KERKNIEUWS.
HANDEL EN NIJVERHEID.
KUHST EH WETEHSGHAP.
4
«■J*!
is!*
H
DE ERNSTIGE ONLUSTEN IN
AMSTERDAM.
Geniet Uw vacantie met
Briefgeschrief tusschen Jewaimes vut Walchere ea
Jan de Smid uut Goesche Land.
!Ess|«
&8gs4
ÏJ fe-Sw
C.OJ3T1 a
sgss*
C Al h
•g s-
U
C -as
«H
|g
I*
«A
4 dooden en ten minste 50 ge
wonden het Gezag meester
van den toestand.
Zooals werd gevreesd hebben de on
lusten in de hoofdstad zich Vrijdag
avond herhaald, en zelfs over een groo-
ter deel der stad uitgebreid. Het gezag,
dat thans beschikte, behalve over de po
litie, over een voldoende macht militai
re politie, marechaussee, infanterie, ca
valerie en militaire hulpmiddelen (als
drie tankwagens, schijnwerpers en een
mitrailleurafdeeling) is gedurende den
geheelen avond en ook in den nacht den
toestand volkomen meester gebleven.
Hoewel de toestand zich Vrijdagavond
ernstig liet aanzien, was het niet
noodig, de mitrailleurafdeeling m dienst
te stellen-
De voornaamste plaatsen waar
de onlusten Vrijdagavond hebben
gewoed, waren op nieuw de Jordaan en
de overzijde van het IJ.
In tal van andere wijken, de Staats
lieden buurt, een gedeelte van de buurt
IJ IJ, de Dapperbuurt en de Indische
buurt, kwamen onlusten van minder
grooten omvang voor.
De politie stond voor een zeer moei
lijke taak, daar het gepeupel zonder
eenig redelijk doel, waar het kans zag,
het plaveisel trachtte te vernielen en
barricades op te richten. Hier en daar
was er een roode vlag op geplant.
De Jordaan werd Vrijdagavond het
eerst schoongeveegd. Het leek hier een
oorlogstoestand, met voortdurend af en
aan rijdende militaire auto's .en troe
pen. In zeer korten tijd was de geheele
wijk schoon geveegd, waarbij van de
vuurwapens gebruik werd gemaakt.
Hier en daar werden menschen van
de daken gehaald, en in een onbewoond
huis vond men op de tweede verdieping
een man, gewapend met een zware re
volver. Zeven arrestaties hadden plaats.
De ambulance auto's reden af en aan,
en tal van gewonden moesten naar de
ziekenhuizen worden vervoerd. Om
streeks 10 uur was de Jordaan wel
absoluut gezuiverd, en vertoonde zich
nagenoeg niemand meer op straat. Ge
durende den geheelen nacht bleef de
militaire macht aanwezig. De Genees
kundige dienst, ook thans weer onder
ieiding van den directeur, dr. Heyer-
mans, had een moeilijke taak alle ge
wonden te vervoeren, temeer daar ook
aan de overzijde van het IJ een speciale
dienst moest worden ingericht, want ook
daar hebben gisteravond de onlusten
een grooten omvang aangenomen.
Zoowel in het Vogelkwartier, als in
het Tuindorp Oostzaan, moesten de mi
litairen ingrijpen. Hier hadden de op
roerkraaiers boomen en lantaarnpalen
omver getrokken met prikkeldraad om
wikkeld en op de wegen geworpen, en
bovendien tal van straten opgebroken.
Dreigend zag het er eenigen tijd ook uit
in de Staatsliedenbuurt met de Van Beu-
ningenstraat als centrum.
Het gezag was hier echter den toe
stand spoedig meester. Later op den
avond lokten de onwillige elementen
botsingen met de politie uit in de Indi
sche buurt, Dapperbuurt en buurt IJ IJ.
Hoewel door deze tactiek om op tal van
plaatsen onlusten te veroorzaken, de
overheid een zeer moeilijke taak had,
kon het gepeupel nergens iets anders
bereiken, dan onnoodige materieele
schade aan te richten en de levens van
zich zelf en anderen in gevaar te bren
gen.
