Rotterdammer
tilZHIXER
A
fNIYEA
VERKADE's
BESCHUIT
KRONIEK van den DAG.
FORTINBRAS,
STATEN-GENERAAL.
IS spoil, minematofsodawater,
al of met met suiker,
en een s heutje
BINNENLAND.
Verkade blijft
Verkade
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRT.) VAN VRIJDAG 6 JUU 1934.
No. 157.
over'
FEUILLETON.
DE KOOPMAN IN GELUK,
OoA bij dames zeer yt/tt/d
Nooit heeft Verkade iets
verminderd aan de in heel
Nederland beroemde
kwaliteit van zijn knap-
perig-brosse beschuitl
Daarom blijft Verkade's
beschuit wat samenstel
ling, voedzaamheid en
brosheid aangaat, ge
makkelijk aan de spits.
Vergelijkt U maar eensl
S/A
ux iitkt. (uikten zon!
Een ingewikkeld en moeilijk
vraagstpk. Waarom zouden
we Roemenie's argumenten ook
niet eens overwegen?
Een der i.ngewikkeldste vraagstukken
van dezen tijd is dat van de verhouding
van een staat tot bolsjewiekenland: dat
is dus tot de Unie van Sovjet-republie
ken Rusland.
Ingewikkeld is dat vraagstuk, omdat
er zooveel kanten aan zitten, en om
dat de verbindingen tusschen al die
facetten elkander onderling weer krui
sen. Moeilijk, schier onoplosbaar is het,
omdat zelfs na ontrafeling en scherp-
stelling van het probleem een logische,
ons zedelijk en ons economisch gevoel
evenzeer bevredigende, oplossing onmo
gelijk blijft. De knapste kop, de beste
kenner van Russische toestanden, be
zield met oprechte liefde voor z'n eigen
vaderland, zal niet in staat zijn een ver
houding tot Rusland te scheppen, waar
mede elk moreel èn economisch voe
lend en denkend mensch, volledig zou
kunnen instemmen.
In 't kort gezegd ligt de moeilijkheid
hier: ,,wie economisch redeneert, loopt
de kans zedelijke belangen te verwaar -
loozen. Wie moreel redeneert, loopt de
kans economische domheden te be
gaan.
Rusland heeft groote hoeveelheden
Europeesch kapitaal verzwolgen. Finaal
verteerd het is weg. Zij, die, te goeder
trouw, dat geld fourneerden, kunnen
er nu naar fluiten zoo ze althans nog
adem om te fluiten hebben. Want de
Russische financieele débacle heeft eco-
nomisc.he dooden, en zelfs zelfmoorden
op z'n geweten had,
In Rusland regeert de positieve god
deloosheid, erger nog, de actieve anti
godsdienst. Hbt is daar een goed werk
God en gebod te bespotten op een wijze,
welke ieder weldenkend mensch, hoe
hij ook over de laatste dingen der men-
schelijke kennisse moge oordeelen, met
walging moeten vervullen.
Verraad, corruptie, slavernij in Z'n
ergsten vorm, wreedheid in perverse
beestachtigheid men vond en vindt
het, naar luid der berichten, in het hui
dige Rusland.
Op grond van dit nog zeer onvolledi
ge requisitoir reeds moet de zedelijke
mensch zeggen: met zulk een beesten
bende wil ik niets van doen hebben.
Dat is het eene uiterste.
De middenmaat der salon-bolsjewiki,
die een misschien wel wat overmatige
waardeering aan den dag leggen voor de
zonder twijfel nieuwe en de aandacht
waard zijnde uitingen der tegenwoordi
ge Russische kuituur, slaan we ditmaal
Dan komt de keerzijde der medalje.
Rusland is een ontzaglijk groot rijk. Het
is economisch en uit een technisch-cul
tureel oogpunt nog zéér achterlijk
ondanks opgemelde circusstukjes van
voorlijkheid. Rusland kan héél veel ge
bruiken, heeft, economisch gezien, ge
weldige hoeveelheden grondstoffen, half
fabrikaten en producten noodig. Het wi
en, naar 't schijnt, kan, daarvoor beta
len. f
Er is werkloosheid en crisis in lan
den, welke naar sommiger oordee
ook Nederland aan Rusland zouden
kunnen leveren.
