Koning Alexander van Zuid-Slavië
en de Fransche minister
Barthou vermoord.
LEGER EN VLOOT.
BEURS- EN WISSELKOERSEN.
io-H
AMSTERDAM, 10 October.
Het eerste getal is de vorige aotee-
auig, daarop volgt de officieele nutee-
ag van heden.
Ned. 31 1000-4 101%—101%.
Ned. 33 1000-4 101%—101%.
Ned. 34 1000-4 101%—101%.
Certificaten-3 91%91%.
O. Indie 32 1000-5 100%
O. Indie 26 1000-4% 100%
O. Indië 34 1000-4 101—101.
Denemarken Oblig. 1926-5 9897%.
Duitschl. pndst. 100-7 19%20.
Engeland 1960-90 4 69%
Zwitserl. oblig. '24-5 98
Zwitserl. Staatss. 1927-4% 101%
Amsterdam 1933-5 101
's Gravenhage 1929-4% 100%
Rotterdam 1926-1930-4% 100%
Berlijn 1925-6% 13—13.
Zeeuws, Hyp. B-5 100100.
Zeeuws. Hyp. B-4% 100%100%,
Cities Service Cy. P. 1958 5 24%24.
A Afmsterd. Bank 105%105%.
C Rott. Bankver. 85%85%.
A Twentsche Bank 85%86%.
A Pref. Gruyter en Zn. A. 126%126%
A Pref. Jurgens A 99%99%.
A Ned. Gist- en Spiritusf. 404%404
A De Schelde N.B. 17%17%.
A Ver. Papf. v. Gelder 45%45.
C Am. Car en Foundry 10%
C Am. Smelt Ref. 20%
C Farbenind. I.G. 45
C Stand- Brands 1211%.
C U. States St. C. 20%—19%.
C North Am, Cy. 8%8%.
A Born. Sum. H.M. 128%—127%.
A Linde Teves en Stokv. 5959%,
A Ned. Wol Mij. 72
A Singkep Tin M. 7978.
A J. C. Japan Ln. 24%24%.
A Rotterd. Lloyd 32%32%.
A S. M. Nederland 31%31%.
A Amst. Thee C.M. 52%
DE DADER, EEN KROATISCH KOOPMAN, DOODGESLAGEN.
In de Fransche havenstad Marseille
heelt zich gistermiddag plm, 4 uur een
afschuwelijk drama afgespeeld. Koning
Alexander van Zuid-Slavië, die een be
zoek aan Frankrijk zou brengen, is er
door een rebelschen landgenoot, een 35-
jarigen Kroatischen koopman uit Zagreb
die eenige dagen geleden naar Frankrijk
was getogen, met revolverschoten ver
moord, Ook de Fransche minister van
buitenlandsche zaken, Barthou, die ter
verwelkoming aanwezig was, werd ge
troffen en overleed na korten tijd aan
verbloeding.
(Omtrent de politieke dessous van
deze tragedie raadplege men de kroniek
v. d. dag).
DE TOEDRACHT VAN DEN
AANSLAG.
Het geheele Fransche Middellandsche
Zee-eskader was op de reede van Mar
seille verzameld om de „Dubrownik"
met Koning Alexander aan boord binnen
te halen. De Fransche minister van ma
rine, Piétri, was aan boord van den
pantserkruiser „Colbert" den Joegosla-
vischen oorlogsbodem tegemoet geva
ren.
Koning Alexander ging toen aan
boord van een admiraalsbarkas, waar
mede hij aan wal werd gebracht, waar
alle officieele personen onder leiding
van den minister van buitenlandsche
zaken Barthou en een aantal Fransche
en Joegoslavische militaire en civiele
hoogwaardigheidsbekleeders den Koning
welkom zouden heeten.
Bij het binnenvaren van de haven
werden 21 saluutschoten gelost. De vor
stelijke gast stapte in een open automo
biel, die zich aan het hoofd van een
langen stoet in beweging zette.
Nog slechts een korten afstand had
de stoet afgelegd, toen het drama zich
voltrok. Uit de ontzaglijke menschen-
menigte, die was samengestroomd maak
te zich plotseling een man los, gewa
pend met 'n revolver in de rechterhand
en 'n Mauserpistool in de linker. Hij liep
op de auto van koning Alexander toe,
waarin ook minister Barthou was geze
ten en begon te vuren. In totaal zouden
wel een 20-tal schoten zijn gelost.
