GOESCHE COURANT^-3-
T
BINNENLAND.
ZEELAND.
WEER EN WIND.
STOOMWASSCHERIJ „ZEELAND"
ONDERWIJS.
NUMMER 153.
DRIE BLADEN.
ZATERDAG
1 JULI 1933.
EERSTE BLAD.
176e JAARGANG.
Gelijke rechten voor
graf en vuur.
m
Langevielesingel D 197 - Tel. 637
Tarief per kilo en per stuk.
MIDDELBURG.
GOES.
WALCHEREN.
THOLEN.
ZEEUWSCH-VLAANDEREN W.D.
it
moviuciHU
MIDDELBURGSCHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
3jj contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamïooze Vennootschap ,,De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139. Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bij het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 1—7
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewjjsnommers 5 cent.
De laatste dagen hebben wij in een
serie feuilletons in ons blad, zoo goed en
zoo kwaad als 't ging, getracht een ob
jectieve uiteenzetting te geven van den
algemeenen aanblik van het crematie-
vraagstuk.
De vraag blijft nu nog te beantwoor
den: wat moet er in de toekomst ge
beuren
Want men zal het met ons eens zijn:
zoo kan het niet langer.
Het is gewoonweg, voor volk en re
geering, een onwaardige toestand dat de
toenemende lijkverbrandingen in Neder
land geschieden in strijd met de
wet.
Wetswijziging om te geraken tot de
practische mogelijkheid, het bestaande
doch onuitvoerbare verbod ook inder
daad te handhaven, lijkt ons moei
lijk meer verdedigbaar, nu de inzichten
zich ten aanzien van de facultatieve of
vrijwillige lijkverbranding met den dag
meer in gunstigen zin wijzigen.
Dus moet in de „wettiging" der crema
tie voorzien worden.
Hoe zit het nu toch met dat on-hand-
haafbare en onuitvoerbare verbod van
1869
Aldus: Art. 1 van de betrokken wet
zegt: „Elk overleden persoon en dood
geboren kind wordt in eene gesloten kist
begraven op eene begraafplaats, over
eenkomstig deze wet aangelegd"....
Dat is duidelijk.
Toch vinden dagelijks crematies of
lijkverbrandingen plaats.
Dat staat eveneens vast.
Nu is er een arrest van den Hoogen
Raad van 1 Maart 1915, hetwelk zegt:
„elk lijk moet worden begraven. Aan dit
voorschrift wordt niet voldaan, wan
neer de asch van een verbrand lijk wordt
begraven. Maar.... de wetgever heeft
verzuimd de personen aan te wijzen,
die met de zorg voor het begraven wor
den belast. En dus kan, bij crematie
die verboden of althans strijdig met let
ter en geest van de wet is niemand
strafrechtelijk aansprakelijk worden ge
steld".
En een tweede arrest van den Hoogen
Raad, van denzelfden datum, werkt dit
nog nader uit, waarbij een poging tot af
leiding van een verbod met daaruit vol
gende afleiding eener aansprakelijkheid,
gequalificeerd wordt als „het bezigen
van eene methode van wetsuitlegging,
welke in strafzaken niet geoorloofd is."
De zaak is dus, door deze arresten,
voor de crematoren wel veilig gesteld;
desalniettemin blijft het een onwaardige
veiligheid, dat nabestaanden die wen-
schen te voldoen aan het nadrukkelijk
uitgesproken verlangen van een hun
dierbare overledene om verascht te
worden, dit slechts kunnen doen door
overtreding van een der wetten des
Rijks. Ook al vrijwaren twee arresten
van den Hoogen Raad hen dan voor een
strafvervolging.
Hierin moet, naar onze meening, nu
eindelijk eens verandering komen.
En aangezien het wel niet denkbaar
is, dat Nederland alsnog de crematie
daadwerkelijk zou gaan verbieden en
beletten, moet de wet te dezen opzichte
dus zoo gewijzigd worden, dat voortaan
de crematie wettelijk geoorloofd zij; aan
het oprichten van crematoria geen moei
lijkheden meer in den weg gelegd wor
den.
