'&ro0pWM* HONIG'S OSSESTAARTSOEP 6 borden voor 20 ets. KRONIEK van den DAG. BINNENLAND. ZEELAND. TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRT.) VAN MAANDAG 29 JANUARI 1934. N«. 24, HET JAARBEURSWEZEN ZIJN HISTORIE. EN MIDDELBURG. VERWAARLOOSDE VERKOUDHEDEN WALCHEREN. sr* ddelburg, ite prima EN AAN jpen, Ge- lergehakt Korte St. ddelburg. ODERNE .50 volle ïen 90 ct. eeren en masqué's. elburg. strekt bij pak gra- trijgbaar. joker zijn ct. J. van 40 Midd. !N VOET met geen toch ver- rman, el- lat K 32, ÏANDEN ptU veel n t/o het Leden rting. Zie N MOOI je Gaat ij. Poppe, Steeds rijzen. HISBII S nkele ja- in tot het het bij- ieke kin- 1287 Bu- ea Boer, De Nazi's en de kerk. Ver zet tegen inmenging van staatswege, zoowel bij ka tholieken als protestanten. Zaterdag hebben wij op deze plaats iets gezegd over een paar verschijnse len, waarmee de Nazi-regeering in Duitschland het te stellen heeft. Daar kan nog een verschijnsel aan worden toegevoegd, dat haar momenteel in niet mindere mate kopzorgen zal berokke nen: n.l. een zekere oppositie van reli gieus gezinden. Zoowel van protestant- sche als van roomsch-katholieke zijde openbaart zich een verzet tegen de in menging van den staat in de kerkelijke aangelegenheden. Als geheel ongevaar lijk voor het nationaal-socialisme is dat niet te beschouwen: de geschiedenis toont aan, dat de mensch, zoo noodig met de ontzaggelijkste opofferingen, be reid kan zijn voor zijn godsdienstige opvatting te vechten. Philips II om een sprekend voorbeeld te bezigen heeft daaromtrent het een en ander er varen. De Nederlandsche gewesten zou den den 80-jarigen oorlog vermoedelijk niet eens begonnen zijn, althans niet in het midden der 16e eeuw, als er geen religieuse kwesties aan de orde waren geweest. Hoe materialistisch vaak in zijn dagelijkschen handel en wandel, in zijn geestelijke goederen van de hoog ste orde moet een wereldlijk macht heb ber den mensch liever niet raken: dat zal vaak blijken uiterst schadelijk voor zijn positie te zijn. Het nationaal-socialisme schijnt geen acht op deze les der geschiedenis te slaan. Het kan het althans niet laten ?ijn gelijkschakelings-liefhebberij ook op godsdienstig terrein over te brengen. Het ergst heeft de Evangelische kerk het daarmee te doen gekregen. Die is onder het geestelijk opperhoofdschap van een „rijksbisschop", Müller gehee- ten, gesteld, doch het blijkt nu dat een zeer groote groep predikanten, met een zeer groote groep aanhangers op Mül- ler's dictatorschap niet gesteld is. Zij weigeren zich de wet door hem te la ten voorschrijven, omdat ze daarin zeer terecht een inmenging van staatswege zien. Op instigatie van de rijksregeering is Müller's positie gecre ëerd en zijn taak is eigenlijk een „posi tief Christendom" te scheppen, „zonder zich aan een bepaalde confessie te bin den". Wat de verwezenlijking daarvan zoo ongeveer kan beteekenen, wordt duidelijk, indien men de theorieën be luistert, die verschillende nationaal—so cialistische „denkers" over den gods dienst verkondigen. Zoo verklaarde de Beiersche minister van Onderwijs Schemm onlangs, dat het „godsbegrip" ondergeschikt moet worden gemaakt aan het „rasbegrip" En dat is nu juist geheel in tegenstelling met de grondge dachten van het christendom. Wanneer men denzelfden minister dan verder nog hoort beweren, dat de nationaal-socia- listen weliswaar geen Wodan-aanbid- ders zijn, doch dat zij den godsdienst van hun voorvaderen niet kunnen laten beschimpen als een slecht en verderfe lijk heidendom, wordt heelmaal begrij pelijk dat de werkelijk-geloovigen niet veel moeten hebben van staatsbemoei ingen met hun kerk. Sinds weken