i
GOISCHE COUBANT^
WEER EN WIND.
BINNENLAND.
ZEELAND.
Raïïen vernielen zolder
en dak.
m
NUMMER 1.
TWEE BLADEN.
DINSDAG
2 JANUARI 1934.
EERSTE BLAD.
177e JAARGANG.
BOEKENSCHOUW.
MIDDELBURG.
GOES.
WALCHEREN.
ZUID-BEVELAND.
?:00RD-BEVELAHD.
MIDDELBURQSCHE COURANT
.Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent-
scita.ii V lissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
■Soes IS ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bij contr voor beide vee! lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139. Poetreken ing no. 43255 -:Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bfj het Bureau voor Publiciteitswaar de der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 1——'?
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 8 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. mei
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bevijsnommer* 5 cent
DE WIJZIGING DER
WINKELöLUI fINGöWET.
De firma C. Jamin te Rotterdam
heeft een open brief aan den minister
Vein economische zaken gericht, waarin
critiek wordt uitgeoefend op het wets
ontwerp tot wijziging der winkelslui
tingswet.
„U stelt thans voor", aldus genoemde
firma, „de verkoopsgelegenheid op Zon
dag met 2 uur te verlengen, noemt in
Uw Memorie van Toelichting de onver
korte handhaving van de thans gelden
de bepalingen inderdaad bezwarend en
voegt er laconiek aan toe, dat Uw ver
wachtingen omtrent een vermeerdering
van winkelverkoop inderdaad niet bij
zonder hoog gespannen zijn, maar wilt
trachten de getroffen bedrijven althans
eenigermate te hulp te komen.
Excellentie, U erkent dat de bedrij
ven getroffen zijn, verwacht van Uwe
voorgestelde verruiming van 2 uur geen
bijzonder resultaat, maar verzuimt intus-
schen een regeling te treffen, welke vol
gens inzicht van insiders wel resultaat
geeft.
Maar dat is onbegrijpelijk en onver
antwoordelijk, om de belangen van de
betreffenden aldus te verwaarloozen en
veronachtzamen.
De getroffenen mogen niet met een
kluitje in het riet gesuurd worden"
De firma spreekt tenslotte als haar
meening uit, dat een oordeelkundiger
indeeling van de uren, waarop winkels
geopend mogen zijn, reeds veel verbe
tering kan brengen.
Het studiecomité Snelpost Neder-
landsch-Indië deelt aan Aneta-Vaz Dias
mede, dat de „Postjager" Zondag 31 De
cember te half tien 's morgens Indische
tijd, dus 2 h 20 G.M.T., behouden op
het vliegveld Tjililitan bij Batavia is ge
land. Het vloog in 45 vlieguren naar In
dië.
De heer B. E. Ruys Sr., directeur
van de firma W. Ruys en Zn. te Rot
terdam is met ingang van 1 Jan. 1934
benoemd tot commandeur in de orde van
Oranje Nassau, in verband met het feit,
dat het 100 jaren is geleden, dat deze
firma werd opgericht.
De Federatie Zeeland der S.D.A.
P. heeft besloten met ingang van 1934
in diverse plaatsen van onze provincie
zitdagen te houden door leden van haar
Tweede Kamerfractie, teneinde onze in
woners gelegenheid te geven op gemak
kelijke wijze iin contact te treden met
de Kamerafgevaardigden.
Het ligt in het voornemen elke maand
twee zittingen te houden op twee ver
schillende plaatsen. De eerste zitting
„Friesland docr de Eeuwen
Heen", door dr. H. G. W, van
der Wielen, Uitg. G. W.
den Boer, Middelburg.
De uitgave van 't hier in Zeeland door
de Zeeuwen zoo gewaardeerde geschied
kundige werk „Zeeland door de eeuwen
heen" heeft de firma G. W. den Boer te
Middelburg doen besluiten een soortge
lijk werk ter hand te nemen voor de Ne
derlandsche provincie met een ten min
ste even sterk provinciaal zelfstandig-
heidsbewustzijn: Friesland.
Dr. G. A. Wumkes, bekend Friesch
voorman, bibliothecaris der Prov. Bibl.
van Friesland, om raad gevraagd, advi
seerde tot het schrijven van dit werk
aan te zoeken dr. H. G. W. van der
Wielen, dien hij als een „noest en. idea
listisch werker" had leeren kennen. Na
tuurlijk is dr. Van der Wielen een Fries.