De eerste schoten misten alle hun doel,
doch steeds weer weerklonk terwijl een
onbeschrijflijk tumult losbrak, het kor
te scherpe knallen. Men zag den koning
getroffen ineen zinken. Er ontstond on
der de menschen een ware razernij.
Brullend en schreeuwend stortten de
omstanders zich op den dader die let
terlijk gelyncht werd. Ooggetuigen ver
tellen dat de man onherkenbaar ver
minkt door de omstanders vrijwel ver
scheurd is. Slechts met groote moeite
slaagde men er in ruim baan te maken
en het stoffelijk overschot van den moor
denaar te bergen. Er heerschte ontzag
lijke opwinding. Het bericht omtrent
den aanslag verspreidde zich als een
loopend vuurtje door de stad.
Het relaas van 'n ooggetuige.
Een kolonel, die naast de auto van
Koning Alexander reed, meldt over
.den aanslag het volgende'.
De auto, waarin Koning Alexander,
minister Barthou en de Fransche gene
raal George gezeten waren, was juist
ter hoogte van de Beurs aangekomen,
toen ik merkte, dat een man zich uit de
menigte losmaakte, langs de politieagen
ten glipte en aan mijn paard voorbij op
de treeplank van dé auto sprong. Ik gaf
mijn paard de sporen, maar hoewel het
paard vooruitsprong, kon ik niet verhin
deren, dat de moordenaar zijn arm uit
strekte en een aantal schoten loste op
den Koning. Ik sloeg hem neer met twee
sabelhouwen, terwijl de chauffeur van
de auto twee schoten loste.
De moordenaar ging echter door met
schieten, hoewel hij reeds op den grond
lag. Zijn kogels troffen twee agenten
van politie en een vrouw, die zich in de
eerste rijen der kijklustigen betond.
Politie en garde mobile schoten toe
en poogden de menigte van de auto af
te houden. De moordenaar werd van
den grond opgenomen, de menigte wierp
zich op hem".
Later bleek, dat ook Barthou, en ge
neraal George getroffen waren. De eer
ste overleed na korten tijd aan verbloe
ding. Generaal George is geopereerd.
Zijn toestand baarde van ochtend nog
al zorg, doch men had den hoop, hem
in 't leven te houden, niet heelemaal
opgegeven.
Het zwaar getroffen gezin.
De koningin van Zuid-Slavië, de Roe-
meensche Prinses Marie, bevond zich
niet in 't gezelschap van den vermoor
den vorst. Zij was langs een anderen
weg naar Frankrijk gegaan en zou zich
later bij den koninklijken stoet op weg
naar Parijs bij dezen aansluiten. Na het
vernemen van de ontzettende tijding
heeft zij zich onmiddellijk naar Marseil
le begeven.
Koning Alexander en koningin Marie
hadden drie kinderen: kroonprins Peter,
prins Andrei en prins Tamislav. De eer
ste werd eenigen tijd geleden op een
Engelsche kostschool geplaatst en be
vond zich dus in Engeland, toen zijn va-
-der werd vermoord. De beide jongere
prinsjes waren in Zuid-Slavië gebleven.
Kroonprins Peter is nog maar 11 jaar
oud. Er zal natuurlijk een regentschap
moeten worden benoemd, al volgt hij
formeel zijn vader direct op.
DE DOOD VAN BARTHOU.
Omtrent den dood van minister Bar
thou wordt het volgende gemeld:
Minister Barthou is terstond nadat hij
getroffen was naar een ziekenhuis ge
bracht. De wonden werden in den be
ginne niet ernstig geacht. De doktoren
besloten den linker-onderarm, die ver
brijzeld was, te amputeeren. Het leek,
of er geen gevaar voor het leven be
stond.
•Toen de chirurgen met de operatie
bezig waren, ontstond een bloeding.
Bloedtransfusie was geboden. Er werd
onmiddellijk mede begonnen, doch Bar
thou was reeds zoozeer verzwakt, dat
het hart spoedig den dienst opgaf,
EEN PROCLAMATIE VAN DE
FRANSCHE REGEERING.