Is er echter niet een mogelijkheid, i n
de wet zelf gelegen, om, zon
der wetswijziging de crematie in plaats
van verboden-doch-niet-strafbaar, tot
wettelijk toegelaten handeling te ma
ken
In het tweede lid van art. 1 der wet
toch wordt de mogelijkheid gesteld dat
de. naaste bloedverwant(en) wie(n) zulks
aangaat.... „verlangen of vergunnen,
dat een lijk niet begraven, maar ontleed
of bewaard worde, of dat de overledene
dergelijke beschikking over zijn lijk bij
uitersten wil of bij eene akte heeft be
volen" en indien dit het geval is, dan
„kan dit met verlof van den burgemees
ter geschieden".
Het wil ons voorkomen, dat ernstig
overwogen dient te worden of hier niet
een weg tot oplossing van de moeilijk
heden open ligt.
De wet zegt niet: elk lijk moet
worden begraven. Zij zegt: er zijn uit
zonderingen mogelijk. Een dezer
uitzonderingen is: als de overledene het
zelf zqo beschikt heeft, of de daartoe
aangewezen nabestaanden verlangen of
vefgunnen het, dan behoeft een lijk
niet begraven maar kan en mag het
ontleed of bewaard worden.
Indien nu iemand, die den wensch
uitte dat na zijn dood z'n stoffelijk over
schot verbrand zal worden, bij uitersten
wil bevolen heeft, dat zijn lijk „door het
vuur ontleed worde" of misschien juis
ter gezegd „door het gedurende den
daartoe benoodigden tijd aan een vol
doend groote hitte bloot te stellen, ont
leed worde", en indien dan de nabe
staanden, op grond van de tweede ali
nea van art. 1 der wet van 1869 aan
den burgemeester het verlof tot deze
„ontleding" vroegen.... hoe zou de
zaak dan staan?
De vraag of de verassching van een
stoffelijk overschot als „ontleding in den
zin der wet van 1869" te beschouwen
valt, zouden wij voorshands niet onmid
dellijk ontkennend durven te beant
woorden. In de eerste plaats niet, omdat
de zin van alinea 2 toch zonder den
minsten twijfel deze is, dat de nabe
staanden, of, bij zijn leven, de overle
dene zelf, het recht hebben om in afwij
king van het in het eerste lid der wet
bepaalde, naar eigen inzicht anders over
dit stoffelijk overschot te beschikken.
En men zal toch bezwaarlijk w 1 kun
nen goedvinden, dat iemand zijn lijk
voor de snijtafel bestemt, om daar in
mootjes gesneden en tot anatomische en
microscopische praeparaatjes verwerkt
te worden, daarentegen niet kunnen
goedvinden, dat iemand zijn stoffelijk
overschot onder den invloed van een
hooge temperatuur wenscht te doen
„ontleden", opdat zijn assche in een urn
rustig worde bijgezet!
Nu valt onmiddellijk aan te nemen,
dat de wetgever van 1869, toen hij dezen
tekst zoo vaststelde, het oog had op
anatomische ontleding. Maar de
wet spreekt van ontleding, zonder na
der te preciseeren, en het komt toch,
sinds oude tijden zelfs, wel voor dat
men, indien de omstandigheden zich wij
zigen, door een anders gerichte inter
pretatie van den wetstekst 'n wijziging
van dien tekst tracht te voorkomen?
Wanneer deze andere interpretatie
niet al te gewrongen is, dan kunnen
wij hierin geen bezwaar zien; hoeveel
te minder dan in het onderhavige ge
val, waarin slechts het scheikundige
ontledingsbegrip voor 't anatomische be
grip der ontleding in de plaats gesteld
behoeft te worden!
Volgens Van Dale moet onder ontle
ding, in natuurkundigen of scheikun
digen zin, verstaan worden ontbin
ding, en zulk een ontleding of ontbin
ding van stoffen door hitte of door een
electrische vonk (van zeer hooge tem
peratuur) is in de natuur- en scheikunde
geen ongewoon verschijnsel.
Indien deze, door de gewijzigde om
standigheden, ietwat gewijzigde inter
pretatie van bedoeld wetsartikel ingang
zou kunnen vinden en in hoogste instan
tie de juistheid van deze opvatting be
vestigd zou worden, dan ware, dunkt
ons, deze onverkwikkelijke geschiedenis
op een heel eenvoudige wijze van de
baan.