Hedenmorgen vroeg konden nog geen
juiste gegevens omtrent het totaal aan
tal slachtoffers worden verkregen. Het
staat echter vast, dat er gedurende den
geheelen dag van Vrijdag en gisteravond
ten minste vier dooden en een 50-tal ge
wonden van wie eenigen zeer ernstig,
te betreuren zijn. Bovendien moeten er
tal van gewonden zijn, die niet door den
Geneeskundigen dienst zijn behandeld
en dus niet zijn meegeteld. Zaterdagmor
gen vroeg zijn opnieuw militaire verster
kingen in de hoofdstad aangekomen. De
toestand in de stad was hedenmorgen
echter volkomen rustig.
Bij het aanbreken van den dag zijn
de openbare diensten bestratingen en
electriciteitswerken begonnen de aan
gerichte schade te herstellen.
Ned. Hery. Kerk.
Ds. M, Bons te Colijnsplaat heeft be
dankt voor het beroep naar Bruinisse
(toez.)
Onder vreemde vlag vertrokken.
Dezer dagen is, onder haar nieuwen
naam „Le Norvégien II", van Amster
dam naar Madagascar vertrokken het
vroegere vrachtschip „Protheus" van de
Kon. Ned. Stoomboot Maatschappij, dat
aan een Noorsche reederij is verkocht.
Het schip had een lading kolen in, die
op Madagascar zal worden gelost. In
zijn nieuwen staat zal het dienst gaan
doen in de kustvaart.
gezonde tanden. Laat deze daarom van
te voren nazien en vooral: borstel ze
steeds met Ivorol, de tandpasta met
haar ongeëvenaard reinigingsvermogen.
Dan zullen geen zieke tanden Uw va
cantie bederven.
IVOROL, De Nederlandsche Tandpasta.
(Ingez. Med.)
Een tweede overwintering op
Nova-Zembla.
Acht en twintig' mannen zijn uit Ar
changel met het schip „Onrga" ver
trokken naar Sjelanjakap, het Noorde
lijkste punt van Nova-Zembla. Zij zullen
daar 18 maanden blijven en veelzijdigen
wetenschappelijken arbeid velrrichten.
O.a. zullen zij meteorologische en aero-
logische waarnemingen doen.
WAT OVER HET WATER VLIEGT.
Een wondere harmonie vormt het wa
terlandschap van wind en ruimte, van
golvenspel en rietgeruisch, van geur en
bloei en roep en lied. Niet alleen wat
aan en in het water groeit !en bloeit, ook
wat er roept en vliegt en zingt en speelt
en zwemt en duikt maakt mede een
onmisbaar deel uit van den rijkdom van
het watergebied, dat in de veenplassen
wel zijn meest bloeiende en veelzijdige
ontplooiing vindt.
Zooals de waterlelies en de veenwor-
Poeldurp, Juli 1934.
Vriend Jewannes!
Noe zu me komme, dae me weze mot
te. 'k Leze in de krante'n affertensie:
„schoenen met steun-zolen". Dae mö
't nae toe: aolles \steun-steun-steun!
Steun-sigeretten, steun-bioskoop, steun
dit, steun dat! En oevee rie d'r nie in 'n
autoo, merk Steun, zou je dienke! Steun-
zeulen! Over 'n stuitje oor je nog van
steun-fantezie-sokken. Nee mè, Jewan
nes, noe 'k toch motte lache. Je weet
wè, oe da' je tegenwooreg zoowat over-
aol kedoos biekriegt- 'k Meene, da ze d'r
bie de sigeretten mie öp g'ouwe bin.
Afijn, noe mi j' oore. Ko Kwiel die ei 'n
zuster en die is etrouwd mie 'n erre-
beier. Mie vast werk. Die ei je 'r nie vee
Dat wuuf is nog a 'n bitj' oog' in d'r wae.
pens en Sondags ete ze dikkels poddek.
En wat dienk je: dae koop ze voe 'n
stuitje zoo'n paksje mie goed, dae ze
poddek van koke en. dae zat 'n paer
sokken in. Van die dinne Wat moste ze
dae mie beginne! Um kus ze nie draege
en op 'n ende ze ze an de zeune van
de schaepwachter egeve. Wan die draeg
ie neturelik wè. Die zeune bedoel 'Jt. Is
dat noe mie aol die kedoos geen onzin?
Dan bin de menschen stom genoegt om
te dienken, da' ze die voe niks kriege!
