EILIGHEIDSWEEK der KNAC
BURGERUJXE STAND.
AFLOOP VERESDPiNGER.
GUiTEHLAND.
voor Automobilisten
MARKTBERICHTEN.
m
SPAANSCHE MOZAÏEK
Te houden Aanbestedingen
BOEKENSCHOUW.
behandelen en vervoeren van gaszieken;
gemeentewerken tot het oefenen in 't
maken van schuilplaatsen in kelders.
In het kort alle takken van dienst, die
in tijden van gevaar actief werkzaam
moeten zijn, moeten in gewone tijden ge
oefend worden.
Dit oefenen kan aanvankelijk voor el-
ken tak van dienst afzonderlijk ge
schieden, doch daarna gecombineerd
met tweeën later met drieën en ten slot
te alle tezamen. En wat nu het passieve
deel der bevolking betreft, dat moet de
noodige voorlichting hebben hoe het
zich in het geval van een gasaanval
heeft te gedragen.
Dit vraagstuk moet met hen behan
deld en beoefend worden op de
scholen, in de fabrieken en in vereeni-
gingen, doch het meest door interes
sante artikelen in de pers.
In de allereerste plaats moet daar
door verkregen worden,, dat de lau-
wen overtuigd worden van het gevaar,
dat bij een toekomstigen oorlog boven
hun hoofd dreigt, zonder hen angstig
te maken.
Het moet hun worden ingeprent, dat
het nemen van voorzorgen op dit ge
bied een wijze maatregel is„die buiten
gewoon veel nut kan afwerpen en waar
bij men zich er niet van mag afma
ken op grond van de kosten.
Er behoeven voorloopig geen dure
onderkomens of gasmaskers te worden
aangeschaft, doch wel moet nagegaan
worden wat in tijd van nood wel en
niet-bruikbaar is van onze kelders en
hoe een gasmasker moet worden ge
bruikt. Ook acht ik het van veel be
lang, dat elkeen weet, wat hij zou moe
ten en kunnen doen als hem het onge
luk van een brand- of gasbom over
kwam en waar hij in zoo'n geval hulp
kon krijgen.
In één woord: ons volk moet op dat
punt nog opgevoed worden en het is
dan ook dringend noodig, dat drie li
chamen zich daar voor spannen n.l. de
pers, de plaatselijke commissies voor
luchtbescherming en de studievereeni-
ging waarover ik straks sprak.
H. Bierman,
C. Brandweer.
NIEUWE REDE VAN HITLER,
In de leidersbijeenkomst der N.S.D.A.
P., die in de zittingzaal van den Pruisi-
schen landdag werd gehouden heeft
rijkskanselier Adolf Hitler een groote
rede uitgesproken, waarin hij in de eer-
iste plaats den buitenlandschen politie-
ken toestand behandelde, welke in het
nauwste verband staat met de binnen-
landsche worsteling in de komende we
ken.
De worsteling om gelijkberechtigheid,
aldus de rijkskanselier, waarbij de Duit-
sche natie thans in een beslissend sta
dium is getreden, is onafscheidelijk ver
bonden met den strijd, om het brood,
dien het Duitsche volk reeds langer dan
acht maanden doelbewust voert.
De grootste fout van alle vorige re
geeringen in Duitschland is geweest, dat
zij geen rekening hebben gehouden, met
het beginsel, dat elke deelneming aan
internationale conferenties van te voren
doelloos zou zijn, zoolang de gelijkbe
rechtigdheid niet verwezenlijkt was.
Hitier noemde zijn voorgangers in
vroegere regeeringen min of meer lij
dend aan de Geneefsche ziekte, waar
door zij pessimisten ten aanzien van
Duitschland en optimisten ten aanzien
van den volkenbond werden,
j Hitier daarentegen is optimistisch ten
aanzien van zijn volk en pessimistisch
ten aanzien van Genève en den volken
bond.
Duitschland was nimmer vredelieven
der dan thans, nu het den rug heeft toe
gekeerd, aan deze stad met zijn weinig
opwekkende atmosfeer.
