DE DOCHTER VAN ALVA.
BANK ROTTERDAM
ZEELAND.
KERKNIEUWS.
tweede blad van de provinciale zeeuwsche middelburgsche courant (w.o. de goesche crt.van woensdag 11 october 1933. No. 240.
BINNENLAND.
Rentelooze leening
voor operatiekosten
LANDBOUW.
DE STAATSIDEE DER LIBERALEN.
-
TEGEN „HET VERSCHE KADETJE"
aan verzekerden
DE VERBINDING
WALZOORDEN—HANSWEERT
Het Zeeuwsch Vlaamsch Ka
nalen-comité contra het plan
van den Rijkswaterstaat.
HOORD-BEVELAND.
De dirkval in den Nieuw- Noord
Beveland Polder.
BOND VAN BOERINNEN.
Besloten tot vorming van ge
westelijke of plaatselijke af-
deelingen.
Jaarverslag.
Prof. mr. C. W. de Vries heeft in een j
rede voor de Liberale Staatspartij de
Vrijheidsbond te Hilversum gesproken
over de Staatsidee der liberalen. Wij
ontleenen aan het verslag in het Hbld.
het volgende:
Het staatsgezag wordt volgens ons
niet van bovenaf opgelegd. Toen de Li-
rale Unie in 1885 zoude worden gesticht
schreef mr. J. A. Levy in de uitnoodi-
ging om toe te treden, gericht tot de
fiberale kiesvereenigingen de oude, maar
ook eeuwig nieuwe liberale gedachte:
„Met autocratie, van buiten opgedron-
gen gezag, wereldlijk oi geestelijk, ver-
draagt zich het liberalisme niet. Zijn
diepste grond en hoogste eeretitel is het
ongeschonden frecht op de persoonlijke
-overtuiging".
Voor den liberaal is het „zelfstandige"
overheidsgezag evenveel waard als voor
den autocraat. Het liberale overheids
gezag is beter gefundeerd. Met erken
ning van de historische waarheid van
het bestaan van het gezag als gemeen
schapsverschijnsel, en dus ook met er
kenning van het feit dat dit overheids
gezag bestond, toen de liberale levens
opvatting nog geboren moest worden,
gaat gepaard dat de liberaal niet meer
beweert, dat de losse individuen op
eenig tijdstip in de wereldhistorie „den"
Staat hebben „gemaakt"; dit uiterste,
radicale individualisme hebben de libe
ralen over de geheele wereld reeds lang
afgelegd. De erkenning van dit indivi
dualisme is slechts een korte phase in
de ontwikkeling van de liberale gedach
te. De liberaal leert nu niet meer, dat de
staat uit den wil van de toegetreden
burgers is „opgebouwd".
De zelfstandigheid van het Staatsge
zag, zooals de liberalen deze in de staats
kundige verschijnselen hebben aange
troffen, hebben zij beter gefundeerd dan
op den persoonlijken wil van den auto
craat of van den absoluten vorst. De
uitoefening van het overheidsgezag be
rust niet bij één persoon, maar eischt de
medewerking van zeer vele volksge-
nooten. Deze alle worden samengebon
den door de gezamenlijke erkenning van
de noodzakelijkheid van het gezag. Dit
gemeenschapsverschijnsel te constatee-
ren, hetzij als uiting van God's wil, het
zij alleen gelegen binnen de menschelij-
ke dingen is de bron van het liberale
overheidsgezag. In den staatsdienst
komt deze erkenning tot een formeele
en practische uitdrukking in het afleg
gen van een eed of belofte. Getrouw
heid aan eed of belofte is dan ook het
geestelijke fundament van een regee-
ringsstelsel, dat op de medewerking van
zeer vele volksgenooten een beroep
moet doen. Een getrouwheid aan de,
met eed of belofte bevestigde, eigen
overtuiging van de noodzakelijkheid van
de erkenning van het gezag is voor den
Staat beter waarborg dan het buigen
voor een van bovenaf opgelegd gezag,
gezag, zooals dit in de autocratie voor
komt. Dit regeeringssysteem, in lange
jaren van strijd, veroverd, geven de
liberalen niet over.