In verband met den aanslag heeft de
Fransche regeering de volgende procla
matie uitgevaardigd:
De Fransche regeering ziet zich met
smart gedwongen de natie den dood me
de te deelen van Z. M. Koning Alexan
der van Zuid-Slavië, juist op het oogen
blik waarop Z. M. het gansche volk de
bewijzen kwam brengen van de toege
negenheid van het Zuid-Slavische volk.
De Fransche regeering geeft uiting aan
den grooten smart tegenover H. M. Ko
ningin Maria van Zuid-Slavië, de regee
ring van Zuid-Slavië en de bevriende
natie.
Tevens vervult de regeering den droe
ven plicht kennis te geven van het feit,
dat tezamen met koning Alexander de
minister van buitenlandsche zaken Bar
thou doodelijk getroffen is.
In dit tragische uur nu beid volken
zoo smartelijk getroffen zijn, gevoelen
zij zich meer dan ooit vereenigd in ge
dachten en gevoelens.
De Fransche regeering heeft besloten
een nationale rouw te land, ter zee en
in de lucht af te kondigen voor den tijd
van een maand. In dezen tijd zullen alle
feesten en ceremoniën afgelast worden".
Naar verluidt zal het stoffelijk over
schot van koning Alexander naar Zuid-
Slavië worden vervoerd, met hetzelfde
oorlogsschip waarmede de koning naar
Frankrijk is gekomen. De kruiser de
„Dubrownik" zal op de thuisreis worden
vergezeld door een Fransch eskader als
eeregeleide.
A Houth. Alberts 24%21.
C Baltimore en Ohio 9%9%.
A Southern Rlw. 9%9%,
C Union Pac. Rr. 60%61.
C Int, Nickel Cy. 1514%.
Dutschl. pü lOÜu 5% 22%—21%-%.
A Koloniale Bnk. 40%39%.
A N.I. Hbk. 1000 65%—65.
C Ned. H. M. 1000 39%—39,
A Alg. Kunstz. U. 32%—33%-32%.
A v. Berkels Pat. 18%49%.
C Calvé-Delft 44%44%.
A C. Suiker Mpij. 3434.%
A Ned. Ford A.M. 214214%.
A Philips Gem. B. afg. 214214%-13.
C Unilever 7070-%.
C Anaconda Cop. 6%6%-6%.
C Bethlehem St. 16%16%-%.
C Kennec Copper 10%10%.
C Un. States Leather 3%3%.
A A.N.I.EJVL—N.B. 197—196%.
A Kon, Petr, Mpij, 147-146-%,
C Contin. Oil Cy. 9%—9%.
C Shell Union O.C. 43%,
DE MOORDENAAR.
Omtrent het lot, dat den moordenaar
heeft getroffen, zijn de berichten ver
ward. Aanvankelijk heette het, dat hij
door de menigte zou zijn doodgeslagen.
Dit schijnt echter niet heelemaal juist.
Hij werd weliswaar ernstig toegetakeld,
doch meer door sabelhouwen van de po
litie. Zwaar gewond nam men hem op
en vervoerde hem naar een politiebu
reau, waar hij spoedig den geest gaf. Hij
bleek ook schotwonden opgeloopen te
hebben. Het schijnt niet vast te staan,
of deze uit zijn eigen revolver, dan wel
uit andere afkomstig zijn. Wel deed
hij een poging tot zelfmoord, doch deze
mislukte, doordat men hem bijtijds kon
grijpen. De man heet Petrus Kalemen en
is geboren te Zagreb in Zuid-Slavië, den
20sten December 1899. Op 28 Sept. j.l.
was hij naar Frankrijk gekomen, blijk
baar met het voorop gezette doel ko
ning Alexander te vermoorden. Het
heet, dat de Zuid-Slavische politie aan
de Fransche een waarschuwing over de
zen politieken desperado had doen toe
komen. Wonderlijk is het, dat hij des
ondanks zijn euveldaad heeft kunnen
volvoeren.
KONING ALEXANDER.
Koning Alexander was 45 jaar oud;
hij werd den 17en December 1888 ge
boren. Op 16 Augustus 1921 volgde hij
zijn vader Peter als koning der Serviërs
Kroaten en Slovenen op, nadat hij reeds
eenige jaren, in verband met een ern
stige ziekte van koning Peter, het re
gentschap had waargenomen.
