SÏATEN-BENERAAL
BINNENLAND.
ZEELAND.
WEER EN WIND.
NUMMER 182.
TWEE BLADEN.
VRIJDAG
4 AUGUSTUS 1933.
EERSTE BLAD.
176e JAARGANG.
Haarkloverij.
m
MIDDELBURG.
GOES.
VLISSINGEN.
WALCHEREN.
;pf0trtocif*l£
middelburgsche courant
iDagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
'Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
.regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
ma contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
si* goesche courante
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139. Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten by het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 1
regels f 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bg vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cott-
rant" 10 ct. extra Bewgsnommers 5 cent.
Wij ontvingen dezer dagen van het te
''s-Gravenhage gevestigde „Economisch
instituut voor den middenstand" een
net gedrukt boekwerk, groot formaat,
62 pagina's en drie uitslaande kaarten.
Het draagt tot titel: „De verspreiding
van het kruideniersbedrijf te s-Graven
hage" en het bedoelt „een beeld te ge
ven van beteekenis en ligging der win
kels, die in de gemeente 's-Gravenhage
.kruidenierswaren verkoopen.
Met eenige verbazing hebben we dit
boekje doorgelezen. Ons daarbij afvra
gende: is het een tijd van wereldcrisis,
waarin wij leven, of een tijd van zoo
hooge hoogconjunctuur, dat er best wat
salaris, een post voor papier en drukloon
afkan, om een statisticus eens in de ge-
legenhed te stellen een vraagstuk, dat
naar zijn particuliere, zij het dan weten
schappelijke, meening interessant is, te
gaan uitkienen In gemoede heeft
de middenstand tot haar economisch
herstel behoefte aan een wetenschap
pelijke studie ten aanzien van.de
verspreiding van de kruidenierswinkels
over 's-Gravenhage
Ziehier een korte inhoud van dit naar
stig stukje telwerk.
In Hoofdstuk I wordt er op gewezen,
dat het in 't boek opgehangen beeld ver
kregen is door rangschikking van de
winkels naar verschillende kenmerken,
in 3 hoofdgroepen, te weten.
A Eigenlijke kruidenierszaken, B Ge
mengde zaken, met vrij volledigen krui-
deniersvoorraad en C Zaken uit andere
branches met eenige kruidenierswaren.
Hoofdstuk II zegt dan, dat in totaal
3869 winkelzaken aangetroffen werden,
die min of meer het terrein van de krui
deniersbranche bestrijken; hiervan be-
hooren er 888 tot groep A, 313 tot groep
B en 2668 tot groep C.
Naar mate van de beteekenis der za
ken zijn de groepen A en B verder on
derverdeeld in flinke en kleine krui
denierszaken en groote en kleine „vrou
wenzaken".
Slechts 43% pCi. van de 1201 A- en
B-zaken blijken in het Handelsregister
te zijn ingeschreven; van de 691 zelfstan
dige ondernemers uit groep A zijn er
slechts 19 pCt. georganiseerd. Bij de
waardeering van de 1201 A- en B-win-
kels kregen er 422 een onvoldoend cij
fer; een beslist keurigen indruk maak
ten 179 zaken. De gegevens omtrent de
administratie der zelfstandige onderne
mers leeren, dat 25 pCt. van de A-za
ken en 40 pCt, van de B-zaken het
ronder eenigen vorm van boekhouding
meenen te kunnen stellen.
Hoofdstuk III geeft uitvoerige bijzon
derheden over de ligging van de ver
schillende soorten winkels; 5 schets
kaarten en 3 plattegronden illustreeren
den tekst. Met behulp van de indeeling
in 190 Volkstellingsdistricten is bere
kend, hoeveel inwoners per A-, B- en
C-winkel gemiddeld in elk der stadsge
deelten worden aangetroffen. De ver
schillen in dit gemiddelde het zooge
naamde consumentengemiddelde wor
den aan een nader onderzoek onderwor
pen en toegelicht. Tenslotte wordt de
ligging der winkels aan de hoofdver
keerswegen, de verkeerswegen, de 50
winkelstraten en de woonstraten bezien.
Hoofdstuk IV houdt zich bezig met het
verschijnsel van de vervloeiing der
branchegrenzen; uitvoerige tabellen ge
ven een beeld van den omvang van dit
verschijnsel. 2668 zaken (Groep C) voe
ren kruidenierswaren als bij-artikel; dit
is b.v. het geval bij 631 winkels in aard
appelen, groente en fruit, bij 602 bak
kerszaken, bij 382 verkoopplaatsen voor
tabak en sigaren enz.
