E1LIGHEIDSWEEK
BURGERLIJKE STAND.
MARKTBERICHTEN.
voor Automobilisten
BOEKENSCHOUW.
AFLOOP MHBESTlölNOil.
BELEVENISSEN VAN PIENTERE PIETER.
BEVOLKING.
,.Rinus" volkomen normaal is. Maar la-
ten we een oogenblik in het midden, of
v, d. Lubbe tijdens het proces simuleert,
waar hij den indruk van een versuften
idioot maakt en die rol met merkwaar
dige, al te groote wilskracht doorspeelt,
dan blijft toch de wijze waarop hij zijn
brandstichting in den Rijksdag uitge
voerd heeft, die namelijk eerder aan
de daad van een razend geworden fa
naticus dan aan een goed voorbereide
en doorgevoerde handeling van een ge-
wieksten revolutionnair herinnert
Van der Lubbe had op het oogenblik
waarop hij voor het venster van de
groote restauratie stond, alle voordee-
len aan zijn zijde. Het is nog niet be
kend, of hij dit ook geweten heeft. Maar
de mogelijkheid bestond, dat men hem
verteld had, dat op dit uur van den
avond in het geweldige gebouw geen
rondes gedaan worden. Hij had zeker
meer dan een uur tijd om rustig alles
voor te bereiden. Hij had, nadat hij naar
binnen gekomen was, (waarom een ruit
verbrijzeld en niet op de bekende ge-
luidlooze wijze uitgesneden?) in het pa
leis een punt kunnen uitzoeken, waar
een enkele, maar dan ook geweldige
brandhaard langen tijd had kunnen
woeden zonder bemerkt te worden, 't
Paleis van den Rijksdag is een zoo ge
weldig complex, dat een brand, die bin
nenin uitbrak, van geen enkele zijde van
buiten af gezien had kunnen worden
voor het te laat was. V. d. Lubbe deed
precies het omgekeerde wat als logisch
beschouwd moest worden.
Hij klom met een groote vlam naar
binnen en stak onmiddellijk zware gor
dijnen aan die voor een restauratieven
ster hingen. En nog wel naar den plein
kant, zoodat de vlammen onmiddelijk
daarna gezien moesten worden. En ook
gezien zijn. Terwijl zijn rinkelende ruit
oorzaak was, dat twee voorbijgangers
hem nog naar binnen zagen klimmen.
Hij rende met zijn brandende lappen en
zijn vuurmakers door de benedenverdie
ping en stichtte brandjes in een reeks
kamers alweer aan de straatzijde. Met
het gevolg, dat zich steeds meer toe
schouwers daarheen begaven en een
agent zelfs een scherp schot op hem
loste. Dat hij desondanks nog een mi
nuut of tien verder kon razen en ten
slotte de groote zittingszaal in brand
kon steken, die de hoofdverwoesting
zou worden en den koepel in gevaar
zou brengen, is uitsluitend te danken ge
weest aan de omstandigheid, dat het
geweldige paleis vrijwel geheel verlaten
was en het politie en brandweer veel
tijd kostte, voordat ze ontdekt hadden,
welk portaal geopend was, zoodat de
nachtportiers gewaarschuwd konden
worden.
Van der Lubbe moet of volkomen op
de hoogte van de geheele situatie ge
weest zijn en het er eenvoudig op heb
ben laten aankomen, dat hij snel genoeg
was, en zijn ontdekkers te vlug af dan
wel, hij was absoluut niet op de hoogte,
ook lang niet zoo sluw en berekenend,
als men het nog altijd wil voorstellen,
en practisch slechts door het toeval be
voordeeld. Totdat dan toch zijn arresta
tie volgde.
Het getuigenverhoor heeft ons, voor-
loopig althans, van de juistheid der
tweede lezing overtuigd. Men moet aan
nemen dat v. d. Lubbe geen helpers ge
had heeft.
