DIAMANT
KRONIEK van den DAG.
BINNENLAND.
Bak- en Braadvet
BANK
Invalïditeits-verzekering!
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CR T.) VAN DONDERDAG 25 JANUARI 1934. No. 21.
GIFGASSEN IN DEN
WERELDOORLOG
ROTTERDAM
Vraagt tarieven voor
levensverzekering,
gecombineerd met-
HET NATIONAAL
LUCHTVAARTFONDS.
pnis
ssch.
:n in
Pie-
uit
Tel.
eder
A.
Var-
ijpen
i) ct.
cent
eter-
oosje
artje.
even
ande
per
t per
it per
eter-
le-
var-
ever.
igerij,
Bchel-
le-
visch.
Mid-
ons,
Le-
loofd-
rij K.
Mid-
3««r
De nieuwe rechtspleging in
Duitschland. Een arbeids
wet* die een beroep doet op
„Germaansche" edelaardig
heid.
Eén van de dingen, waaraan het na-
tionaal-socialisme in Duitschland zijn
ziel verpand heeft, is de zoogenaamde
„Germaansche" rechtspleging. Het vi-
geerende recht deugt niet voor Ariërs,
aldus de meening van de machthebbers
des derden Rijks en ze haastten zich
reeds eenige voorloopige wijzigingen op
het gebied van het strafrecht aan te
brengen, Hoe danig, dat hebben Van
der Lubbe en Dimitrof en meer men-
schen kunnen ervaren. In groote lijnen
schijnt het streven er op gericht te zijn,
in de nieuwe wetten niet meer vast te
leggen dan naar den „Germaanschen"
aard noodzakelijk moet heeten, aange
zien deze „Germaansche" aard als het
ware instinctmatig een zuiver gevoel
voor recht en onrecht zou hebben en
daarom niet te veel aan geschreven re
gels gebonden moet worden, Het komt
ons niet ondenkbaar voor, dat vele lie
den, die graties logies in concentratie
kampen genieten of hun broodwinning
hebben verloren, hun meening over dat
zuiver gevoel voor recht en onrecht
koesteren.
Maar hoe dat zij: in overeenstemming
met een en ander heeft men thans in
Duitschland een nieuwe arbeidswetge
ving ingevoerd. Er heerschte sinds
Hitier aan het bewind was gekomen
eenigszins een chaos op dit gebied. De
oude vakvereenigingen waren onder den
voet geloopen; er kwam een nationaal-
socialistische voor in de plaats, die niet
heelemaal scheen te weten, hoe of ze
het had en naar de sociale regelingen,
die het oude régiem kende, werd niet
meer omgekeken. Aan dezen ongeor-
denden toestand nu zal de nieuwe ar
beidswetgeving een einde maken. Haar
voornaamste kenmerk is natuurlijk, dat
er in détails zoo weinig mogelijk vóórge
schreven wordt. Het „zuiver gevoel voor
recht en onrecht" krijgt ter dege^ een
beslissende stem in het kapittel, 't Is
alleen niet heelemaal duidelijk, waar
deze „Germaansche aard" nu precies
verondersteld wordt te zetelen. Vermoe
delijk gaat men uit van de praemisse,
dat zoowel werkgevers als werknemers
voortaan slechts het edele beginsel zul
len zien, met terzijde-stelling zoo noo-
dig van direct persoonlijk voordeel. Ze
worden althans in één verband gebracht,
dat min of meer over het wel en wee
van het bedrijf zal hebben te beslissen.
De patroon is baas, maar naast zich
krijgt hij een „raad van toezicht" uit de
arbeiders gevormd, die mee mag spre
ken: er schijnt echter niet in de wet te
staan, waarover precies en hoeveel die
raad in de melk heeft te brokkelen.
Blijkbaar moet men het daarover maar
in gemeenschappelijk overleg eens zien
te worden. Ook de kwestie van de loo-
nen is iets, waar de wet zich voor-
loopig tenminste niet mee bemoeit:
zelf maar uitkienen, zegt de regeering.