M'n goeie man, je most is wete, waffoe
rommel of de menschen dae mie in uus
slepe: aolderleie kleedjes, naemaek zui
vere lepels en vurkens. Bie Joosje Koe
koek schuve z' ielke mirreg de petaten
mie d'r iesdere vurkens uut de scheutel
in d'r diepe borren en voe 'n stuitje ver
telde 'n in de smisse, da z'n wuuf op de
bonnen voe de koffieboonen 'n.... pe-
tatelepel evrogen a! O ja, da 's waer ok,
ik was begonne mie steun-steun-steun.
Dae bin d'r ier in de buurt' ok, die a flee
jaer aerebemezen en die verkochte z'
over de veilege (noe magge ze nie an
ders) en van 't voorjaer kwam d'r bie
de scheeve Kees 'n autoo en dae zatte
twee eeren in. En die a groote pampie-
ren bie d'r, dae Kees z'n naem op zette
most. Toen kreeg 'n twinteg eele centen
steun. Dae kwaeme twèè eeren voe mie
'n autoo! En dae waere d'r, van zeven
stuvers en van negene- As dat noe toch
geen gekkewerk is, dan mo je 't mè zeg
ge. Begriepe de menschen 't noe nóg nie,
dat agauw eel de bemoeïege van de re-
geerege an de striekstok bluuf ange?!
tels, de ranonkels en de veenwortel-
aren, de fonteinkruiden en de rietplui
men, de plompebladen en de gentianen
de tooi van het water vormen, zoo is
er ook een koor van stemmen, dat over
de wateren roept en zingt en zonder
welke dat water een aanzienlijk .deel
van zijn schoonheid en bekoring missen
zou.
Daar is de roep der roerdompen en
het lied der rietzangers, dat uit de riet
velden langs de oevers klinkt. Zij leven
niet op het water in engeren zin, maar
over de golven en het stille spiegelvlak
van een windstillen dag klinkt toch hun
geluid. Zooals ook de kievitsroep en de
klank der tureluren er klinkt en zooals
de vlucht der kiekendieven er over
gaat.
Maar wat over 't water vliegt en roept
in engeren zin, tot dat kleinere koor be-
hooren en ook verschillende en verschil
lende interessante vogels. Ik denk aan
de fuut, den rappen duiker, dien prach-
tigen vogel van de plassen, die aan den
eenen kant wel schuw is en wegduikt
bij al te nabije nadering van menschen,
maar die aan den anderen kant zich toch
weet aan te passen aan drukte van wa
tersport op het domein dat hem en de
zijnen van ouds toebehoort. En van de
koet geldt hetzelfde, den zwart-en-wit-
ten meerkoet met zijn keffend geluid uit
de biezenvelden, die in groote troepen
vele plassen bevolkt, die soms wel eens
wat al te talrijk wordt, maar die toch
een onmisbare stoffage der wateren
vormt. Aantrekkelijker verschijning is
het stillere waterhoentje, bekoorlijke
vliegers over de plassen zijn ook de
sterntjes, de donkere zwarte stern en 't
sierlijke vischdiefje, beide alleraantrek
kelijkste verschijningen voor den doler
over het watergebied. De wilde eenden
mag ik niet vergeten en de aalscholvers
zal ieder, die hier zwerft, graag zien.
Zijn oog zal zich mede vergasten aan
den blauwen reiger, die aan den oever
staat of overvliegt, en als hij op of
rondom het onvolprezen Naardermeer
zijn waterdooltochten houdt, zullen de
zeldzame gestalten van purperreiger en
lepelaar hem in verrukking brengen
kunnen.
En als ik hier maar enkele van de
voornaamste verschijningen, die over 't
water vliegen, heb genoemd, dan heb
ik nog alleen maar aan de vogels ge
dacht. Maar andere gratievolle wiekers
en drijvers door de pittige aromatische
lucht, die over de wateren hangt, onder
het wolkenspel aan den blauwen zomer
hemel, zijn er ook. Kleine en grootere
libellen hooren al mede tot de sierlijk
ste schepselen dezer ontzaglijke aarde,
die ook en juist in het kleinere vol
weergalooze schoonheid is. Torren hoo
ren er toe en vlinders, gedierte groot
en klein, en als ze niet zoo lastig wa
ren en ons den stillen zomeravond niet
zoo konden bederven, dan zou ik ook de
muggen met eere vermelden kupnen
en hun gonzend spel, dat toch ook vol
gratie is in het dalend zonnegoud.