Hier zegt de econoom, misschien zelfs
de staatsman: is het dan geen donqui
chotterie om der wille der zedelijke
verontwaardiging géén economische
banden, die ons g e h e e 1 e eigen volk
voordeel zouden kunnen brengen
door
WILLIAM LOCKE.
60)
Toen Fortinbras opstond van het kou
de terras van het Café Cardinal op den
hoek van de Rue Richelieu en den Bou
levard des Italiens, hun afgesproken
plaats van samenkomst, en Martin be
groette, was zijn glimlach buitengewoon
vriendelijk, en in zijn handdruk had iels
vaderlijks. Zij traden 't café-restaurant
binnen en gingen zitten aan een van de
tafeltjes, die nog niet voor het déjeuner
gedekt waren, want het was nog maar
elf uur. Fortinbras in zijn gewone zwar
te costuum, zag er netter en welvaren
der uit. Boord, manchetten en das wa
ren van onberispelijke helderheid. De
zijden hoed, die hij voorzichtig had op
gehangen, was gloednieuw. Hij vroeg
naar de gezondheid van de menschen in
Brantöme en bestelde een opwekkende
drank voor Martin en een glas limonade
voor zich zelf. Toen zei Martin:
Ik ben uit Brantöme gekomen om
u te raadplegen over een zaak, die voor
mij van het grootste belang is. 't Gaai
om mijn heele toekomst. Hij legde een
vijffrancstuk op tafel, dat Fortinbras
vegschof.
Mij beste jongen, dit is een familie
aangelegenheid. Ik weet er aïies van.
Ik ben voor jou niet. langer de Mar-
niet alleen of uitsluitend geldelijk voor
deel met dat Rusland aan te knoo-
pen Al zijn het dan naar onze gevoe
lens zedelooze en dus slechte men
schen al kleeft er martelarenbloed
aan Ruslands hout
Is het niet een héél moeilijk vraag
stuk, zélfs als men aanneemt, dat poli
tie en geheime dienst in eigen land te
gen de agitatie en ondergrondsche ma
chinaties van Russische en Nederland-
sche bolsjewieken volkomen opgewas
sen is
Roemenië stond er tot dusverre in
één opzicht net zoo voor als wij: tot een
maand geleden onderhield het met Sov
jet-Rusland geen diplomatieke betrek
kingen.
En al grenst dit land nu onmiddellijk
aan Rusland, terwijl Nederland er heel
wat verder vandaan ligt, en al zijn Roe-
menies overige omstandigheden in tal
van opzichten hemelsbreed verschillend
van die in Nederland, dat neemt niet
weg, dat het voor ons der moeite waard
kan zijn eens te overwegen, wat Roeme
nië thans geleid heeft tot den stap, dien
het nu genomen heeft. En dien wij mis
schien toch ook nog wel eens zullen
kunnen moeten nemen.
1 itoelescoe, de Roemeensche minister
van buitenlandsche zaken, heeft in de
Roemeensche Kamercommissie voor de
zaken van zijn departement een uiteen
zetting gegeven over deze aangelegen
heid.
Roemenië, zoo zeide hij, had tot 9 Juni
1934 geen betrekkingen met zijn voor-
naamsten buurman, terwijl deze sinds
1932 steeds meer contact in internatio
naal opzicht had gezocht, deelnam aan
internationale conferenties en waar
schijnlijk ook binnenkort een zetel in
den Volkenbond zal krijgen
De noodzakelijkheid van het herstel
van normale betrekkingen was, zoo zei-
de Titoelescoe, te grooter, aangezien
vermoedelijk het tot stand komen van
twee belangrijke pacten op handen is,
een pact der Middellandsche Zeestaten
en een Oostelijk Locarnopact, waarbij
Frankrijk, Tsjechoslovakije, Polen, Roe
menië en Rusland geïnteresseerd zijn.
De minister legde er vervolgens den
nadruk op, dat het voordeel van de
overeenkomst met Rusland is, dat de
Sovjet-Unie thans, doordat zij Roeme-
nië's souvereiniteitsrechten over Bess-
arabië heeft erkend, tevens Bessarabië
als Roemeensch bezit heeft erkend, ter
wijl nog in 1932 te Riga de Russische
onderhandelaars verklaarden, dat zij
nimmer een verdrag zouden onderteeke
nen, waarin Bessarabië'als Roemeensch
bezit zou worden aangeduid.
