li!!!!
aa* GOESCHE COWIÏ»
BINNENLAND.
ZEELAND.
MIDDELBURG.
Willi m WIND.
NUMMER 137.
TWEE BLADEN.
DINSDAG
13 JUNI 1933.
EERSTE BLAD.
176e JAARGANG.
VLISSINGEN.
WALCKEiEN.
ZUID-BEVELANG.
m
■V,
MIDDELBURGSCHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, lngez. mededeelingen 60 ct. p. r.
.Bij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139. Poetrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bjj het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 1—7
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. by vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewjjsnommers 5 cent.
EEN BROCHURE VAN
MR. J. E. W. DUIJS.
Bij de firma W. J. Thieme Cie. te
Zutphen verscheen de brochure „Ter
Oriënteering", eenige beschouwingen
maar aanleiding van enkele vragen van
democratie, van de hand van mr. J. E.
W. Duijs.
Hierin betoogt mr. Duijs vervat in 'n
zevental stellingen en nader toegelicht,
dat de S. D. A. P. zich duidelijk en klaar
moet uitspreken onder geen enkele
voorwaarde met de communisten te kun
nen samenwerken; dat een commissie
worde benoemd om na te gaan of de
communisten niet onder zoodanigen in
vloed staan van een buitenlandsche mo
gendheid, dat zij daardoor in een Ne-
derlandsch parlement eigenlijk niet kun
nen worden getolereerd.
Voorts wil hij dat de partij tegenover
het Koningshuis hetzelfde loyale stand
punt inneme als hare zusterpartijen in
Engeland, Denemarken, Zweden enz.
De partij moet zich uitspreken, dat zij
haar doel niet anders dan met wettige
middelen wenscht te bereiken, dat zij
zich volkomen stelt op den bodem der
legaliteit, dat zij het wettig gezag
wenscht te eerbiedigen en dat zij, als
ons land in gevaar mocht komen, on
voorwaardelijk achter de regeering
§t clcl t
Ten slotte wil hij dat de S. D. A. P.
een commissie zal benoemen om te on
derzoeken ,of, gegeven de veranderde
internationale omstandigheden, 't stand
punt van eenzijdige ontwapening nog
wel juist mag worden genoemd.
Naar de Maasbode verneemt, zal
het stoffelijk overschot van den dezer
dagen overleden gezant van Zuid-Afrika,
den heer D. J. de Villiers, dat zich tij
delijk op de Algemeene Begraafplaats
te Rotterdam bevindt, naar Zuid-Afrika
worden vervoerd met het stoomschip
„Springfontein" van de Holland-Zuid-
Afrikalijn, die aan de Zuid-Afrikaansche
regeering aangeboden heeft, dit vervoer
kosteloos te doen geschieden, welk aan
bod aanvaard is.
De „Springfontein" vertrekt op 29
Juni van Rotterdam.
Naar het C. B. verneemt 'heeft
prof. ir. C. L. van der Bilt, in verband
met zijn benoeming tot wethouder van
Den Haag, aan H. M. de Koningin eervol
ontslag gevraagd als hoogleeraar aan de
Technische Hoogeschool. Prof. v. d- Bilt
is te K a p e 11 e geboren, en sinds 1905
hoogleeraar te Delft.
Mr. dr. A, L. Scholtens, tot dusver
secretaris-generaal van het departement
van Economische Zaken en. Arbeid, die
bestemd is om op te treden als secreta
ris-generaal van het nieuwe departe
ment van Sociale Zaken, is voorloopig
belast met de functie van secretaris-ge
neraal der departementen van Economi
sche Zaken en Sociale Zaken.
Naar het ,.Hbld." verneemt heeft
de minister van Sociale Zaken den heer
A. van Geelen, directeur van den Ge
meentelijken Dienst der Arbeidsbemid
deling te Utrecht, aangezocht, zich tij
delijk te belasten met de leiding der af-
deeling werkverschaffing en steunver-
leening.
XÏXE EEUWSCH MIDDELBURG.
Een sociaal-economische ten-
toonstelling zou een daad van
bezinning en van opbouw kun
nen zijn.
Men schrijft ons:
Onderstaand verzoek werd geformu
leerd naar aanleiding van twee onlangs
hier ter stede gehouden tentoonstellin
gen: die ter herdenking van leven en
werken van W. Schütz en die ter her
denking van het 35-jarig bestaan der
afdeeling Middelburg der S.D.A.P. Op
zeer verschillend terrein (en op zeer
verschillende wijze) brachten beide ten
toonstellingen een stuk Zeeuwsch ver
leden in herinnering, 't welk der herle
ving in beeld en in gedachten stellig
waard was. De vraag echter dringt zich
op (en wordt als verzoek geformuleerd),
of het niet mogelijk zijn zoude, op bree
der plan en op stelselmatiger wijze het
stedelijk en Zeeuwsch verleden dier
19e eeuw samen te vatten en voor oogen
te voeren.