En blijkt deze weg toch niet tot het
door de voorstanders der facultatieve
lijkverbranding gewenschte doel te voe
ren, dan zal inderdaad wetswijziging,
naar het ons voorkomt, onvermijdelijk
blijken te zijn.
Want zoowel voor de voorstanders
als de tegenstanders is de huidige toe
stand onhoudbaar.
En wat kan er op tegen zijn, onder de
noodige waarborgen, die van hygiënisch
en juridisch standpunt noodig zijn, hen
die dit nadrukkelijk verlangen, te ver
gunnen, dat hun stoffelijk overschot ge
cremeerd inplaats van begraven worde?
Een obsolete wetsbepaling mag hier
toe toch zeker in een vrij land als Ne
derland geen beletsel vormen?
Vrijheid om te begraven, voor wie de
begrafenis wenscht; maar ook vrijheid
voor de crematie, voor wie aan de ver
assching de voorkeur geeft!
DE A.S. BEGROOTING.
Minister-president, dr. H. Colijn zal
heden en Maandag een ministerraad
presideeren, ter bespreking der voor-
loopige cijfers der rijksbegrooting 1934.
Vijf desbetreffende ministers zouden
hedenmiddag over het vraagstuk der
werkloosheid beraadslagen.
Wees blijde, want blijdschap be
hoort tot de jeugd. Zij is des levens
winst en de wiekslag der ziel.
DE FINANCIEELE POSITIE
VAN ZAANDAM.
Op de vragen van het Tweede Kamer
lid mr. Westerman betreffende de ge
meentelijke huishouding van Zaandam
heeft minister De Wilde geantwoord:
„Een toestand, als indien de cou
rantenberichten juist zijn geschapen
is door het gemeentebestuur van Zaan
dam, leent zich naar aard en beteeke-
nis, noch in concreto, noch in het alge
meen, voor vruchtdragende gedachten-
wisseling binnen het kader van het stel
len en beantwoorden van enkele vra
gen. Ook het tijdstip acht de onderge-
teekende daartoe minder geschikt.
„Mitsdien moge voor het oogenblik
worden volstaan met de verzekering, dat
de Regeering een krachtige en door
tastende houding harerzijds het eenige
middel acht om de gerezen moeilijkheid
op te lossen en dat zij ter zake diligent
blijft".
HET ITALIAANSCHE LUCHTESKA
DER GESTART.
Eindelijk!
Het Italiaansche luchteskader, onder
bevel van den Italiaanschen minister
voor de luchtvaart, Balbo, is Zaterdag
ochtend te 5 h 45 min, naar Amster
dam gestart. De vlucht naar Amster
dam, de eerste étappe voor den tocht
over den Oceaan naar Chicago, die het
eskader in zes a zeven uur hoopt af te
leggen.
Het Bio Vacantieoord „Russenduin"
te Bergen aan Zee ten bate
waarvan telkens in de bioscopen gecol
lecteerd werd, zal a.s. Woensdag door
90 kinderen worden betrokken.
Middelburg.
(Ingez. Med.)
Op den voetbalwedstrijd van he
denavond, welke met zooveel spanning
tegemoetgezien wordt, zal een collecte
plaatsvinden voor de Commissie van O.
en O. der werkloozen. Op verzoek de
zer commissie, die zeer schraal in hare
geldmiddelen zit, bevelen wij deze col
lecte hier gaarne met een enkel woord
aan.
Wel een zender, doch niet geheim.
Ons bericht inzake een naar wij
onderstelden „geheime" radiozender
te Middelburg he'eft velerlei gevolgen
gehad.
In de eerste plaats kwamen bij ons
„rapporten" in den vorm van klachten
of ingezonden stukken binnen: luiste
raars, welke evenals wij door dezen zen
der gestoord werden.
Vervolgens hadden wij een onderhoud
met den technischen dienst der Rijks
telegraaf te Vlissingen, die ons later, na
informatie bij het bureau Radiocontrole
te 's Gravenhage, berichtte wie de boos
doener was, daaraan echter toevoegen
de dat hier allerminst een „geheime"
zender aan het werk was, doch een ra
dio-amateur met leen zendvergunning
van het Rijk.