Wat het gevaar betreft van commun-
nistische propaganda, dat door de her
vatting van de betrekkingen met Rus
land zou kunnen ontstaan, Titoelescoe
haalde in dit verband Italië, Turkije en
andere landen aan, die, ondanks de her
vatting der betrekkingen met de Sovjet-
Unie, geen last van de communistische
propaganda hebben gehad.
De liga voor christelijk-nationale ver
dediging, de dissidente liberale partij en
de nationale agrarische partij spraken
zich, na deze uiteenzetting van Titoeles
coe desalniettemin, tegen de hétvatting
der betrekkingen met Rusland uit.
Goga, leider der agrariërs, verklaar
de zich wel is waar met het herstel van
fljormale betrekkingen in principe ac-
coord, doch hij wenschte, dat allereerst
de kwestie zal worden geregeld van den
Roemeenschen goudschat, die bij het
chand de Bonheur.
Als u dat niet meer bent, zei Mar
tin, dan weet ik voor den duivel niet,
wat ik doen moet. En met zijn vingers
legde hij het geldstukje tusschen hen in.
t Mijn goede kerel, zei Fortinbras,
het iets naar Martin toeschuivende, als
je het wenscht, dan zal ik ambtshalve
met je spreken. Maar daar een advo
caat of een dokter geen honorarium
aanneemt, waar het familieleden be
treft, zoo kan ik ook van jou geen be
taling aanvaarden. Bigourdin, over
wiens karakter je ampel en breed kunt
oordeelen, heeft je aangeboden om deel
te nemen in zijn zaak. Als advocaat en
als man van de wereld zeg ik: neem
het aan. Zoolang als Brantöme bestaat,
en het zal niet van de aarde verdwijnen,
zullen handelsreizigers en toeristen het
Hotel des Grottes bezoeken. En zoo
lang de Europeesche beschaving be
staat, zullen er truffels en Paté de foie
gras gegeten worden, die nu door de fa-
brique van het hotel naar Calcutta, Mos
kou, San Francisco, Bayswater en Bue
nos Ayres verzonden worden. En als
Marchand de Bnoheur, zooals je mij*
graag noemt, kan ik je openhartig ver
klaren, dat je er je geluk in zult vinden
als je het' voorstel aanneemt.
Hij dronk een slokje limonade. Martin
schoof het geldstukje iets naar hem toe.
t Is volstrekt niet zoo'n eenvoudi
ge zaak als u schijnt te denken, vervolg
de Martin. Dan zou ik Bigourdin's edel
moedig aanbod dadelijk hebben aange
nomen. Ik ben niet dwaas. En ik ben
innig aan Bigourdin gehecht, omdat hij
met zijn goede hart mij behandelt als een
uitbreken van den oorlog naar Moskow
is overgebracht.
Hl
Men ziet uit het vorenstaande: er zijn
specifiek Roemeensche argumenten pro
en contra, maar ook alg'emeen-geldende,
zooals het gevaar voor de communisti
sche propaganda en de verloren
goudschatten Ook Nederland verloor
via Russische papiertjes z'n goudschat
ten in Rusland
Maar de quaestie is en blijft moeilijk,
welhaast onoplosbaar.
HERDENKING PRINS HENDRIK.
De Eerste Kamer heeft gistermiddag
een vergadering gehouden waarin de
voorzitter, mr. baron De Vos van Steen-
wijk het ov'enlijden van Z K.'H, den
Prins heeft herdacht. Spr. zeide o.m.:
„Uit den vreemde tot ons overgekomen
heeft de hooge overledene van stonde
af zijne nieuwe nationaliteit van gan-
scher harte omhelsd, zich een oprecht
Nederlander betoond en de kiesche,
veelal zoo moeilijke, stelling van Prins
gemaal met grooten tact en toewijding'
ingenomen. De natie treurt over het
heengaan van den Prins. De Eerste Ka
mer der Staten Generaal ziet met in
nig medegevoel op naar Koningin en
Kroonprinses Haar in deze nieuwe be
proeving den alleen troostenden bijstanc
van den allerhoogste toebiddende.