is de toestand bij de Evangelische kerk nu reeds zoodanig gespannen, dat een uitbarsting eigenlijk niet lang meer kan uitblijven. Rijksbis- Van de Middeleeuwsche jaar markten en kermissen naar de moderne instellingen als te Utrecht. Wij laten hieronder het eerste deel van een uitvoerig exposé volgen van de rede, die de heer W. Graadt van Roggen, secretaris-generaal van de Utrechtsche jaarbeurs verleden week Donderdagavond voor de vereeniging „Handelsbelang" alhier heeft gehou den over het jaarbeurswezen. De moderne jaarbeurzen, zooals wij die tegenwoordig in vele groote steden in verschillende landen en in eigen land te Utrecht kennen, zijn tot zekere hoogte de historische voortzetting van de jaar markten en kermissen, die West-Europa in vroeger eeuwen heeft gekend. Jaarmarkt en kermis zijn geen vast omlijnde begrippen. In de Middeleeuwen bestonden zij naast elkaar als twee gansch verschillende verschijningen, die in aard niets met elkander gemeen had den. De jaarmarkten waren marktplaat sen, handelsinstellingen, zakeninstituten, waar op bepaalde plaatsen en bepaalde tijden regelmatig de handwerklieden en kooplieden tezamen kwamen om hun, van heinde en ver aangevoerde, waren en producten te verhandelen; en de ker missen waren van origine kerkelijke, philantropische instellingen, met als kern uitdeelingen aan de deuren eener kerk of van een klooster op den naam dag van den heilige aan wien kerk, kapel of klooster was gewijd; brood-, geld-, kleeding- en brandstoffenuitdee- schop Müller heeft al eens op het punt gestaan, om af te treden, wat op een voorloopige zege van de opposanten zou zijn neergekomen, doch hij schijnt zich naderhand weer te hebben bedacht. Zulks onder invloed van minister Goe- ring, die we wezen er Zaterdag reeds op in alles zoo noodig met den harden vuist wil doorzetten. Hitier zelf zou de zaak vermoedelijk maar het liefst willen sussen, doch Goering moet daar niets van hebben. En voorloopig schijnt hij zijn wil te kunnen doorzetten. Ook te gen den wil van rijkspresident Von Hin denburg in, die naar algemeen bekend is de moeilijkheden met de Evange lische kerk met leede oogen aanziet en van meening is, dat men haar met rust moet laten. Maar de invloed van Von Hindenburg lijkt zoo langzamerhand vrijwel tot nul gereduceerd. Zelfs als hij Hitier aan zijn kant heeft, schijnt een onstuimig heerschap als Goering hem met succes te kunnen weerstaan. Wat op zijn minst een bedenkelijk verschijn sel mag heeten. Wat de Roomsch-Katholieke kerk be treft, die heeft niet te stellen met een directe inmenging van staatswege in haar aangelegenheden; doch ze onder vindt desondanks nog last genoeg. Zoo richt het Nazi-dom zich scherp tegen de katholieke jeugdbonden en het maakt voortdurend anti-katholieke propagan da. De gevolgen daarvan zijn echter te gengesteld aan wat men er blijkbaar van verwacht. Zooals vorige week bij het proces tegen de drie geestelijken te München bleek, die wegens het ver spreiden van „gruwelberichten" (ze had den nota bene niets anders dan „feiten" verteld) werden veroordeeld tot lang durige vrijheidsstraffen. Buiten het rechtsgebouw had zich een groote me nigte verzameld, die begon te bidden toen het vonnis bekend werd. En toen de priesters weggeleid zouden worden, drong de menigte, de politie trotseerend, naar voren en poogde zich voor de ver oordeelden op de knieën te werpen. In Wurttemberg heeft men een soortgelijk geval beleefd. Daar wekte de arrestatie van twee priesters zooveel beroering on der de bevolking dat uitgebreide maat regelen noodig bleken, om de rust te handhaven. Al deze dingen wijzen er op, dat er een groeiende