Alleen, wanneer een compromis op het
een of ander gebied niet te vinden is,
kan men de hulp inroepen van z.g. com
missarissen van arbeid, rijksambtenaren,
wien de taak van onpartijdige arbiters
is toegedacht. Ze schijnen volmacht te
hebben, om zoowel tegen den werk
gever als den werknemer op te treden;
ze kunnen straffen opleggen (o a. geld
boeten, waarvan de grens door de wet
is bepaald); zij kunnen zelfs bedrijfslei
ders en directeuren afzetten, indien ze
meenen, dat dergelijke straffe maatre
gelen noodig zijn. De wet geeft alleen
niet de omstandigheden aan, op grond
waarvan hun ingrijpen vereischt wordt.
Dat moeten de commissarissen zelf maar
weer uitvinden.
Zooals men ziet, heeft de regeering
Boei
4.)
Lewisiet, ook genaamd: „De
Dauw des Doods". Het
brengt echter minder scha
de aan den mensch toe dan
't mosterdgas. Nies- en
traangassen.
In dezelfde groep van huidgifgassen
behoort ook de stof, die in de jaren na
den oorlog zooveel onrust in de wereld
veroorzaakt heeft, n.l. het Lewisiet. De
naam komt van den Amerikaanschen
chemikus Lewis, die het in 1915 voor het
eerst geisoleerd zou hebben. Van Duit-
sche zijde wordt dit bestreden en er op
gewezen, dat er in 1916'17 in Straats
burg o.a. reeds vele proeven mee zijn
genomen. De Amerikanen publiceerden
in '21 hunne vondsten en toen ver
schenen ook de artikelen in de groote
pers, waarin men kon lezen van den
massadood als deze stof, graag genoemd:
„De dauw des doods", in een toekom-
stigen oorlog als een fijne motregen uit
vliegtuigen over de groote steden ge
sproeid zou worden, 't Is echter zeer de
vraag of deze chemische verbinding de
verschrikkelijke verwachtingen die in
de phantasie van velen leven zal kun
nen vervullen.
niet anders gedaan dan een soort ge
raamte te fabriceeren, dat de belang
hebbenden nu in de praktijk maar moe
ten bekleeden. De deur is daarmee na
tuurlijk geopend voor de grofste wille
keur. Als iedereen het goede wou, be
hoefde men niet de minste zorg te heb
ben, dat de zaak niet in orde zou ko
men. Dan kon men het ook zonder dit
geraamte van een nieuwe arbeidswet
geving wel af. Maar het staat op zijn
minst te betwijfelen, of niet van weers
kanten getracht zal worden, het onder
ste uit de kan te halen, en of sommige
commissarissen van den arbeid wel over
een voldoende zuiver gevoel voor recht
en onrecht zullen beschikken. De soli-
dariteitsidee, die aan het geval ten
grondslag ligt, is zeker aantrekkelijk en
er zijn ook voorbeelden in de jongste
geschiedenis van landen, waar wellicht
wat te veel „geregeld" werd. Een ar
beidswetgeving echter, die voornamelijk
een beroep doet op een veronderstelde
Germaansche edelaardigheid, moet voor
den nuchteren toeschouwer wat naïef
zijn. Men had het dan wellicht beter
bij een oproep kunnen laten: wees braaf
en red je nu maar.
Eén ding is er intusschen, dat voor-
loopig al te veel wrijving allicht zal
voorkomen: de nationaal-socialistische
dictatuur, die waar het zuiver gevoel
voor recht en onrecht mocht ontbreken,
bepaalde sentimenten door vrees in
toom kan houden.
HET SUIKERVRAAGSTUK.
Om de géit en de kool te
sparen.
Het Dagbl. v. Nrd.-Brabant schrijft:
Naar ons gebleken is, heeft men voor
standers van de plannen om tot inper
king of stopzetting van de binnenland-
sche suikerproductie te komen en
daarvoor in de plaats rietsuiker in te
voeren weten te overtuigen van de
groote belangen die er in ons land door
opgeofferd worden, zoodat eventuee.e
steun aan Indië niet mag gaan ten kos
te van groote groepen der bevolking in
het Moederland.