Van den beginne af stond de koning
voor de zoo zware taak, om de drie
zoo verschillende volksgroepen in zijn
land, tot een aaneengesloten natie te
maken. Hij stuitte daarbij opgroote
moeilijkheden en meende tenslotte het
beste te doen, gelijk elders in dit num
mer wordt uiteengezet, met een dic
tatuur af te kondigen (Januari 1929).
Dat de druk van dezen dictatuur
zwaar op het land rustte en tot ernstig
verzet aanleiding gaf, bleek o.a. uit den
aanslag, welke op den Koning werd
gedaan tijdens diens bezoek aan de
hoofdstad van Kroatië, Zagreb, in Dec.
1933.
Een verzachting van het strenge mi
litair-dictatoriale bewind had plaats 'io
September 1931, toen een nieuwe grond
wet werd afgekondigd en verkiezingen
werden uitgeschreven, waardoor weer *n
parlement werd gevormd, zij het dan
ook, dat de toon daarin werd aange
geven door de in sterkte verre over-
heerschende regeeringspartij.
Dit gebaar vermocht intusschen wei
nig te veranderen aan de omstandig
heid, dat in Zuid-Slavië de dictatuur
heerschte en bleef heerschen.
LOUIS BARTHOU.
De vermoorde Fransche minister was
72 jaar oud. Hij heeft een nogal roem
ruchte politieke loopbaan achter zich
en maakte in den loop der laatste 30
jaar van talrijke kabinetten deel uit,
ook een paar maal als minister-presi
dent en zeer vaak als minister van ju
stitie en minister van binnenlandsche
zaken.
Barthou was, wat men een sterke fi
guur pleegt te noemen. Toen in het be
gin van dit jaar de leidende kringen in
Frankrijk het noodig oordeelden aan
buitenlandsche zaken een man te heb
ben, die wist, wat hij wilde, werd voor
de zooveelste maal, ondanks zijn hoogen
leeftijd, een beroep op Barthou gedaan.
Hij nam de uitnoodiging aan en ging
met groote voortvarendheid een sterke
anti-Duitsche politiek nastreven. Men
weet, hoe het hem gelukte Frankrijk en
Rusland tot elkaar te brengen. De om
singeling van Duitschland werd daar
mee zoo goed als een feit.
Reeds enkele weken na de aanvaar
ding zijner portefeuille wees hij Engel
sche ontwapeningsvoorstellen van de
hand, hetgeen uitteraard in Engeland
groote ontstemming wekte en een ver
koeling tusschen de beide landen te
weegbracht.
Of Barthou's politiek nuttig voor
Frankrijk is geweest, zal de toekomst
moeten leer'en.
NADERE BIJZONDERHEDEN.
Uit Marseille wordt gemeld, dat de
politie den revolver heeft onderzocht,
waarmee Petrus Kalemen den moord
heeft gepleegd. Het is een automatisch
C Tide Water Ass. Oil 55.
A K.N. Stoomb. Mij. 4%4%.
A Ned. Scheepv. U. 32%—32%.
A H.V. Amsterdam 160%160-%.
A Java Cult. Mij. 78—77%.
A N.I. Suiker U. 66%—66%.
A Deli Batavia 151%151-49%.
C Deli Mij. 1000 12612ó%-25.
A Senembah 134%134%.
C Chicago Milw. 1%2.
A Amsl- Rubber C. 91%91-%.
A Deli-Bat. Rubb. 71%—71%.
A Hessa Rubber 41%42%.
A Serbadjadi S.R. 60
Prolongatie 11.
WISSELKOERSEN.
9 Oct.
10 Oct.
Londen
7.18%
7.20%
Berlijn
59.40
59.35
Parijs
9.73%
9.72%
Brussel
34.46
34.45%
Zwitserland
48.13
48.12
Kopenhagen
32.12%
32.20
New-York
1.46%
1.47
iiresg
van Woensdag.
Unilever
Industrie
Philips
Young
Tabak
Suiker
Aku
Amerika
Markt
Olie
Rubber
Schepen
êiilg gUiiepome';.j> j
revolver van de nieuwste constructie,
waarmee 20 schoten kunnen worden ge
lost.
