22* GOiSCHE COULANT
ZEELAND.
NUMMER 279.
DRIE BLADEN.
ZATERDAG
25 NOVEMBER 1933.
EERSTE BLAD.
176e JAARGANG.
ZonnetijdZönetijd
Zomertijd.
MIDDELBURG.
Opnieuw werd ons Fotowerk te Berlijn bekroond met 'n
BRONZEN PLAQUETTE.
FOTO-ATELIER KEES HELDER
FINANCIEEL ECONOMISCH
WEEKOVERZICHT.
CHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap VHosingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.'
By contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Na&mlooze Vennootschap „De Middelburgsche Coürant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon; Redactie 269, Administratie ^39. Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten by het Bureau voor Publiciteitswaar le der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen. 17
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent
Het vraagstuk van den tijd is moei
lijker en ingewikkelder dan menigeen
bevroedt óók nog, wanneer we de
diepzinnige filosofische speculaties om
trent het wezen van den tijd buiten be
schouwing laten.
Want dan blijven er nog tweederlei
soort moeilijkbeden over: technische en
politiek-religieuze.
En het allerergste is wel, wanneer
men deze twee dingen dan nog dooreen-
haspelt.
Trachten wij dit laatste te voorkómen
door een gescheiden behandelen der
twee kanten van de zaak, en dan nog in
hoofdzaak van den technischen kant,
die 't meeste houvast biedt.
Deze technisch-astronomische zijde
van het vraagstuk is eigenlijk gezegd
niet zoo èrg ingewikkeld het lijkt al
leen maar zoo voor dengene, die met
bouw en loop van ons zonnestelsel niet
zoo erg goed of heelemaal niet op
de hoogte is. Voor den ter zake kundige
zijn de punten, die voor ons huidige on
derwerp van belang zijn, zelfs doodeen
voudig. En een belangrijke factor is
deze: dat het hier .althans om vaststaan
de feit e n, niet om theorieën en waar
den gaat.
De feiten dan zijn, in eenigszins ver
eenvoudigden vorm, deze:
I. De aarde is een groote bol, die om
haar as draait, van West naar Oost.
II. Dientengevolge schijnt het ons
toe, alsof de zon, de maan en de andere
hemellichamen in het Oosten opko
men en in het Westen ondergaan.
III. De as, waarom de aarde draait,
loopt door Noord- en Zuidpool. Wanneer
men een rechte streep trekt van een
plaats naar de Noordpool, dan heet deze
lijn de meridiaan.
IV. Oorspronkelijk regelde de mensch
den t ij d van den dag naar de zon
zooals de dieren des velds.
V. Als de zon in den meridiaan staat
(dat wil zeggen: als de zon in het Zui
den staat) dan is het middag.
VI. De tijd tusschen twee opeenvol
gende zonsme'ridiaanstanden heet een
dag men verdeelt hem in 24 uren,
enz. enz.
VII. Voor alle plaatsen, die op den
zelfden meridiaan liggen als bv. Amster
dam (die dus precies ten N. of ten Z. van
Amsterdam liggen) is het op hetzelfde
oogenblik 12 uur 's middags.
VIII. Voor plaatsen die ten W. van
Amsterdam liggen, is het later „mid
dag' voor plaatsen die er ten O. van
liggen, is het vroeger „middag" dan
te Amsterdam.
IX. Aangezien de practijk des levens
eischt, dat men in bepaalde streken, lan-
den, rijken, statengroepen landsgebie-
den of wat dan ook, g e 1 ij k e n tijd
heeft, is men overgegaan tot invoering
van een w e 11 e 1 ij k e n tijd. Wanneer
deze, zooals thans nog in Nederland, de
tijd is van den meridiaan van Amster
dam, dan beteekent ,dit:
a. op den middelbaren middag te A m.
sterdam wijzen alle klokken in Ne
derland 12 uur aan; maar
b op dat oogenblik is de zon in Oost-
Nederland a 1 door den meridiaan heen
en m Westelijkst-Nederland nog niet
i n den meridiaan gekomen! Het is dan
W M J ;erl1nd Iater dan 12 uur< in
WiNederJana vroeger.
1?'\Pe ,tijdsverschiIlen bedragen in ons
enkele minuten in een
Jerelddeel uren. Wanneer het te Lon-
1?nji^onUUr 'S' ïian 's 'n Amsterdam
pl1 mm': Berlijn 12 h 53 min.; St
Petersburg (Leningrad) 14 h 2 min.,
Batavia 19 h. Tokio 21 h 2Q min en
halverwege tusschen Kamsjatka
Alaska is het dan zelfs juist m i d d e
nacht!