EEN ONTWERP-MIDDENSTANDS
PROGRAM VAN DEN V. D. BOND.
Het hoofdbestuur van den Vrijz. Dem.
Bond heeft besloten aan de algemeene
vergadering een ontwerp-middenstands-
program voor te leggen. De ontwikke
ling der economische verhoudingen heeft
door
ARCHIBALD CLAVERING GUNTER.
Dat is voor hem het sein, dat het
oogenblik van gelukzaligheid, dat hij
heeft gesmaakt, weer tot het verleden
behoort, hij gevoelt, dat een rekken van
dat oogenblik straks wellicht zijn leven
in gevaar zou kunnen brengen, doch
overmeesterd door dien ontembaren
hartstocht, welke een mensch. slechts
eenmaal in zijn leven bezielt en die hem
het bewustzijn geeft dat van alle aard-
sche wezens zij de eenige is voor wie
hij, waar noodig, het leven zou laten,
^egt hij haastig en opgewonden: „Dan
hlijft mij slechts over u van ganscher
harte dank te zeggen voor de vriende
lijkheid door u aan een onbekende be
wezen; u te zeggen", doch de taal zijner
oogen gaat sneller dan die van zijn lip
pen, en met een „Madre mio!" deinst zij
terug, terwijl hij bij het naderen van
voetstappen de woorden fluistert: „dat
ik u lief heb!"
sinds het verschijnen van het rapport der
Middenstandscommissie, den toestand
van den middenstand aanmerkelijk moei
lijker gemaakt. Voorziening is, naar de
meening van het Hoofdbestuur, urgent.
Het voorstel, dat op den beschrijvings
brief zal worden geplaatst, luidt als
volgt:
„De algemeene vergadering besluite
tot vaststelling van het volgende pro
gram van actie ten aanzien van het mid-
denstandsvraagstuk.
1. Verbetering van de Ibestaansvoor-
waarden van den middenstand.
2. Versterking van de organisatie van
den middenstand en van hare beteekenis,
mede door zooveel mogelijk de voorbe
reiding en uitvoering van wetgeving
betreffende de middenstandsbedrijven
te leggen in handen der organisaties,
3. Organisatie van een goeden econo
mischen voorlichtingsdienst voor den
middenstand.
4. Belemmering van ongebreidelde op
richting van nieuwe middenstandsonder
nemingen en warenhuizen, door het stel
len van eischen, waaraan door onder
neming en ondernemer moet worden
voldaan, voor vestiging in bepaalde tak
ken van nijverheid en handel, opdat het
getal ondernemingen aan de behoefte
worde aangepast.
5. Bevordering van. den bonafidehan-
del door beteugeling en bestrijding van
euvelen en uitwassen. Verbod van on
ware reclame. Regeling van het uitver
koopwezen. Verbod, niet alleen van con-
currentiemethoden, welke oneerlijk zijn,
doch ook van die handelingen, welke uit
een oogpunt van geordend economisch
verkeer ontoelaatbaar zijn.
6. Wettelijke regeling van het afbeta
lingscontract.
7. Beteugeling van het cadeaustelsel,
zoodanig, dat de voor den middenstanc
en de verbruikers nadeelige gevolgen
daarvan worden tegengegaan.
8. Wijziging der Winkelsluitingswet
waarvoor middenstandsbedrijven scha
delijke gevolgen worden weggenomen.
9. Regeling van marktwezen en ven-
terswezen, met inachtneming van de be
langen der daarbij betrokkenen.
10. Regeling der rechtspositie van rei
zigers en agenten en besluite het werk
program in dezen geest aan te vullen,"
De hoofdbesturen van de Algemeene.
de Roomsch-Katholieke en Christelijke
gezellenbonden in het bakkersbedrijf
hebben zich met een tweede requelst
tegen het wetsontwerp van Minister
Slotemaker de Bruine tot de Tweede
Kamer gewend.