Zoo vormt het alles tezamen, wat er
bloeit en geurt en glanst en groeit, met
wat er vliegt en drijft en zingt en roept
te midden van de blinking en ruisching
der wateren en onder de schittering van
de zon van den vollen zomer één groot-
sche manifestatie van het rijk gescha
keerde zomerleven, dat over de wate
ren zich ontplooit. Het is er ook in
bosch en duin, in het park en op de
heide, op den akker en in de wei, het
is er overal, maar het is er stil bekorend
Ei j' eleze, Jewannes, oe dat 'r in de
gemeenteraed van 'n durp ier in de
buurte, eklaegd is over „de onwelvoeg-1
lijke kleeding van sommige meisjes".
Over de getrouwde wuven durfden ze ze
ker niks zegge. Dae za 't in dat durp dan
zeker a butengewoon schandaoleg weze.
Me zitte in ons landje om zoo te zeggen
begraeve onder kerken van aolder
leie soort; Kristelikke scholen en nog
bin de misjes zoo vreeselik onwelvoege-
lik, da ze d'r in de gemeenteraed kwae-
lik van worre. Noe is 't ok verschrikke-
lik. Stel je'n eigen is voor Jewannes, dat
jie 'n ouwe jonge jongen was (want dae
werkt die onwelvoegelikeid al èèl erg
op) en je zat, bie wieze van spreken op
je fiets en dae kom je zoo 'n onwel-
voegelik misje tegen! Je kiekt 'r nae.
Want waffoe fersoendelik mensch draait
'r z'n ood om as 'n 'n jonk misje tegen
komt! Je kiekt 'r nae en as je d'r verbie
bin, dan draai je je'n eigen om en.je
stuukt mie pak en zak onderste boven.
Ongelokken zouwe d'r van komme! Van
zukke 'n onwelvoeg'elik-eid bedoel 'k.
En noe zulle ze d'r opdat durp de boven
meesters van de scholen voè spanne.
Meesters spanne z' overaol voe en die
motte d'r dan voe waeke, dat om te be-
■gunnen, de guus nie aols te vee van d r
vèl laete kieke. En weet je Jewannes,
wat of je noe kriege za? Dat za' 'k je
zegge. Zoo 'n gemeenteraedslid vlast 'r
op. dat 'r konterleurs zulle komme voe
wel voegelik-eid en dan is üm t eeste
anbod. As noe 'n bovenmeester .voe n
onwelvoegelik-eidsgeval komt te staen,
dan zeit 'n: „Jennie, of Kittie of Mie
mie, gae jie is even nae de konterleur
en laet je 'n eigen keure!" Dat misje vort
en 't kom bie de konterleur en dae oort
't: ,,ie is petaten uut gae doe mè om
aolf viere komt 'n 'n stuut 'ete en dan
mo je mè is vrom komme". Of ie is wel
tuus en dan wor zoo'n kind öf-ekeurd,
óf 't krieg 'n bewiesje van wèl voegelik-
eid. En zoo za 't op are durpen ok gae
en meschien bie julder in Middelburg ok
wè. Vandaeg' of merge begunt 'r dae m
de gemeenteraed ok een over. vv ant
dae bin z'ok nie voe de poes. Zoo kom
me d'r wee nieuwe amtenaers bie en
over 'n stuitj' oor je, oe da' ze gae knoeie
mie bewiesjes van wèl vocéelikke
jes- Net as bie de terve. 'k Bin mè blieë
da' ze dat nie ienkeld in Zeeland edaen
Je stae anders zoo alleeneg! Mae nae
da' 'k uut de krante verneme ze d r
in Brabant ok areg' de slag van beet.
Knoeie mè jongers! Zoo vee amtenaers
en tochnog slummere knoeiers!
Zie je 't noe Jewannes, dat 't waer is,
wa 'k voe 'n stuitje schreef: oe meer
dat de regeerege regelt, oe grooter ge
knoei. Dat za' je mie die welvoegehk-
eid ök is gewaer worre.
'k Mot aerebemezen trokke zei
netje Ze doe julder de groetenisse. Ik
Je vriend
*'f*
4
4»
Jan de Smid.