En dan anderen kant op: als het in
Londen middag is, dan is 't in Madrid
11 h 44 min.; Lissabon 11 h 24 min.
New York 7 h 4 min. voormiddag, Chi
cago 6 h 8 min.; San Francisco 3 h 48
min. 's nachts; en in Honoloeloe zelfs
noS maar 1 h 29 min. 's nachts!
XI. Teneinde in deze tijdsverschillen
eemg systeem te brengen, en den over
gang van den eenen strook of de eene
landstreek naar de andere streek met
anderen tijd, te vergemakkelijken, voer
de me* de z n e-t ij d e n in, met een
vol uur verschil tusschen elke zóne. Ais
het in Londen (Greenwich) des middag
12 uur is, dan is 't op 15° Ooster-Lengt<
13 uur, op 30° O.L. 14 uur, op 45° O.L.
15 uur; op 15° Wester-Lengte is het dan
echter 11 uur, Enzoovoort maar het
vorenstaande is voor Europa genoeg.
XII. De Greenwich-tijd noemt men
den W e s t-E uropeeschen tijd;
zij is in gebruik in G r o o t-B r i t-
tanië; België; Frankrijk.
De volgende tijd-zóne is de Midden-
ïuropeesche t ij d; zij is o.m.
in gebruik in Duitschland.
Nederland heeft, in „splendid isola
tion" temidden van omringende landen
die allen het zóne-systeem aanvaard
den, zijn eigen particulieren tijd behou
den: den „Amsterdamschen" tijd....
Tot zoover de feiters. Daaraan valt
niet te tornen.
De zomertijd-discussie heropenen we
op dit oogenblik niet.
Wel stellen we vast, dat het o.i. hoog
tijd wordt, dat Nederland, als 't kan,
zijn isolement doorbréékt en zich bij het
internationale systeem aansluit.
Een daartoe strekkende motie van
den soc.-dem. afgevaardigde ir. Van der
Waerden is in de Tweede Kamer Don
derdag jl. met groote meerderheid
(4629) aangenomen. Zij luidt als volgt:
„De Kamer, van oordeel, dat het ge-
wenscht is, dat in onze tijdregeling meer
algemeene bevrediging zal komen, noo-
digt de regeering uit dit vraagstuk te
willen overwegen, en daarbij onder
meer na te gaan of een oplossing zal
kunnen worden gevonden door invoering
van een tijdregeling, waarbij gedurende
den winter de Wes t-E uropee-
s c h e t ij d en gedurende den zomer de
Midden-Europeesche tijd zal
gelden en waarbij de tijdsovergang zal
plaats vinden op hetzelfde tijdstip, als
waarop in andere landen van West-
-Europa tot den zomertijd wordt over
gegaan".
Wij hopen dat deze aangelegenheid
nu eindelijk eens deugdelijk en afdoen
de geregeld zal worden. Zooals de voor
steller van de motie terecht opmerkte,
zijn de tijdcommissie de Nederlandsche
astronoom-chronoloog prof. Nijland en
tal van Kamers van Koophandel ervoor!
Het practisch resultaat zal eventueel
bovendien nog zijn, dat de tegen
standers van den zomertijd, mocht
het goede denkbeeld van den Midden-
Europeeschen tijd voor de zomer aan
vaard worden, daarmede twintig minu
ten van het Kun h.i. onrechtmatig ont
stolen ochtenduur zouden t e r u gkrijgen!
Een reden te meer om algemeene be
vrediging van dit plan te verwachten.
en
MENSCHEN MET VERZWAKTE WER
KING VAN HET HART verschaft een
glas natuurlijk „Franz-Josef "-bilt er wa
ter, dagelijks 's ochtends op de nuchtere
maag genomen zonder forceeren gemak-
kelijken stoelgang. Door Med. aanbev.
(Ingez. Med.)
RADIOBAKENS OOK OP ONZE
ZEEUWSCHE VLIEGVELDEN.
De bedoeling is mistbakens op
zes Nederlandsche vliegvelden
te plaatsen.
Dank zij de vinding van den heer Hof
van de afdeeling Luchtvaart van het
Departement van Waterstaat, hebben
wij sinds eenigen tijd, een experimenteel
radiobaken op de Amsterdamsche vlieg-
haven: geen landingsbaken, zooals ten
onrechte wel eens wordt gezegd, maar
een baken voor het vinden van de juiste
vliegrichting bij mist. Dit experimen-
teele baken op Schiphol heeft reeds
eenigen tijd en met succes dienst
gedaan. Het geeft automatisch een
draadloos teeken uit, waardoor een 'bo
ven het vliegveld naar richting zoeken
den vlieger een lijn gewezen wordt,
waarin hij voor het eventueel inzwe-
ven in 't vliegveld geen obstakels aan
treft.
