede. Deze ontdekking toch
zal de Hongaarsche regeering van haar
zedelijke verantwoordelijkheid voor den
moord te Marseille eenigzins kunnen
ontlasten. Omdat Janka Puszta nu
slechts op de tweede plaats als het
brandpunt der samenzweering kan gel
den. Het plan is daar slecht gedeeltelijk
uitgebroed. De eigenlijke voorbereidin
gen moeten de heeren in Duitschlard.
n.l. te München getroffen hebben, waar
ze elkaar begin October in een hotel
ontmoetten; vijf man: de moordenaar
Georgief, alias Kelemen, de drie thans
in Frankrijk gearresteerden: Chalny
Raititsj en Pospisjil en een zekeren
Kramer. Deze laatste wasteen vertrou
wensman van dr. Pavelitsj, den eigen
lijken leider der Kroatische terroristen,,
in wiens opdracht Kramer handelde. Dr.
Pavelitsj d(e man, die het landgoed Jan-
ka Puszta indertijd aankocht) is geheel
achter de schermen gebleven. Omtrent
zijn verblijfplaats tast men op 't oogen-
blik volkomen in het duister. Kramer
gaf de anderen opdracht naar Frankrijk
te reizen en koning Alexander te ver
moorden. Te Lausanne in Zwitserland
heeft men elkaar nog eens weer ontmoet
en daar nauwkeurig de bijzonderheden
van den voorgenomen aanslag geregeld.
Men kreeg hier de valsche passen en be
gaf zich vervolgens in twee groepen
over de Fransche grens. Kramer schijnt
van de anderen blindelings
zaamheid geëischt te hebben. Ze had
den hun leven eenvoudig op zijn gezag
op 't spel te zetten.
Het is jammer, dat de politie dezen
Kramer niet in handen heeft kunnen krij
gen. Ze zoekt weliswaar nog naar hem,
n.l, in Zwitserland, maarhij zal ver"
moedelijk wel bijtijds een gelegenheid
gevonden hebben de beenen te nemen.
Bij zijn verhoor heeft de gearresteerde
Chalny nog verklaard, dat hij te Aix,
niet ver van Marseille, in een hotel had
overnacht en onder zijn bed bommen en
revolvers had verstopt, die ei nog
