DIAM
ROODE q STER
OE DOCHTER VAN ALVA.
Wie
ROODE STER
rookt weet pas
men voo'r13 cent
KRONIEK van den DAG.
m
ZEELAND.
BAK- EN BRAADVET
hoeveel genot
kan koopen!
&rizmdd& fye&tef
NIEMEIJER'S
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEÜWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE CRT.) VAN DINSDAG 12 DECEMBER 1933. No. 293
GOES.
WALCHEREN.
Van 't moment af dat ge op
Roode Ster Tabak overgaat,
weet ge hoeveel rookgenot
voor dit luttele bedrag te
krijgen is. Ge zult dan evenals
de duizenden fijnproevers,
die uitsluitend Roode Ster
rooken ondervinden, dat 13 ets.
voor U beteekenen: minstens
20 maal 'n half uur van het
hoogste pijpgenot.
Politiek en geweld. Anar
chistische woelingen in Span
je. En andere woelingen in
Ierland.
Er was misschien wel een heel inte
ressante studie te schrijven over poli
tiek en., lichamelijk geweld.
Oogenschijnlijk hebben ze niets met
elkaar uit te siaan. Eigenlijk mag dat
ook niet.
Politiek is een verstandelijke
krachtmeting, waarbij de een den an
der probeert te overtuigen. En lukt dat
niet ja, dan beginnen de moeilijkhe^
den! In theorie zijn we het er hier ook
wel allemaal over eens: als twee par
tijen het niet eens kunnen worden
dan gelden de meeste stem-
m e n.
Maar niet elke minderheid is zoo
vriendelijk of redelijk, zich bij zulk een
meerderheidsbesluit neer te leggen!
Dat is soms dom en leelijk van die min
derheid soms evenwel ook begrijpe
lijk, want wie de meeste stemmen heeft
heeft daarom nog niet altijd gelijk!
Er is echter nog een ander soort ge
weld die altijd verwerpelijk is. Dat
is het anarchistisch geweld. De verniel
zucht van den dommen, kortzichtigen
fanaticus, met haat bezeten tegen lie
den wier bedoelingen hij miskent dik
werf, de man die in zijn bekrompen
waan meent „dat eerst alles kapot
moet voordat het beter zal worden".
Tegen dit gevaarlijke geweld zal iede
re regeering, met volle instemming van
heel het volk, te allen tijde optreden.
Het is wel buiten kijf, dat de opstan
den der laatste dagen in Spanje, tot deze
tweede, verwerpelijke en verderfelijke
soort beboeren. De rechtsche overwin
ning schijnt in Spanje wel politiek eer
lijk en zuiver een uitdrukking te zijn van
de verschuiving in de volkswaardeering
en dan komt anarchistisch geweld
daartegen allerminst van pas.
Zaterdag scheen de rust te zijn weer
gekeerd eri de anarchistische opstand
bedwongen, maar in den nacht van Za
terdag op Zondag zijn opnieuw in tal
van plaatsen ernstige ongeregeldheden
voorgekomen. Treinen werden tot ont
sporing gebracht, kloosters en kerken
in brand gestoken en bomaanslagen ge
pleegd; er hadden tal van vechtpartijen
plaats en in verschillende steden zijn
stakingen uitgebroken.
De regeering en de plaatselijke auto
riteiten hebben echter overal krachtige
maatregelen genomen en na een kabi
netszitting in den nacht van Zondag op
Maandag kon de premier Barrias door
de radio de bevolking geruststellen: de
orde zal worden gehandhaafd en de
schuldigen zullen worden gestraft.
Ieder weldenkend mensch zal zich
hierover verheugen.
Maar moeilijker wordt het, de situa
tie in Ierland te beoordeelen. Wij ken
nen de toestanden daar nóg minder. Wel
weten we, hoe de Valera na jarenlangen
strijd nu eindelijk de volledige onafhan
kelijkheid van den Ierschen staat wil
trachten te verwezenlijken maar meer
weten we er toch niet zoo heel veel van.