De bedoeling is om de andere vlieg
velden in Nederland, betrokken bij het
binnenlandsch luchtverkeer: Waalha
ven, Eelde, Haamstede, Vlissin-
g e n en Twente, ook met zulk een ra
diobaken de toestellen zijn inmiddels
besteld uit te rusten.
Waalhaven het eerst! Daar zal de in-
dienststelling van het mistbaken nog de
zen winter gebeuren; waarschijnlijk be
gin of medio Februari.
De richting van het baken-sein zal bij
voorkeur zoodanig worden gekozen, dat
deze zooveel mogelijk overeenkomt met
de koerslijn der groote buitenlandsche
Een tüoord van 't hart gaat alle ver- j
stand te boven.
luchtlijnen, die over zulk een vliegveld
loopen.
Zónder twijfel zullen die bakens ook
van groote beteekenis Tzijh voor de op
de internationale lijnen verkeerende
vliegtuigen, omdat de vlieger reeds op
ca. 70 km afstand het radioteeken kan
afluisteren en dus precies koers kan
vliegen naar zulk een, van radiobaken
voorzien, vliegveld.
(Alg. Handelsbl.)
BEGROOTING 1934 GODSHUIZEN.
Salarisverlaging?
Daar bij B. en W. geen bedenking be
staat tegen goedkeuring der begrooting
1934 der Godshuizen, stellen zij den
Raad voor daar toe te besluiten.
Naar aanleiding van opmerkingen van
de commissie van finarfciën toonén B. en
W. aan, dat de kosten voor voeding in
hét Gasthuis en in het Oude Mannen-
en Vrouwenhuis hooger zijn geraamd dan
in 1932 is uitgegeven. Voor het Gasthuis
is geraamd f 33.000 tegen n uitgaaf in
1932 van 31123, voor het Oude Man
nen- en Vrouwenhuis resp. 4800 en
4693. Het bestuur der Godshuizen
heeft gemeend te moeten rekenen met
een prijsstijging van voedingsartikelen.
Uit den aard der zaak kon in Juli nog
geen rekening worden gehouden met de
Omzetbelasting en mitsdien is het mo
gelijk, dat daardoor en door andere der
gelijke maatregelen een stijging zal
plaats hebben, die niet ten volle wordt
gedekt door de toegepaste marge in de
raming. Een stellige becijfering te dier
zake is echter thans niet te geven.
Een lid van de commissie van finan
ciën had aanvankelijk bezwaar en meen
de, dat het Bestuur de salarissen en
tractementen, in het bijzonder die 'der
dokters, had behooren te verlagen, ten
einde het tekort te verminderen, doch
hij heeft thans vernomen, dat er bij het
Bestuur reeds voornemens bestaan over
te gaan tot herziening van verschillende
salarissen.
PARK VAN NIEUWENHOVEN.
Naaien voer de wegen.
Het komt B. en W. doelmatig voor,
dat, nu het beschikbaar terrein in het
Park van Nieuwenhove is volgebouwd,
de weg, die loodrecht op de Meidoorn
laan loopt, en de weg, die loopt van den
Noordsingel naar den Nadorstweg een
afzonderlijken naam verkrijgen. Zij stel
len daarom voor die namen te doen zijn
resp. „Laan van Nieuwenhove" en
„Parklaan."
VERVOER VAN BEENDEREN ENZ,
De algemeene politieverordening ver
biedt o.a. liet vervoeren van vleesch,
geslachte dieren of afval op straat, ten
zij gedekt.
De practijk heeft uitgewezen, dat be-
doelde verbodsbepaling te eng is en
dat het met name aanbeveling verdient
ook stankv'erpreiend beenderenvervoer
onder een verbodsbepaling te brengen.
De Commissie voor de strafverorde
ningen ste.t daarom voor te lezen, dat
't verboden is binnen de bebouwde kom
te vervoeren bloed, beenderen, hoornen,
ingewanden of ander afval van gestor
ven of geslacht vee, van visch of ande
re dieren en andere vuilnis of stankver-
spreidende stoffen of voorwerpen anders
dan in behoorlijk gesloten bakken, ton
nen of dergelijke voorwerpen of in voer-
of vaartuigen, geheel gesloten of zooda
nig ingericht, dat die stoffen of voor
werpen tijdens 't vervoer niet buiten die
vaar- of voertuigen kunnen geraken of
stank kunnen verspreiden.
