De plechtige uitvaart van
Koningin Emma.
NUMMER 73.
TWEE BLADEN.
DINSDAG
27 MAART 1934.
EERSTE BLAD.
177e JAARGANG.
Het is thans een week geleden, dat
Koningin Emma na een kort ziekbed aan
Haar Koninklijke Nabestaanden, aan
la»d en volk ontviel. Groot was de ont
roering, die door allen ging, toen zij ver
naaien: de Koningin-Moeder is niet
naeer.
Allerwege rouwde men, uiterlijk en
maerlijk, -om het verscheiden van de zoo
geMefde Vorstin. Deze nationale bewo
genheid bleek bij het défilé, dat in ont
róerenden eenvoud zoo treffend was; zij
bleek overduidelijk bij de plechtige uit
vaart van H. M. de Koningin-Moeder
welke heden heeft plaats gevonden.
De schaduwen van dit oogenblik wier-
pe» zich reeds eenige dagen vooruit.
Reeds gisteravond vereenigden zich on
telbare scharen van allerlei richtingen
en gezindten in een plechtige Ure des
Gedenkens, om in de kerkgebouwen in
een godsdienstig samenzijn aan haar ge
voelens van droefheid uiting te geven.
De roepstem van den Raad van Minis
ters had aldus alom weerklank gevon
den, Vandaag was het dan een dag van
rouw voor ons geheele land, maar wel
zeer in het bijzonder voor de vorstelijke
residentie, nu het stoffelijke overschot
va» de Koningin-Moeder vanuit haar pa
leis aan het Lange Voorhout werd uitge
dragen om te worden te ruste gelegd in
de Koninklijken grafkelder van de Oran
jes en hun Verwanten in de oude Prin-
se-asfad. het naburige Delft.
ïïej ochtendgloren was nauwelijks
zichtbaar en reeds vulden zich de stra-
te® van de residentie met duizenden en
nog eens duizenden, van heinde en ver
re samengestroomd om getuige te zijn
va» den laatsten tocht van de alom in
alle lagen onzer samenleving zoozeer
geliefde Vorstinne, die leefde in de har
te» van oud en jong, omdat de ouderen
ondier ons voik bij het klimmen der jaren
Haaur steeds meer achting en liefde toe
droegen en omdat het jongere geslacht
vol! eerbied tot Haar opzag, daar het
steeds zooveel goeds over Koningin Em
ma hoorde.
Iets onzegbaars lag in die vroege
ochtenduren over de stad; die duizen-
de», welke zich door de straten
bewogen, met als uiterlijk teeken van
deelneming in den nationalen rouw
strikjes of rosetten van oranje met zwart
dragende. Men wist het: de plaatsen
voor de ramen en op de tribunes moes
te® iüjdig ingenomen worden. Strenge
politiemaatregelen waren noodig om de
ord«' te handhaven. De binnenstad lag
als het ware gevangen in een gordel van
afzetting, welke als een wijde lus gelegd
wa« van Staatsspoorwegstation naar
HoMandsche Spoorstation. Een plechtig
heid als deze is voor ons land zonder
precedent. Wel zijn er ook in vroegere
jam» begrafenissen van vorstelijke per
son®» geweest, maar de omstandigheden
waren toen geheel anders. Dank zij de
ontwikkeling van de verkeersmiddelen,
koB heden een groot deel van onze be-
voSdatg de plechtigheid bijwonen. De
autoriteiten hadden dan ook thans, veel
meer dan ooit te voren, te rekenen met
eea massale belangstelling, welke stren
ge voorschriften noodzakelijk maakte.
kwam duidelijk tot uiting, toen de
ponke ertoe overging, reeds om 7 uur
vanochtend, den grooten ring te sluiten
om.de binnenstad, waarbinnen zich geen
verkeer meer mocht bewegen. Lang-
'.aa» «aar duidelijk kwam er teekening
in den cnaos van het verkeer; de weg,
waarlangs de stoet zou gaan. begon zich
reeds te onderscheiden.
Het aanzien van de stad teekende
ooi rouw af door de tallooze vlaggen,
welke halfstoks waren uitgestoken, door
de omfloerste lantaarns, die aanstonds
ontstoken zouden worden, wanneer de
stoei voorbij trok.
Het zakenleven lag natuurlijk zoo goed
als etil. De meeste openbare diensten
waren stopgezet. Aan de departemen
ten en andere rijksgebouwen en aan pro
vinciale diensten werd niet gearbeid,
wimkels en magazijnen waren gesloten.