Vooral de innerlijke drijfveeren zouden
we hier moeten kennen!
Wel weten we. dat het er de laatste
dagen maar raar toegaat. Want de strijd
tusschen De Valera, Cosgrave, den lei
der der parlementaire oppositie en oud-
premier, èn O Duffy, den leider der ver
boden blauwhemden, neemt steeds scher
per, ja te scherpe vormen aan.
Op Cosgrave is Zondagavond in de na
bijheid van het dorp Annagry in het
graafschap Donegal een revolveraanslag
gepleegd, toen hij zich tezamen met
door
ARCHIBALD CLAVERING GUNTER,
64.)
„Weet je zeker, dat Alva niet ver
moed, dat je de sleutels hebt laten na
maken?" vraagt Guy met een gevoel van
onbehagen.
„Zeker, want ik heb ze niet kunnen
laten maken. Ik gevoelde, dat er ver
denking op me rustte, zelfs reeds toen
ik te Mechelen kwam. - Ik heb dus de
sleutels niet laten maken en vóór ik uit
Brussel vluchtte de teekeningen zelfs
vernietigd," antwoordt Oliver. Een
oogenblik later laat hij er met een glim
lachje op volgen: „Wat Alva's dochter
aangaat, die rouwt vermoedelijk voor
kolonel Guido Amati de Medina."
De gedachte, dat zij treurt over zijn j
dood maakt Guy razend, en hij wordt
verteerd door het verlangen naar een
enkelen blik uit Hermoine's schoone
oogen. Maar dat is niet te verwezenlij
ken zoolang het ijs zijn schip gevangen
houdt.
Om den tijd te dooden onderneemt hij
de jacht op de Spanjaarden en voegt zich
ten slotte bij de expeditie, die Sonoy,
zoodra er eenig teeken van de komende
lente is waar te nemen, den aanval op
den Diemerdijk wil doen ondernemen.
Zij wordt gevormd door een aantal
eenige andere sprekers van zijn partij,
per auto naar een ander dorp begaf. De
daders, die zich verdekt langs den weg
hadden opgesteld, slaagden niet, doordat
zij de eerste auto,, waarin Cosgrave zat,
en den tweeden wagen, waarin zijn par-
tijgenooten waren gezeten, ongehinderd
lieten passeeren. Eerst op den derden
wagen, bezet door gewapende detectives,
losten zij een aantal schoten en wierpen
zij een aantal groote steenen. De detec
tives stopten echter onmiddellijk en
openden het vuur op de aanvallers,
waarop dezen op de v.ucht sloegen. Nie
mand werd gewond.
En Zondag heeft de Iersche regeering
de arrestatie van generaal Ó'Duffy be
volen. Maar deze was over de grens
naar Noord-Ierland gevlucht. Later ver
scheen hij in de Noord-Iersche stad Ar-
nagh, vanwaar hij zich, naar verluidde,
naar Dublin wilde begeven om zich ter
beschikking van de autoriteiten te stel
len.
Ernstige onlusten zijn verder ontstaan
te Tipperary, waar de demonstratie der
Blauwhemden docr politie te paard werd
uiteengejaagd. Een spreker ontkwam aan
een arrestatie, doordat hij zijn jas in han
den van de politie liet en in een auto
sprong.
Men ziet het: ook in Ierland vat stu
diemateriaal te verzamelen voor een be
schouwing over de verhouding tusschen
politiek en geweld.
Patrimonium.