oppositie tegen bepaalde uitingen van het nationaal-socialistisch regime bestaat. De regeering zal daarop moeten letten en er de noodige lessen uit trekken, als ze voor de toekomst groote moeilijkheden vermijden wil. HOOGE WATERSCHAPSLASTEN. De vereeniging „Het Grondbe zit vraagt maatregelen, „om een catastrophe te voorkomen". Het bestuur der Vereeniging „Het Grondbezit" (instituut voor den priva ten, landelijken eigendom) heeft aan de Ministers van Waterstaat, van Binnen- landsche Zaken, van Oeconomische Za ken en van Financiën een adres gericht, in verband met de bij het secretariaat der vereeniging ingekomen klachten over de veelal zeer hooge waterschaps lasten, die bij de tegenwoordige uit komsten van land-, tuinbouw- en bosch bedrijven vaak nauwelijks, in enkele gevallen in 't geheel niet kunnen wor den opgebracht, en alsdan tot een cata strophe dreigen te leiden. Adressante verzoekt een kleine regeeringscommissie in te stellen, tot welke de onder zwa re lasten bukkende waterschappen zich vrijwillig zouden kunnen wenden en die dan op korten termijn een rapport over elk geval afzonderlijk zou moeten uit brengen. Bovendien ware, aldus spr., aan bedoelde commissie opdracht te verleenen, zich in verbinding te stellen n et Ged. Staten der onderscheidene provinciën tot het verkrijgen van ande re gegevens omtrent waterschappen, in de lasten waarvan dringend voorziening noodig is. Op deze wijze zou de grootste nood zoo snel mogelijk zijn gepeild en zouden voorzieningen kunnen worden getroffen. Indien in gevallen van zeer groote urgentie reeds tijdelijk zou kunnen wor den voorzien tengevolge van den ar- beide dezer commissie, zou het boven bedoelde uitvoerige statistisch onder zoek rustiger kunnen plaats hebben dan thans het geval kan zijn, doordien groo te ontevredenheid der ingelanden aan leiding kan geven tot een zeer onge- wenschte en schadelijke actie tegen de waterschappen, welker autonomie en zuiver zakelijke werkzaamheden, van de vroegste tijden tot heden voor de wa terstaatkundige en landbouwtechni- sche gesteldheid van Nederland van zulk een uitnemend belang zijn geweest. Op deze gronden verzoekt adr. met klem, de instelling van een commissie als hierbedoeld ernstig te overwegen. DE LOONSVERLAGING BIJ DE SPOORWEGEN. Zooals men weet, zullen op 1 Mei a.s. de loonen van het spoorwegpersoneel met 4 pCt. worden verlaagd. Den Mi nister van Waterstaat is die verlaging echter niet voldoende. De Minister heeft de directie der Ned. Spoorwegen n.l. bericht, dat met ingang van 1 Januari 1935 er op de loonen opnieuw 5 pet. be zuinigd zal moeten worden, hetzij door middel van een nieuwe korting, hetzij door inkrimping van het personeel. De loonen in de werkplaatsen acht de mi nister in elk geval te hoog; daar zal spe ciale aandacht aan besteed moeten wor den. DE 75STE VERJAARDAG VAN DEN EX-KEIZER. De ex-keizer heeft zooals we reeds meldden Zaterdag zijn 75sten ver jaardag gevierd. Er was om het kasteel, waarschijnlijk ook in verband met het slechte weer, weinig belangstelling. Groote hoeveelheden telegrammen en schriftelijke gelukwenschen werden ech ter op het kasteel bezorgd. De meeste gelukwenschen kwamen uit Duitschland. Ook werden vele honderden bloem stukken op het kasteel afgegeven. Om half tien werd begonnen met een godsdienstoefening in de hall van het kasteel, welke geleid werd door den predikant Schneller uit Keulen en wel ke door alle familieleden en een groot deel van het huispersoneel werd bijge woond. Na de godsdienstoefening kregen de aanwezigen gelegenheid den keizer ge luk te wenschen en hun cadeaux aan te bieden. Zaterdag werd een feestdiner gehou den