Alle aanwezigen hoorden de rede
staande aan. De vergadering werd ver
volgens gesloten.
De Tweede Kamer heeft gistermiddag
eveneens een vergadering gehouden
waarin de voorzitter, jhr. mr. Ruys de
Beerenbrouck, een herdenkingsrede
heeft gehouden. Den rouw nog diep in
het hart werd het vorstelijk Huis op
nieuw met smart bedeeld. De Prins, be
mind gemaal der Koningin en Vader die
zoo zeer den weg te vinden wist naar
het hart ook van de dochter, die de
Koninklijke echt ons schonk, ging uit'
dit leven heen. Het Nederlandsche volk
voelt den nieuwen slag in al zijn zwaar
te. Het deelt als immer in het leed dat
door Oranje wordt gedragen.
En het gedenkt met eerbied wat de
Prins volbracht aan arbeid voor wat
goed en edel is, arbeid die getuigde voor
zijn liefde vo,or den naaste. God, weten
wij, leidt het al ten goede. Die zekerheic
is troost.
In beide vergaderingen werd besloten
op de Koninklijke boodschap behelzende
het overlijden van Prins Hendrik te ant
woorden met een adres van rouwbeklag,
Dé ministers waren bij deze herden
kingsplechtigheden tegenwoordig, even
eens alle Kamerfracties, uitgezonderd,
de Tweede Kamer, de communisten en
de rev.-soc. Sneevliet.
de ideale iomerdrank.
CAIl f-
roojmanitfu
GRONINGEN.
(Ingez. Med.)
broeder. Ik ben niet gekomen om als
man van zaken met u te spreken. En u
moet geen gewetensbezwaren hebben
omdat Bigourdin een familielid van u is
Weer verschoof hij het geldstukje.
Ik wil u alleen raadplegen als den
Marchand de Bonheur in de grootste cri
sis van mijn leven, nu ik ten prooi ben
aan allerlei tegenstrijdige aandoeningen.
Daar zijn verwikkelingen, waarvan u
niets weet.
Verwikkelingen? Fortinbras stak
vriendelijk de hand uit. Is er misschien
een teeder gevoel in het spel? Hij glim
lachte in de veronderstelling dat de lief
de, dien de jonge man voor Félise koes
terde, hem belette vrij uit te spreken. Je
kunt geheel openhartig tegen mij: zijn.
't Is veel meer dan een teeder ge
voel, riep Martin met ongewone heftig
heid. Lees dit eens.
Uit zijn zak haalde hij een verkreukeld
briefje, dat hij op tafel wierp.
Fortinbras zette zijn bril op en las fiet.
Hij zette zijn bril meer af en gaf den
brief terug. Zijn gezicht was impassibel
geworden en hij zag Martin aan met
doffe, vermoeide, blauwe oogen.
Je belofte. Hoe was die?
Om naar Egypte te gaan.
Waarom zou je Lucilla Merriton in
Egypte ontmoeten?
Met wild gebaar hief Martin beide
handen omhoog.
Begrijpt u dat niet? Ik ben er fel
op om naar Egypte te gaan of naar Kaap
Hom of naar de hel, om haar maar te
ontmoeten. Maar ik heb verstand ge
noeg over om u eerst te consulteeren.
Fortinbras zag hem strak aan en*
DOODEN IN DEN JORDAAN.
Het werd ernstig in Amster
dam. Hulp der militaire po
litie ingeroepen. Een op
stand in optima lorma in den
Jordaan.
De relletjes die de laatste dagen voor
namelijk onder invloed van communis
tische elementen te Amsterdam hebben
plaats gevonden, hebben Donderdag
avond tot een ernstigen toestand ge
leid, waaraan eerst een einde kon wor
den gemaakt nadat de hulp van de mi
litaire politie was ingeroepen.
Na de relletjes van gistermiddag was
het gedurende eenigen tijd vrij rustig. In
den vooravond echter lokten oproerige
elementen op verschillende plaatsen in
de stad, in het bijzonder in de Jordaan
en Amsterdam Noord boven het IJ bot
singen met de politie uit. Vooral in den
Jordaan werd de toestand zeer drei
gend, doordat de oproerkraaiers in tal
van straten en stegen het plaveisel op
braken en barricades oprichtten.