Zaterdag werd te Goes, onder leiding
van den heer W. A. den Hollander te
Middelburg een vergadering gehouden
van het bestuur der gewestelijke orga
nisatie Zeeland van Patrimonium met
predikanten en andere vooraanstaande
personen uit Christe.ijke kringen op
Zuid-Beveland.,
De Voorz. wees in zijn openings
woord op het doel van deze vergade
ring, om n.I. aan het werk van Patrimo
nium meer bekendheid te geven. Tot
heden zijn er op dit eiland weinig af-
deelingen van dit Chr. Sociaal Verbond
De heer W. J. Bossenbroek uit Am
sterdam, secretaris van het Verbond,
sprak daarna een propagandarede uit,
waarin hij schetste beginsel en doel van
Patrimonium. Juist in dagen van crisis
en ontmoediging moet de boodschap van
het evangelie gebracht worden aan ons
volk. De sociale beginselen die in den
Bijbel zijn vervat, hebben nu ook groo
te waarde. Het gaat om de toepassing
van recht en gerechtheid. De begrip
pen Christelijk en socSal hooren bij el
kaar.
Spr. wees in dit verband op de ge-
schriftverspreiding van Patrimonium en
het orgaan dat weekelijks voorlichting
0.V.IJ-C
(Ingez. Med.)
galeien en platboomsvaartuigen, bemand
door achthonderd soldaten en vaart uit
zoodra de vorst is verdwenen en de bin
nenwateren weer bevaarbaar zijn gewor
den. Het punt van aanval, met zorg ge
kozen, ligt waar de dijk het engst is en
het gemakkelijkst te verdedigen tegen
troepen uit de richting van Amsterdam
komend. Aan den eenen kant van Het
smalle pad ligt het IJ, aan de andere
zijde het Diemermeer, dat Amsterdam
van Muiden scheidt. Daarover kunnen
levensmiddelen van den kant van
Utrecht en het Zuiden worden aange
voerd.
De aanval geschiedt plotseling en on
verwacht. De verraste Spaansche pa
trouilles worden gemakkelijk terugge
dreven en Sonoy verschanst zich na den
dijk doorgestoken te hebben, sterk op
het smalle pad. Hij meent zijn taak vol
bracht te hebben en begeeft zich opge
wekt naar Edam om versterkingen te
halen.
En Olivers hart springt op van blijd
schap .Hij kan de punt van den toren
van de Groote Kerk te Haarlem zien,
op nog geen twintig mijl afstands en ver
wacht, dat hij nu spoedig zijn lippen op
die zijner geliefde zal kunnen drukken.
Maar de Spaansche gouverneur van
Amsterdam is razend over het afsnijden
van den toevoer van levensmiddelen. Hij
zendt onmiddellijk een groote krijgs
macht van haakbusschieters en pieke-
niers alsmede een paar kleine stukken
geeft. Wij komen daarmee in het pu
bliek, want Sociale Evangelisatie is nu
j meer dan ooit nood g. Daarnaast ver-
1 richt Patrimonium in vele p aatsen al
lerlei pract'sch werk. Zoo wil het he-
Bid en Werk betrachten.
Op deze rede volgde een langdurige
bespreking, waaraan verschillende der
aanwezigen deelnamen. Daarbij vond de
heer Bossenbroek gelegenheid te wijzer
op de e'gen taak die Patrimonium hee't
i naast kerk, politieke- en vakorganisatie
De Voorz. wekte ten slotte op zoo
mogelijk op de dorpen afdeelingen van
Patrimonium op rte richten.
RAAD VAN VEERE.
Verzoek de gemeente in de
derde klas in te deelen.
Korting jaarwedde burge
meester enz.
VEERE. Maandagmiddag vergaderde
de Raad onder voorzitterschap van bur
gemeester H. Dronkers, Alle leden aan
wezig.
Aangaande het schrijven van Ged.