Het eerste nummer van dit standaard
werk, dat op 20 afleveringen ontworpen
is, ligt thans voor ons. Zij is, zooals we
dat gewend zijn, keurig verzorgd; dr.
Van der Wielen schrijft een goed lees
baren stijl en de foto's zijn belangwek
kend.
De schrijver zegt zelf o.m. het volgen
de over zijn werk:
Men mag op goeden grond beweren,
dat de geschiedenis van de bevolking
onzer meest Noordelijke provincies, met
met name van Friesland en Groningen
een gansch andere is geweest dan de
geschiedenis van de overige gewesten
zal te Terneuzen plaats vinden, terwijl
denzelfden dag 's avonds te Middelburg
de gelegenheid wordt geboden en op 3
Febr. zal dan zitting worden gehouden
digden,
EEN ZAKENJUBILEUM.
Vijf en zeventig jarig bestaan
der firma J. A. Tak Co.
Op 1 Januari 1859 leende de heer J.
A. Tak 10.000 van zijn vader en sticht
te op den hoek van de Groenmarkt en
de Korte Lombardstraat (thans de Bur
gemeester Takstraat) een kassierskan
toor.
Het was dus gisteren 75 jaar geleden,
dat deze zaak. later voorgezet onder
den naam J. A. Tak Co., is opgericht.
In verband met het overlijden in het
vorige jaar van den oudsten firmant, den
heèr mr. J. A. Heijse, was besloten geen
greote feestelijkheden +e organiseeren,
wat niet zeggen wil, dat het jubileum
ongemerkt voorbij is gefaan.
Gistermiddag vereenigden de beide
tegenwoordige firmanten, de heeren mr.
J. A. Dumon Tak, en mr J. H. C. Heijse
beide kleinzoons van den stichter, en de
oud-firmant, de heer P. Dumon Tak,
zich met het personeel in het privé-
kantoor. Met enkele toespraken is het
jubileum herdacht. Elk lid van het per
soneel ontving een gouden horloge met
inscriptie.
Namens hen werd aan de firmanten
een gebrandschilderd paneel van Wim
Abeleven, voorstellende het huidige
kantoorgebouw op de Groenmarkt bij
de Kapoenstraat, aangeboden.
Behalve de reeds genoemde heeren
heeft ook de heer Henri Tak, broeder
van den stichter, nog deel van de firma
uitgemaakt.
Verschillende zakenrelaties gaven
blijk van belangstelling door het zen
den van bloemen of gelukwenschen in
een of anderen vorm.
OUD EN NIEUW.
Oud en nieuw, de wisseling van het
jaar, zijn hier heel rustig voorbij gegaan.
Zondagavond heeft klokgelui het einde
van 1933 aangekondigd en even later
behoorde dit jaar tot het verleden.
EEN DRUK UUR OP HET
POSTKANTOOR.
Men verlange naar Pelikaan-
brieven.
Zaterdagavond was de „Pelikaan"
met .zijn grooten post goed en
wel op Schiphol geland, De posterijen
zouden alles doen om in den kortst mo
gelijken tijd de vele brieven te verwer
ken, en zoo verlangden ook hier ter ste
de duizenden naar een teeken van leven
van hun familie en vrienden in Indië.
Daardoor was het op het postkantoor
alhier tijdens het uur van afhalen van
brieven Zondagmorgen ongekend druk.
der oude Republiek der Vereenigde Ne'
derlanden. De geschiedens dezer beide
provincies, bovenal die van Friesland,
heeft haar eigen, markante trekken,
draagt een eigen stempel, niet slechts
wat de politieke, maar ook wat de be
schavingsgeschiedenis betreft.
Aan het werk, waarvan de eerste af
levering thans 't licht ziet, ligt de be
doeling ten grondslag, om de eigen trek
ken, het bijzondere karakter van de ge
schiedenis van het Friesche volk in den
loop der eeuwen na te speuren en te
onderzoeken, teneinde het resultaat
neer ie leggen in deze studie. Daarbij
zal ook telkens weer blijken, dat het
Friesche volk den culturjeelen inhoud
van de Nederlandsche. ja zelfs van de
Europeesche beschaving, op eigen wij
ze in zich heeft opgenomen en verwerkt
Wie in deze stof zijn weg zoekt
vindt een rijke literatuur op velerlei ge
bied, van eeuwen her, welke verhaalt
van de boeiende geschiedenis van dit
oude volk, van zijn strijd en worsteling;
uit de menigmaal sober verwerkte ge
gevens der oude, eenzame kroniek
schrijvers ziet men het beeld verrijzen
van een krachtig strijdend, vaak versla
gen, maar immer met jeugdige kracht op-
veerend volk, dat zijn deel ontving van
tallooze twisten en veetes, van oorlog
en armoede, van verdeeldheid en broe
derstrijd.