en daarna werd de Bali-film ver toond. Wij vernemen nog, dat generaal Mac- kenzen Zaterdag op huize Doorn is ge komen om de gelukwenschen van het oude leger aan den keizer over te bren gen. Ook rijkspresident Von Hindenburg had gelukwenschen gezonden; de Ko ningin-Moeder zond bloemen. AVONDSCHOOL VOOR NIJVERHEIDSONDERWIJS. Volgens het bij den gemeenteraad in gekomen jaarverslag 1933 van de Avondschool voor N.O. telde deze op 1 Januari van dat jaar 236 leerlingen, bij het begin van den cursus 1933'34 190 en bij het ende van het jaar 185, onder wie 16 voor enkele vakken. Het mindere aantal vooral in de eer ste klasse is een gevolg van den slech ten economischen toestand van vele ouders, die tegen de kosten van school geld, en aanschaffing van gereedschap pen en leermiddelen opzien. Ook het werkloos worden van leerlingen of het kiezen van een ander vak heeft invloec op het leerlingental. TE DUUR. B. en W. deelen den gemeenteraad mede, dat het geven van een brand- stoffenbijdrage ook aan kastrekkers, waarop de heer Wondergem in de ver gadering van 20 December aandrong, in het tijdvak Januari tot April te ra men zou zijn op 1300 bons of 1200. Dit bedrag is de reden, dat B, en W. ter zake geen voorstel kunnen doen. BEDANKT. De heer M. J. Schroevers heeft ont slag genomen als lid van het Burgerlijk Armbestuur. BOMME VAN DE BROECKEFONDS. B. en W. leggen aan den Raad de re kening over van het Bomme van de Broecke fonds met een eindcijfer van 2204. De drie gesubsi deerde vereent- gingen, de zangvereeniging „Tot Oefe ning en Uitspanning", de „Vereeniging voor Instrumentale muziek" en het „Middelburgsch muziekkorps" ontvingen ieder 734.51. DE SALARISVERLAGING. De hoofdbesturen van den Nederl. Bond van personeel in overheidsdienst en van den Centralen Nederlandschen Ambtenaarsbond zonden een adres aan den gemeenteraad in verband met het voorstel tot een algemeene korting op de salarissen van 5 pet. Zij wijzen er op, dat in georganiseerd overleg besloten is een korting van 3% pet. voor te stellen met vrijstelling van de eerste 500 en dringen er bij den Raad op aan in dien geest te besluiten. (Ingez. Med.) lingen aan de armen der parochie, welke uitdeelingen vanwege het kerkelijk ge- dachtenisfeest gepaard gingen met kleine feestjes, wereldlijke verlengstuk ken als het ware van het feest in de kerk, ééndaagsche feesten op het vóór de kerk of om de kerk gelegen plein of kerkhof, waaraan allerlei volksverma ken en kinderspelen verbonden waren, die op hun beurt weder aan allerlei kleine neringdoenden gelegenheid gaven om daar, op dien dag, in kraampjes en tentjes lekkernijen en snuisterijen van zeer eenvoudigen aard aan de feest vierenden te verkoopen. In aard geheel verschillend, hadden de jaarmarkten en kermissen in uiterlijke verschijning ver schillende trekken gemeen: beiden hiel den verband met kerkelijke feesten de jaarmarkten met hooge kerkelijke feestdagen, de kermissen met kerkelijke feesten van geringer orde; op beide werd handel gedreven: op de jaarmark ten groothandel door kooplieden van verre en nabij tezamen gekomen, op de kermissen handel in het klein, veelal alleen door de neringdoenden in de stad zelf; aan beide waren wereldlijke ver makelijkheden verbonden: het aanwezig zijn van een groot aantal kooplieden op de jaarmarkten was aanleiding, dat tijdens die jaarmarkten mèt de kooplie den een groote menigte, wat wij nu zouden noemen: kermisgasten mee naar de jaarmarkt trokken: goochelaars, jongleurs, tooneelspelers, berenleiders, muzikanten en dergelijke artiesteir, ter wijl de kermissen juist voor het grootste deel uit volksspelen en volksvermake lijkheden