kOVK MIC'
DOLORES DE MENDOZA.
BINNENLAND.
ZEELAND.
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT (W.O. DE GOESCHE COURANT) VAN ZATERDAG 3 JUNI 1933. No.J30.
FINANCIEEL ECONOMISCH
WEEKOVERZICHT.
MIDDELBURG.
Onze financièele deskundige uit Am
sterdam schrijft ons:
Op de binnenlandsche beleggings-
markt was de stemming goed prijshou
dend tot vast, vooral voor staatsobliga-
tiën. De directe vrees voor inflatie hier
te lande is wel geheel verdwenen.
Eenerzijds hebben de beschouwingen in
het jaarverslag van de Nederlandsche
Bank hiertoe het hunne bijgedragen,
aangezien mr. Trip hierin nogmaals op
ondubbelzinnige wijze het inflatie- en
het reflatiestreven veroordeelt, en wijst
op de noodzakelijkheid van de wederin
voering van den gouden standaard in
de landen, die hun ruilmiddel losge
maakt hebben van het goud.
Wel legt ook mr. Trip in zijn jaarver
slag den nadruk op het verband, dat be
staat tusschen de valuta en de staats
financiën, waarbij hij wijst op het groo-
te belang van het in orde brengen van
de staatshuishouding. Maar juist hierop
aansluitend kwam de verklaring van de
nieuwe Nederlandsche regeering, waar
uit duidelijk de wil spreekt, het niveau
van de staatshuishouding te verlagen en
niet voor vergaande bezuinigingsmaat
regelen en invoering van nieuwe belas
tingen terug te schrikken. Ook deze ver
klaring heeft op de beurs een gunstigen
indruk gemaakt.
Ondanks het verdwijnen van de vrees
voor inflatie hier te lande heeft de aan-
deelenmarkt te Amsterdam in de afge-
loopen week een hausse te zien gege
ven, van nog veel grootere afmetingen
dan die, welke in de voorafgaande we
ken was ingetreden. Een werkelijk ste
vige basis voor deze sprongsgewijze
koersstijging is niet aan te wijzen.
Hoofdzakelijk vaart men hierbij in het
kielzog van Amerika, waar de inflatie-
roes weer hoogtij heeft gevierd. Een der
Amerikaansche inflatie-gevolgen is een
aanzienlijke stijging der prijzen op de
productenmarkten, niet slechts uitge
drukt in gedeprecieerde dollars, maar
ook in goud omgerekend.
Of men hierbij te doen heeft met een
verschijnsel dat zich, wanneer de infla
tieinjectie een keer heeft uitgewerkt,
zal weten te handhaven, is de vraag. In
elk geval kunnen verschillende onder
nemingen profiteeren van de hoogere
thans geldende prijzen. Dit is b.v. het
geval met de Ned.. Indische rubberonder-
nemingen, die dan ook sterk in koers
zijn gestegen. Hierbij moet worden opge
merkt, dat de prijsstijging voor rubber,
behalve aan de dollardepreciatie, ook.
moet worden toegeschreven aan de
nieuwe plannen tot beperking der pro
ductie, al zijn deze nog niet in een ver
gevorderd stadium gekomen.
Suikeraandeelen trokken ook groote,
voornamelijk speculatieve, belangstel
ling. De verbetering van den suikerprijs
te New-York zal, wanneer zij aanhoudt,
ook een stijging der verkoopprijzen van
de Nivas, de verkoopcentrale voor Java-
suiker, moeten leiden en deze mogelijk
heid wordt thans in de koersen verdis
conteerd. Vooral in aandeelen Handels
ver. „Amsterdam" nam de koersstijging
een sinds lang niet meer gekenden om
vang aan. Op één dag bedroeg de koers
winst 6 pet. op den daarop volgenden
dag weer 14 pet. Natuurlijk kon de ge-
heele koersstijging niet behouden blij
ven, doordien winstnemingen een druk
uitoefenden.
Een geschiedenis uit het oude Madrid
door F. MARION CRAWFORD.
55.]
HOOFDSTUK VII.