In dit adres handhaven de bonden de
bezwaren, die zij in hun eerste Adres,
dat in Januari d.j. verzonden werd, heb
ben ontvouwd en verzoeken zij de Ka
mer, dit wetsontwerp niet aan te nemen
subsidiair het zoodanig te wijzigen, dat
de vroegere aanvangstijd slechts naar
plaatselijke omstandigheden wordt toe
gestaan en niet dan nadat de Minister
van Sociale Zaken de vakvereenigingen
zoowel van werkgevers als van arbei
ders in het broodbakkersbedrijf zal heb
ben gehoord.
De minister van financiën maakt be
kend, dat ten behoeve van 's Rijks schat
kist is ontvangen wegens over vorige
jaren te weinig betaalde belastingen
naar inkomen en/of vermogen (gewe-
heeft over haar heengaan, wendt zij
zich nog eens om. En met een blik vo
liefde ziet hij een beeld voor zich, idat
hij nimmer zal vergeten; want de jonge
vrouw staat voor hem als de bekoor
lijkste gestalte der jeugd, gesierd met
kostbare kanten, zijde en glanzende
edelgesteenten, met blanken hals en
blanke ontbloote schouders, een klein
Andalusisch voetje komt even onder
haar fluweelen rok te voorschijn en ter
wijl haar eene hand de portière van de
deur omhoog houdt, wuift zij hem met
de andere een vaarwel toe. Hij doet
ijlings enkele schreden in haar richting
en fluistert: „Is het voor eeuwig?"
„Eeuwig? Hoe plechtig klinkt dat!'
antwoordt zij met een glimlachje, „laat
dit een herinnering aan mij voor u zijn"
Zij neemt een ring met een schitterenden
robijn versierd van een harer vingers en
laat dezen tot zijn verbazing in zijn
hand glijden, waarop zij verdwijnt.
En als hij zich omkeerd ontsnapt een
diepe zucht van hoop aan zijn borst.
Want in haar oogen heeft hij iets gele
zen, dat hem een antwoord scheen op
zijn woorden: „Al waart u de koningin
van Spanje, zoo zou ik u toch verklaren
Hijgend stamelt zij vol ontzetting:
„Neen! neen! u weet niet, wie ik ben!",
En op een knie doorbuigend fluistert dat lk u hef heb!
hij terug: „Al waart u de koningin van! HODEDBTTTK TTT
Spanje, zoo zou ik u toch verklaren, dat HUUrDbluK 111
ik u lief heb!" en op haar met juweelen'
versierde hand drukt hij een kus van
onverwoestbare vereering en toewijding.
De bediende komt echter binnen en
op bevelenden toc-n, alsof zij werkelijk
(Ingez. Med.)
tensgeld) bij: den ontvanger der directe
belastingen, enz. te Ilansweert
1200, onder de letters A. J. B.
Naar het C. B. verneemt is thans
ook de zaak van den kapitein ter zee,
J. van Reede, destijds commandant der
marine te Soerabaia, in verband met het
op 11 October 1932 plaats gehad heb
bende ongeval met Hr. Ms. „Krakatau",
verwezen naar het Hoog Militair Ge
rechtshof te Den Haag.
Zaterdag j.l. ontleenden wij een be
richt aan „De Zeeuw", dat in den Perk-
polder ten N.W. van Walzoorden een
inloophaven zou worden aangelegd voor
de Prov. boot, die dan de aanlegplaats
te Walzoorden zou vervangen, terwijl
de plaats van aanleg aan den Zuid-Be-
velandschen wel verlegd zou worden
van Hansweert naar de afwateringsluis
te Kruiningen, waar eveneens een in
loophaven tot stand zou komen. Ook
zou er een nieuwe weg worden aange
legd van de inloophaven aan den Perk-
polder naar den grooten weg naar Hulst.
Dit plan van den Rijkswaterstaat, dat
één millioen schijnt te zullen kosten,
stuit op een algemeen verzet in het
Oosten van Zeeuwsch Vlaanderen. Al
daar is het plan besproken op een ver
gadering van het Zeeuwsch Vlaamsch
Kanalen-comité te St. Jansteen. Op de
ze druk bezochte bijeenkomst onder
voorzitterschap van burgemeester J. W.