Inmiddels had deze zich zelf ook reeds
eigener beweging aan ons bekend ge
maakt: het bleek te zijn ir. D. Dqkker,
Lange Delft 88, een zoon van apothe
ker dr. J. Dekker alhier. Ir. Dekker
heeft de vereischte Rijkszendvergunning
tot het doen van experimenteele uit
zendingen.
In het onderhoud, dat hierop volgde,
verklaarde ir. Dekker ons gaarne al het
mogelijke te zullen doen, om storing te
vermijden; met omwonenden, welke
klachten door zijn uitzending
ondervonden, zou hij gaarne in overleg
treden.
Tenslotte ontvingen wij bericht van
het bureau Radio-controle uit Den Haag,
behelzende dat ir. Dekker verzocht was
te onzen opzichte de noodige technische
voorzieningen ter bestrijding van de sto
ring te treffen.
Waar is werk?
Wegens gebrek aan aanvragen kan de
rubriek „Waar is werk" deze week niet
verschijnen.
Daar wèl
Wat in Bergen op Zoom wèl kan?
In „De Avondster" treffen wij een me-
dedeeling van de directie aan haar ad
verteerders aan, verband houdende met
de inzending van advertentieopdrachten
voor het Zaterdagnummer. De grond
daarvan is: dat vernomen werd, dat a.s.
Zondag de winkels den geheelen
dag g e o p en d mogen z ij n dit in-
verband met de vele vreemdelingen wel
ke deelnemen aan de te houden sport
wedstrijden.
In Middelburg komen eiken Zondag
schoon steeds minder vreemdelingen
uit België en van elders. Die willen ook
graag inkoopen doen. Maar hier zegt
men: mag niet. Deur op slot. Gordijnen
neer. G ij moogt niet verkoopen, omdat
w ij het niet willen
DE GASTHUISKWESTIE.
Zooals reeds eer gemeld, zal de Gast
huiscommissie voor 15 Juli a.s. haar rap
port gereed hebben. De daarop volgen
de week zal het dan in den raad behan
deld worden.
Zijn wij goed ingelicht, dan heeft de
commissie verschillende conclusies uit
het rapport van den heer Könings, te
's Gravenhage, tot leidraad genomen. Zij
acht voortbestaan van het Gasthuis in
den huidigen vorm gewenscht, doch
stelt een wijziging in h'et administratieve
beheer voor, waardoor meer eenheid
en een vlottere afdoening, der admini
stratieve aangelegenheden bereikt zal
worden.
Voorts omschrijft de commissie ver
schillende bezuinigingen tot 'een be
paald, belangrijk bedrag. Niettemin blijft
voortzetting der exploitatie onmogelijk
zonder een beduidende jaarlijksche bij
drage d'er 'gemeente.
VEERE. Aan het verbreede gedeelte
van de kade alhier, bij de Kraanstraat,
is de kademuur sedert een paar jaar
aan het verzakken, zonder echter veel
zorg te baren. Gedurende de laatste
twee of drie maanden is deze muur
evenwel zoo onrustbarend gaan verzak
ken en bovendien naar buiten gaan bui
gen, dat men voor een instorting vrees
de.
Dezer dagen is men aangevangen den
muur te verlichten door den aardlaag
daarachter (gedeeltelijk weg te laten
graven, zoodat hij bij laag water betrek
kelijk vrij van druk komt te staan.
Van betrouwbare zijde vernamen wij
evenwel, dat alle verdere werkzaamhe
den hieraan tot het volgend jaar uitge
steld zullen worden, tenzij zich compli
caties voordoen.
VROUWENPOLDER. In den nacht
van Donderdag 29 op Vrijdag 30 Juni|
zijn bij den landbouwer A. de N. aan den
Veerscheweg onder deze gemeente, een
19 tal ras zuivere konijnen gedood, ver
moedelijk is dit door een hond gedaan.
Genoemde landbouwer heeft hierdoor
een schade van ruim 35 en heeft de
zaak in handen van de politie gegeven,
die thans een onderzoek insteld.