De hellebaardiers namen hun ouden
chef in hun midden, maar raakten hem
niet aan. Drie marcheerden vooraan,
drie achteraan en één ter weerszijden.
De mannen waren er te veel aan ge
wend om hovelingen te zien, die het
eene oogenblik in den hoogsten gunst
stonden en het volgende in de diepste
ongenade waren gevallen, dan dat zij
over de arrestatie van Mendoza erg ver
baasd waren; bovendien droegen zij hem
weinig sympathie toe. Naar hun smaak
was hij in de uitoefening van zijn dienst
altijd veel te stipt geweest, en zij ver
langden naar een jongeren chef, die
meer tijd aan eigen genoegens zou be
steden en minder aan het inspecteeren
van uniformen, en die minder aanmer
kingen zou maken op allerlei kleinig
heden. Toch was Mendoza altijd recht
vaardig geweest en door zijn houding en
gedrag had hij zijn ondergeschikten
steeds geïmponeerd. De mannen waren
dan ook op dit oogenblik meer geneigd
om medelijden met hem te hebben, dan
om hem ruw te behandelen, want al
konden zij niet gissen wat er was ge
beurd, zij waren er toch volkomen zeker
van dat Don Jan van Oostenrijk op last
van dén koning was vermoord, evenals
dit het geval was geweest met Don
Carlos, koningin Isabella en tal van an
deren. En al zou de koning Mendoza
hebben aangewezen de misdaad te be
gaan, dan dachten de soldaten dat hij
er tenslotte toch niet voor zou behoeven
In de industrieele afdeeling ging het
nauwelijks minder levendig toe. Hier ga
ven aandeelen Philips den toon aan,
eveneens met een sprongsgewijze koers
stijging. Het deze week betaalbaar ge
stelde dividend van 6 pet. kon gemak
kelijk ingehaald worden, waarna de
koersstijging nog verderen voortgang
maakte, al kon deze niet geheel worden
gehandhaafd. De uiteenzettingen in de
jaarvergadering van Philips hebben wei
nig nieuwe gezichtspunten geopend. De
directie ging in op eenige punten, die
uoor critici van het verslag waren op
geworpen, waarbij zij mededeelde, dat
het koersverlies, dat ditmaal ten laste
van de exploitatierekening is gebracht
400.000 heeft bedragen.
Bij de behandeling van de statuten
wijziging, die de terugbetaling op de aan
deelen van 250 per stuk omvat, heeft
zich een uitvoerig debat ontwikkeld met
een aandeelhouder, die een voorstel had
ingediend tot verhooging van het pri
maire dividendpercentage, waardoor het
aan aandeelhouders op het in nominale
waarde verminderde aandeel uit te kee-
ren winstaandeel niet zou veranderen.
Het voorstel werd verworpen, nadat het
bestuur zijn afwijzend standpunt hierop
nader had toegelicht. Wij merken in dit
verband op, dat de rendementsmogelijk
heden voor de aandeelen, welker nomi
nale waarde thans tot 750 wordt ver
minderd, vermoedelijk niet zooveel ge
ringer zijn dan op de vroegere aandeelen
van 1000. Immers is Philips in het laat
ste jaar niet in staat geweest, het be
drag, dat thans voor de terugbetaling
wordt aangewend, in het bedrijf a.an te
wenden, terwijl op zulke liquide midde
len evenmin een noemenswaardige ren
te kan worden gemaakt. De winst van
het concern zal dus door de onttrekking
van het op de aandeelen terug te beta
len bedrag niet veel verminderen en de
aandeelhouders zullen een evenredig
deel hiervan ontvangen.
Aandeelen Koninklijke Petroleum kon
den eveneens een aanzienlijke koers
winst boeken. Eerst deed zich hierbij,
naast de factoren van algemeenen aard,
de gunstige invloed gevoelen van be
richten uit de Ver. Staten, waaruit bleek,
dat natuurlijke oorzaken, n.l. het door
dringen van water in eenige honderden
petroleumbronnen in het rijke Oost
Texasgebied, de zoo zeer gewenschte
productie-vermindering bevorderen. La
ter in de week ging van het toen gepu
bliceerde jaarverslag een stimuleerende
uitwerking uit. Blijkens dit verslag is
de productie der Koninklijke-Shellgroep
weliswaar, als gevolg van de vrijwillig
toegepaste productiebeperking, ca. 10
-millioen beneden-die van 1931 gebleven,
maar de uitkomsten van het bedrijf zijn
niet bij die van het vorige jaar ten ach
ter gebleven. De netto-winst heeft 28.30
millioen bedragen, tegen 27.91 millioen
vorig jaar.