Wij hebben den stelligen indruk, dat
de arrestatie van Torgler en van de drie
Bulgaren voorbari ggeweest is, en dat
we inderdaad met een reeks van nihi
listische daden van v. d. Lubbe te doen
hebben, die hij misschien met links-radi
calen in Nederland en in Duitschlanc
wel eens besproken kan hebben, maar
van welker uitvoering niemand behalve
hij zelf op de hoogte was.
Zijn „brandweg" door den Rijksdag
was naïef, te naïef voor een zoogenaam
de zorgvuldige voorbereiding. Alles was
aan het toeval overgelaten. Geen enke
gordijn,, geen enkel meubelstuk van te
voren met benzine of petroleum ge
drenkt. De weinige vuurmakers, die v. d.
Lubbe bij zich had, bleken natuurlijk on
voldoende. Hij moest servetten en tafel
lakens, ten slotte zijn eigen kleeren in
brand steken om nieuwe vlammen tot
zijn beschikking te krijgen. Hij was zoo
weinig op de hoogte van de ligging der
kamers, gangen en zalen, dat hij drie
maal uitkwam op een plaats, waar hij
reeds branden gesticht had, terwijl het
er toch voor hem op aankwam, zooveel
mogelijk nieuwe haarden aan te leggen
in den kortst mogelijken tijd. Hij was
zoo overhaast, dat hij niet eens consta
teerde, of men zijn daden ook onmiddel
lijk van de straat af ontdekken kon. Hij
raasde ten slotte met naakt bovenlijf,
met zweet bedekt en als dader op hon
derd meter herkenbaar, door de zalen
zonder er aan te denken dat hij, van alle
verdere middelen tot brandstichting be
roofd, eindelijk aan eigen veiligheic
moest denken. Wat toch in het volko
men donkere en verlaten paleis niet
moeilijk door te voeren geweest ware
Neen, hij liet zich pakken als een
echte gek, die geen uitweg meer ziet, en
die ineens alle zelfbeheersching verlo
ren heeft.
En sindsdien was hij of onzinnig-geest-
driftig over zijn daad, dan wel zoo ter
neergeslagen en infantiel als we hem nu
al weken lang meemaken.
Maar van de geweldige „achtergron
den" hooren we weinig meer.
Nergens zijn de enorme massa's brand
stichtingsmateriaal gevonden, die de
„helpers van v, d. Lubbe" in het gebouw
gesleept zouden hebben.
Of eindigt straks dit proces met een
blamage voor alle instanties, die uit de
nihilistische handeling van een half-gek-
ken „idealist" een cause celèbre van on
gehoorde afmetingen hebben willen ma
ken?
H.
OOSTENRIJK.
Actie der sociaal-democraten. Het
congres der sociaal democraten te
Weenen heeft een resolutie aangeno
men, waarin geeischt wordt, de weder
bijeenroeping van het parlement, het
herstel van de coalitievrijheid en de vrij
heid van vergadering, en drukpers voor
alle democratische partijen en de ont
binding en ontwapening der fascistische
formaties.
De partij kondigt een versterkte acti
viteit aan.
CHINA.
Soldaten verdronken. Volgens een
bericht uit Sjanghai zijn 5000 soldaten
bij het overtrekken van een rivier ver
dronken. Zij wilden tijdens een gevecht
met vijandelijke Chineesche troepen
met eigen gebouwde booten de rivier
oversteken. De booten werden evenwel
door den stroom meegesleurd en ver
nield.
„Het parlementaire stelsel en de
vrijheid van den kiezer", door jhr. mr.
dr. W. D. de Jonge, referendaris aan het
Dep. van O. K. en W. [H. D. Tjeenk Wil
link Zoon, H a a r 1 e m).
„De aansluiting tusschen het voor
bereidend en het Hooger onderwijs; in
het bijzonder de aansluiting tusschen de
H. B. S. en de Technische Hoogeschool",
door ir, W. J. Vollewens c.i., leeraar R.