Wanneer de politie trachtte dit tegen
te gaan, werd zij met een regen van
steenen en andere voorwerpen ontvan
gen. Een drietal bruggen, die toegang ge
ven tot den Jordaan werd opgehaald.
Tegen het invallen van de duisternis
was de. toestand nog ernstiger gewor
den. In een groot gedeelte van den
Jordaan, v.n.l. tusschen de Westerstraat
en de Lijnbaangracht werden alle
straatlantaarns vernield. Deze wijk lag
geheel in het duister. Ook in Amsterdam
Noord werd in het gedeelte waar de
arbeiderswoningen zijn gelegen, de
straatverlichting vernield. Toen de duis
ternis was ingevallen moest de politie
zich uit den Jorda.an terug trekken. Zij
concentreerde zich bij het politiebureau
Westerstraat,, waar tevens voorberei
dingen werden getroffen, voor het ge
val er slachtoffers zouden vallen.
De directeur van den geneeskundigen
dienst, dr. Heyermane had een ambu
lance-dienst ter plaatse ingericht en
eenige dokters van zijn dienst waren
met voldoende hulpmiddelen aanwezig.^
Intusschen was de hulp van de mili
taire politie ingeroepen. Omstreeks
middernacht werd een aanvang gemaakt
met het schoonvegen van den Jordaan en
dreef de militaire politie, 45 man te
paard, allen die zich nog op straat be
vonden uit deze wijk. In tal van straten
en stegen werd geschoten- Bij deze
manoeuvre vielen echter geen slachtof
fers. Deze waren reeds te betreuren bij
de botsingen die in den loop van den
middag en den avond met de politie
hadden plaats gehad. Twee personen
werden daarbij doodelijk gewond. Een
van hen is reeds overleden. Verder zijn
er naar schatting nog ongeveer 12 ge
wonden, o.w. een inspecteur van de
electriciteitswerken, die bij het ver
richten van zijn werkzaamheden in de
buurt werd getroffen en wiens toestand
ook ernstig is. Omstreeks half twee in
den nacht was de politie den toestand
meester en waren de meeste barricades
in den Jordaan gedeeltelijk opgerqjmd.
Gedurende den geheelen nacht heeft de
militaire politie in den Jordaan gepa
trouilleerd. Ook in het overige deel der
stad', vnl. de arbeiderswijken, bleef het
een groot deel van den nacht rumoerig-
De burgemeester heeft een waarschu
wing tot de bevolking gericht, waarin
de goedgezinde burgerij wordt verzocht
zich niet te bewegen naar plaatsen waar
de politie haar moeilijk werk moet ver
richten. Hij waarschuwt voorts een ieder
zich voor lijfsgevaar te vrijwaren. Bij het
knikte eenige malen met het hoofd;
toen, zonder de oogen van hem af te
wenden, strekte hij zijn hand uit naar
het vijffrancstuk, dat hij in zijn zak liet
glijden.
Dat, zei hij, geeft een ander aan
zicht aan de zaak.
HOOFDSTUK XVIII.
Het fijn gesmeede plan was in elkaar
gestort door het uitvallen van den
hoeksteen, Félise. Het was niet langer
een familie-aangelegenheid. Fortinbras
luisterde naar den jongen man met de
objectiviteit van zijn ambt, en onder
vroeg hem op handige wijze. Martin
antwoordde, tot hij zijn eerlijke, opge
wonden ziel geheel had blootgelegd. En
toen zei Fortinbras met zijn vriendelij
ken glimlach:
Laten we ons na al dezen arbeid
eens wat gaan verkwikken. Ik zal mij
vandaag de weelde veroorloven, wat ik
in jaren niet gedaan heb, een gast te
onderhouden. Je gaat met mij lunchen.
En als we dan weder gesterkt zijn naar
lichaam en ziel, gaan we weer aan den
arbeid. Laten we aan een andere tafel
gaan zitten.
Ze lunchten samen. Fortinbras sprak
over menschen en dingen en boeken!