Wij hebben tevens vernomen, dat men
in andere richting gezocht heeft om de
Nederlandsche beetwortelsuikerindu
strie intact te laten en toch de Indi
sche rietsuikerbelangen tegemoet te
komen. Uit terzake volkomen bevoegde
bron vernamen wij, dat terzake onder
handelingen gevoerd worden met Enge
land. Door onze onderhandelaars is
aan een Engelsche onderhandelingscom
missie ad hoe een plan voorgelegd,
waarbij aan Engeland een zeker con
tingent van den invoer van katoen in
Indië zou worden toegestaan, wanneer
Engeland ertoe besluit een bepaalde
hoeveelheid Indische rietsuiker af te
nemen. Een bepaald contingent van den
invoer zoo voorts worden toegestaan
aan d eNederlandsche textiel, wanneer
Nederland in ruil daarvoor de in ons
land benoodigde mais van Indië zal be
trekken, welke mais thans in hoofd
zaak van Argentinië betrokken wordt.
Gelijk men weet, was het oorspron
kelijke plan, aan Nederland een be
paald contingent van den invoer van
textiel in Indië toe te staan, in ruil voor
den invoer van rietsuiker in Nederland
•••-.•
45 els p. pond - 22) els p. half pond
■■■aanMHBBHMHnaMH
(Ingez, Med.)
Het technische Lewisiet zooals het
dan gebruikt zal worden is een olieach-
ge bruine vloeistof, die buitengewoon
sterk naar geraniums ruikt, zoodat men
oogenblikkelijk moet merken, als 't ten
minste niet lukt deze reuk op de een of
andere wijze te maskeeren, dat Lewisiet
aanwezig is. Bovendien wordt het door
water zeer spoedig vernietigd in een on
schadelijk oxyde.
Een druppel op de huid gebracht
geeft direct, in tegenstelling met mos
terdgas een brandend gevoel, waar
door men gewaarschuwd wordt, en de
werking nog tijdig kan vernietigen door
met chloorkalk in te wrijven. Ook ver
wekt het niezen en tranen. Vergelijken
we nu het Lewisiet met het mosterdgas
wanneer een druppel op de huid ge
bracht wordt dan vinden we: Bij Lewi
siet direct branden, bij mosterdgas
niets. Dit branden blijft nu ongeveer 12
13 uur, totdat een groote blaas ont
staan is, maar 't wordt niet zoo erg dat
het ondragelijk mag heeten. Bij mos
terdgas merkt men vaak na 56 uur
nog niets, terwijl er dan soms al een
duidelijke ontsteking is, maar in een la
ter stadium zijn de pijnen ondraaglijk,
Gelukt het bij Lewisiet de blaas intact
te houden, dan heeft men meestal na 14
dagen volkomen genezing, is de blaas-
huid weg, waardoor er altijd secundai
re infectie bijkomt, dan duurt het 25
26 dagen, zoodat deze beschadigingen
2J4 tot 4 keer zoo vlug genezen al. van
(Ingez. Med.)
en stopzetting van den steun aan de
beetwortelsuikerindustrie.
Naar wij vernemen, wordt over dit
voorstel aan Engeland, nog onderhan
deld.
PELIKAAN, POSTJAGER EN
ZILVERMEEUW.
In de constitueerende bijeenkomst van
het Pelikaancomité te Middelburg heeft
dr. S. S. Smeding, lid van dat comité,
een voordracht gehouden over ,,De Peli
kaan", den „Postjager'' en de „Zilver
meeuw" Het volgende is daaraan ont
leend:
Men mag de vraag stel en: wat is er
toch voor reden, dat heel Nederland
zoo enthusiast is voor de vorming van
het Pelikaanfonds?
De vloedgolf van opgetogenheid over
de kranige vlucht van Iwan Smirnoff en
de zijnen is weer wat teruggevloeid;
waar vinden we de aanwijzingen, dat nu
het oogenblik voor de vorming van
zulk een nationaal luchtvaartfonds niet
al.een psychologisch gunstig is, maar dat
het er nu ook objectief de juiste tijd
voor is?
Het antwoord op deze vraag moet,
dunkt mij, aldus luiden: Nederland is
momenteel aan alle kanten, in heel de
lagen van zijn volk, tot de roode streep
gespannen en geladen met luchtvaart
energie en -activiteit.