Plet geheele Duitsche volk staat ach
ter de regeering, wanneer het verklaart,
dat het vrede wil, doch zich niet als een
tweederangsmogendhéid la(at behande
len.
Onze propaganda voor de verkiezing,
vervolgde de rijkskanselier, wordt ge
dragen door den grootsten ernst. Meer
misschien dan iemand anders hecht het
nat.-soc. Duitschland aan vrede, wijl de
nat.-soc. idee een veroveringspolitiek
naar buiten niet kent.
De geestdrift der verkiezingscampag
ne is geen oppervlakkige hoera-Stem-
ming.
BELGIë.
De haven van Zeebrugge. In het
loopen jaar is aan de haven van Zee-
brugge een ernstige verzanding begon
nen. die nog steeds aanhoudt.
Ten einde deze tegen te gaan zal een
tweede havenmuur worden gebouwd ter
lengte van 1500 m. in zee. De breedte
tussohen de twee havenmuren zal 100
meter bedragen. In deskundige kringen
oordeelt men verschillend over dit plan
en velen meenen, dat de verzanding
daardoor niet zal gestuit worden.
Eereburger van Antwerpen, Het
hoofd der firma Pieux-Franki, de heer
E. Frankignol, die de beide Schelde-
tunnek te Antwerpen uitvoerde, zal tot
Eereburger der stad Antwerpen worden
benoemd.
ENGELAND,
De scheepsbouw. Blijkens Lloyds
register waren er op 30 Sept. in Groot-
Britannië 87 schepen in aanbouw, ge
zamenlijk metende 303.762 ton, tegen
84 schepen met 287.502 ton verleden
jaar. Sinds Juni is de voltooide scheeps
ïuimte met 16.260 ton vermeerderd;
men is reeds 65.329 ton bij verleden jaar
voor.
ZWITSERLAND.
Uitvoerrechten. De Bondsraad heeft
eenigen tijd geleden prohibitieve uit
voerrechten vastgesteld voor gebruikte
machines uit de horloge-industrie, om
te voorkomen, dat bedrijven, die tenge
volge van de crisis zijn stopgezet hun
outillage naar het buitenland verkoo-
pen, en op deze wijze bijdragen tot ver
grooting van de buitenlandsche concur
rentie tegenover de Zwitsersche horlo
ge-industrie.
Thans heeft de Bondsraad besloten
deze prohibitieve uitvoerrechten ook
van toepassing te verklaren op nieuwe
machines voor de horloge-industrie.
NOORWEGEN.
De verkiezingen. Bij de verkiezingen
voor het Storting zijn gekozen: Arbei
derspartij 69 zetels (winst 9), Boeren
bond 22 (verlies 3), Liberale Volkspar
tij 1 (verlies 2), Radicale Volkspartij 1
(gelijk); de kleine onafhankelijke groe
pen hebben twee zetels gekregen
(winst 2).
SPANJE.
Spaarzame president. De Spaan-
sche staatspresident senor Acala Za-
mora heeft 50.00Q. peseta's gespaard op
zijn dienstbegrooting. Dit geld zal in de
schatkist worden teruggestort.
De president heeft een salaris van 'n
millioen pesata's per jaar en bovendien
een bedrag van 1.125.000 peseta's ter
bestrijding van ambtelijke onkosten, als
het bijwonen van het president-paleis.
Zamora woont echter niet in het
paleis, in zijn eigen kleine particuliere
woning.
PORTUGAL.
Weer een revolutie. In verband
met de verwachting van een plotselinge
regeeringscrisis in Portugal, doen te Lis
sabon geruchten de ronde over een re-
volutionnaire beweging op het land. Se
dert de instelling van door den staat ge
controleerde economische corporaties
door minister-president Salazar is de
toestand zeer gespannen geworden.
Dinsdag had Salazar een langdurig on,-
derhoud met den president der repu
bliek, Carmona, over den toestand der
regeering. Later op den dag ontving pre
sident Carmona den opperbevelhebber
van leger en vloot en gistermiddag zou
het Portugeesche kabinet in een buiten
gewone zitting beslissen, of Salazar al of
niet zal aftreden.