Staten van 10 November 1.1. behelzende
de korting op de jaarwedde van burge
meester, secretaris en gemeente-ontvan
ger, zeide de voorz., dat B. en W. het
begrijpelijk vinden, dat bezuinigd moet
waar bezuinigd kan, maar dat zij voor
Veere toch een uitzonderingsgeval moe
ten toekennen. A.s aanvangssalaris is
1200 bepaald, volgens het zielenaantal
der gemeente, maar B. en W. kunnen
het inwonertal niet als maatstaf voor
Veere aannemen, dus moet de salari-
eering op andere wijze vastgesteld wor
den, Spr. wijst er op, dat Veere, even
als sommige andere kleine steden in
Zeeland en elders, aanspraak maakt
stad te zijn, dus kan het niet op gelijken
voet staan met die gemeenten, die een
zelfde inwonertal hebben. De levens
standaard is hier hooger; als voorbeeld
wijst spr. op de huren. Verder zijn er
hier in de gemeente rijksambtenaren en
personeel van de Rijkswerf en den
Rijkswaterstaat, die in verhouding veel
hooger gesalarieerd zouden zijn als de
burgemeester en secretaris. Hetzelfde
geldt ook voor den agent van politie.
B. en W. stellen nu voor nogmaals
een beroep te doen bij Ged. Staten om
Veere in de derde klasse in te deelen,
waardoor het aanvangssalaris 1500
bedragen zou, met ten hoogste 1800.
Dit zou voor de gemeente op ongeveer
148 komen, meer niet. Hetzelfde voor
stel is in den Raad van Juni 1932 behan
deld en met algemeene stemmen beslo
ten Ged. Staten daarvan in kennis te
stellen, doch dit college heeft er afwij
zend op beschikt.
Weth. C a s t e 1 wijst er op, dat in
dien het salaris van den burgemeester
verlaagd moet worden, de gemeente
verplicht zal zijn ook zijn huur te ver
minderen, wat haar dan o.ok tot nadeel
zal strekken.
De heer Wouters vraagt of hij dan
goed begrepen heeft, dat er 12% kor
ting toegepast zal worden, indien Veere
in de derde klasse der salarieering komt,
wat de voorz. beaamt.
Het voorstel van B. en W. wordt met
algemeene stemmen aangenomen.
Bijzondere tewerkstelling.
Door bijzondere omstandigheden ten
gevolge van de vorstperiode is men voor
een eigenaardig geval gekomen, daar
er in de gemeente een viertal werklooze
personen zijn verstoken van allen steun.
De Voorz. licht toe, dat er voordat
de werkverschaffing in' werking treedt,
nog enkele objecten te vinden zijn, die
uitgevoerd zouden kunnen worden zon
der de. begrooting te belasten. Er is
namelijk door het Rijk een bijdrage voor
de werkverschaffing over 1932 uitbe-
geschut erop af en de heer de Belly, een
beproefde veteraan, bevelhebber van
Muiden zendt vierhonderd man Waalsche
troepen om van den anderen kant een
aanval te doen.
In samewnerking met een eskader
Spaansche galeien en andere vaartuigen
doen zij een aanval tijdens Sonoy s af
wezigheid. Hoe dapper ook gevoelen
zijn mannen zich zonder algemeenen lei
der. Zij worden hoofdzakelijk gevormd
door de equipages der Geuzenschepen
en elke scheepsgezagvoerder wenscht
over de anderen de baas te spelen. Ter
wijl zij dientengevolge met elkander
overhoop liggen, bieden zij zonder tucht
en ouderlingen steun weerstand aan de
aanvallers. Het gevolg is, dat als het
geschut het vuur opent, zij niet tot den
aanval overgaan om het te veroveren, ge
lijk had moeten geschieden, en weldra
hebben eenige goed gemikte schoten de
haastig opgeworpen verschansingen der
Hollanders vernield. Reeds hebben een
aantal Geuzen den dijk verlaten en zich
op hun schepen en platboomsvaartuigen
ingescheept om zich te verdedigen tegen
de Spaansche galeien en desnoods om er
mede te kunnen ontsnappen.