Vienings uit Cling'e werd o.m, het woord
gevoerd door dr. Alb. van de Poel uit
Breda en mr. R. J, J, Lambooy, burge
meester van de gemeente Hontenisse,
waarin de Perkpolder en de aanleg
plaats van Walzoorden zijn gelegen.
Dr. Alb. van de Poel verklaarde, dat
het plan klaarblijkelijk ontworpen was
onder invloed van de Z. VI. actie voor
een veerverbinding van Graauw naar
den Brabantschen wal. Hij zeide dat het
nieuwe Rijkswaterstaatsplan echter niet
het minste gewicht in de schaal legt
voor een kortere verbinding van Z.
Vlaanderen met overig Nederland en op
deze wijze geen fundamenteele ver-
keers-verbetering verkregen wordt voor
de zoozeer gewenschte nauwere econo
mische aansluiting van Zeeuwsch Vlaan
deren op overig Nederland.
D e Zes Drinkebroers van
Brussel.
Ter Chester nog bezig is den hem ge
schonken ring aan zijn pink te doen,
de koningin van Spanje ware, zegt zij:'treedt kort daarop een jonge Spanjaard
„laat een vaandrig kapitein Guido met; de kamer binnen. Het is haast nog een
de verschuldigde eer uit de citadel ge-(knaap met donkere, levendige oogen en
leiden j met een begin van een snorretje, dat hij
Terwijl haar zijden gewaad ruischt en'met trots tracht te doen krullen. Hij is
de kanten, die haar sieren, opwuiven,1 in vol uniform met kuras en gepluimde
Snelt zij naar de deur, doch alsof zij spijt helm, en bij het binnenkomen zegt hij onderscheiden van het groote stand
op opgewekten toon: „Ik ben de offi
cier die de opdracht heeft u uit de cita
del te begeleiden, senor. Veroorloof mij
mezelven voor te stellen: ik ben de
vaandrig José de Busaco van Mondra-
gons Busschieters".
„En iki", antwoordt Guy, terwijl hij
zijn scheepsjas weer aandoet en hij zich
gereed maakt den jongen man te volgen,
„mag mezelven bekend maken als kapi
tein Guido Amati van Romero's Mus
ketiers".
„Van het garnizoen van Middelburg,
naar ik vermoed", vervolgt de vaandrig,
terwijl zij het gebouw verlaten. „Ik on
derstel dat u een snoepreisje naar Ant
werpen heeft gemaakt. Middelburg is
dan ook een wanhopig vervelend nest.
Drie jaar geleden heb ik daar in garni
zoen gelegen. Maar in Brabant is het
thans ook saai, sedert we Lodewijk van
Nassau bij Jemmingen hebben in de pan
gehakt. Ik heb daar zeker tien Duit-
schers naar de andere wereld geholpen
laat de knaap er met groote zelfvol
doening op volgen.
„Diablo! U is een kerel die er op los
slaat", antwoordt Guy halfluid.
„Och, die Duitsche burgers en stads-
luitjes zijn niets in vergelijking met on
ze Spaansche veteranen", antwoordt
vaandrig Busaco. „Wij deden er acht-
I duizend in het stof bijten, zult u zich
herinneren, en wij verloren maar acht
man. Dat was een stukje krijgsmansbe-
leid van Alva. Hij heeft daarvoor een
groot gedenkteeken voor zichzelf opge
richt daarginds", en de knaap wijst naar
den grooten ringmuur van de citadel
welke zij juist voorbij gaan op weg naar
den hoofduitgang naar de stad.