Wij nemen vandaag aan den dag
reeds een zeer hooge plaats in op de
«erezuil der luchtvaart; de prestaties
van onze nationale luchtvaart bur
ger, militair en sport zijn voortreffe
lijk, wereldverbazend zoo nu en dan.
Wij hebben niet alleen een reputatie
voor record-topprestaties, ze staan
óó.t op onzen naam we danken onze
faam zelfs lang niet in de eerste plaats
aan stoute stunt-stukjes. Neen, zooals
wij vroeger onvervaarde maar nanwkeu-
rig-voorzichtige vaklieden-zeevaarders
waren, zoo streven wij er thans met on
ze nationale luchtvaartlijn, de K. L. M.,
naar, om een repuatie van oer-Neder-
landsche degelijkheid in het luchtvaart-
verkeer te vestigen.
Wanneer wij aan Van Lear Black,
dien prachtigen Amerikaanschen lucht-
varenden businessman denken, die een
„kist" van de K. L. M. en een paar Ne
derlandsche knapen charterde om vei
lig de aardsche troposfeer te bevaren;
de geregelde, haast onopgemerkte we-
kelijksche luchtdienst met mail en pas
sagiers, AmsterdamBatavia vice-versa;
en tenslotte de gebeurtenissen van De
cember '33: zij hebben Nederlands lucht
vaart, met recht en reden, in het focus
van de wereldbelangstelling gezet.
Deze gebeurtenissen zijn verbonden
aan drie Nederlandsche vliegmachines,
die alle drie onze belangstelling verd e-
mosterdgas.
Samenvattend kan men zeggen, dat
de werking van deze twee stoffen veel
overeenkomstigs vertoont, maar dat Le
wisiet een belangrijk geringere bescha
diging teweegbrengt.
De proefpersonen, die gediend heb
ben voor onderzoekingen op de huid
met deze beide giften, slaan het Lewi
siet niet zeer hoog aan, vooral als ze
meermalen beëxperimenteerd waren
met mosterdgas! Eén zei zelfs liever
tien druppels Lewisiet op z'n huid te
hebben dan één druppel mosterdgas.
Niet alleen dat deze gifgassen op de
bloote huid werken, ze dringen ook door
kleeren, leder, gummi en ze veroorza
ken ook dan nog de typische afwijkin
gen. Ook hier weer blijkt, dat mosterd
gas het in sterkte wint van Lewisiet,
Het trekt b.v. in een half uur reeds
door zwaar rundleder. Men kan dus
hoogstens 30 min. op lederen schoenen
in een met mosterdgas beschoten gebied
verblijven (aangenomen dat men de
schoenen daarna direct uittrekt) zonder
verwondingen te bekomen
Opvallend is, dat men aan het leder
zelve geen veranderingen bemerkt.
Den meesten weerstand bieden,
schoon toch ook al niet afdoende, rub
ber, b.v. ter dikte van een binnenband
van fiets of auto, en met hars geïmpreg
neerde stof. De kleeren, die bij de hulp
verleening gedragen worden, vervaar
digt men daarom hieruit als een ruim pak
neu; de twee nieuwe omdat zich de
spanning en dc dadendrang der Neder
landsche vliegtu gbcuwerswere d er in
demonstreert, de goede oude „Pelikaan"
omdat de even groote sportieve ener
gie en dadendrang van de vliegers zelf
haar vlucht tot een hoogst bewonde
renswaardige prestatie hebben gemaakt.
De twee n'euwe vliegmachines zijn de
„Postjager" en de „Zilvermeeuw", de|
eerste 'n schoone schepping van de Pan
der-fabrieken, de tweede een geheel
nieuw type van Fokker.
Op dit geheel nieuwe mag wel eens
de aandacht gevestigd worden. Want
wij mogen n;et blind worden door be
haalde successen; we mogen ons verheu
gen over wakkere prestaties, maar we
moeten daarbij waakzaam b ijven speu
ren naar het nieuwe, dat de vliegtuig
bouw eiken dag brengt.... en eischt.