Hij was de volmaakte gastheer, tot de
eerste sigaret gerookt was. Toen leunde
hij achterover in zijn stoel en staarde
voor zich uit. Zijn gezicht geleek een
masker. Martin, die naast hem zat, durf
de hem niet te storen. Hij had Het ge
voel in tegenwoordigheid van een ora
kel te zijn. Het orakel bewoog zich,
ging weer rechtop zitten, kreeg weer
(Ingez. Med.)
aanbreken van den dag werd een aan
vang gemaakt met het opruimen der
barricades en het verrichten van de
herstelwerkzaamheden. iDe aangerichte
schade, ook aan particuliere huizen en
winkels waarvan een aantal werd ge
plunderd, is aanzienlijk.
HET 750-JARIG BESTAAN DER STAD
's HERTOGENBOSCH.
Voor de herdenking van het 750-jarig
bestaan der stad 's Hertog'enbosch heeft
men thans de medewerking verzocht en
verkregen van een oud-Bosschenaar, den
heer Herman van den Eerenbeemt te
Amsterdam. Deze heeft de plannen, sa
mengevat tot één geheel.
Rond de beroemde St, Janskathedraal
zijn de plannen opgebouwd. Het bouw
werk zelf wil men bij avond in flood
light zetten; den bekenden jaarlijkschen
Maria-omgang, thans reeds een proces
sie, welke door duizenden en duizenden
bezocht wordt, wil men uitbouwen, in
de. breedte en in de diepte. Voorts ligt
het in het voornemen in de Kathedraal
de Missa in Die Festo van Alph. Diepen-
brock te doen uitvoeren.
In het Plantsoen is geprojecteerd een
Oud-'s Hertogenbosch, in logisch ver
band met grootsche uitvoeringen van
Beatrijs, waaraan eenige honderden
Bosschenaren hun medewerking zullen
verleenen. Deze uitvoeringen worden
g'egeven in een tot dit doel te verbouwen
manege. De daar beschikbare ruimte zal
het mogelijk maken heele ridderstoeten
e.d„ komende door de straten van Oud-
's Hertogenbosch langs de toeschouwers
te leiden.
De Parade, het ruime plein aan den
voet van de Kathedraal zal worden hèr-
schapen in een bloementuin, waar in een
fantastische omgeving voor de kinderen
sprookjes vertoond zullen worden.
De heer Van den Eerenbeemt heeft
zich voor de artistieke leiding de mede
werking verzekerd van Hans van Meer-
ten van het Groot-Nederlandsch Too-
neel.
Buiten het hier geschetste zullen tal
V
(Ingez. Med.)
iels menschelijks over zich en op zijn
gezicht verscheen weer de glimlach.
Mijn beste Martin, zei hij, terwijl
hij met de eene hand over zijn grijs
haar streek, ik heb de zaak geheel
overdacht en ik zie nu duidelijk den
weg, die voor jou naar het geluk voert.
Zooals mijn goede vriend Montaigne
zegt, en ik heb je geraden zijn geschrif
ten te lezen.
Wat ik gedaan heb, zei Martfn.
Fortinbras knikte verheugd. Niemand
is rijker in echt menschelijkheid. Met
zijn woorden zeg ik: Mijn onderricht be
staat. in vrijheid en de naakte waar
heid. Ik neem de menschelijke ziel, zoo
als zij is, en ontdoe jouw ziel van de
kluisters van grof stoffelijke welvaart
en uiterlijke tevredenheid. Ik zie haar
het misschien onbereikbare ijverig na
jagen, in alle geval najagend het Schoo-
ne en dat is iets heerlijks voor de ziel.
Vrijheid en naakte waarheid zijn de
eenige wachtwoorden. Neem een ge
deelte van je kapitaal op, steek je net-'
jes in de kleere.n, ga naar Egypte en
geef je ziel een kans.
Ik hoef u .wel niet te zeggen ze!
Martin, na een kort oogenblik, dat ik
hoopte, dat u mij dit zoudt raden, "t
Lijkt allemaal zoo vreemd, maar toch.
Hij stak een sigaret aan, die hij onder
Fortinbras woorden tusschen zijn vin
gers had gehouden. Zoo is het en het
kan me niets schelen, wat er daarna
met me gebeurt.
ÖS's
(Wordt vervolgd.)