„Wij moeten de kanonnen veroveren!"
roept Chester. En gevolgd door een
vijftigtal vertwijfelde mannen doen hij
en Oliver een poging daartoe. Zij sprin
gen over hun verschansing en vallen de
Spaansche piekeniers aan en banen zich
een weg naar een der stukken geschut.
A
Met bons voor
N iem e ij e r's
bekende
kwaliteits-
c a d e a w x.
(ingez. Med.)
taald ten bedrage van 400, zoodat men
dit geld zou kunnen aanwenden om in
dit geval den nood te lenigen.
De hr Gideons e wijst op sommi
gen, die, als zij maar een paar dagen
werkloos zijn, al hebben zij voordien
goed verdiend, dadelijk maar bij de ge
meente komen aankloppen om steun.
Dit is niet rechtvaardig tegenover an
deren, die misschien heel weinig heb
ben verdiend, al werkten zij.
De V o o r z, zegt, dat de Raad inder
tijd heeft gemeend geen steunregeling
in het leven te roepen, doch wel een
werkverschaffing. In ieder geval zal het
werk zooveel doenlijk naar recht ver
deeld worden. De hr C a s t e 1 zegt, dat
wat men nu van plan is te doen niet on
der werkverschaffing dient te worden
gerekend. De hr Gideons e zou een
norm willen stellen, zoodat iemand, die
een zeker bedrag reeds dit jaar heeft
verdiend, niet zoo gauw in aanmerking
zou kunnen komen als iemand, die min
der dan den norm had verdiend. De
V o o r z, juicht dit plan als zoodanig
toe, doch voelt, dat het in theorie wel
kan, doch in de praktijk niet. Er kunnen
zich allerlei omstandigheden hebben
voorgedaan, waardoor iemands verdien
sten reeds lang verslonden zijn. Er zijn
nog zoovele menschen, die er zelfs met
den steun niet goed voorstaap.
De heer Wouters zou een commis
sie willen benoemen, die dit onderwerp
zou moeten bestudeeren, zooals dit
Ware men hen te hulp gekomen, dan
zou het hen misschien gelukt zijn, al
kost elke stap ook een menschenleven.
Maar hulp blijft uit en zij worden ten
slotte teruggedreven, waarbij elke stap
op den dijk op het verlies van een man
komt te staan, terwijl de Spanjaarden
de gewonden afmaken.
Uit dit handgemeen redt Guy Chester
zijn vriend den schilder, helaas doode-
- gewond. Zich een weg banend naar
de verschansing, vindt hij deze verla
ten. Allen, die haar moesten verdedi
gen, zijn gevlucht naar de nabijzijnde
vaartuigen, uitgezonderd één, Jan Ha
ring, een ingezetene van Hoorn. Als een
held heeft hij stand gehouden op het
nauwste punt van het pad, met het ge
laat naar den vijand en slechts met
zwaard en schild gewapend, verdedigt
hij zich tegen een duizendtal veteranen
van Alva's leger. Gelukkig kunnen
slechts een of twee mannen hem daar
te lijf gaan, daar de dijk zeer smal is,
en deze aan de eene zijde door het
Diemermeer, aan de andere door het IJ
bespoeld wordt,
Harings heldendaad geeft Guy tijd om
weer op adem te komen. Zich over zijn
vriend buigend, zegt hij tusschen zijn
opeengeklemde tanden: „Wees niet be
vreesd! Die Spaansche honden zullen je
niet levend in handen krijgen". Dan
wischt hij het doodszweet van het voor
hoofd van zijn makker en met een
smartelijke zucht ziet hij, hoe diens ge-
voorheen ook geweest is. Deze meening
wordt ook gedeeld door den heer G i -
d e o n s e, die bovendien in die commis
sie een der werkloozen zou willen zien,
waarmede ook Wethouder Van Beve-
ren instemt.
De Voorz. wil dit punt gaarne In B.
en W. te berde brengen en in de volgen
de vergadering met voorstellen komen.