OUD-VOSSEMEER. In de Raadsver
gadering van 28 Juni j.l. werd het be
kende adres van Poortvliet inzake steun
regeling aan den landbouw en bestrijding
werkloosheid voor adheasiebetuiging aan
genomen met 4 tegen 3 stemmen.
Aan den heer J. Vriens te Tholen
werd tegen 1 Aug. a.s. op verzoek eer
vol ontslag verleend. Een verzoek van
J. B. Tholenaar om ontheffing van art.
2 der Bouwverordening werd toegestaan.
Het kohier van de hondenbelasting werd
met 36 dieren vastgesteld. Bij de rond
vraag werd gediscussieerd over steunre
gelingen.
Door den Voorzitster werd verzocht
hierover niet verder uit te weiden. De
he'er A m p t vraagt naar de meerma
len door hem ter sprake gebrachte a,an
te brengen verbeteringen aan het abat
toir. De voozitter zegt toe van
een en ander werk te maken.
(Ingez. Med.)
Middelburg, l-VII-'33. Vrijdag: hoog
ste luchttemperatuur 21.6 °C (71 °F);
laagste 13.1 °C (55 °F). Heden 9 h: 15
°C; 12 h: 18 °C. Geen regen of neer
slag. Hoogste barometerstand 768 mm;
laagste 766 mm.
Hoogste barometerstand 769.2 mm te
Valencia; laagste 746.8 mm te Jan
Mayen.
Verwachting tot morgenavond:
Meest zwakke veranderlijke wind,
licht tot half bewolkt, weinig of geen
regen, warmer overdag.
Zon op: 4 h 43; onder 21 h 23. Licht
op: 21 h 53. Maan op: 14 h 18; onder:
24 h 29.
Zondag 2 Juli. Zon op: 4 h 44; onder
21 h 23. Licht op: 21 h 53. Maan op: 15
h 45; onder 24 h 45. V.M.: 7 Juli.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen.
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger: Veere 38 min. later.
(S springtij).
Juli.
Hoogwater. Laagwater.
(Zomertijd.)
Za. 1 7.51 20.11 1.57 14.07
Zo. 2 8.49 21.13 2.54 15.09
Ma. 3 9.55 22.20 3.57 16.17
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge.
Juli.
Hoogwater. Laagwater.
(Zomertijd.)
Za. 1 9.26 21.45 2.54 15.14
Zo. 2 10.21 22.24 3.50 16.15
Ma. 3 11.27 23.54 4.53 17.23
ZUIDZANDE. Kort geleden is door
een der ruiten van het raadhuis dezer
gemeente geschoten. De kogel is op de
raadzaal gevonden. De dader kon tot
dusver niet worden opgespoord.
Te Rotterdam zijn geslaagd voor
leerares in Kinderverzorging en Op
voeding (theoretisch gedeelte) de dames
C. C- M. M. Barends en W. J. van der
Laan, vroeger te Middelburg.
Geslaagd voor 2e stuurman, de
heer G. H. Bruin en voor het voorloo-
pig machinistendiploma, de heer W. R.
Burgmeijer, leerlingen van de „de Ruij-
terschool" te Vlissingen.
Geslaagd te 's-Gravenhage voor
't voorloopig machinisten diploma de
heeren A, Tange van Middelburg
en J. Steendam van Vlissingen,
leerlingen van de machinistencursus
verbonden aan de Ambachtsschool te
Middelburg.
Te Arnhem slaagde voor het exa
men ads. bouwkundig opzichter P. B.
N. A. de heer J. Pouwer, te Goes.
Eindexamen R-H.B.S. te Zierikzee.
Geslaagd voor afd. B mej. E. W. Bar-
nouw en de heeren C. Bouter, J. de
Bij de Vaate, B. Joppe, allen te Zierik
zee; C. J. L. v. d. Griend, Dreischor;
P. L- Landman. Noordgouwe; M. C. van
Duin, Bruinisse en A. C. Ruysch van
Dugteren, Zonnemaire.
Geëxamineerd 11 candidaten.
"Geslaagd voor het examen voor
adjunct-commies der directe belastingen
(gedeelte A.) de heer F. C. Schog, rijks
klerk ter inspectie der directe belastin
gen te Hansweert.