In een jaszak van den moordenaar
vond men bovendien nog eenige patroon
banden, zoodat hij in totaal over 100
schoten beschikte. Het onderzoek op het
lijk leidde tot een interessante ontdek
king. Kalemen had op den linker bene-
denarm een tatoeëering, die een kroon
van 5 tot 6 cm doorsnede voorstelde, en
waaromheen een doodskop en twee ge
kruiste doodsbeenderen waren getatoe
ëerd, alsmede de letters CC, de initialen
van de woorden: vrijheid of dood.
Volgens een Zuid-Slavisch journalist
zou dit het teeken zijn van de Macedo
nische Kometadji's.
De Fransche politie tracht in de eer
ste plaats te ontdekken of Kalemen
handlangers heeft gehad. Uit het feit, dat
men in geen enkel hotel te Marseille zijn
spoor heeft gevonden, leidt men af dat
hij bij vrienden heeft gewoond. Het is
natuurlijk van groot belang, dat men de
ze vrienden kan ontdekken. De aanslag
heeft bij de bevolking zoo groote opwin
ding veroorzaakt, dat de wildste geruch
ten de ronde doen. Zoo werd o.a. be
weerd, dat de moordenaar omgeven was
door zes met dolken en revolvers bewa
pende mannen, toen een officier van het
gevolg hem neersloeg. Zij zouden zich
bereid hebben verklaard een getuigenis
af te leggen, doch tot nog toe heeft de
politie geen hunner gevonden.
Betooging tegen de poiitie te
Parijs,
De „Oeuvre" meldt dat gisteravond
te Parijs betoogingen tegen de Fransche
politie zijn gehouden. Voor het hoofd
bureau van politie verzamelde zich een
groot aantal personen, die vijandige
leuzen riepen, doch door de politie
werden verspreid. In het Quartier Latin
kwam het eveneens tot betoogingen
van rechtsche extremisten, tegen den
minister van binnenlandsche zaken, Sar-
raut, waarbij het tot een vechtpartij
kwam met socialistische en communis
tische studenten, waarbij een student
ernstig werd gewond.
Toen de politie arriveerde werd de
gewonde door zijn vrienden in veilig
heid gebracht, zoodat niemand gearres
teerd kon worden.
Zoolang geen opvolger van wijlen mi
nister Barthou is benoemd, zal minister
president Doumergue ad interm het mi
nisterie van buitenlandsche zaken waar
nemen.
Het testament van koning
Alexander.
In tegenwoordigheid van Prins Paul,
een neef van koning Alexander, minis
ter-president Uzonowitsj, de stedelijke
commandant van Belgrado en comman
dant van de koninklijke garde, generaal
Giwkowtsj en den vleugeladjudant van
wijlen koning Alexander, is gisteravond
te Belgrado het testament van den ko
ning geopend.
In zijn testament heeft koning Alexan
der voor de periode van minderjarig
heid van koning Peter, tot regenten
aangewezen, Prins Paul, den senator en
oud-minister dr. Zedenko Stankowitsj
en dr. Ivo Perowitsj.
Het agentschap Avala kondigt in een
officieele verklaring aan, dat de oudste
zoon van den te Marseille overleden ko
ning Alexander I, als Peter II, op 11
October a.s. den troon van Zuid-Slavie
zal bestijgen. In de proclamatie aan het
volk wordt heromtrent gezegd: „Onze
groote koning, Alexander I is als slacht
offer van een erbarmelijken aanslag op
9 October te 4 uur in Marseille overle
den.
De martelaar-koning heeft met zijn
bloed zijn vredeswerk bezegeld, waar
voor hij zijn reis naar het bevriende
Frankrijk had ondernomen. Overeen
komstig art. 36 van de grondwet bestijgt
zijn eerst-geboren zoon koning Peter II
den troon van het koninkrijk Zuid-Sla
vië.
De koninklijke regeering, het leger en
de vloot hebben koning Peter II den eed
van trouw gezworen. De koninklijke re
geering neemt, overeenkomstig art. 45
van de grondwet de regering waar tot
11 October om de aflegging van den eed
van trouw overeenkomstig art. 59 en 42
van de grondwet voor te bereiden. De
laatste woorden die koning Alexander
met zijn laatste ademtocht heeft gespro
ken, leggen getuigenis af van zijn groote
vaderlandsliefde. Hij zeid)e: Waakt
over Zuid-Slavië". De koninklijke re
geering roept de geheele Zuid-Slavische
natie op, in trouw en waardigheid over
deze nalatenschap te waken".