Hoe men door starre opvattingen en be
perktheid van blik in deze ontwikkeling
jammerlijk achter kan blijvenFrank
rijk qn Engeland zijn waarschuwende
voorbeelden te dezen opzichte.
Zoo kon men den laatsten tijd, met
name uit Amerika, ook wel eens stem
men hooren dat onze Fokkers, hoe sterk
en safe dan ook toch eigenlijk niet recht
meer mee konden. Dat ze door teveel
luchtweerstand te log en dus te lang
zaam waren. En ziet, daar komt Fok
ker in Neder and met een waarlijk ge
heel n'euw model uit, de F XX: heele
maal gestroomlijnd en met intrekbaar
landingsgestel! Dit toestel de „Zil
vermeeuw" gedoopt bracht meteen
een groote verandering en verbetering.
De maximum-snelheid der F XX is
300 km/h; de kruissnelheid, d w.z. de
snelheid waarmede de machine onder
normale omstandigheden door de lucht
vaart, is 250 km/h.. Tot dusverre was
deze 150 a 200 km'h bij de Fokkers F
Vllb 3 m F XVIII verkeersmachines,
dus een groote vooruitgang alreeds.
Het normale motorvermogen van de
F XX is 3 X 427 pk 1250 pk; de
werkingssfeer is met volle tanks, bij
kruissnelheid 1660 km (de werkingssfeer
van een F Vlïb 3 m; een F XII en een
F XVIII, ale drie toestellen met 3 mo
toren uitgerust, was resp. 850, 1400 en
1500 km).
En, tenslotte, 't aantal passagiers. De
oude F VII's de een-motorige machi
nes zooals we ze nu nog wel op onze
Zeeuwsche luchtlijn kennen zijn in
gericht voor het vervoer van een tien
tal passagiers; de groote F XII, zooals
die o.a. op de Scand'navian Air Express
vliegt, kan 16 passagiers hebben, de F
XVIII daarentegen maar 13 en de nieu
we F XX, de „Zilvermeeuw", biedt
slechts voor 12 passagiers ruimte. Zoo
als men ziel is het aantal voorloopig
aan de snelheid ondergeschikt ge
maakt; dat dit proces zich niet verder
in deze richting zal voltrekken, blijkt
wel u t het nieuwste type dat Fokker
voor de K. L. M. en haar Zweedsche
zustermaatschappij, de A, B. A. bouwt;
of een rubberzak, die tot over de knieën
hangt, met een kijkglas voor de oogen.
Door hooge rubberlaarzen worden de
beenen dan verder beschermd.
Of deze uitrusting echter voor de toe
komstige soldaten van nut zal zijn, mag
betwijfeld worden, omdat zij zoo weinig
bewegingsvrijheid zullen overhouden,
dat zij de gevangene van hun eigen
voorzorgsmaatregelen zullen worden!
Men heeft ook getracht de bloote
huid te beschermen door chloorkalk of
andere oxydeerende zalven. Deze zoo
sterk te maken dat de stoffen onschade
lijk worden, is niet mogelijk, omdat de
zalf dan zelf de huid aantast. Wel is er
een verzwakte giftwerking mee te be
reiken, maar dat levert toch moeilijk
heden op,
Zoo weinig de long- en huidgiften in
't algemeen hunne aanwezigheid verra
den, zoo snel geschiedt dit bij de stoffen
van de 3e en 4e groep; de nies- en
traan gassen. Oogenblikkelijk rea
geert men met niezen, hoesten, tranen,
loopende neus, onmogelijkheid tot spre
ken, pijn in tanden en kaken, speeksel
vloed.
Een verblijf in een vertrek, waarin
maar sporen van een dezer gassen aan
wezig zijn, is direct onverdraaglijk.
Komt men daarna weer in de frissche
lucht, dan is alles na ten hoogste een
half uur voorbij. In tegenstelling tot
groep 1 en 2 waar de fatale werking
de F XXII wordt een 4-motorige ver-
keersmachine met 260 km/h snelheid,
een actieradius van 1500 km en
ruimte voer 22 passagiers!
Het tweede toestel, dat als uiting van
de verhoogde activiteit der Nederland
sche vliegerij in de lucht verscheen, is
de „Postjager" van Pander,
De sfeer om dit toestel is helaas ten
zeerste vertroebeld en het vormen van
een juist oordeel omtrent den „Postja
ger" wordt daardoor wel erg bemoeilijkt.