Het huidige Middelburg heeft, te mid
den van haar statigheid, slechts het le
ven van een provinciaal marktstadje
behouden; de moderne economische
ontwikkeling heeft slechts in zeer be
perkte mate haar medegevoerd. Het
Middelburgsch verleden der 19e eeuw
toont evenwel een ander beeld! Het
Middelburg der 19e eeuw is een dier
groote steden der voormalige Republiek,
die (te vergeefs) uitzien naar het her
winnen, in het nieuwe Koninkrijk der
Nederlanden. Dan de oude generale
stapelpositie die oud-Holland en Zee-
land's handelsmacht ten grondslag strek
te. De Nederlandsche Handel Maat
schappij richt haar indische afscheep
naar, en zet haar veilingen op te Am
sterdam, Rotterdam en Middelburg.
Tot diep in de 19e eeuw is reederij en
handelsvaart overzee vanuit Middel
burg gedreven.
Uit het interessante werkje van den
sociaal zeer verlichten medicus S. S.. Lo-
ronel komt een beeld van de stad
naar voren, dat in zeer veel opzichten
principieel afwijkt van het huidige: een
19e-eeuwsch Middelburg met alle allu
res van een „groote stad", blijkend uit
den afzet der stedelijke bestuurshuis-
houding, de groepeering van het be
drijfsleven, de samenstelling der stan
den en de ordening der volksklassen. In
hoeverre met een stedelijke cultuur?
Als de 17e-18e eeuwsche steden zet 19e-
eeuwsch Middelburg langs de Noorder
duinstrook van het eiland haar rij bui
tenverblijven uit. Het 19e eeuwsch Mid
delburg werd in de 70er jaren in wel
ke mate, is nog niet onderzocht ge
grepen door de ondernemingskoorts van
het Griinderwesen, waarmede het mo
derne kapitalisme Nederland definitief
in bezit kwam nemen; het heeft zijn ty
pische tijdsfiguur gehad (als een Zeeuw-
sche Pincoffs) in D. Dronkers; het heeft
van nieuwen bloei gedroomd (met een
allure, aan het huidig provinciestadje
vreemd!) bij den aanleg van de nieuwe
scheepvaartverbinding en de aansluiting
op het West-Europeesche spoorwegnet.
Dit alles betreft een hoogst suggestief
en nog weinig onderzocht tijdvak van
19e eeuwsch Middelburg. Het te doen
herleven moet mogelijk zijn; van zoo re
cente historie bewaren archieven en ver
zamelingen overrijk materiaal. Méér
dan een zinrijke aanleiding is aanwezig:
de in bedrijfsstelling van den doorge
trokken Zeeuwschen spoorweg: de vol
tooiing van den aanleg van het Wal-
chersch kanaal; de opening der Vlissing-
sche havenwerken. Een tentoonstelling
van 19e eeuwsch Middelburg (en Wal
cheren) ter gelegenheid van de 60-jarige
herdenking dezer gebeurtenissen waren
met reden te organiseeren.
Wien de tentoonstelling der Zeeuw-
sche letterkunde (1925) onvergetelijk in
herinnering gebleven is, zal het nut en
de waarde van deze gelegenheden klaar
voor oogen staan. Door een juiste en
eerlijk-volledige belichting van het so
ciaal-economisch verleden stijgt het his
torisch besef en krijgt het heden dieper
perspectief. Daarenboven is een cri-
tisch-herdenkend voor oogen voeren
van een tijdvak, hetwelk onze tijd diep
gestempeld heeft, op het tegenwoordige
oogenblik van heroriënteering naar een
volks-nationaal streven een daad van
bezinning en van opbouw.
de stedelijke oudheidskamer be
waart het statige 19e eeuwsche draag-
teeken van der stede zeeloods.
„Middelburg voorheen en thans.
Bijdrage tot de kennis van den voorma-
ligen en tegenwoordigen toestand van
het armwezen aldaar" (1859).
Boycot van Duitsche waren.
De hier gevestigde afdeeling van
den Nederlandschen Bond van Arbei
ders in de Slagers- en Aanverwante be
drijven heeft in haar gister gehouden
vergadering een motie aangenomen,
waarin wordt vastgesteld, dat de boycot
een der krachtigste wapenen is, die, mits
systematisch en weloverwogen gehan
teerd, tegen het Duitsch fascisme kun
nen worden aangewend, en waarin het
vertrouwen wordt uitgesproken, dat
haar leden zich zullen onthouden van
het koopen van Duitsche waren.