Dit alles is dus opgenomen door en
quêteurs, tabellarisch verwerkt, geor
dend, opgeteld, afgetrokken, misschien
wel tot de derde macht verheven, met of
zonder logarithmen.en als publicatie
van het economisch instituut voor den
middenstand de wereld ingezonden.
Wij zijn zeker geen tegenstanders van
nuttige, levende statistieken en grafie
ken integendeel. Wanneer „l'art de
grouper les chiffres" aan het juis-
S 1 e r i a a 1 op de juiste wijze
wordt beoefend, dan juichen wij haar toe
als nuchtere, onbarmhartige waarheid
spreekster. En er zijn tal van bronnen,
waaruit de statistiek met recht put, om
met de resultaten van haren arbeid haar
nut, en daarmede haar bestaansrecht te
bewijzen.
Maar als men een studie aan „de ver
spreiding van de kruidenierszaken"
gaat wijden, om die misschien te doen
volgen door een onderzoek naar de
kleur der oogen van de winkeljuffrou
wen in de Bijenkorf te Rotterdam; de
oppervlakte van het spiegelglas in ver
houding tot de aantallen electrische
haardrogers bij 318 kapperszaken in Am
sterdam; de dagelijksche, wekelijksche
en jaarlijksche schommelingen in het
aantal borrels dat de houder van een
tapgelegenheid schenkt, bezien in het
verband met de 17-jarige periode in de
zonnevlekkendan stellen wij ons de
reeds eerder genoemde vraag. Nu aldus:
is er niet wat beters te doen dan zulke
haarkloverij?
Met den besten wil kunnen wij het nut
hiervan voor den middenstand voorals*
nog niet inzien. En indien men ons van
het nut van deze publicatie alsnog zou
kunnen overtuigen, dan is het toch in
elk geval een leemte, dat men dit nut
niet glashelder in dit boekje vindt ge
steld.
EERSTE KAMER.
Wijziging L. O.-wet,
Gister kwam de senaat bijeen, voor
namelijk ter behandeling van de wijzi
ging der l.o.-wet, die er na niet veel
moeite z. h. st. doorging. Men weet, dat
eht doel dezer wet is, in den bouw van
nieuwe scholen tot het hoogst noo-
dige te beperken en de leerlingen zoo
doelmatig mogelijk over de bestaande
scholen te distribueeren. Bouw of ver
meerdering van het aantal openbare
scholen moet door den minister van On
derwijs worden goedgekeurd, terwijl,
globaal genomen, die goedkeuring van
de aanwezigheid van een gelijk aantal
leerlingen als voor een bijzondere school
vereischt, zal worden afhankelijk ge
maakt. Voor den bouw van nieuwe bij
zondere scholen wordt het vereischte
aantal op anderhalf maal het tegenwoor
dige gesteld. Bovendien is de minister
bevoegd een minimum of maximum per
leerling te bepalen, hetgeen door de ge
meente jaarlijks 'aan het onderwijs zal
mogen worden besteed.
De wet geldt tot 1 Januari 1935.
Er waren wel eenige bedenkingen.
Van den heer D e J o n g (r.k.) die meen
de dat eerder de gemeentekassen er
door gebaat zullen zijn.
De heer Sligenberg (v.d.) slaakte
de zucht van dezen tijd: men moet nu
eenmaal dikwijls tegen zijn gemoed in
voor bezuiniging stemmen. De heer O s-
s e n d o r p (s.d.) vreesde achterstelling
van het openbaar onderwijs.
Minister Marchant had alzoo niet
veel moeite voor de verdediging. Hij be
toogde dat elke regeering in dezen tijd
min of meer reactionaire maatregelen
moet nemen en zal er naar streven, de
wet niet te soepel toe te passen, zooals
gevreesd is, evenmin het tegenoverge
stelde.
Hij verzekerde, dat de regeering met
tegenzin met dit ontwerp is gekomen.
Vervroegde pensioneering ter verbe
tering der wachtgeldregeling is in over
weging.
Na re- en dupliek werd het wetsont
werp zonder h. st, aangenomen.
Toen werd nog even begonnen met
het wetsontwerp tot wijziging der hoo-
ger onderwijswet. (Verhooging college
gelden).
Heden voortzetting.
Door het gansche menschelijke le
ven klinkt in alle tijdperken het god
delijk voorwaarts heen. Voorwaarts in
al wat waarachtig en liefelijk is! Voor
waarts onder struikelen en vallen en
opstaan, onder tranen en gejuich!