H.B.S. Uitgave van de N.V. Technische
Boekhandel en Drukkerij J. Woltman Jr.
te Delft.
S. Franke: Twee Urker Jon
gens. Geïll. door Pol Dom.
Gebr. Kluitman, Alkmaar.
Zooals de titel al aangeeft speelt de
handeling van „Twee Urker Jongens"
zich af op het eiland Urk. Jawek èn
Knelis, de twee helden, laten ons een
DÜk slaan in een tijdperk van hun leven
en wij deelen in hun lief en leed. Maar
als dit tijdperk dan wordt afgesloten
met het vertrek van Jawek naar IJmui-
den, waar hij gaat monsteren op een
haringloger, omdat hij immers niet op
Urk kan blijven nu de Vlieter gedicht
wordt, dan komen we bij het beëindigen
niet met een schok tot de werkelijkheid
terug, We klappen het boek dicht en na
een poosje zijn we Jawek, Knelis, groot
vader en grootmoeder en Wullem en
allen vergeten. Het is een boek zoo als
zoovelen en onze jongens zullen het
denkelijk nogal „tam" vinden. Toch ma
ken ze een paar spannende avonturen
mee, maar gelukkig komt alles op zijn
pootjes terecht.
Voor leesgragen vult het een langen
winteravond en is het zeker nog wel 'n
prettige onderbreking bij een droge al-
gebra-som, maar daar is 't dan ook mee
gezegd. De illustraties van Pol Dom zijn
aardig. K. C. J. d. B.
o
ONTVANGEN BOEKEN.
„Rolf's laatste schooljaar", door J.
v. d. Burgt, Geïllustreerd door Willem
Backer. (W. J. Thieme Cie„ Uitgevers
Z u t p h e n).
Van dezlfde uitgevers; „Drie af
stammelingen van den Zwijger", door
A. J. Bothenius Brouwer.
In de serie „Bekende Paedagogen",
onder redactie van dr. J. H. Gunning, P.
A. Hoogwerf en H. J. van Wijlen, ver
scheen bij J. B. Wolters, Uitgevers Mij.
te Groningen: „De Paedagogiek van
Prof. Dr. Ph. Kohnstamm. Met 'n inlei
ding tot zijn werken door P. A. Hoog
werf.
De volledige uitslag van de giste
ren te Vlissingen gehouden aanbe
steding van den bouw van het Beelden
huis luidde; J. Jansen, Middelburg voor
17.930; M. Vader voor a (oplevering
in 5 maanden) 17.877 en b (oplevering
in 7 maanden) 17.677; C. van de Klip-
pe 17.666; A. Caljé 16.997 en
16.797; A. M. Kuiper, Middelburg voor
16.900 en 16.600; J. N. D. Bijl voor
16.786 en 16.586; firma De Muijnck
16.680 en 16.480; L. F, Groosman,
Middelburg 16.300 en 16.100; R.
Verstraeten en P. F. Barra, Oostburg
16.300; firma Post en Berting 15270
voor a en b.
De inschrijvers, bij wier naam geen
woonplaats is genoemd, wonen te Vlis
singen.
Middelburg.
Bevallen: Jkvr. P, M. Heijse-Boogaert
d.
Getrouwd: S. IJ. Huisman 28 j. en M.
Melse 28 j.
Goes.
Ondertrouwd: J. Verburg jm. 28 j. en
L. C. Bom jd. 27 j.
Bevallen: J. van Anrooij geb. Faase
z. M. C. Olivier geb. Verhaagen z.
P. C. Quant geb. Beuzenberg d. H.
Vermue geb. De Winter d. P. M, Ver-
beem geb. Kramer d.
Koudekerke.
Van 115 October.
Bevallen: P. Labruijère, geb. Wage
naar, z.; C. Jacobse, geb. Wagenaar,
(tweeling) zoons. C. Lourense, geb. Mel
se, z.