Een vleiend oordeel.
Onder het opschrift „Middelburgs
propagandamateriaal" lezen wij in „Ons
Nederland", officieel orgaan der A.N
V.V.: „Een der beste folders
die wij den laatsten tijd van
e e n V. V. V. ontvingen, is stellig
het nieuwe vouwblaadje van de actieve
Middelburgsche V.V.V. Een van goede
illustraties voorzien drukwerkje, met
Als het schoonheidsgevoel eenmaal
is ingeboet, heeft het leven zijn bloe
sem verloren.
fraai en goedverdeelde letters gedrukt
door drukkerij Den Boer. In dit kleurige
foldertje zijn zelfs de advertenties van
de vier hotels zoo smaakvol inge
deeld, dat ze in tegenstelling tot de
reclame in de meeste andere propagan-
dawerkjes, niet misstaan. De talrijke fo
to's geven een goed beeld van Middel
burgs schoonheid. De folder verschijnt in
4 talen.
Volksconcert,
Het muziekgezelschap „Hosanna"
hoopt a.s. Donderdag, 's avonds half ne
gen, een volksconcert te geven op de
Groote Markt. Het programma vermeldt
de nummers:
l. „Gloire et Puissance!", marsch, Pr.
Francois. 2. „Franzosische Lustspiel",
ouverture, Keler Bela. 3. „Au Paradis de
Roses", grande valse. W. van Perck. 4.
Marion", Suite de Ballet, Sam. Vles-
sing. 2. Prélude; b. Rigaudon; c. Badi
nage; d. Intermezzo; e. Gavotte; f. Ron
do finale. Pauze.
5. „Variété sur le Calife de Bagdad",
arr. G. Gadenne. 6a. „An Rose", Reve
rie, Wentzel; 6b. „Ave Maria", Gounod.
7. „Fantaisie Ballet", L. Montagne. 8.
„Fantaisie Romantique", Legende, L.
Montagne. 9. „L'Union fait la Force",
marsch, Allier.
Bij de Werkloosheid stonden thans
totaal ingeschreven 1009 en 117 in de
Werkverschaffing. Vorige week bedroeg
dit 1028, een vernyndering van 19.
ARNEMUIDEN. Van Maandag af,
wordt de melk door de slijters geleverd
voor 7 cent den 1., Woensdag werd ze
nog verkocht voor 9 en 8 cent den 1.
Binnenbrand.
ARNEMUIDEN. Eenige bewoners van
de Langstraat bemerkten een brandlucht
Zondagmorgen. Na onderzoek bleek de
brand ontstaan te zijn in een der kamers
van de voormalige Geref. pastorie,
thans bewoond door den kolenhandelaar
C. de N. Met emmers water en een
minimax was deze brand spoedig ge-
Dluscht. Het bleek dat reeds een gat in
den zolder gebrand was. Vermoedelijk
is de brand in den schoorsteen ontstaan,
waardoor een balk vuur gevat heeft.
Doordat men er zeer vlug bij was, werd
erger voorkomen,
VEERE. Het in besloten vergadering
van den Raad dezer gemeente behan
delde voorstel van den Burgemeester
om het land oon de noordzijde der ha
ven, eigendom van den heer D. Kasse
Dzn., voor de gemeente aan te koopen,
ten einde verdere bebouwing uit te slui
ten, is met 6 tegen 1 stem verworpen.
GROOTE BRAND
TE HOEDEKENSKERKE.
8-jarig jongetje omgekomen-
Hedennacht te half drie is door on
bekende oorzaak brand uitgebroken in
de arbeiderswoning van M. E. te H o e-
dekenskerke. Het 8-jarig zoontje
van-E. kwam daarbij in de vlammen om;
een ander kind kon slechts met moeite
door het zolderraam worden gered. Ver
zekering dekt de schade.
Men meldt ons nog nader:
De brand werd tusschen 2 h en half
drie ontdekt, door de familie Eckhardt
die door het knetteren van de vlam
men wakker werd.
Het vuur bleek toen reeds te woe
den in de achterzijde van het huisje en
op den zolder, terwijl de naast gelegen
garage in brand stond. Van de zes kin
deren sliepen er twee boven. Het oud
ste van deze twee, de 9-jarige Marinus
ontdekte men voor het dakraam, en
men wist dat jongetje naar buiten te
helpen.