G. van Gorkom.
verkeerde uitlegging zal bloot staan,
hetgeen Nederland bij de nadere be
sprekingen omtrent de golflengtever-
deeling in een zwakkere positie zal
plaatsen?
Acht de minister de mogelijkheid nie'.
aanwezig, dat het tolereeren van derge
lijke propaganda contra-uitzendingen uit
Duitschland in de Nederlandsche taal
kan uitlokken, waardoor een zeer on-
gewenschte radio-oorlog zou ontstaan,
zooals thans reeds tusschen Duitschland
en Oostenrijk het geval is?
Meent de minister niet dat welke
gevoelens het overgroote deel van het
Nederlandsche volk ook jegens bepaal
de toestanden in Duitschland mogen be
zielen een dergelijke handelwijze
volstrekt -ontoelaatbaar is en is hij be
reid daaraan ten spoedigste een einde
te maken?
NIEUW SPOORWEGVIADUCT BIJ
WOENSDRECHT.
In het begin van dezen winter zal een
aanvang worden gemaakt met den bouw
van een nieuw spoorwegviaduct bij
Woensdrecht op de lijn BrabantZ e e-
a n d, lezen wij in het Hbld. De be
staande overweg ter plaatse is een
waar verkeersobstakel. Men zal dezen
overweg voorloopig nog laten liggen;
het viaduct komt op eenigen afstand
daarvoor en zal voornalelijk dienen
voor het groote verkeer. De weg wordt
dan tevens recht doorgetrokken op den
zeedijk. Het zal noodig zijn daarvoor
den spoorweg ter plaatse een 70 cm
hooger te leggen.
Het werk wordt uitgevoerd door de
spoorwegen voor rekening van den
Rijkswaterstaat.
DE VACANTIE DER KONINGIN.
De Koningin en de Prinses zijn Don
derdagnamiddag uit Soestdijk op den
„Ruigenhoek" te Den Haag teruggeko
men.
Het is de wensch der Koningin om ge
durende de geheele maand Augustus den
tijd van haar verblijf op den „Ruigen
hoek" alsnog beschouwd te zien als den
tijd, dien H.M. anders in het buitenland
pleegt door te brengen voor het nemen
van rust, met uitzondering voor wat be
treft de staatszaken-
VARA UITZENDINGEN.
Duitsche strijdliederen?
Mr. J. G. Boon, lid van de Tweede
Kamer, heeft den minister van Binnen-
landsche Zaken gevraagd:
Is het juist, dat de Vara door middel
van gramophoonplaten programma's van
strijdliederen van Duitsche origine uit
zendt, welke ook in de Duitsche taal
worden aangekondigd?
Zoo ja, is de minister dan niet van
oordeel, dat de verantwoordelijkheid
der regeering in deze zeer is vergroot
nu deze uitzendingen geschieden via
den regeeringszender Kootwijk?
Dat de regeeringsbedoeling met het
beschikbaarstellen van den Kootwijk-
schen zender namelijk de Neder
landsche uitzendingen tegenover de
sterke buitenlandsche krachtzenders
ook weer over een groot deel der we
reld te doen hooren hierdoor aan
Ingediend is een wetsontwerp, hou
dende voortzetting van de contingen-
teering van den invoer van metaaldraad
gloeilampen.
Wijlen de heer H. J. H. Gelderman
te Oldenzaal heeft onder andere ge
legateerd: aan de Oldenzaalsche wijkver
pleging 2500; aan de Ned. Herv. Gem-
te Oldenzaal 2000; aan de Oldenzaal
sche Vereeniging tot Bestrijding van de
t.b.c. 1500; aan het R. K. Ziekenhuis
Heil der Kranken 1000; aan de Ned
Israëlitische gemeente en de Protes-
tantsche Vereeniging Ons Belang, beide
te Oldenzaal, elk 200, aan de Olden
zaalsche oudheidskamer 100.
ZEEUWSCH PROFETENBROOD
Het echte van
M. PETERSE Patissier
L. Delft Telef. 14 Middelburg.
(Ingez. Med.)
DE GELDLEENING VOOR DE ONT
EIGENING VAN GRONDEN TE HULST
Behandeling vcor den Raat
van State.