SIAM,
De opstand. Over 't verloop van den
opstand in Siam komen uit Bangkok tal
van tegenstrijdige berichten. Volgens som
mige dezer berichten zou de opstand
reeds zijn neergeslagen, nadat de regee-
ringstroepen met behulp van tanks en
gevechtsvliegtuigen de stad en vesting
Don Muang die door de opstandelingen
was bezet, na een hevig gevecht had
den veroverd.
Volgens andere berichten zouden de
opstandelingen, die veel sympathie van
de bevolking schijnen te hebben, groote
successen hebben behaald.
Volgens berichten uit Engelsche bron
zou de leider van den opstand commu
nistische relaties hebben. Berichten dat
de koning met de opstandelingen zou
sympathiseeren, worden gedementeerd.
doer dr. OTTO RONART,
I,
De tegenstrijdige berichten komen van
den overkant der Pyreneeën tot ons. t
Eene schildert ons Spanje als een land,
dat zich in een ingrijpende omwenteling
bevindt, het andere vertelt ons, dat er
nog de oude traagheid en onverschillig
heid als vroeger heerschen, dat de re
volutie slechts de buitenste schaal ver
anderd, de kern echter onaangetast ge
laten heeft. Waar ligt de waarheid?
Sedert het eind van den wereld-oor-
log, die Spanje, dank zij zijn neutraliteit,
groote voordeelen heeft gebracht, is de
binnenlandsche toestand, niettegen
staande de verbeterde economische ver
houdingen, van jaar tot jaar kritieker
geworden. Zij leidden naar de dictatuur
van Primo de Rivera, die echter aan het
land slechts schijnbare rust heeft gege
ven. Innerlijk echter gistte het verder en
toen bij de politieke twisten de economi
sche crisis en haar gevolgen: werkloos
heid, loonsverlaging en stakingen kwa
men, toen wist de dictatuur geen uitweg
meer. Na een korte periode van politie
ke besluiteloosheid, waarin noch de mo
narchisten, die nog aan het bewind wa
ren, noch de republikeinen, die fnaar
de macht dongen, tot beslissende maat
regelen konden besluiten, gaf de ko
ning zelf de beslissing, terwijl hij in den
uitslag van de gemeenteraadsverkiezin
gen aanleiding vond, orn een tot zijn volk
gericht manifest genadiglijk afsche d te
nemen.
Zoo kwam de Republiek. Zij greep
niet de teugels met sterke hand, maar
de teugels werden haar in de hand ge
legd; die hand zou blijken niet zeer
sterk te zijn. Het is een „Republiek van
Werkers." Zoo noemt hij zich cfficieel.
Haar tegenstanders en zij heeft ve;A
meer tegenstanders dan vrienden ge-
ven haar niets gunstigs na. Den radica
len is zij niet radicaal genoeg, zij ver-
gelijken haar met de Russische Kerens- j
ki-Republiek, die zooals bekend, door j
de October-revolutie weggevaagd werd.
Zij verwijten haar dat zij slechts halve
maatregelen neemt, dat zij het bij de
burgerlijken niet wil verkerven. Dézen
wijzen op de uitwijzing der Jezuïten en
de onteigening der reactionaire groot-
grondbezitters en vinden dat zij com-
munistische grondregels volgt. In het le- j
ger vooral in de Guardia Civil, gaan i
stemmen op, die weer om de dictatuur
roepen. Het heet dat Spanje nog niet i
rijp is voer de democratie. Waar ligt de i
waarheid? i
In het buitenland kent men Spanje als
het land van de zoete wijnen en van de i
gouden sinaasappelen, als het land, waar
de castagnetten klapperen en waar men
kan Ieeren griezelen bij de stierenge
vechten. De Spanjaarden en Spaanschen j
stelt men zich voor als Don José en Car- j
men uit de opera, zooals men van de
Hollanders in het buitenland denkt, dat j
zij alleen in wijde broeken en op klom
pen loopen. Men weet iets van Spaan-
sche schilderkunst en muziek, doch
zooals 't er werkelijk achter den Spaan
schen Muur, de hooge kam der Pyrenee-
en, uitziet, dat weet men slechts onbe
stemd. De eigenschappen van het Spaan-
sche volk die, wanneer men ze zou Iee
ren kennen, zooveel zouden verklaren
wat tot nu toe onbegrijpelijk was, leert
men niet slechts in zijn cathedralen en
sloten kennen, doch bovenal in het da-
gelijksch leven, op de straat, bij beschou
wing zijner gewoonten, zijner voortreffe
lijkheden en zijner zwakheden.