Een gansche rij van historieschrijvers
heeft zich met deze stof bezig gehouden.
In 1851 was het W. Eekhoff, die na ijve
rige voorstudies en nauwgezet verzame
len van een groote hoeveelheid materi
Geduld is niet altijd berusting, maar
vaak ook stille strijd.
Voetje voor voetje schuifelden honder
den naar het loket van afgifte. Ver
schillende gelukkigen toonden anderen
den brief, die Dinsdagmiddag uit Indië
was verzonden. Anderen bleken teleur
gesteld. Maar algemeen was er groote
waardeering voor de wijze, waarop het
viertal mannen van de „Pelikaan" en
daarna de postmannen in Nederland,
werkten, om de correspondentie zoo
vlug over te brengen.
De Ridder van den KousebandL
De Maandagavond door „Kunstvrien
den" in de Prins van Oranje gegeven
uitvoering van „De Ridder van den
Kouseband" trok groote belangstelling.
De inhoud van het stuk is geestig en
pikant, doch verder van onschuldigen
aard. Als een eerbaar echtgenoot uit
Berójn bij zijn jonge vrouw thuiskomt,
heeft deze even van te voren een pak
je ontvangen uit het hotel waar haar
echtvriend logeerde, met een.keu-
seband er in. Het ongeluk wil, dat
door een samenloop van omstand.ghe-
den, die kouseband werkelijk door een
jongedame op mijnheers kamer kan ver
loren zijn en dus komt hij ongelukk'ger
wijze iin een netelige pisitie. Verwikke
lingen volgen natuurlijk den detective,
dien zijn vrouw of eigenlijk zijn
schoonmoeder lin den arm genomen
heeft, koopt hij om. En om hem te ver'
vangen beweegt hij een loodgieter, d.e
juist met een verstopte buis bez.g is,
voor detective tegenover zijn vrouw te
spelen. Intusschen 'aat de loodgieter
ziich verleiden om werkelijk aan het
speuren te gaan. De echtgenoot ziet ver
volgens een middernacht-zendeling voor
den hulp van den echten defectieve aan,
en de zaak schijnt hopeloos in het hon
derd te loopen.
Dan komt er een klein lichtpunt als
de „ridder van den Kouseband" nog
twee heeren spreekt, die te Berlijn lo
geerden, en die eenzelfde surprise thuis
kregen. Kort daarop blijkt dan, dat de
geheele zaak het werk van een inter
nationale oplichtersbende is; de „ridder
van den Kouseband" wordt een ridder
dien geen blaam treft, en voor de
schoonmoeder is het een les om voort
aan wat minder wantrouwend te zijn.
Om dit stuk is vaak danig gelachen.
Hoewel „Kunstvr.enden" slechts een
paar oude krachten voer het voetlicht
bracht en verscheidene rollen door de
butanten vervuld werden, liep de op
voering vlot van stapel.
Het publiek toonde zich zeer vol
daan en was gul met zijn applaus.
aal uit charterboeken, kronieken en
oude oorkonden, een werk uitgaf, dat
nog steeds veel gelezen wordt. Thans
zal deze arbeid opnieuw worden onder
nomen. Getracht zal worden het werk
der vroegere geschiedschrijvers breeder
uit te bouwen en het te maken tot een
handboek voor onzen modernen tijd en
smaak.
Daartoe kan men in onzen tijd be
schikken over een groot aantal gege
vens, van bronnen en studies, welke
vooral in de laatste jaren, zoowel wat
Friesland zelve, als wat de Nederlan
den aangaat, overvloedig zijn gedrukt
en uitgegeven. Wij zullen geven een be
schrijving, menigmaal een verklarende
beschrijving van het breede leven in
Friesland in den loop der eeuwen, op
de gebieden van het geestelijke, mate-
rieele, sociaal-economische en politieke
leven. De ontwikkeling van het grond
bezit, van het landschap, van de bescha
vingsvormen en dergelijke zal voortdu
rend onze aandacht trekken. Wij zullen
dit trachten te doen op een zoodanigee
wijze, dat het leven in Friesland, dat
steeds rijk was aan gebeurtenissen en
bijgevolg dikwijls ook spanningen ver
toonde en zich tot botsingen verhevig
de, juist in zijn geschiedkundige wording
den lezer des te aantrekkelijker wordt.