Nog stelt de Commissie voor de maxi
mum boete te verhoogen van 3 op 15.
Pachtvermindering.
Daar de toestand inzake de loozing
van rioolwater in de vesten in 1933
niet verschilde van dien in 1932 en de
palingprijzen geen beteekenende ver
andering hebben ondergaan, stellen L.
en W. den Raad voor ook over 1933 aan
C. Ingelse de helft van de pacht van het
vischwater, dus 175, te restitueeren.
In 1923 kreeg de toenmalige werk
man van de reiniging C. Polderman een
gratificatie van 10 bij zijn ontslag als
zoodanig. Hij heeft nu den 65-jarigen
leeftijd bereikt en zou recht hebben op
2.50 ouderdomsrente, als hij niet ge-
f
De vele bekroningen de laatste jaren door ons behaald ia binnen-
en buitenland, zoowel met ons PORTRETWERK als met
LANDSCHAPS-FOTOGRAFIE, moeten toch ook U wel iets zeggen.
Aanbevelend,
WIM HELDER.
LANGE DELFT I 34. MIDDELBURG.
(Ingez. Med.)
weigerd had zegeltjes te plakken, die
de gemeente hem zou hebben vetgoed.
B. en W. stellen daarom voor de gratifi
catie terug te brengen op 7.50, nadat
het door het niet-zegels-plakken ge
spaarde bedrag van 119.75 zal zijn uit
gegeven voor de 2.50 vermindering,
nml. 15 September 1934.
B. en W. hebben den sjouwerman
L. den Hollander met 1 Jauuari wegens
reorganisatie eervol ontslagen en zij
stellen den Raad voor hem tot 25 De
cember 1934 een wachtgeld toe te ken
nen. Op dien datum bereikt Den Hollan
der den pensioengerechtigden leeftijd.
Ter vervulling van de drie vacatu-
rens, welke op 1 Januari in de Commis
sie van toezicht op 't L. 0. ontstaan, bie-
den B. en W. de volgende aanbeveling
aan: mej. J. G. C. de Cleijn Brem (aftr.)
en mej J. R. Robijn; S. Brouwer (aftr.)
en H Bonnet; P. M. Wolters(aftr.) en
mej. J. M. A. Solbach.
Unze financieele deskundige schrijft
ons uit Amsterdam:
Men mag slechts hopen, dat de Ne
derlandsche regeering trouw zal blijven
aan haar voornemen, niet mee te doen
aan den internationalen wedren tot
\»aardevermindering van de landsmunt.
Reden, om eenige twijfel dienaangaande
te koesteren, bestaat er geenszins. Wij
behoeven slechts te herinneren aan de
jongste verklaringen van den Minister-
President bij de algemeene beraadsla
gingen over de Rijksbegrooting 1934,
waaruit wij het volgende aanstippen:
„Inflatie voert tot bitteren nood,
vooral voor alle economisch zwakken.
Een sluitend budget en eeu gave gulden
zijn voorwaarde voor bescherming van
den zwakke. Geeft depreciatie wel de
oplossing (voor vermindering der vaste
lasten van het bedrijfsleven?). Wie
waarborgt, dat de prijsstijging gelijken
tred zal houden met de waardevermin
dering van de munt?.... Gevolgtrek
kingen voor export, verband houdende
met valuta, zijn niet te maken. Men
denke voorts aan het teniet gaan van
inkomsten van stichtingen van barm
hartigheid, aan groote economische on
zekerheid, aan een niet sluitende be
grooting. Ditalles zijn motie
ven voor de re geering
omniet aan devaluatieen
depreciatie te beginne n".
Wij hebben gemeend, goed te doen,
de door onze tegeering ten aauzien van
het valutavraagstuk aangenomen hou
ding nog eens in het kort te belichten,
omdat de in het openbaar gehouden
discussies, vaak van wetenschapoelijke
zijde, gemakkelijk nieuwe onrust onder
beleggerskringen kunnen wekken Hon
derd procent zekerheid, dat de gouden
standaard te allen tijde in ons land ge
handhaafd zal blijven, kan wel niemand
geven, voornamelijk volgens de groote
onzekerheid op internationaal gebied.
Zooals de toestand zich op het oogen
blik laat aanzien, zien wij echter geen
enkele reden, om het vertrouwen in de
waardevastheid van den gulden op te
geven.
Uit het koersverloop van de beleg-
gingsmarkt blijkt overigens wel,
dat er van ernstige bezorgdheid
in Nederlandsche beleggingskringen geen
sprake is.