Het statige Voorhout, waar, op dezen
droeven ochtend, de voorjaarsbloemen
als ieeken van jong en nieuw leven uit
de» grond opschoten, bood al vroeg een
ongekend schouwspel. Langs de fraaie
ane» dikten zich gaandeweg de rijen
to. een compacte, menigte, welke zich
daar langs den weg geschaard had, zoo
dicht mogelijk bij het paleis van de be-
betreurde doode. Maar ondanks de aan
wezigheid van die duizendkoppige scha
re verstomde elk rumoer. Veeleer
heerschte er een aangrijpende, beklem
mende stilte, welke een pijnlijk contrast
vormde met de vreugdetonen, welke an
ders in datzelfde Voorhout steeds uit
de menigte opschallen bij gelegenheid
van vorstelijke feestdagen, in vroeger
jaren onder een dek van glanzende illu
mineerglaasjes, in lateren tijd in de be-
vlagde lanen.
De menigte realiseerde zich zichtbaar
dit contrast.
Thans, op dezen rouwdag, zweeg de
menigte eerbiedig stil, een devote stil
te, welke slechts verbroken wordt door
het gebeier der klokken, waarmede wij
ding wordt gegeven aan de droeve
plechtigheid, welke zich straks voltrek
ken gaat.
Onder den indruk daarvan wachtten
de duizenden.
Inmiddels gaan de uren voorbij en
wordt het tegen half tien. De militaire
troepen komen aanmarcheeren. Zij be-
hooren tot onderdeelen van onderschei
dene eenheden onzer weermacht. Een
detachement van de brigade grenadiers
en jagers betrekt de eerewacht bij het
paleis. Het omfloerste vaandel met
vaandelwacht van de jagers en het mu
ziekkorps van het 5e regiment infante
rie.
De verdere troepenmacht dient voor
de afzetting van het begin van den-te
volgen weg: Voorhout en Kneuterdijk.
Het Is een vertegenwoordiging van ons
geheele leger, een groote verscheiden
heid van weermacht-af deelingen: huza
ren, luchtvaartafdeeling, schoolcom-
pagnie van den motordienst, regiment
wielrijders, veldartillerie, motorartille
rie, corps rijdende artillerie, luchtdoel
artillerie, genietroepen, pontonniers,
torpedisten, hospitaalsoldaten, enz. enz.
Maar tevens komen van de richting
Denneweg aangerukt de detachementen,
bestemd voor het militaire gedeelte van
den rouwstoet.
Inmiddels is de Koninklijke familie
met de vorstelijke verwanten van wijlen
H. M. de Koningin-Moeder en de verde
re vorsten en vorstinnen, die voor de
begrafenis zijn overgekomen, in het pa
leis samengekomen.
De oud-hofprediker, de hoogbejaarde
ds. Weiter, leidt daar een rouwdienst-
Het uur van vertrek nadert meer en
meer.
Voor zoo ver het Voorhout niet is af
gezet, is het één menschenmetiigte. Tal
rijke deputaties hebben in de omgeving
van het paleis een plaats gekregen.
Daar staan o.m. enkele honderden bur
gemeesters uit verschillende plaatsen
van ons land. Ook zijn er opgesteld de
weeskinderen, verpleegsters, de leden
van het Haagsche Comité voor Volks
feesten, de leden van de vereeniging
van oud-Indische generaals en hooge mi
litaire autoriteiten en voorts verschil
lende andere corporaties. Ook voor de
schoolkinderen was een regeling ge
troffen. Van elke school waren vijf kin
deren aangewezen, die gezamenlijk bij
het paleis een plaats gekregen hadden.
Tegen half elf werd in de nabijheid
van het paleis de rouwstoet opgesteld.
Deze wordt geopend door een detache
ment marechaussee te paard, met om
floersten standaard en standaardwacht.
Daarachter vo'gde de algemeene troe
pencommandant, generaal-majoor Van
Andel, als bevelhebber in de eerste mi
litaire afdeeling, met zijn staf.
Dadelijk daarop volgt in den stoet de
Koninklijke Militaire Kapel onder lei
ding van zijn directeur, kapitein Walther
Boer.
Het militair escorte van den rouwstoet
bestond uit twee gedeelten, het eene,
dat aan den rouwwagen en de volgkoet
sen voorafging en het tweede, dat den
stoet sluit.
Het eerste militaire gedeelte omvatte
een bataljon infanterie met omfloerst
vaandel en vaandelwacht van het regi-
ment grenadiers en wordt gevormd door
vier compagnieën, resp. uit de He, Ille,
IVe, en Ve infanterie-brigade. Daarach
ter kwam een escadron huzaren met om
ELBURG5CHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regri, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
85 contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
goesche courant^
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139. Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bü het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 17
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewysnommers 5 cent
floersten standaard van het Ille half- j
regiment huzaren, j
Nadat dit gedeelte van het militair es-
corte zich had opgesteld, reed de rouw
stoet van het Koninklijk huis voor. Ach
ter de huzaren kwam een rijknecht-ma
joor met twee rijknechts te paard. Direct
daarachter volgde een hofrijtuig met een
lakei, gaande naast elke portier en waar
in gezeten waren de waarnemend ka
merheer ceremoniemeester jhr A. G.