bestonden; beide, zoowel jaar markt als kermis, gaven aan de stad of een stadsgedeelte een bizonder, maar uiterlijk alleen gradueel verschillend aanzien, door de kramen en tenten, die voor die gelegenheid werden opgesla gen. De jaarmarkten duurden veelal drie of meer weken achtereen, de kermissen slechts één dag. De jaarmarkten zetten viermaal per jaar gedurenden drie we ken de heele stad op stelten, de ker missen slechts gedurende één dag een bepaald stadsgedeelte en terwijl bij de jaarmarkten de groothandel hoofdzaak en het vermakelijkheidsgedeelte bijzaak was, vierde op de kermissen, wier aantal in sommige steden als bijv. Utrecht wel 40 a 50 per jaar bedroeg, de jolijt hoogtij en was de kleinhandel bijkomstige om standigheid. Eenige eeuwen lang hebben aldus in tal van steden de groote, plech tige, economisch-belangrijke jaarmark ten naast de onaanzienlijke, ruwe en economisch vrijwel onbelangrijke ker missen bestaan, tot in den loop der tijden beide verschijningen als het ware naar elkaar toegroeiden, de jaarmarkten haar economische waarde moesten af staan aan de goederenbeurzen, de sta pelplaatsen, de zeemagazijnen, den mo dernen groothandel, die een geheel an der systeem van distributie verkoos en de kermissen, door het op hooger peil brengen harer vermakelijkheden, aan trekkelijke middelpunten voor vreemde lingenverkeer werden en daardoor ook betere en belangrijke kansen boden voor uitgebreider detailhandel, speciaal in bizondere, uitheemsche goederen als Neurenberger speelgoed, Venetiaansch glas, Augsburger goud en zilverwerken in een tijd, toen er nog geen winkels in de steden bestonden, waar deze arti kelen voor den dagelijkschen verkoop voorradig waren. In de 16e eeuw is de tijd rijp voor samensmelting. De jaarmarkten, wier bloeitijd samenhing met het gebrekkig handelsverkeer, zooals dit in de middel eeuwen tengevolge van den slechten toestand der verkeerswegen en ver keersmiddelen plaats vond, hadden haar tijd gehad toen het internationale han delsverkeer inplaats van den moeilijken weg over land, de zee voor zich zag ge opend en de internationale groothandel zich van de jaarmarkten naar de haven steden verplaatste. Omstreeks 1600 zien wij dan tal van steden ertoe overgaan haar aantal jaar markten tot één te beperken en met afschaffing van alle andere kermissen de voornaamste kermis der stad te doen samenvallen met de jaarmarkt. Wij krijgen dus éénmaal per jaar een jaarmarkt-kermis, een gebeurtenis, welke in de eene stad jaarmarkt in een andere stad kermis wordt genoemd. De nieuwe instelling is half commercieel, half volksvermakelijkheid; van de oude jaar markten wordt de duur van veelal drie weken overgenomen van de oude ker missen het overwicht van het amuse mentsgedeelte. Bijna iedere stad in ons land en in de andere landen van Europa heeft jaar markten gehad, veelal vier per jaar. Slechts enkele van deze jaarmarkten hebben inderdaad internationaal betee kenis gehad; de meeste, en daaronder alle in Noord-Nederland gehouden jaar markten zijn niet boven gewestelijke beteekenis voor den handel en nijver heid uitgestegen. Het jaarmarktwezen met internationale beteekenis heeft zich in den loop der Middeleeuwen herhaal delijk verplaatst en steeds in oostelijke richting: hieruit blijkt het groote be lang, dat inzonderheid de handel op ver ren afstand over land bij de jaarmarkten had; naarmaten de scheepvaart, dus han del op verren afstand over zee, zich ont wikkelde en de koopmansgoederen ge stapeld werden in de havensteden en Past op voor ernstige gevolgen. - Siroop Fameï zuivert Uw luchtwegen, doet hoest bedaren erri maakt' het Viaaqt hdcxfodzdvanVmcb^ü^^ ORIGINËELE FLACON THANS OOK IN KLEINS FLACONS afl.115 (Ingez. Med.) Vleeschkeuring. De heer A. Leijnse heeft zich met een adres tot den gemeenteraad gewend met verzoek in het vervolg bij afkeuring van dieren geen keurloon meer te heffen. Adressant wijst er op, dat ook in den keuringskring Oostkapelle in dat geval geen keurloon wordt geheven. Drankbestrijding, Het Middelburgsch Drankweercomité wijst er in een adres aan den Raad. op, dat het zeer geschrokken is van het voorstel om de subsidie te verminderen van 80 op 40. Hiermede kon vooruit geen rekening worden gehouden. Het Rijk heeft de subsidie voor Volksge zondheid, afdeeling Drankbestrijding, onaangeroerd gelaten. Cursussen voor werkloozen. B. en W. deelen den Raad mede, dat de regeling van den Rijkssteun voor de ontwikkelingscursussen voor werkloo zen nog niet bekend is, doch er is zeker steun te wachten. Zij stellen voor, in af wachting tot 1 Maart, met die cursussen op den bestaanden voet voort te gaan. Extra steun aan werkloozen, B. en W. stellen voor, evenals vorige jaren, 5 pet. bij te dragen in den extra- steun aan werkloozen, wat 1789 zal kosten. Een dronken koetsier. Zaterdag trok een eigenaardige ar restatie veler belangstelling. Een voer man, die met een wagen met zand, be spannen met een paard, door de stad reed, bleek te veel aan Bacchus te heb ben geofferd. Een agent van politie nam plaats naast den man, ondersteunde hem met 'n hand en nam de teugels van het paard in de andere. Zoo reed hij zijn arrestant naar het bureau van politie. Schoorsteenbrand. Zaterdagavond is de hulp der brand weer ingeroepen voor een vrij felle schoorsteenbrand in de Segeerstraat. Door vlug optreden is erger voorkomen. OOSTKAPELLE. Vrijdagavond ver gaderde in de Openbare School de af deeling Oostkapelle van de Vereeniging voor Ziekenhuisverpleging op Walche ren onder voorzitterschap van den heer P, Cornelisse. De opkomst was zeer ge ring; nog geen 30 leden waren aanwe zig. Als bestuurslid der afdeeling werd van daaruit voor den detailhandel wer den gedistribueerd, verplaatste zich het internationale centrum van het jaar marktwezen van de zee af, naar het ver der van de zee gelegen Oostelijk Euro pa. De oudste jaarmarkt, waar goede ren en kooplieden uit alle windstreken van Europa gesignaleerd zijn, was de jaarmarkt te Saint Denis bij Parijs, de foire du Lendit in 629 gesticht. Deze markten werden bezocht door kooplie den uit Frankrijk, Friesland, Saksen, Engeland, Spanje en Italië. Vandaar ve: plaatste de internationale handel zich oostelijk naar de jaarmarkten in 't graafschap Champagne, wier groote bloeitijd valt in de 12e en 13e eeuw. Zij werden zesmaal per jaar op vier ver schillende plaatsen in dit graafschap bij toerbeurt gehouden en duurden elk on geveer zes weken. Wij zien er behalve de kooplieden uit dp Fransche buursta ten, vreemde jaarmarktbezoekers ver schijnen uit Noord-Duitschland, Tunis en Byzantium en de internationale han del aldus met Afrika en Azië uitgebreid. Van het graafschap Champagne verlegt Mercurius zijn internationalen jaar markt-zetel naar Lyon, wier vier jaar markten per jaar in 1420 gesticht, in de XVe en XVIe eeuw aan de spits van het internationale jaarmarktwezen hebben gestaan en waar naast den goederenhan del ter jaarmarkt zich ook de geld- en wisselhandel hebben ontwikkeld. ïn de laatste helft der 16e eeuw en begin der 17e eeuw wordt het internationale zwaartepunt van het jaarmarktwezen verplaatst naar Frankfort a/d Main van waar het ten slotte in de 17e en volgen den eeuwen verhuist naar Leipzig. (Slot volgt.)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1934 | | pagina 5