Ondertrouwd: B. J. Bijleveld, jm. 28
j. en J. Bostelaar, jd. 26 j.Af, M.
Hofman, jm. 31 j. en M. J. Plansoen, jd.
27 j.; P, de Landmeter, jm. 38 j. en E.
Zelisse, jd. 36 j.
Getrouwd: L. Vreeke, jm. 31 j. en M.
Wisse, jd, 27 j.
Overleden: G. van Keulen, 35 j. jm.
Oostkapelle.
Van 29 Sept. tot 13 Oct. Ondertrouwd:
W. Bommeljé jm. 24 j. en M. Wisse jd.
22 j.
Getrouwd: L. Louwerse jm. 25 j. en
J, van Moolenbroek jd. 25 j. L. Wa
genaar wedn. 31 j, en P. Riemens jd. 23
j. A. C. Melis jm. 25 j. en M. Vermeu
len jd. 23 j.
Bevallen: D. Maljaars geb. de Visser
zoon.
Souburg.
Van 310 Oct. Bevallen: E. Kuiper
geb. Goudappel d. C. de Smidt geb.
de Rijcke d
Ondertrouwd: G Kooger 24 j. en W.
Boselaar 23 j. C. Dierickx 23 j. en C.
van Vlijmen 17 j.
Houdt U er met Uw snelheid steeds rekening
noodzakelijk kan zijn.
mee dat snel stoppen
Een reminrichting is nog niet in orde
te noemen als de wagen binnen den, in
verband met de snelheid, maximum
daarvoor vastgestelden afstand, tot stil
stand kan worden gebracht.
Niet gaarne zouden wij den automobi
listen den kost willen geven, die tijdens
het remmen door middel van een ruk
aan het stuur hun wagen in de rechte
baan moeten houden. De bestuurder
zelf is dit na eenige keeren zoo ge
woon gaan vinden, dat hij er geen aan
dacht aan zal schenken. Toch kon dit
zeer gevaarlijk worden. Nu in het ko
mende seizoen door het vallen van de
bladeren op natte wegen het slipgevaar
aanmerkelijk grooter geworden is, is 't
mogelijk, dat de automobilist juist door
de gladheid van den weg zijn wa
gen niettegenstaande de zwenking die
hij gewoon is aan het stuur te geven niet
meer in een rechte baan kan houden en
daardoor ergens tegenop rijdt. Ook bij
plotseling fel remmen kan dit het geval
zijn. De oorzaak schuilt hier in het niet
behoorlijk afgesteld zijn van de remmen.
Een der vier wielen zal b.v. het meest
geremd worden, wat tengevolge heeft,
dat de wagen neiging gaat vertoonen
om dit wiel als as te gaan zwenken. De
rem-installatie stelt den controleur in
staat met een oogopslag te zien of de
reminrichting zijn werkzaamheid (over
alle vier wielen gelijkmatig verdeelt.
Vrouwenpolder.
Van 814 Oct. Getrouwd: A. Wattel
jm. 21 j. en L. van Tatenhove jd. 22 j.
M. Luteijn jm. 21 j. en A. J. Vermeu
len jd. 22 j,
Westkapelle.
Van 916 October.
Bevdllen: Adra. van Rooijen, geb.
Flipse, d,; Korna, Verhage, geb. Cijsouw,
d.
Overleden: L. Minderhoud, 37 j„
vrouw van H. Cijsouw.
Borssele.
Van 814 Oct. Overleden: Adriana
M. Meeuwse, 6 maanden, d. van C. H.
Meeuwse en M. M, van Cadzand.
Wemeldinge.
Van 914 Oct. Bevallen: A. Oude
man geb. Schouwenaar d.
Verseke.
Van 613 Oct. Getrouwd: J. Pas-
neon 26 j. jm. Kruiningen en M. G, Bo-
gaards 27 j. jd.