De Raad van State, afdeeling geschil
len van bestuur heeft behandeld het be
roep van de gemeente Hulst tegen 'n
besluit van Gedeputeerde Staten van
Zeeland, waarbij goedkeuring is ont
houden aan een raadsbesluit tot het aan
gaan van een geldleening van 70,000
voor onteigening van gronden. Het ge
meentebestuur heeft in verband hiermee
gewezen op een tweeledig doel, dat be
oogd wordt, werkverschaffing en uit
breiding van de woongelegenheid. Vol
gens Ged. Staten moet de gemeente in
dezen tijd een soberheid betrachten, die
in ket raadsbesluit niet is te ontdekken.
Behalve een bedrag van 70-000 zal er
noodig zijn 105.000 voor aanleg van
straten, plantsoenen e.d.
De rapporteur mr. Limburg vroeg
aan den burgemeester van Hulst, den
heer Truffino, of, als 't pessimisme v. Ged.
Staten wordt bewaarheid en de ontei
gende gronden niet verkocht worden, de
gemeente verplicht is tot de tweede uit
gave, die van 105.000.
De burgemeester antwoordde, dat, als
de gronden niet verkocht zouden wor
den, men ze op een eenvoudiger ma
nier bouwrijp zou maken. Er loopt al
een weg om het land heen en eigenlijk
zijn er nu al gegadigden. Er is een wo
ningtekort in het plaatsje. Er is eigenlijk
nooit een huis vrij.
Rapporteur mr- Limburg merkte
op, dat men voor de tweede uitgave mis
schien minder dan 105.000 noo
dig heeft, maar dat men in elk geval
meer noodig zal hebben dan de eerste
uitgave van 70.000.
De griffier van de Provinciale Staten
van Zeeland, dr. T e 11 e g e n, zeide, dat
Ged. Staten twijfelen aan de realiteit
van het plan, al is de werkverschaffings
gedachte, die er aan ten grondslag ligt,
sympathiek. Hij zette uiteen, dat het bij
de 70.000 niet zal blijven.
Staatsraad Kooien vroeg, wat voor
grond het is.
De Burgemeester: 1 uinderijtjes van
arbeiders die daar een eigen huisje heb
ben. Spr. wist nog niet, of men den ge-
heelen grond ineens zal moeten aanpak
ken, zoodat de tuintjes meteen moeten
verdwijnen of dat aanvankelijk een
deel der tuintjes zal kunnen voortbe
staan en rente geven. Hij deelde voorts
mee op vragen van Staatsraad Kooien,
dat er buiten de wallen nu ook al wordt
gebouwd.
De bebouwing geschiedt niet volgens
een vooraf vastgesteld plan.
Worden de gronden niet verkocht, dan
blijven de tuintjes.
De Koninklijke beslissing volgt later.
DE KERMIS.
Oudere lezeressen en lezers zullen wel
licht glimlachen, als wij schrijven over 'n
drukken Donderdag van kermis, omdat
zij terugdenken aan de kermissen van
b.v. 40 jaar terug. Maar men moet alles
zien in 't teeken van den tijd, waarin het
voorvalt, en dan kunnen wij met een
gerust geweten melden, dat er gisteren
een goede jkermisstemming heerschte.
Des middags was het druk op de Markt,
toen kwamen er een paar stillere uur
tjes, maar in den avond was er weer
volop beweging en wij meenen, dat ver
schillende tenteniers wel zaken maak
ten. Dit was ook het geval met de
meeste café's op de Markt en omge
ving en zoowel voor de kermis als voor
die inrichtingen kwam het fatale uur, de
sluiting om 12 uur, te vroeg. De mooie
avond had zeker tot het drukke bezoek
medegewerkt en men had nog gaarne
langer vertoefd evenals andere jaren, als
het Donderdags 1 uur sluiten van de
kermis en half twee voor de café's was.
Het is hier wel de plaats om de wen-
schelijkheid over te brengen om volgen
de jaren bijtijds het sluitingsuur bekend
te maken ook voor de café's. Nu verna
men de belanghebbenden dit eerst Maan
dag j.l-, toen reeds plannen en kosten ge
maakt waren.
Het circus Van Bever had weder het
welverdiende succes, maar het wil dit
jaar maar niet volloopen, wat toch jam
mer is, vooral ook omdat er dit jaar ver
schillende andere nummers worden ge
bracht dan verleden jaar. Men zal geen
spijt hebben als men er hedenavond,
morgenmiddag of -avond nog eens een
bezoek brengt.
HET VREEMDELINGENBEZOEK.