In de eerste plaats is, wal niet zonder
een'gen ophef als een gewe.dige re
cordvlucht aangekondigd werd, op
een vrij tamme, dcor tal van mislukkink-
jes en averijen gekenmerkte, echte stu-
d i e v 1 u c h t uitgeloopen. Dat was al
heel geschikt om het populariteits-
aureool om vliegtu'g en vlucht weg te
nemen. Maar ook verder zijn er nog tal
van dingen gebeurd, vocral gezegd en
geschreven, die het aanzien van deze
vlucht (m i. in overdreven mate) ge
schaad hebben.
In de eerste p'aats de zich noemende
„commandant" van den „Postjager", de
heer Asjes. Deze heeft het er wel op
aangelegd om bij weldenkende Neder
landers een maximum aan welwillend-
en goede gezindheid te verspelen.
Zeker, het plannetje was van hem
zooals avontuurlijke jonge mannen op
Soesterberg en elders natuurlijk altijd
wel eens p annetjes maken. Maar Slot
van Pander bouwde den „Postjager";
een Studiecomité fourneerde de gel
den; de K.L.M. gaf een harer ervaren-
ste piloten mee, opdat de tocht zou
kunnen lukken.
De vlucht werd dus voor den op
pervlakkige toeschouwer een misluk
king schoon dit stellig onjuist is
de „zgn. commandant", de heer Asjes,
deed wat hij kon om zich impopulair te
maken; en als derde factor kwam daar
bij dan nog aan de oppervlakte de tot
dusverre niet in het publiek doorge
drongen strijd tusschen de K.L.M. en
de twee groote Indische scheepvaart
maatschappijen; de indruk werd geves
tigd, dat laatstgenoemden den „Postja
ger" hadden gesteund teneinde aldus in
de toekomst alléén het postver
voer door de lucht te doen geschie
den en aldus de passagiers weer
naar hunne zeeschepen, misschien zelfs
later naar hun luchtschepen, te doen
trekken.
Wijden wij echter onze aandacht aan
het toestel en zijn prestaties zelf, dan
kan het niet anders of onze appreciatie
van het geval verandert met één slag
volkomen. Niemand, die ook maar eenig
aeronautisch gevoel heeft, kan zich ont
trekken aan de bekoring der schoon
heid, welke er van den Pander PH-OST
uitgaat: alles glad en soepel en nergens
ontsierd door kruisverspanningen en
stijlen; het is een gaaf en nobel stuk
werk van Panders constructeur Slot. En
de prestaties De drie motoren (Wright
Whirlwinds) van 300 pk elk gaven den
„Postjager" een berekende en behaalde
vaak pas begint als men denkt dat alles
geleden is, bemerkt men bij deze groep
dan niets meer.
In zeer sterke concentratie of onver
dund op de huid gebracht, kunnen de
nies- en traangassen ook ernstige ziek
ten veroorzaken, maar dit zijn, juist
doordat ze zelf zoo snel waarschuwen,
groote uitzonderingen.
Het zijn vloeistoffen of vaste stoffen
die door een sterke springlading ver
stoven worden, waaruit bij afkoeling een
buitengewoon fijn stof ontstaat dat over
al doorheen dringt. Zelfs het gasmasker
beschermt er niet voor, tenzij men voor
het filter van dat masker nog een laag
van vloeipapier en watten plaatst; daar
door wordt echter het ademen buiten
gewoon bemoeilijkt.
Hoewel zij slechts bij uitzondering doo-
delijk werken, voorspelt men deze stof
fen in een toekomstigen oorlog toch een
groote rol, omdat reeds geringe hoe
veelheden de grootste verwarring en
chaos stichten, terwijl ze bovendien
vaak zullen noodzaken tot het afzetten
der maskers of het verlaten der schuil
plaatsen, waardoor men dus onbeschut
bloot zal staan aan de werking van
phosgeen, Lewisiet en.andere strijd
middelen van den vijand.
M.
W. F.
(Wordt vervolgd.)