Koningin Marie was geruimen
tijd bewusteloos.
De extra-trein waarmee koningin
Marie van Zuid-Slavië zich naar Parijs
zou begeven is in verband met den
aanslag naar Marseille gedirigeerd. Na
dat de Koningin het treurige nieuws van
den moord op haar gemaal had verno
men, was zij geruimen tijd bewusteloos,
zoodat de trein te Lons le Saunier stop
te, opdat doktoren de Koningin medi-
schen bijstand konden verleenen.
Het onderzoek van het op den da
der gevonden paspoort heeft uitgewe
zen, dat de pas is uitgereikt door het
Tsjecho-Slowaaksche consulaat te Zag
reb. Op deze wijze wordt verklaard,
hoe het mogelijk is dat de autoriteiten
te Belgrado de uitreiking van een pas
poort op den naam Kalemen niet in
hun dossiers konden vinden.
De ministerraad te Belgrado heeft be
paald, dal de rouw voor het overlijden
van kon:ng Alexander zes maanden zal
duren.
Hedenmorgen hebben van alle kerken
in de Zuid-Slavische hoofdstad de klok
ken geluid en zijn in geheel Zuid-Slavië
rouwdiensten gehouden. Van alle huizen
waaien de vlaggen halfstok en alle
scholen waren vandaag gesloten.
De groote opwinding die te Londen
ontstond na de eerste berichten over
den moordaanslag, is eenigszins geluwd.
Het bericht dat de moordenaar een Joe-
go-Slav'sch onderdaan is, en dat zijn be.
weegredenen klaar blijkelijk van binnen,
landschen politieken aard waren, heeft
een zekere ontspanning gebracht. Dit
verklaart ook een uitlating van Lloyd
George, die van een journalist bijzonder
heden over den aanslag vernam en toen
zeide, „het is voor mij een groote gï
ruststelling te hooren, dat de moorde
naar een Kroaat is".
Hoe kroonprins Peter het treu
rige nieuws vernam.
De jongste monarch van Europa, de
11-jarige Peter van Joego-Slavië, die
momenteel op een Engelsche kostschool
te Cobham vertoeft, was zich nog niet
bewust van het vreeselijke drama dat
zich gisteren te Marseille had afge
speeld, toen hij zooals gewoonlijk, gis
teravond om half negen met zijn Engel
sche schoolmakkers, die hem zonder
formaliteiten Peter noemen, naar bed
ging. De directeur van de school ver
klaarde, dat hij het bericht uit de kran
ten had vernomen, en dat hij geen
instructies had ontvangen, omtrent de
wijze waarop hij den Prins op de hoog
te moest brengen. Hedenmorgen aan t
ontbijt heeft men den jeugdigen vorst
het treurige nieuws voorzichtig verteld.
De inspecteur-generaal van het
loodswezen, de betonning, bebakening
en verlichting de schout bij nacht N. J.
van Laer is bevorderd tot vice-admiraal.
STEEK GEEN GELD IN ONBEDUI
DENDE ONDERNEMINGEN. De
hoofdcommissaris van politie vestigt te
Amsterdam de aandacht op het
volgende:
Het komt in den laatsten tijd veelvul
dig voor, dat eigenaren van jonge, onbe
duidende ondernemingen, zonder eenige
innerlijke waarde, anderen trachten te
bewegen, geld in hun bedrijf te storten.
Zij plaatsen dan advertenties, waarin
deelgenooten met eenig kapitaal worden
gevraagd, of betrekkingen tegen storting
van waarborgsommen worden aange
boden. 1,1-1
De ervaring heeft geleerd, dat dik
wijls werkloozen, in het bezit van, mo
gelijk in betere tijden overgespaard geld,
reflectearen en tengevolge van het
verlangen, om een werkkring te hebben
4>
M
bj
hi
Uil
au
dcS
*eT
wa
Ge
geï
de)
ws
sla
O
justI
R.
te
gin
geil
een
huj
geti
ped
de
en
boj
De
FI
de
vanl
beti|
reet
Ol
deze
zijn I
blijl
der\
Autl