De heer Blind zegt, dat er een cate
gorie menschen zijn, die door de werk
loosheid min of meer gedwongen waren
andere maatregelen te nemen om niet
direct op kosten der gemeente te moe
ten vervallen. Deze zijn voor zichzelf
begonnen, dus bazen geworden en heb
ben zich door hun willen werken uitge
sloten van allen steun, hetgeen weer tot
moeilijkheden zou leiden, want deze
menschen kunnen er evenmin komen als
de werkloozen.
De Voorz. stelt voor met de bespre
kingen te wachten tot de volgende ver
gadering, waarin de werkobjecten zul
len worden besproken.
Voor het sluilten der vergadering
vraagt de hr Blind nog wie eigenlijk
ervoor in aanmerking komt om het veel
besproken bussenvleesch te krijgen. De
Voorz. zegt, dat het vastgesteld moet
worden of steuntrekkers en werkloozen
op denzelfden voet moeten worden ge
steld. Hier wordt echter ruim tegemoet
gekomen, als iemand denkt, dat hij voor
dit vleesch in aanmerking komt. Er zijn
reeds dertig menschen gekomen en al
len zijn geholpen.
laat, dat hem zoo lief is, met asch-
grauwen tint wordt overtogen en zijn
lippen blauw worden.
De stervende stamelt hijgend: „Red
je!"
„Met jou!"
„Red je!" En uit Olivers oogen spreekt
niet enkel de doodsstrijd maar ook de
doodsangst voor wat anders. „Red je om
mijn geliefde te redden. Zweer mij, Gui
do, mijn vriend, dat je haar zult redden!"
„Dat heb ik reeds gezworen", fluis
tert Guy haastig; „wil je nog wat an
ders?"
„Alleen.. ..maar je bent.... je bent
geen artist. O. wat zou het schoon ge
weest zijn als ik mijn schilderij had kun
nen voltooien. Ik zieik zie nu we
zenlijk engelenik zie
De laatste woorden klinken als een
wegstervende zucht, terwijl Antonius
Oliver zijn blauwe oogen ten hemel heft
en zijn vaderlandslievende ziel stijgt
daarheten op, waar wezenlijk engelen
toeven.
Dan slaa.t Chester zijn met bloed be-
loopen oogen op om tot de ontdekking
te komen, dat zijn toestand haast die
van den doode evenaart. De Spanjaar
den driqgen van achteren en van voren
op. De Hollandsche schuiten zij* allo
ongeveer een halve mijl afgedreven, aan
den kant van het IJ naderen Spaansche
vaartuigen en maken eiken terugtocht
onmogelijk.
Bij de
van de
heeft
Bruin
gaan slu
De w
heidszer
de mofi
sfetmnor
de beste
nen wor
De qt
van hetl
dacht vJ
Er wol
uitbreid
te verkr
den in
't algeml
Hij
werkverl
den hai
op gevaJ
verschaf]
De
steunnoil
ping mei
Mevr.l
pleit de
vrouwen
Drop
mans
loozen i|
De ml
heden ei
moet w|
stelde
docleinc
nen vool
De b<f
werd z.
Ook
wensche
V o o r s|
buiten
en de
Poll
heim; dl
ge maal
king
Minisl
sche be
bankgel
taalvluc
zen; de
•"egeerir
van del
rende
Een
niseerdl
k e r (cl
(s.d.)
De
dacht tl
De pJ
a.s. dol
Br'ndisil
om ver»
M. naai
WEG£;
Blijkef
op het
fende
van We
leg vat
waarov|
gevraag
van eer
gen buil
wegenp|
nog nif
Het 1
naamstl
Rijkswe
leggen,
de naai
verkeei
doen ei|
plan zc
ïeidelijlj
geschil
Naar|
beboui
king kJ
sireefdj
Ook
de ver|
hage
verban|
4 van
IemmeJ
van de
▼qng g|