Hier, op dezen historischen bodem,
ontrolt zich een machtig en somwijlen
ook tragisch stuk menschelijk leven
voor onze ocgen.
Schrijvers en uitgevers rekenen, ver
moedelijk niet ten onrechte op de be
langstelling van tallooze Friezen, wier
Opbrengst collecte Crisiscomité.
De collecte voor het Plaatselijke Cri
siscomité heeft verleden week 56.40
opgebracht.
Ons kantongerecht f
Vrijdag is hier de laatste zitting van
het Kantongerecht gehouden.
De Kantonrechter, mr. Sipkes, heeft,
na afloop der zitting, den griffier, den
deurwaarder en den heer Stokmans
dank gebracht voor hunne medewerking.
De ambtenaar van het O. M., mr. Sik
kel en de griffier wezen op de aangena
me samenwerking en daarmee was ons
kantongerecht ter ziele.
SINT LAURENS. In verband met een
aantal ingekomen verzoeken om steun
vergaderde Vrijdagavond het Plaatselijk
Crisis-Comité onder voorzitterschap van
burgemeester Van 't Hoff. Nadat de
penningmeester een overzicht van den
stand der financiën had gegeven, werd
aan verschillende steunaanvragen vol
daan.
Algemeen werd betreurd, dat de
maandelijksche collecten zoo weinig op
brachten. Een opwekking tot het ver-
leenen van ruimere giften was wel op
zijn plaats. Er zullen ook nog eenige de
kens worden uitgedeeld. Ter versterking
van de kasmiddelen zal een speldjesdag
worden georganiseerd.
VEERE,. Ook deze gemeente heeft
haar tax gekregen, namelijk een V-tax
van den heer H. Castel alhier.
KRUININGEN. Vrijdagavond heeft *t
kinderkoor O. K. K. alhier in „Hotel
Korenbeurs", onder leiding van den
heer J. Koole uitgevoerd „De Kleerma
ker en de Kabouters", kinderoperette
in 4 bedrijven. Na de pauze zijn nog drie
zangnummers, zeer tot genoegen van de
aanwezigen, uitgevoerd.
INBRAAK IN DEN MOLENPOLDER,
Een groot bedrag ontvreemd,
IERSEKE. In den nacht van Zondag
op Maandag is ingebroken in de woning
van L, in den Molenpolder. De bewoners
waren elders oud- en nieuw gaan vieren.
Uit een ingebouwde kluis is 12.000 aan
gouden tientjes en papieren geld ont
vreemd. Van de daders is geen spoor
bekend. De politie stelt een onder
zoek in.
KORTGENE. Het Burgerlijk Armbe
stuur dezer gemeente heeft aan 30 be
hoeftige gezinnen een Nieuwjaarsgift uit
gereikt.
Jacht op een dolle koe.
COLIJNSPLAAT. Donderdagmiddag
omstreeks half drie is te Colijnsplaat 'n
liefde en teedere genegenheid uitgaat
naar die plekjes van hun „heitelan".
waar zij hun jeugdjaren hebben doorge
trokken, waar een teedere herinnering
bracht, hetzij zij naar elders zijn ver
hen noopt, de geschiedenis van streek
gewest en land beter e leeren kennen.
Dr. G. A. Wumkes, teekende nog het
volgende aan over het werk en den
schrijver:
„Sedert den wereldoorlog is in het
geestesleven der verschillende gewesten
een bezinning op het eigene wakker ge
worden, die nog voortdurend een uit
weg zoekt.
Blijbaar heeft men genoeg van de
strakke centralisatie en eenvormigheid,
die zich op alle gebied weet te richten
slechts naar het Rijk als geheel. Er is
van de Eems tot de Schelde een verlan
gen geboren naar meer ruimte voor de
levende volkskrachten in al haar rijk
dom en verscheidenheid.
Niet het minst worden in de Noorde
lijke en Zuidelijke gewesten daarvan de
trillingen gevoeld. In Friesland strijdt
thans een bezield front voor een volks
eigen school en kerk, op den grondslag
der volkomen gelijkwaardigheid van
Friesch en Nederlandsch.