De richting uitziende, waarheen de
ander wijst, kan Chester het voetstuk
Onder algemeen bijval van de verga
dering verklaarde mr. R. J. J. Lambooy
eveneens slechts te kunnen spreken van
een wonderlijk plan van den Rijkswater
staat. Daar het Rijk bereid schijnt één
millioen gulden te besteden aan dit plan,
stelde de burgemeester aan zijn Oost
Zeeuwsche Vlaamsche collega's, van
wie er verschillenden ter vergadering
aanwezig waren de vraag of de tijd niet i
gekomen is om te overleggen of deze
één millioen gulden voor het verkeer op
Oost ZeeuwschVlaanderen niet op be
tere wijze besteed kunnen worden. Spr,
wees er op, dat de gemiddeld anderhal
ve automobilist per boottocht bij uit
voering van het plan slechts profitee-
ren kan van een tijdsverkorting van 1%
minuut, terwijl de reisverkorting voor
de overige bootpassagiers nog geringer
is.
Spr. vroeg zich af of de automobilist
uit overig Nederland, die bereid is naar
het geisoleerde Zeeuwsch Vlaanderen
te komen, met welke reis voor de
meeste Nederlanders verscheidene uren
gemoeid zijn, die 1Y\ minuut tijdsver
korting ook niet op andere wijze verkrij
gen kan.
Voorts somde de spr. de talrijke tech
nische en algemeene bezwaren op tegen
den aanleg van een inloophaven in den
Perkpolder, welke reeds in December
1932 door het gemeentebestuur van
Hontenisse werden medegedeeld aan
Ged. Staten van Zeeland. O.m. wees hij
er op dat het handelsplaatsje Walzoor
den waar thans een uitstekend geoutil
leerd aanlegemplacement is, met een
viertal goede steigers en allerlei laad
en los-mogelijkheden zijn beteekenis ge
heel zou verliezen tengevolge van een
inloophaven in den afgelegen Perkpol
der en de bronnen van inkomsten der
bevolking te Walzoorden daardoor ge
heel zouden opdrogen.
Besloten werd te Hontenisse op 24
October a.s. een nieuwe openbare ver
gadering te beleggen van het Zeeuwsch
Vlaamsch Kanalen-comité, alwaar o.m.
een uiteenzetting gegeven zal worden
van het bekende plan van oud-minister
ir. M. C. E. Bongaerts, dat een funda
menteele verkeers-verbetering voorziet
door een rechtstreeksche verbinding
van den Brabantschen wal naar Oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen.
KOLIJNSPLAAT. Men schrijft ons:
Het afsluitdijkje, waarmee men hoopt, 't
poldertje Bohemen te behouden, is tot
3 m hoogte opgewerkt. Voor meer sterk-
beeld, dat gegoten is van het ijzer der
kanonnen, die bij Jemmingen zijn buit
gemaakt, en dat de vredestichter en ver
woester van de Nederlanden laat op
richten tot eigen eer en glorie, geens
zins naar den zin van koning Philips,
die er niet op gesteld is, dat zijn leger
aanvoerders al te groote beroemdheid
deelachtig worden.
De beeldhouwer heeft een groot
standbeeld van den onderkoning ge
maakt. Het is bijna zestien voet hoog
en met het voetstuk ongeveer dertig.
„Hier hebben we nog een van zijn
armen", vervolgt de jeugdige krijgsman
terwijl hij een oneerbiedigen schop
geeft tegen het ijzeren beeld van zijn
oppersten krijgsheer, dat op den grond
ligt. Geheimzinnig fluistert hij dan:
„Men zegt, dat aan het standbeeld een
geheim verbonden is. Wat doet hij met
den tienden penning, hè; waar bergt hij
'het geld daarvan?"
Na dit beeld pepasseerd te zijn, zijn
zij spoedig op den grooten weg, die
voert naar de ophaalbrug over de
gracht, welke toegang verleent tot het
paradeveld der stad. Boven het mas
sieve gewelf van de poort ziet men in
het gesteente uitgehouwen een schild,
waarop een koninklijk ka'steel met drie
torens is afgebeeld; op eiken toren zit
een raaf en elke toren heeft een wolf
tot wachter, het wapen van Alva. Daar
onder hangt de keten van het Gulden
Vlies. Guy ziet deze versiering bij het
licht der heloplichtende fakkels, waar
van enkele gedragen worden door de
wacht, andere vastgezet zijn in de nis
sen van het gewelf. De militaire gebrui
ken van dien tijd verplichten Chesters
metgezel om zich bij den officier van de
week te vervoegen. Zij betreden daartoe
de wachtkamer, die hel verlicht is door
te is er op de kruin van het dijkje een
rand van steenen aangebracht. Eén en
ander ziet er nogal sclied uit, doch het
is te denken, dat, zoodra de wind
Noord-West wordt, en de wind en de
golven dus vrij spel op het gat in den
dijk hebben, dat dan het lage dijkje het
niet zal uithouden.