Ook in het afgeloopen jaar is mep
niet voor koersverliezen op Ponden ge
spaard gebleven; de Koninklijke heeft
dus geen gevolg kunnen geven aan haar
voornemen, om de 11 millioen, die het
vorige jaar aan de reserve waren ont
trokken tot dekking van een deel van
het koersverlies, waar aan te vullen uit
de winst als gevolg van een eventueele
stijging van het Pond. Men zal zich
herinneren, dat de Koninklijke, bij de
Ponden, die als gevolg van bedrijfs-
transacties reeds in haar bezit waren,
aan het eind van het vorige jaar nog 'n
belangrijk bedrag aan Ponden had bij-
gekocht, in de hoop, door een koersver-
te boeten en het niet lang zou duren
of hij werd weer met zijn vorige com
mando belast. Het was daarom in hun
eigen belang hem met een zekere onder
scheiding te behandelen; bovendien
strookte dit ook met hetgeen zij Perez
tot hun officier hadden hooren zeggen.
Zij marcheerden in den pas, met zwa-
ren tred en met dat eigenaardige van
rechts naar links zwaaien van heVboven-
lijf, van soldaten, die als wapen een
lange hellebaard dragen, die aan de
punt heel zwaar is. Miendoza liep met
de soldaten in den pas en hield zijn
hoofd rechtop. Hij was blootshoofds,
doch overigens was hij geheel in gala
tenue.
De corridor, die in verband met zijn
breedte en in vergelijking met de groo
te afmetingen der zalen in het paleis
kort scheen, was ongeveer dertig pas
lang en werd verlicht door hanglampen,
die bevestigd waren in het beschilder-
de plafond. De troep bereikte de dub-
'bele deuren der wachtkamer, die door
een lakei werden geopend. Binnen
wachtten Don Ruy de Gomez en Dolo
res. Ruy Gomez stond op en trok zijn
stoel op zij, eenigszins verbaasd door
het binnenkomen der soldaten, die an-
ders zelden dezen weg volgden. Op het
geluid der voetstappen opende Dolores
haar oogen, maar als gevolg van het niet
heldere licht de kaarsen zag zij Mendo
za niet dadelijk te midden der soldaten.
Zij schonk weinig aandacht aan den
troep, want zij was gewend dergelijke
kleine afdeeiingen door de gangen te
zien marcheeren, als zij schildwachten
aflosten, en daar zij nooit in 's konings
particuliere vertrekken was geweest,
v/as zij niet verbaasd over de plotselin
ge verschijning der soldaten in de wacht
kamer. Maar toen Cuy Gomez op zij
betering van het Pond de geleden ver
liezen te kunnen dekken. Deze valuta
speculatie heeft ftiet de verwachte re
sultaten gebracht; doordien het Pond
opnieuw in koers is gedaald, moest een
verder koersverlies geboekt worden
van 6% millioen.
De kaspositie van de Koninklijke-
Shellgroep is nog .krachtiger dan in het
vorige jaar. De liquide middelen in ver
schillende munteenheden, waaronder
begrepen beleggingen in obligaties,
schatkistpapier enz. bedroegen begin
Mei j.l. berekend tegen de koersen van
dat tijdstip het equivalent van meer dan
51 millioen Pond Sterling, gelijk aan
422.80 millioen, tegen 343 millioen
in het vorige jaar.