Spanje is een der landen, die bijzon
der rijk aan contrasten zijn en zoowel
aan sociale tegenstellingen als aan te
genstellingen in de natuur. Natuurlijk
is alles van het Ritz-Hotel in Madrid uit
gezien heerlijk. Is Spanje niet een
paradijs op aarde? Ja, op Malorca en in
San Sebastian. Maar het Castiliaansche
landschap of de arbeiderswijk van Bar
celona? En Andalusië, waar in de ge
lukkigste natuur soms de grootste ellen
de heerscht? Ieder land kan met een
mozaiek vergeleken worden: alleen alle
steenen tezamen, lichte en donkere, vor
men het beeld. Schoon, sprookjesachtig
schoon zijn Spanje's kusten in het Noor
den met hun dennen- en sparrenbos-
schen, de Andalusische rotsen, waarte
gen de golven van de Middellandsche
Zee breken, en de palmbosschen aan de
kust van Valencia, maar steen- en
rotsachtig, een eindelooze woestenij is 't
inwendige van het schiereiland. Van het
vliegtuig uit, dat Barcelona met Madrid
in ar'e uur verbindt, terwijl de sneltrein
voor dezen afstand een heelen dag noo
dig heeft, heeft men een ruim uitzicht
over het Castilliaansche landschap.
Overal woest bergland, zonder bosch
of weiden, uitgedroogde dalen! Slechts
hier en daar bij de bronnen een weinig
vgetatie en in het midden van dit diep-
treurige landschap van rots en steen een
groote steenhoop: Madrid.
Madrid dankt zijn grootte aan de wil
lekeur van een despotisch vorst. Philips
II besliste in een plotselinge gril over 't
lot van twee steden: Toledo en Madrid
De eerste zonk van de trotsche hoogte
van koninklijke residentie tot den rang
van een onbeduidende provinciestad,
Madrid echter werd „la coronada villa"
met paleizen en wolkenkrabbers, en tui
nen ivol sprookjesachtige pracht. Dit
alles met veel geldelijke offers en met
zwaren arbeid aan den steenigen grond
ontworsteld. Vele kilometers ver moest
het water gehaald worden. De omgeving
der stad is droog, het land zonder
eenige afwisseling. Slechts een kleine
heuvel verheft zich uit de eentonigheid;
er staat een klooster op en voor een
paar jaar heeft men een tien meter hoo
ge Christusbeeld op den heuvel opge
richt als oprijzend symbool van de
Spaansche macht. Deze heuvel is naar
men zegt het geografische middelpunt
van het land, il punto d'Espana. Van
hieruit is het even ver naar de kust
van Andalusië als naar de toppen der
Pyreneeën of naar de palmwouden van
Murcia en Valencia. Groot is Spanje; 't
kan van alles geven: sneeuw op de hoog
ste bergen, tropische vegetatie, sparre-
bosschen in het Noorden en sinaasappel
en vijgeboomen in het Zuiden. Maar men
vergete niet: er is ook zand, zand en
steen, uitgedroogde dalen, onvruchtbaar
land. Hier rondom dezen heiligen heu
vel, zoover het oog reikt, 't Castelliaan-
sche land zonder boom en gras, dorre
verzengde steppe.
Ook dat is een deel van de Spaansche
mozaiek.
Goes.
Getrouwd: D. M. Korstanje j.m. 27 jr
en M. S. v. d. Klooster jd. 30 jr.
Overleden: G. Semeijn 84 jr.
EEN GOEDE VERLICHTING IS REEDS DE HALVE VEILIGHEID.