Naar de Banier verneemt heeft
de Gereformeerde Gemeente te 's-Gra-
venhage de Bethlehemkerk gekocht.
Tot voor enkele jaren was dit kerkge
bouw in gebruik bij de Ned. Herv. Ge
meente.
In de „Prins van Oranje" te Goes
werd Dinsdagmiddag een algemeene ver
gadering gehouden van de afdeeling
Zeeland van den Ned. Bond van Boerin
nen en andere Plattelandsvrouwen. Pre
sidente was mevr. Groenewiegen-Nele-
mans.
Uit het jaarverslag van de secr.
mevr, Bottenberg-Van Elsacker, nemen
we het volgende over: Na afloop van
het eerste vereenigingsjaar bedroeg het
aantal leden 66. Aan het einde van het
voorgaande jaar bedroeg dit 105 en is
intusschen gestegen tot 125. Het be
stuur werd uitgebreid van 5 op 7 leden.
Er werden 2 algemeene en 5 bestuurs
vergaderingen gehouden. Verder ge
waagde het verslag van gehouden lezin
gen en excursies.
Uit het verslag van de penningmees-
teresse, mevr. Poldermans, bleek, dat de
uitgaven 243 en de inkomsten 229
bedroegen. Spr. memoreerde dat vorig
jaar van de Z. L. M. een subsidie van
50 ontvangen werd. Dit jaar was dat
niet het geval.
Als afgevaardigde naar de hoofdbe
stuursvergadering te Utrecht werd ge
kozen mevr. Groenewegen-Nelemans.
Daarna volgde bespreking over het
eventueel zelfstandig worden van
Schouwen en Duiveland en Tholen. De
voorzitster wees er op, dat men, in één
organisatie blijvende, niet veel bereiken
een dozijn brandende kaarsen, en terwijl
de vaandrig zijn rapport uitbrengt en
het bevel wordt gegeven de ophaalbrug
neer te laten, kijkt Chester met een ver
strooiden blik naar een aantal militaire
kennisgevingen, die tegen de vuilzwar
te muren zijn bevestigd. Maar dan valt
zijn oog op een stuk, dat, al is hij niet
gauw van streek, hem toch een koude
rilling op het lijf jaagt, want het luidt
als volgt:
Zeg het voort!
Drieduizend carolus gu 1-
den belooning!
Nademaal zekere Engelschman ge
naamd Guy Stanhope Chester, en meer
algemeen bekend onder de ingezetenen
dezer landen als „De Eerste der En-
gelschen", die door zijn koningin, Eli
zabeth van Engeland, als niet in haar
dienst zijnde is verloochend, op 21 Maart
des jaren Onzes Heeren 1571 zich ge
wapenderhand verzet heeft tegen onze
gewapende galei „Santa Cruz en zich
sedert te buiten is gegaan aan geweld
dadigheden ten nadeele van de wel
vaart van deze Spaansche landen, moord
en doodslag plegend op de strijders te
land en ter zee van Philippus Rex, zoo
is aan eiken gouverneur onzer steden
en aan eiken bevelhebber van onze
garnizoenen aangezegd om bovenge
noemde som uit te betalen aan een
iegelijk die den persoon of het hoofd
van genoemden Guy Stanhope Chester
aan ons overlevert, dien wij bij dezen
verklaren te zijn een zeerocver en vogel
vrij verklaarde.
Aldus uitgevaardigd op last van
(was get.) Alva, onderkoning,
(medeonderteekend).
Juan de Vargas, voorzitter van de
Raad.
(Wordt vervolgd).