Den 8-jarigen Andries hoorde men
nog roepen, dat hij iets niet vinden kon
doch het bleek door den rook en de
vlammen niet mogelijk het kind hulp
te bieden. Pas toen de brand gebluscht
was, vond men het geheel verkoold
lijkje.
Met het huisje van Eckhardt ver- i
brandde nog de garage van De Ruijter, j
waarin o.a. twee auto's stonden. Ver- i
dere uitbreiding wist de brandweer te j
voorkomen. Alleen een der auto's was
verzekerd.
De verslagenheid in het dorp is na
tuurlijk algemeen.
RAAD VAN KAPELLE.
Overname van straten door
Ged. Staten niet goedge
keurd. Aankoop van mo
torspuit in het verschiet.
KAPELLE. De raad dezer gemeente
kwam Maandagmiddag twee uur in
openbare vergadering bijeen onder voor
zitterschap van den burgemeester, den
heer Bierens. De heeren Van Liere en
Fraanje waren afwezig.
De Voorzitter deelt mede, op een
vraag van den heer De Jonge gedaan in
de vorige vergadering, dat de P.Z.E.M.
geen extra regeling wil treffen voor de
twee lichtpunten bij het brandspuit
huisjes. Verder zegt spr. naar aanleiding
van een vraag van den heer Van Liere,
dat de gemeente in 1932 voor de werk
verschaffing 2583,18 uitgaf; in 1933
bedroeg dit tot heden 3629.92, Van de
gasfabriek kwam een schrijven in, dat
de gemeente bijna 56000 kub. m gas af
nam. Spr. wijst er op, dat men nu dicht
de 60.0003 nadert, waarna de gemeente
één ct. per m3 minder zal gaan betalen.
Thans moet, daar men onder de gega
randeerde afname blijft, resp. bijbetaald
worden 255,30, 32.42 en f 51.10 of
totaal 338.82.
De heer Wisse maakt aanmerking
op de garantie voor het buurtschap
Dijkwal (bijbetaling 255.30) en meent,
dat deze zeer hoog gesteld is.
De V oorzitter deelt voorts mede,
dat een schrijven inkwam van de Ver.
van Ned. Gemeenten, om vragen om ad-
haesie van andere gemeenten, niet
rechtstreeks maar middels de ver. te be
antwoorden. Spr. leest daarna het be
kende adres van Poortvliet, om maatre
gelen tegen de werkloosheid op het
platteland, voor. Daar de Ver. van Ned.
Gem. deze kwestie reeds in behandeling
heeft, besluit de raad het verzoek Poort
vliet v. k. g. aan te nemen.
De heer De Jonge vraagt, of ook
het idee niet besproken is, om de tuin
ders die 's zomers b.v. 2 man aan het
werk hebben, 's winters bij wijze van
werkverschaffing, op kosten van de ge
meente ook 2 man te geven. Dat zou een
bezuiniging zijn en nut voor de toekomst
hebben.
De Voorzitter merkt op, dat de
voorzitter der verg. reeds uiteenzette,
dat er bij de regeering op aangedrongen
zal worden om de menschen op het
platteland zooveel mogelijk in hun werk
te laten. Spr. heeft dan ook den indruk
dat de nieuwe regeering, in gezamenlijk
overleg, wel tot de beste oplossing zal
komen. Productieve arbeid in de bedrij
ven zal in elk geval nog nuttiger zijn dan
het werken aan watergangen.
De heer De Jonge hoopt, dat de
voorzitter het idee warm zal houden.
Bij de ingekomen stukken is verder
een schrijven van Ged. Staten, waarin
het besluit van den raad tot overname
van de Julianastraat, Wilhelminastraat
en Vroonlandschestraat, niet goedge
keurd wordt, uit financieele overwegin
gen. De kosten zouden voor de gemeen
te plm. 5000 bedragen, waartegenover
slechts de gift van 500 staat. Ged. Sta
ten willen evenwel nadere goedkeuring
overwegen indien de gemeente ter sup
pletie zou overgaan tot het heffen van
een baat- of straatbelasting.
De voorzitter merkt op, dat de
gemeente meende tot een gemoedelijke
oplossing te komen, doch Ged. Staten
zeggen, het moet maar uit zijn. B. en W.
zullen de kwestie eens bekijken. Het
moet daar tot een oplossing komen,
want de toestand laat in alle opzichten
te wenschen over. De menschen hebben
geprofiteerd van den goedkoopen grond
en moeten dan maar iets mee betalen.
De heer Wisse: Zoo goedkoop is de
grond er anders niet geweest!
De voorzitter wijst er op, dat de
grond, als er een goede straat, riolee-
ring enz. gelegen had, toch weer duur
der geweest zou zijn.