Van de gunstigere tendenz profiteer
den vooral aandeelen Handelsver. „.Am
sterdam". Blijkbaar wordt dit fonds nog
altijd van beleggingszijde gevraagd, in
de hoop. dat, wanneer de toestand in de
suikercultuur eenmaal mocht verbete
ren, de intrinsiek krachtige positie van
deze onderneming haar in staat zal stel
len, hiervan in de eerste plaats de
vruchten te plukken. Voor het oogen
blik zijn er intusschen nog geen teeke
nen van een wending ten goede in. de
suikerpositie te bespeuren,
Aandeelen Philips waren eveneens vrij
gunstig gedisponeerd. Het bericht, dat
België den invoer van gloeilampen zal
contingenteeren tot een hoeveelheid, die
overeenkomt met het kwantum, dat in
1932 in België werd ingevoerd, heeft
op den koers van Philip s aandeelen
geen invloed gehad, al moet men ver
wachten, dat de export van het con
cern door dezen nieuwen maatregel
speciaal zal worden getroffen. Immers
schijnt de contingenteeringsmaatregel
vrijwel uitsluitend tegen Neder'and ge
richt te zijn. Terwijl de totale invoer
in België van Frs. 954 000 in 1931 is ge
daald tot Frs. 834.000 in 1932, is het
I^ederlandsche aandeel in hetzelfde
tijdsverloop van Frs. 772.000 gestegen
tot Frs. 809.000 en deze stijging schijnt
ook in het loopende jaar te hebben aan
gehouden.
Aandeelen Koninklijke Petroleum
werden tijdelijk gedrukt door het be
richt, dat de prijsverhoging voor petro
leum, die volgens de oorspprnkelijke
plannen op grond van de code voor de
Amerikaansche pelrleumindustrie op 1
December zou ingaan, tot 1 Januari is
uitgesteld. In den tusschentijd schijnt
men den toestand vooral met betrekking
tot de voortzeting der productie-controle
en de controle op de raffinaderijen nog
eens aan een onderzoek te onderwerpen,
waarbij het in de bedoeling moet liggen,
de controle op de productie nog verder
te verscherpen. Veel bewegingsvrijheid
zal de Amerikaansche petroleumindu
strie op deze wijze niet overhouden. Af
te wachten blijft, of de verhooging der
prijzen hierdoor niet te duur gekocht
zal blijken te zijn.
Rubber- en tabaksaandeelen, die in
de eerste dagen der week nog veronacht
zaamd waren, zijn door de later intre
dende betere stemming meegesleept,
zoodat ook hier een koersverbetering
kon worden geconstateerd Vooral voor
tabaksaandeelen was de tendenz uitge-
sprken vast, wellicht als reactie op den
druk. waaraan deze fondsen langen tijd
hadden blootgestaan. Door winstnemin-
gen ging later een deel van dé, voor vele
fndsen aanzienlijke koerswinst verloren.
Er bestaat voortdurend eenige vraag
naar Nederlandsche staatsfondsen,
waardoor deze zich meerendeels goed in
koers kunnen handhaven. Ook voor Ne-
derlandsch-Indische staatsfondsen is de
stemming verbeterd, onder den invloed
van de mededeelingen in de Memorie
van Toelichting tot de Indische begroo
ting 1934. Wel moet men, ondanks de in
grijpende bezuinigingen, nog met een
ongedekt tekort van 35 millioen re
kenen, welks dekking een zeer zware
eisch is. Voor een deel hoopt de minis
ter een vermindering van lasten te ver
krijgen door conversie van Ned.-Indi-
sche staatsleeningen met hoogen rente
voet in leeningen met lagere rente, die
dan met hulp (lees garantie) van het
Moederland zouden kunnen worden
uitgegeven. Dat deze conversie-plannen
die in de eerste wel betrekking zullen
hebben op de uitstaande dollarleenin-j
gen in de naaste toekomst reeds zullen
kunnen worden doorgevoerd, moet men
zich natuurlijk niet voorstellen. Er zal
eerst aan begonnen kunnen worden,
wanneer de vlottende schuld van Neder
land zelf tot 'n redelijke hoogte zal zijn
teruggebracht, door uitgifte van nieuwe
consolidatieleeningen. Voor de houders
van Ned.-Indische staatsleeningen is t
echter op zich zelf van groot belang, dat
op deze wijze de band tusschen de fi
nanciën en de schulden van het Moe
derland en de Koloniën nog eens uit
drukkelijk wordt erkend.
De koersverbetering van Indische