Sickinghe en de kamerheer i.b.d, jhr, ir.
Six. In een tweede hofrijtuig namen
plaats de oud-intendant van Soestdijk,
de heer Groeneveldt, de secretaris van
wijlen H.M. de Koningin-Moeder, jhr-
Witsen Elias en de geneesheer, die wij
len H.M. de Koningin-Moeder tijdens
Haar ziekte behandeld heeft, dr. de
Jongh. Vervolgens kwamen nog zes hof-
rijtuigen, waarin de 24 kamerheeren, die
als dragers van het stoffelijk overschot
van H.M de Koningin-Moeder fungeer
den, gevolgd door een hofrijtuig bestemd
voor de dragers van de slippen van het
rouwkleed. Naast elk portier ging ook
hier een lakei.
In het volgende rijtuig had plaats ge
nomen de opper-ceremoniemeester van
H.M. de Koningin, graaf du Monceau.
Het wordt een lange stoet door de vele
galarijtuigen en hofkoetsen van hoog-
waardigheidsbekleeders.
Om elf uur rijdt de rouwwagen voor
het paleis-bordes Het plechtige moment,
waarop het stoffelijk overschot van H.M.
de Koningin-Moeder naar buiten wordt
gedragen ter aanvaarding van Haar laat
sten tocht, is aangebroken. i
De kist van blank eikenhout, op de
hoeken met zilver gemonteerd, bevat
tende het stoffelijk hulsel van de grijze
Vorstinne, wordt uit het Paleis gedragen.
Kamerheeren van de Moeder des Vader
lands verrichten dit ldatste dienstbetoon
en plaatsen de kist in den rouwwagen.
Diep ontroerd ontblootte de overtalrijke
schare het hoofd. De treurmuziek van
het muziekkorps van het Vde regiment,
onder leiding van zijn kapelmeester Van
der Glas, doet klagende rouwtonen van
Grieg's .,Ases Tod" hooren. Het is de
klacht van Peer Gynt om zijn gestorven
moeder.
Rouwwagen en lijkkist dragen het
stempel van vorstelijke soberheid. De
hemel van den wagen is afgezet met een
zilveren omlijsting en draagt een zilve
ren kroon, terwijl aan de vier hoeken
zwarte struispluimen met zilveren franje
zijn aangebracht. De galabok is gedra
peerd met zwart fluweel, omzoomd met
zilveren franje en draagt ter weerszijden
het Koninklijk wapen in zilver. De kist
eveneens gedrapeerd met zwart fluweel,
afgezet met zwart zilveren franje en ta
lons, wordt overdekt met een zwart flu-
weelen kleed, dat tot dicht bij den be-
ganen grond afhangt. Op het lijkkleed
worden de kroon van de ontslapen Vor
stin, benevens haar ordeteekenen, ge
hecht op een rood fluweelen kussen ge
plaatst. Aan de achterzijde van de koets
is een krans gehecht met linten in de
Belgische kleuren, vermeldende de na
men Leopold III en Astrid.
De rouwwagen wordt getrokken door
8 met rouwkleeden gedekte paarden,
waarvan 6 van den bok bestuurd, ter
wijl het voorste span door een postil
lon wordt bereden. De vier slippen
van het rouwkleed worden gedragen
door hooge hofdignitarissen, het zijn
de heeren jhr. Schimmelpenninck, Ju-
ckema van Burmania baron Rengers
van Warmenhuizen, jhr. de Jonge van
Zwijnsbergen en Sixma baron van
Heemstra.
De 24 kamerheeren, die het stoffe
lijk overschot van H. M. naar buiten
hadden gedragen, stelden zich ter
weerszijden van den rouwwagen op.
Ter rechterzijde reed de chef van^ het
Militaire Huis van H. M, de Konmgin,
vice-admiraal Bauduin en ter linker
zijde de gouverneur jhr. Roëll.
Dadelijk achter den rouwwagen stel
den zich te voet de officianten en het
personeel van wijlen H. M. de Konin
gin-Moeder op.
Langzaan reed de soet het voorplein
af. Officieren der landmacht van het
Militaire Huis reden er achter te paard
twee aan twee, naar ouderdom van
rang,
In het eerste hofrijtuig achter den
rouwwagen reden in den stoet mede
hofdames van de overleden vorstin.
Naast elk portier ging een lakei. Dan
volgden een aantal gala-hofrijtuigen,
bestemd voor de vorstelijke personen.
In het voorste hadden plaats genomen
Prins Hendrik en de Vorst van Wal
deck, broeder van Koningin Emma.
Langs deze koets, zoomede langs ver
schillende andere dezer rijtuigen gin
gen ter weerszijden hofjagers en lakei
en. In deze volgrijtuigen waren o.a. ge
zeten de Zweedsche Prins Euéen, Prins
Karei van België, Prins Felix van