Het verslag bevat geen mededeelin-
gen over de gevolgen van de deprecia
tie van den dollarkoers voor het bedrijf
in zijn geheel. Aangezien de Koninklijke-
Shell groote verplichtingen in dollars
heeft uitstaan, zal zij hieruit aan den
eenen kant zeker voordeel trekken, te
meer wanneer zij inderdaad de goud
clausule niet mocht toepassen. Of zij
tot dit laatste, voor zoover dollarobliga-
tiën Koninklijke en Bataafsche in Ne-
derlandsch bezit betreft, kans zal heb
ben, zal door den Nederlandschen rech
ter worden uitgemaakt in een proces,
dat binnenkort aanhangig zal worden
gemaakt, en welks resultaat van prin-
cipiëéle beteekenis zal zijn, ook voor
andere dollarobligatiën van Nederland
sche debiteuren.
De andere afdeelingen der beurs heb
ben zich bij de algemeene stemming aan
gesloten; er trad een scherpe koersstij
ging in, die slechts ten deele later te
loor ging.
Hieronder volgt een overzicht van
het koersverloop:
Youngleening 37%, 34%, 36%
Ned. Handel Mij. 66%, 70%, 69Vi
Philips Gloeilampen 157%, 163%,
I6OV2 ex div., 170, 162%
Kon. Petroleum 159%, 171%, 167%..
Amsterd. Rubber 79V2, 90%, 88%
Ned. Scheepv. Unie 59%, 63„ 61
Handelsv. A'dam 212%, 242%, 229%
Javasche Cultuur 139, 150, 141.
Deli Batavia Mij. 143, 150, 146%
BIJ DARMTRAAGHEID, lever- en gal
ziekten, vetzucht en jicht, maag- en
darmcatarrh, gezwellen aan den dikke-
darmwand, ziekteverschijnselen aan den
endeldarm verwijdert het natuurlijke
„Franz-Josef'-bitterwater opstoppin
gen in de organen van den onderbuik
vlug en pijnloos. Door medici t.z. aanb.
(Ingez. Med.)
NOODTOESTAND IN DEN
LANDBOUW.
Namens de besturen der samenwer
kende Boerenbonden is gister een
adres gezonden aan den Minister-Pre
sident, betreffende den noodtoestand in
den landbouw. Op overwegingen van
moreelen socialen politieken en econo-
mischen aard is het volgens de meening
van adressant noodzakelijk dat ten spoe
digste tot het nemen van zeer krachtige
maatregelen inzake den landbouw wordt
overgegaan. In het adres wordt voorts
verwezen naar het program der Boeren
bonden met uitvoerige toelichting, ter
ging om hen te laten passeeren, nam hij
zijn hoed af, dien hij anders als Grande,
zelfs in tegenwoordigheid van den ko
ning ophield, en boog beleefd zijn hoofd
toen Mendoza voorbij kwam. Hij hoopte
dat Dolores haar vader niet zou zien,
maar doordat hij zelf toonde den ge
vangene te herkennen, werd haar aan
dacht opgewekt. Met een gil sprong zij
overeind. Mendoza draaide zijn hoofd
om én hield halt, wat de soldaten on
willekeurig ook deden, en deze lieten
de dochter van hun chef, die zij alle
kenden, door.
„Vader!" riep zij uit, en trachtte zijn
hand te grijpen.
Maar hij duwde haar weg en wendde
zijn gezicht naar de deur vóór hem.
„Aansluiten! Voorwaarts marsch!"
riep hij met zijn strengen commando
stem.
De mannen gehoorzaamden, Dolores
zachtjes op zij duwende. Na echter twee
passen gedaan te hebben, gaf Ruy Go
mez door een hand op te steken hun te
teeken om halt te houden; de andere
hand legde hij op den schouder van den
jongen officier. Ruy Gomez was een van
de gewichtigste personages in Spanje;
hij was de major-domus van het paleis
en zijn gezag was bijna onbeperkt. Maar
de officier had directe orders van den
koning en voelde zich verplicht die let-
terliik uit te voeren.
„Zijne majesteit heeft mij doen gelas
ten Don Diego zonder verwijl naar den
westelijken toren te geleiden", zei hij.
„Ik verzoek daarom uw excellentie ons
te laten doormarcheeren".
Ruy Gomez' hand rustte nog steeds
met een zachten druk op zijn schouder.