Voorts is o.a. nog ingekomen bericht
van Ged. Staten, dat de gemeente in de
kwestie met Eversdijk, betreffende het
dempen van een sloot, waar E. alsnog
30 cm grond opgebracht wilde hebben,
in het gelijk is gesteld, daar zij in alle
opzichten aan haar verplichtingen vol
daan heeft.
De voorzitter zet uiteen, dat de
Middelburg i3-VI-'33. Maandag: hoog
ste lucht temperatuur 14.3 °C (58 °F);
laagste 12.2 °C (54 °F). Heden 9 h: 12.8
°C; 12 h: 14.5 °C. 10 mm regen. Hoog
ste barometerstand 760 mm; laagste 757
mm.
Hoogste barometerstand 766.8 mm te
Haparanda; laagste 754.8 mm te Yar
mouth.
Verwachting tot morgenavond
Matige tot zwakke wind uit Z. rich
tingen, meest licht of half bewolkt, wei
nig of geen regen, iets zachter.
Zon op: 4 h 40; onder 21 h 20. Licht
op: 21 h 50, Maan op: 24 h 58; onder;
10 h 50. L.K.: 14 Juni.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen.
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger: Veere 38 min. later.
(S springtij).
Juni.
Hoogwater. Laagwater,
(Zomertijd.)
Di. 13 6.09 18.31 12.25
Wo. 14 7.07 19.25 1.13 13.19
Do. 15 8.07 20.24 2.09 14.22
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge.
Juni.
Hoogwater.
(Zomertijd.)
Di. 13 8.02 20.28
Wo. 14 8.54 21.14
Do. 15 9.46 22.05
Laagwater.
1.17 13.35
2.13 14.31
3.09 15.33
gemeente verzocht heeft de kwestie
door een onpartijdig -deskundige te la
ten beslissen. Dit is gebeurd, met het ge
volg, dat Eversdijk niets meer te vor
deren heeft.
De heer De Jonge: Maar als Evers
dijk straks water van den weg voor zijn
huis krijgt?
De voorzitter: Dan zijn we men-
schelijk genoeg om daarin te voorzien.
Als dat langs minnelijken weg gaat. We
hebben b.v. gedacht aan een straatje
met een gootje.
De heer De. Jonge merkt op, naar,
aanleiding van een mededeeling van den
voorzitter, dat de Waterleiding Mij.
haar tarieven verlaagd heeft, dat de
menschen langs den Postweg het water
duurder betalen dan in de kom. Spr,
vindt dat onbillijk. Kan de gemeente het
niet bijpassen?
De voorzitter dacht dat ze het
zelfde betaalden. Spr. zal het eens on
derzoeken.
Hiêrna wordt de begrooting 1933, naar
aanleiding van een opmerking van Ged.
Staten, nader vastgesteld. Dit betreft
hoofdzakelijk verhooging van den post
werkverschaffing. Ook de begrooting
1932 wordt nader gewijzigd vastgesteld.
Vervolgens is aan de orde het ver
zoek van de landbouwver. te Wolfaarts-
dijk, om de verordening op den keurings
dienst voor vee en vleesch te wijzigen.
De vo orzitter deelt als meening
van B. en W. mede, dat het onbillijk zou
zijn, tegenover de slagers, wier inrich
tingen thans aan de eischen voldoen, het
betreffende art. te schrappen. Ook de
dir. van het slachthuis en de inspecteur
voor de Volksgezondheid adviseerden
afwijzend te beschikken, waarmede B.
en W. zich vereenigen.
De heer Eversdijk vindt het jam
mer, dat ook alle noodslachtingen naar
Goes moeten. Kan dat in de gemeente
niet gebeuren
De voorzitter merkt op, dat men
elders ook eens probeerde het in de ge
meente te doen, doch de slagers er weer
tegen waren.
De heer Wisse oppert de mogelijk
heid, dat de gemeente bij de noodslach
tingen regelend optreedt.
De voorzitter wil het eens met
den heer Baak overleggen. Mogelijk kan
met de slagers een overeenkomst getrof
fen worden.
Het adres van de landbouwvereeni-
ging te Wólfaartsdijk wordt hierna z. h.
st. voor kennisgeving aangenomen.
Voorts is aan de orde een verzoek
van de Centrale Commissie voor Boom-
kweekerscrediet, of de gemeente bij
eventueele aanvrage, haar medewerking
wil verleenen bij het verstrekken van
credieten. B. en W. stellen voor, de ge
vraagde medewerking te verleenen, doch
onder voorbehoud, elk geval afzonder
lijk te zullen beoordeelen. Bij aange->