Een bermlamp, mits goed geplaatst en
dus inderdaad op den rechterkant van
den weig gericht, kan gdede diensten
bewijzen, vooral als tijdens het passee-
ren van een tegenligger met gedempt
licht moet worden gereden. Een berm-
lamp, die door de stuurinrichting ge
commandeerd tijdens het nemen van
bochten onafgebroken de berm blijft ver
lichten, heeft ongetwijfeld practische
voordeelen. Vanzelfsprekend behoort
de bermlamp, of dit nu een al of niet
draaibare is, steeds links voorop den wa
gen te worden gemonteerd in zoodanigén
stand, dat steeds de rechterberm ver
licht wordt en verblinding van tegen
liggers zoo goed als uitgesloten kan
worden geacht.
Het komt nog al eens voor dat men
een auto ontmoet, waarvan slechts één
koplamp brandt; zoolang dit de linker
koplamp is, is dit euvel, hoewel verbo
den, niet direct levensgevaarlijk, hoe
onverantwoordelijk het ook geacht moet
worden. Zoodra echter de rechter kop
lamp alleen brandt, kunnen de grootst
mogelijke ongelukken ontstaan. Stel het
geval, dat men in het donker een wagen
gaat pacseeren. In de verte ziet men
langs den kant van den weg een groote
lantaarn naderen, volgens den bestuur
der kennelijk een motorrijwiel.
Juist is men op zij van de te passee-
ren automobiel gekomen of men ont
waart dat het naderende motorvoertuig
geen motorfiets is maar een automobiel
waarvan alleen de rechter koplamp
brandt. De breedte van den weg is
meestal niet gebaseerd op drie, elkaar
tegelijk passeerende wagens en een bot
sing kan het gevolg zijn. Krijgt men dus
onderweg lantaarnpech en is men niet
in het gelukkig bezit van een reserve
lamp, dan plaatse men steeds de nog
goed functionneerende lamp in.de linker
lantaarn. Voorzichtigheid blijft ook dan
nog extra geboden aangezien men door
het gemis van een rechter lamp wiel
rijders en voetgangers die zich in de
zelfde richting voortbewegen niet of zeer
laat zal zien.
Notaris Blaupot ten Cate heeft
Woensdag in café „Wilhelmina" te
Domburg publiek verkocht, een woon
huis met schuur en erf aldaar aan de
Noordstraat E 192193, groot 4 a. 96
c.a. Kooper S. de Pagter Iz. aldaar voor
5547.
Middelburg, 18 October. VeiJ-
sla 29 c.; Spinazie 8—11 c.; Wage-
naarsboonen 511 c.; Suikerboonen 15
q.; Stokprincessenboonen 826 c.; Roem
van Holland 11-28 c.; Rentegevers 18
c.; Spruiten'l517 c.; Witlof 19 c.; Pee-
en 2 c.; Uien 12 c.; Roode Kool 2 c.;
Witte Kool 1 c., alles per kg.
Peeën 3,54 c.; Rapen 2,53,5 c.;
Kroten 22,5 c.; Prei 2,56 c.; Selderie
11,5 c.; Knolselderie 12 c.; Radijs
c.; Rammenas 1 c.; alles per bos,
Savoye Kool 24 c.; Roode Kool 2,5
3 c.; Boere Kool 1 c.; Bloemkool 1,5
13 c.; Andijvie y21,5 c.; Kropsla 12
c.; Komkommers 5 c. alles per stuk.
Gladiolen 5 c,; Chrysanten 3 c. beide
per bos.
Goes, 18 Oct. Veilingsver. „Zuid-Be
veland". Stamperfectboonen 1416,
dubbele princesseboonen 13, stokprin-
cessen 15, Rentegevers 19, Roem van
Holland 15, spruiten 13, spinazie 910,
kroten 0.80, alles per 100 kg. Bloemkool
1.509, savoye kool 2.203, roode kool
1.505.30, andijvie 1.601.80, id. krul
2, kropsla 0.600.70, alles per 100 stuks.
Prei 8-9, rapen 5, kroten 4.40, alles per
100 bos. Diversen: Blauwe druiven 28
32, tomaten 3—10 per 100 kg. Meloenen
37 per 100 stuks. Chrysanten 5 per
100 bos. Idem 1436 per 100 pot. Sier-
pepers 4 per 100 pot.