„Dat zal ik niet laten doen", zei hij
1 beslist, „en indien u zou worden berispt
wegens het niet onmiddelijk! nakomen
Brand bedreigt ons bosch-bezit! De meeste branden ontstaan
door nonchalant weggegooide lucifers, door brandende siga
retten-of sigaren-eindjes. Het istoch ook Uw devies, nietwaar
(Ingez. Med.)
wijl den Minister-President met nadruk
verzocht wordt, aandacht voor den toe
stand in den landbouw te hebben.
DE KORTING OP DE INDISCHE
PENSIOENEN.
De „Java Bode" verneemt, dat de Mi
nister van Koloniën zich in principe ac-
coord heeft verklaard met korting op de
pensioenen, mits de uitwerking in over
leg met hem geschiedt.
BUITENLANDSCHE STUDENTEN
AAN NED. UNIVERSITEITEN.
De heer Westerman heeft aan den
Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen gevraagd of de Mi
nister kennis draagt van het feit, dat
zich als gevolg van de in een naburig
land genomen maatregelen in den laat-
sten tijd aan verschillende Nederland
sche Universiteiten buitenlanders heb
ben laten inschrijven tot het volgen van
colleges. Verder vraagt hij of de Mi
nister met de opvatting kan instemmen,
dat het volgen der colleges door deze
buitenlandsche studenten onder de be
staande omstandigheden in geenen deele
zal mogen leiden tot het resultaat, dat
genoemde studenten na het afleggen van
bepaalde examens in staat zullen wor
den gesteld de reeds overvoerde arbeids
markt voor intellectueelen in Neder
land nog verder te belasten ten nadeele
van afgestudeerde Nederlanders, en of
de Minister niet van meening is, dat in
het huidige tijdsgewricht eveneens zoo
veel mogelijk behoort te wordên tegen
gegaan, dat bovenbedoelde studeerende
buitenlanders door het geven van les
sen in hun onderhoud trachten te voor
zien, waardoor de levensomstandighe
den van tal van Nederlandsche intel
lectueelen nog meer verzwaard worden.
In het Staatsblad is opgenomen 'n
K. B„ waarbij wordt ingesteld een cen
traal bureau van bijstand, dat de Ka
mers van Toezicht over de notarissen
en candidaat-notarissen zal bijstaan bij
het toezicht op de nakoming van de in
art. 73a der wet op het notarisambt
neergelegde verplichting der notarissen
tot boekhouding.
Het bureau bestaat uit een voorzitter
en tenminste twee deskundigen door de
Kroon te benoemen.
Vóór 1 Maart van elk jaar maakt het
centraal bureau een staat van kosten
op, welke het toezicht op de nakoming
van de verplichtingen der notarissen
tot boekhouding ové'r het afgeloopen
jaar heeft medegebracht. Het gezamen
lijk bedrag der kosten wordt door het
centraal bureau omgeslagen over alle
in het Rijk gevestigde notarissen.
(Ingez. Med.)
van uw plicht, zeg dan dat Ruy Gomez
de Silva u dat heeft verhinderd, en vrees
niets. Vader en dochter mogen niet op
deze wijze van elkaar scheiden".
„Ik heb mijn dochter niets te zeggen",
zei Mendoza ruw, maar zijn woorden
schenen hem toch te hinderen.
„Don Diego", antwoordde Ruy Go
mez, „evenveel slechter als haat is, ver
geleken bij liefde, evenveel slechter is
de daad, waarvan gij u zelf hebt be
schuldigd, vergeleken bij wat ook uw
dochter zou hebben gedaan. Gedreven
door louter menschelijkheid neem ik de
verantwoordelijkheid op mij, u te zeg
gen, dat u hier een poos met uw doch
ter alleen zult blijven, om van elkaar
afscheid te nemen". En zich tot den of
ficier wendende: „Ga met uw mannen
buiten de deur wachten, mijnheer. U(
hebt mijn eerewoord dat uw gevangene
niet zal ontsnappen, en u handelt op
mijn gezag. Zoodra, het tijd is, zal ik u
roepen".