Deze wedloop tusschen Natie en Rijk
heeft de firma Den Boer te Middelburg,
die ook het belangrijke vlugschrift van
Dr. M. de Jong Hzn. „Friesche Cultuur
problemen" ter perse legde, bewogen
tot het plan om de geschiedenis der Ne
derlandsche gewesten, behalve Holland,
afzonderlijk te doen beschrijven. Toen
zij mij vroeg naar iemand, bekwaam tot
Twee metselaars en een timmerman hebben bij het
herstellen van de door ratten vernielde zolder-
ve. dieping van het huis van den Heer Smolenaar»
te Nederweert meer dan 500 doode ratten gevon«
den. De Heer S. schreef ons, dat hij na vele vruch-
telooze pogingen om van de rattenplaag verlost
te worden „Kodent" gebruikte, waarna hij geen
rat meer heeft gezien. Geen rat of muis ontkomt
aan Rodent, de radicale rattendooder. Koop nog
heden een doos van 50 ets. of een dubbele doos
a 9 ets. Elke drogist kan U Rodent uit voorraad
leveren. Imp.Fa. B. Meindersma - Den Haag. B 40
linger. Meel.)
Middelburg, 2-I-'34. Zaterdag, Zondag
en Maandag: hoogste lucht tempera
tuur 2.1 °C (36 °F); laagste 0.6 °C (33
°F). Heden 9 h: 1 °C; 12 h: 1.6 °C. 10
mm regen. Hoogste barometerstand te
dezer stede, in het afgeloopen etmaal:
775 mm; laagste 760 mm.
Hoogste barometerstand in het Euro
peesche waarnemingsgebied: 772.6 mm
te Riga; laagste 724.6 mm te Jan Mayen.
Verwachting tot morgenavond
Zwakke veranderlijke wind, aanvan
kelijk uit W. richtingen, nevelig tot be
trokken of zwaar bewolkt, weinig o!
geen neerslag, lichte dooi tot tempera
tuur om het vriespunt.
Zon op: 8 h 12; onder 15 h 56, Licht
op: 16 h 26. Maan op: 17 h 31; onder:
9 h 23. L.K. 8 Januari.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen.
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later.
(S springtij.)
Januari.
Hoogwater. Laagwater
Di. 2 2 07 14.30 8.44 20.51
Wo. 3 2.41 15.03 9.19 21.22
Do. 4 3.11 15.37 9.51 21.50
Boog- en Laagwater te Wemeldinge.
Januari.
Hoogwater. Laagwater
2 4.04 16.22 9.44 21.58
3 4.39 16.55 10.19 22.31
4 5.10 17.28 10.51 23.00
Di.
Wo.
Do.
koe dol geworden en losgebroken. Het
dier was van den heer F. v. d. Weele.
Op de mestput kwam de knecht M. H.
onder het dier, gelukkig was er hulp
genoeg, zoodat deze met eenige schram
men aan z'n gezicht weer vrij kwam.
Het dier vluchtte de straat op. Vrijdag
heeft men getracht het dier te vangen,
maar dit mocht niet gelukken. Zater
dagmorgen is men er weer op uitgetrok
ken. Maar ook toen is men er nog niet
dezen arbeid voor Friesland, heb ik zon
der aarzeling een leerling van Prof. dr.
S. R. Steinmetz te Amsterdam aanbe
volen, nl. dr. H. G. W. van der Wielen,
dien ik bij de samenstelling van zijn
proefschrift „Een Friesche Landbouw-
Veenkolonie" op de Provinciale Bibli
otheek te Leeuwarden als een noest,
idealistisch werker had leeren kennen.
Thans heeft hij zich opnieuw aan den
arbeid gezet, en ik heb alle reden om er
veel goeds van te verwachten. Het bree
de studieveld, dat hij achter zich heeft,
is mij een waarborg dat zijn „Friesland
door de eeuwen heen" een klare en
veelzijdige belichting zai ontvangen."
Hiermede is de zin van dit werk ge-
teekend en de verwachtingen, die we er
van mogen koesteren, zijn goed.
De vele „Friezen om ütens" die zich
ook onder onzen lezerskring zullen be
vinden, zullen stellig met groot genoe
gen de verschijning van dit werk be
groeten, terwijl de Zeeuwen, historie-
minnend als zij zijn, gaarne de geschie
denis van deze noordelijke provincie
zullen vergelijken met die van Neder
lands Zuid-westelijste: beiden vorm
den zij, door hun ligging aan de peri
pheric als door andere omstandigheden
van internen aard, soms meer dan an
dere gewesten zelfstandige eenheden;
beiden hadden zij immers de eeuwen
door een stoere zelfstandige en krachti
ge in sommige opzichten verwante
bevolking
ie