Ondertrouwd: J. Verburg 28 j. jm. te
Goes en L. C. Bom 27 j. jd. te Yerseke
L. P. W. Bom 29 j. jm. en M. M. v. d.
Jagt 27 j. jd.
Bevallen: J. Nieuwenhuizen geb. van
Stee d. L. P. Dijkwel geb. Sanderse d.
Kortgene,
Van 613 Oct. Bevallen: B. de Looff
geb. Kramer z.
Colijnspiaat.
Van 714 Oct. Ondertrouwd: P. de
Regt 43 j. weduwnaar en A. Westerweel
34 j.
Aardenburg.
Van 114 Oct. Bevallen: E. S. Wil-
lemsen geb. v. Haneghem d. M. L.
Cauwels geb. de Zwart d.
KOUDEKERKE.
Van 1—15 October.
Ingekomen:
Mej. W. den Engelsman, wijk E no.
191 uit Vlissingen; P. de Keijzer, E no.
204, Scherpenzeel; Mej. J. van der Mijle,
D no. 70, Arnhem; D. Joziasse, B no. 331,
O. en W. Souburg; Mej. J. C. Marijs,B
no. 316, Utrecht; O. A. F. Glaeser met
gezin, B no. 242r, Vlissingen; Mej. J, Bal-
jeu, E no. 203, Middelburg; C. Gilde met
gezin, E no. 203. Middelburg; P, J. Kou
semaker met gezin, E no. 13 ben., Schier-,
monnikoog; J, de Lange met gezin, B no.ï
193, Middelburg; Mej. L. de Visser, C no,]
56, O, en W. Souburg; Mej. J. Louwerse,:
E no. 231, Middelburg; A. Melis, B no.
167, Zoutelande.
V ertrokken:
G. J. de Bruijne, van wijk D no. 31
naar Wageningen; M. de Wijze, A no.
142a, Arneuiden; Mej. J. Boone, B no.
215, Grijpskerke; Mej. M, van Beveren,
E no. 203, Middelburg; I, Matthijsse, B
no. 125, Middelburg; W. Aarnoutse, B
no. 264, O. en W. Souburg.
DE KONING DER GAAISCHUTTERS,
Middelburg, 16 Oct. Op de vei
ling deden: Spinazie 210 c„ postelein
6, augurken 112, Wagenaarsboonen
710, suikerboonen 810, stoksnijboo-
nen 1233, stokprincesseboonen 820,
Roem van Holland 919, Rentegevers
16, spruiten 1114, witlof 16, koolrapen
12, peeën 23, uien 13, roode kool
23, alles per kg. Peeën 35, rapen
2,53,5, kroten 13, prei 25, selderie
1,5, knolselderie 11,5, peterselie 1,5,
rammenas 12, alles per bos. Savoye
kool 23,5, roode kool 1,54,5, boeren
kool 11,5, witte kool 2, bloemkool 1
6, andijvie 0,51, kropsla 11,5, kom
kommers 1, alles per stuk.
Gladiolen 78 per bos, varens 2,
sprengera 3, plumosa 3, cactus 5, alles
per pot.
Goes, 16 Oct. Veilingsvereen. „Z.-
Beveland". Kassnijboonen 2123, stam-
perfectboonen 1112, spinazie 8, kro
ten 1.20, kleine uien 0.80, alles per 100
kg. Bloemkool 1.507, groene savoye
kool 1.503, knolselderij 11.20, kom
kommers 1.70, andijvie 1.201.70, idem
krul 2.10, kropsla 11.30, alles per 100
stuks. Prei 7, rapen 6, rammenas 2, al
les per 100 bos. Diversen: blauwe drui
ven 3235, tomaten 10—11, meloenen
29, alles per 100 stuks. Chrysanten 14
per 100 pot. Marmotten 0.15 per stuk.
Elec. Drukkerij G. W. den Bonr, M'burg