Hij sprak op een toon, die geen tegen
spraak duldde, en werd dan ook ge
hoorzaamd. De officier verliet met zijn
soldaten de kamer en Ruy Gomez sloot
de deur achter hen. Zelf ging hij door de
andere deur naar de gang, waar hij wil
de wachten. Zijn orders werden zoo
spoedig uitgevoerd, dat Mendoza zich
als bij verrassing met zijn dochter al
leen bevond. In zijn wanhopige stem
ming nam hij kwalijk, wat Ruy Gomez
had gedaan, want het was een inmen
ging in familiezaken. Met samengetrok
ken wenkbrauwen en gekruiste armen
stond hij Dolores aan te kijken. Slechts
vier uren waren er verstreken, sinds zij
in zijn eigen woning met elkaar hadden
gesproken en een menschenleven van
ellende lag er thans tusschen dat oogen
blik en nu.
VERPACHTING JACHT ORANJEZON.
Op nieuw brengen burg. en weth. de
kwestie van de verpachting der jacht bij
de Oranjezon naar voren, omdat Ged.
Staten gemeld hebben, dat de beslissing
ten deze feitelijk bij den raad behoorde.
Burg. en weth., die den jacht van 1
Augustus 1932 tot 1 Augustus 1937 ge
gund hadden aan den heer P. W. M.
Hoegen van Hoogelande voor 350 per
jaar, stellen den raad nu voor hetzelfde
te doen van 1 Augustus 1933 tot 1 Au
gustus 1937.
De commissie van financien meldt, dat
zij ook na ontvangst van andere inlich
tingen van burg. en weth., niet overtuigd
is van de onjuistheid van haar aanvan
kelijk aan den raad uitgebracht advies.
Want al moge het waar zijn, dat de heer
Hoegen van Hoogelande bereid was
voor 5 jaar te pachten en de heer Smit
slechts voor 3 jaar had ingeschreven,
dat wil daarom niet zeggen, dat de heer
Smit niet bereid zou zijn geweest zich
eveneens voor 5 jaar te verbinden. Is
de comminsie goed ingelicht dan is het
tegendeel waar. De heer Smit toch, die
reeds van 1 October 1931 tot 1 Augus
tus 1932 pachter was geweest, had toen
reeds gevraagd of hij die jacht niet voor
langer kon pachten, wat hem toen is
geweigerd. Op 13 Juni 1932 kreeg de
Nadat hij haar had weggeduwd, had
Dolores gezwegen. Zij stond naast een
stoel, met een hand er op leunende,
doodsbleek, met donkere kringen onder
haar oogen en bijna kleurlooze lippen,
die echter vastberaden waren gesloten.
Het scheen haar toe dat thans, terwijl
zij na,ar haar vaders gezicht keek en
wachtte op den klank van zijn stem, het
hevigste conflict in haar hart woedde
en wat Mendoza betrof, hij was liever
weer naar den koning teruggekeerd om
opnieuw onder de oogen van Antonio
Perez te worden gemarteld, dan hier te
staan en gedwongen te zijn haar te zien
en aan te hooren. In zijn oogen was zij,
naar aanleiding van wat men hem had
verteld, een geschandvlekte vrouw, die
hem dag in, dag uit, gedurende twee ja
ren had bedrogen. En voor haar was hij
de ter dood veroordeelde moordenaar
van den man, dien zij trouw en in alle
onschuld had lief gehad. Maar toch had
zij nog getwijfeld en daarom haar goeden
naam aan flarden gescheurd, in de hoop
zijn leven te redden. Het eene oogen
blik zag zij als in een vreeselijken droom
zijn gewapende hand den uitval op Don
Jan doen in het volgende voelde zij
instinctmatig dat hij zoo iets nooit zou
hebben kunnen doen en dat alles door
een ondoordringbaren sluier van raad
selachtigheid was omgeven. Nooit wa
ren er misschien twee onschuldige men-
schen geweest, die zoo weinig wisten
wat ieder had gedaan.
„Vader", sprak zij eindelijk met tril
lende stem, „kunt u niet tot me spreken,
als ik de kracht kan vinden u aan te
hooren?"
(Wordt vervolgd).