Woensdag 1 Nov., v.m. 11 uur,
geb. Prov. bestuur te Middelburg
't wijzigen 18 meerstoelen buiten
haven kanaal door Z.-Beveland
te Hansweert enz. Raming 8900
Zie Staatscrt 2 Oct. '33.
Woensdag 1 Nov. v.m. 11 uur, ge
bouw Prov. bestuur te Middel
burg: 't onderhoud tramwegha
ven aan 't Zijpe gedurende 1934,
'35 en 1936. Raming 3500 per
jaar.
Zie Staats Crt. 9 Oct. '33.
Woensdag 8 Nov. v.m. 11 uur geb.
Prov. bestuur te Middelburg t
vernieuwen en onderhouden, verf
behang- en glaswerk der gebou
wen en de kunstwerken van het
kanaal door Z.-Beveland gedu
rende 1934-1935. Raming ƒ3100
per jaar.
Zie Staats Crt. 11 Oct. '33.
Woensdag, 15 Nov. v.m. 11 uur geb.
Prov. bestuur te Middelburg: 't
onderhoud eenige werken bij de
Oude Hoeve aan de N. zijde van
het eiland Schouwen, gedurende
1934, '35 en '36. Raming 4900
per jaar. Zie StaatsCrt. 14 Oct.
1933.
Frida op Sumatra, n. h. Deensch
v. Helene Horlyck, bewerkt door
S. Francke; geïll. door Pol Dom.
Kluitman, Alkmaar.
„Frida op Sumatra" is bestemd voor
meisjes van tien tot veertien jaar. Het
is echter tè avontuurlijk om een waar
lijk zich verplaatsen of een medeleven
te verwachten van de lezeresjes, die,
hoewel natuurlijk verzot op spannende
gebeurtenissen hier het onechte toch
wel duidelijk zullen voelen.
Frida, die al op zeer jeugdigen leef
tijd wees wordt, vertrekt naar aanlei
ding van een testamentaire beschik
king geheel alleen naar een oom op Su
matra. Onderweg vergaat het schip,
maar wonder boven wonder is zij bij
de weinig overlevenden, ze komt dus
goed en wel bij haar oom terecht. Het
is zeker geen alledaagsch bestaan dat
ze daar voert. Het avontuur viert hier
hoogtij en grenst m. i. te zeer aan het
onwaarschijnlijke dan dat het haar
soortgenootjes boeien kan. Ze wordt
zelfs geschaakt en komt dan bij de Ba
taks, maar ook dat loopt goed af. Aan
alle gevaren ontsnapt ze zonder al te
groote krachtsinspanning en zoodoende
schrikken we zelfs niet meer als Fri
da voor de opengesperde muil van een
krokodil zwemt. Als dan aan 't slot haar
verloving volgt kunnen we het ons alle
maal niet beter wenschen, maar verder
heeft Frida voor ons toch niet meer zoo
heel veel belangstelling. Wij zullen
haar gauw vergeten zijn
K. C. J. d. B.
ONTVANGEN BOEKEN.
In de serie Dilettanten-Tooneel
verscheen bij de uitgevers H. D. Tjeenk
Willink en Zoon N.V. te Haarlem:
„De uitbreker". Spel in één bedrijf en
Een verrassing aan het eind". Beide
tooneelstukjes vrij naar het Engelsch van
Ella Adkins, door Charivarius.
Het tweede nummer van: „Die
Sammlung". Literarische Monatsschrift,
October 1933. (Querido Verlag, Am-
ster d a m).
„Zeeuwsch Sagenboek", door J.
R. W. en M. Sinninghe. Met houtsneden
van N. J. B. Bulder. Vele bekende
Zeeuwsche folkloristen en historici heb
ben hieraan hun medewerking verleend.
Uitgave van W. J. Thieme en Cie. te
Z u t p h e n.
Als no. 7 in de serie „Pro en Con
tra" verscheen bij de N.V. Hollandia-
Drukkerij te B a a r n: „Kameraadschaps
huwelijk". Pro: W. Wijnaendts Francken-
Dyserinck. Contra: Dr. P. H. R;tter Jr.
Elec. Drukkerij G. W. den Boor, M burg