Als men een dag als gisteren mede-
maakt en honderden en nog eens hon
derden vreemdelingen ziet rond flanee-
ren, dan is het niet makkelijk na te
gaan waar deze vandaan komen en per
slot van rekening doet dat er maar ten
deele toe. Maar wel is vast te stellen,
dat het aantal bezoekers uit de rich
ting der Belgische badplaatsen zeer is
verminderd bij vorige jaren, waaruit
zeker de conclusie mag worden getrok
ken, dat het aantal bezoekers aan die
plaatsen ook minder is en dat juist is
wat ons is verteld, dat vele badgasten
opzien tegen extra uitgaven, die ^en
trip naar Zeeland medebrengen.
Middelburg, 4-VIII-'33. Donderdag.'
hoogste lucht temperatuur 25.6 °C (78
°F); laagste 18.2 °C (64 °F). Heden 9 h:
19.8 °C; 12 h: 24.8 °C. Geen regen of
neerslag. Hoogste barometerstand 772
mm; laagste 771 mm.
Hoogste barometerstand 770.8 mm te
Malinhead; laagste 750.6 mm te Rost.
Verwachting tot morgenavond:
Zwakke tot matige wind uit N. rich
tingen, gedeeltelijk bewolkt, weinig of
geen regen, warm.
Zon op: 5 h 26; onder 20 h 45. Licht
op: 21 h 15. Maan op: 19 h 30; onder:
2 h 49. V.M. 5 Aug.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen.
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger: Veere 38 min. later:
(S springtij).
Vr.
Za.
Zo.
Augustus.
Hoogwater.
(Zomertijd.)
12.54
1.27 13.47
2.14 14.34
Laagwater
7.02 19.35
7.59 20.33
8.48 21.23
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge.
Augustus.
Hoogwater. Laagwater.
(Zomertijd.)
Vr. 4 2.16 14.49 8.04 20.34
Za. 5 3.18 15.46 9.03 21.31
Zo. 6 4.11 16.39 9.53 22.20
Zooals wij gisteren reeds meldden,
kwamen er toen 1300 personen over de
Westerschelde, maar verleden jaa.r was
hun aantal op den eersten Donderdag
van Augustus 2300 en in 1931 3450,
Zooals gezegd, ten deele wordt deze
achteruitgang wel goed gemaakt door
bezoek uit Holland, maar ten slotte kan
toch worden vastgesteld, dat de tijds
omstandigheden op dit gebied zich la
ten voelen, wat ook niet meer dan be
grijpelijk is.
Des te onbillijker voelt men het aan,
dat op Zondagen de zakenlieden, die
daarop gesteld zijn, geen za.ken mogen
doen, om de vermindering in de ont
vangsten nog eenigszins te beperken.
Gezond Goes.
Als bijzonderheid zij vermeld, dat ge
durende de achterliggende maand niet
één ingezetene van Goes overleed. Naar
men zich op de afd, „Burgerlijke Stand
herinneren kon, was dit nog nimmer
voorgekomen.
\WERPT GEEN GLAS OP HET STRAND.
Donderdag had een dame, die bloot-
voets op het strand liep, het ongeluk in
een stuk glas te trappen, omdat nog
steeds niet voldaan schijnt te worden
aan het dringend verzoek geen glazen
of flesschen op het strand achter te la
ten en ook eventueele stukken glas be
hoorlijk te verwijderen.
Een agent van politie legde een nood
verband aan, waarna de dame zich on
der doktersbehandeling stelde.
AUTO IN SLOOT.
Inzittenden slechts licht gewond,
ST. LAURENS. Hedenmorgen geraakte
de auto van freule Van Citters van Oost-
kapelle toen de chauffeur uitweek voor
een handkar nabij den Molen in de sloot.
De drie inzittende dames en de chauf
feur kwamen er met lichte verwondin
gen af en konden met een ontboden
auto naar Oostkapelle terugkeeren. De
auto lag ten deele onder water met ge
broken ruitgn.
De politie stelde een onderzoek in en
vond aanleiding tot het opmaken van
proces-verbaal tegen den bestuurder
van de handkar.
In verband hiermede, mag er nog wel
eens op gewezen worden, dat er nog
steeds weggebruikers zijn, die niet da
gevaren van het verkeer inzien en dat
zijn, volgens geregelde gebruikers van
den Noordweg, o.a. de wielrijders, die
ook op de smalle deelen en bij het ont
breken van een afzonderlijk rijwielpad
met twee of drie naast elkaar blijven rij
den, ook als drukke passage dit als uit
den booze moet doen beschouwen.
Het is juist, dat er onbesuisde autorij
ders zijn, maar gelukkig toch maar een
klein deel van hen. Aan den anderen
