S2& GOESCHE COUBANT—--
ZEELAND.
BINNENLAND.
WEER Ei WIND.
NUMMER 80.
TWEE BLADEN.
DINSDAG
4 APRIL 1933.
EERSTE BLAD.
176e JAARGANG.
WAAROM LIBERAAL?
MIDDELBURC.
Verwachting tot Morgenavond;
Hoog- en Laagwater te VHssingea,
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later
(S springtij).
Hoog- en Laagwater te Wemeldtnge
Maart.
rouftwiau
elbubgsche courant
Dtg'blad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwariaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
3ij contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgscbe Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139. Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten by het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 1H
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Adevrtentiën", ten hoogste 6 regelt,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. mal
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent,
Tweeërlei beginsel ligt ten grondslag
aan de vrijzinnige gedachte, gelijk die
belichaamd is in de Liberale Staatspartij
„De Vrijheidsbond": het beginsel van
het gezag en het beginsel der vrijheid.
Geen tegenstrijdigheden deze beide, im
mers, vrijheid beduidt geen losbandig
heid, noch gezag dwingelandij. Veeleer
kan men zeggen, dat ware vrijheid zon
der gezag niet bestaanbaar is, mits men
zich er rekenschap van geve, dat hier
niet bedoeld wordt, niet bedoeld kan
worden, de vrijheid van het individu als
op zich zelf staande persoonlijkheid,
maar van het individu in zijn verhouding
tot de gemeenschap.
Wij liberalen wenschen een krachtig
gezag, niet om daarmede een maat
schappelijke orde der dingen in stand
te houden, die voor geen verbetering
meer vatbaar zou zijn wie ons der
gelijke bedoelingen mocht willen toe
schrijven, moet wel zeer kinderlijk van
geest zijn maar omdat wij er van
overtuigd zijn, dat alleen een krachtig
gezag de geleidelijke ontwikkeling ten
goede van onze samenleving mogelijk
maakt. Die ontwikkeling ten goede ver
wachten wij van de erkenning in steeds
ruimeren kring van de scheppende
kracht der persoonlijkheid als de krach
tigste bron van cultureelen en materi-
eelen vooruitgang. Hier vallen gezag en
vrijheid samen; de vrijheid, die wij voor
ons opvorderen, gelijk wij haar voor an
deren erkennen en die hare beperking
slechts hierin vindt, dat zij noch op de
persoonlijke vrijheid van anderen, noch
op het algemeen belang, noch op alom
erkende zedelijke normen inbreuk mag
maken; het gezag, dat het beleven dier
individueele vrijheid, zoo voor mede- als
voor tegenstanders mogelijk moet ma
ken.
Wij erkennen niet en kunnen krach
tens ons beginsel niet erkennen een
geopenbaarde leer, die men heeft te
aanvaarden, dan wel te verwerpen; wij
buigen niet en kunnen krachtens ons
beginsel niet buigen, noch, gelijk het
fascisme, voor den staat, noch, gelijk
het communisme, voor de maatschappij,
■beschouwd als economisch organisme, in
wier heider dienst het individu slechts
in aanmerking komt als onderdeel van
een groot raderwerk, zonder eigen roe
ping of taak.
Wij stellen de persoonlijkheid in het
midden van ons streven en daarom zegt
onze beginselverklaring ook terecht, dat
de Liberale Staatspartij „De Vrijheids
bond' als beginsel van maatschappe
lijke samenleving verlangt, dat de per
soonlijkheid zich moet kunnen ontwik
kelen en dat haar streven binnen de
perken van het heil der gemeenschap
worde geëerbiedigd.
En wanneer wij dan, om de mogelijk
heid te scheppen voor de door ons ge-
wenschte ontwikkeling der persoonlijk
heid. een krachtig gezag vragen, dan
spreekt het wel van zelf, dat daarmede
bedoeld wordt een gezag, waarvan de
dragers aan den geestelijken en feitelij
ken invloed onzer denkbeelden niet te
eenenmale zijn onttrokken. Hoezeer
doordrongen van de waarheid onzer be
ginselen, hoezeer ook doordrongen van
de overtuiging, dat die waarheid eenmaal
in een gelukkiger samenleving, gemeen
goed van allen moet worden, is het ons
goed recht en onze plicht mede te wer
ken aan de verbreiding dier waarheid.
k-Traar W''' Êez*en der menschen ver
schillenden aard, het bestaan van an-
ere geestesstroomingen dienen te er-
ennen en te eerbiedigen en slechts
geesieswapen eener vast gewortelde
s eun mogen en kunnen zoeken in het
.°rer U1élné< daar is het de taak van de
kiezers, er naar de mate hunner krach
ten toe bij te dragen, dat zoovelen als
maar eenigszins mogelijk is, geroepen
worden van hunne en onze beginselen te
getuigen in s Lands vergaderzaal.
Dat de vrijzinnige gedachte, gelijk die
vertolkt wordt door de vertegenwoor
digers van „De Vrijheidsbond" inder
daad met kracht en klem in den lande
moet weerklinken, wie die, van vrijzin
nigen huize, de afgeloopen jaren bewust
heeft doorleefd, zal dit kunnen ontken
nen? Tal van maatregelen, waarbij met
onze beginselen geen rekening werd ge
houden, waarbij te veel naar de deelen,
te weinig naar het geheel werd gezien.
Niet steeds werd gezocht naar wat ver
eenig: al te vaak werd bereikt hetgeen
Xf. ®e^' synthetisch, maar antithe-
thiscD was in vele gevallen de politiek
der regeering. En ook wanneer men in
aanmerking neemt, dat vele maatrege
len geboden werden door de economi
sche omstandigheden hier en over de
grenzen, wanneer men in aanmerking
neemt, dat het niet altijd mogelijk was
het eene belang te dienen, zonder het
andere te schaden, dan blijft nog bij het
opmaken der balans een tekort aan
waardeering van beginselen door wier
beleving naar onze innigste overtuiging
de belangen der geheele volksgemeen
schap wel zeer waren gediend.
Er gaat, en waarlijk niet zonder re
den, een nog steeds wassende stroom
van onbevredigdheid door den lande; het
ongewoon groot aantal partijen en par
tijtjes, dat met eigen candidaten optrekt
naar de stembus, is daarvan wel een
zeer sprekend bewijs. Maar door velen
wordt de bevrediging niet gezocht in
een bepaalde richting, in het tot stand
komen van een min of meer scherp om
lijnd complex van maatregelen; in het
vage weg meent men zijn heil te zullen
vinden bij „een sterke man", bij „een
sterke partij". Aan hen die aldus ge
stemd zijn, zouden wij de vraag willen
stellen, in hoeverre hetgeen hun „sterke
partij" wenscht, afwijkt van hetgeen ook
in de programma's van reeds gevestig
de partijen staat geschreven, voorts in
hoeverre zij, hun stem uitbrengende op
een sterke man", er van verzekerd zijn,
dat zij, mèt hem, niet anderen in de Ka
mer brengen, die, politiek gesproken,
wellicht zijn geestverwanten mogen hee-
ten, doch met den ruimeren maat des
geestes gemeten, dit geenszins zijn, ten
slotte, hoe zij, voor zoover van huis uit
vrijzinnig, durven verwachten, dat de
vrijzinnige beginselen zullen worden ge
handhaafd door een „sterke hand", ge
leid door beginselen, die niet de hunne
zijn? Het antwoord kan, voor wie na
denkt, niet twijfelachtig zijn.
Wij meenen hiermede, zij het zeer in
het kort, te hebben aangegeven, waar
om, naar onze meening, de vrijzinnige
beginselen ook en juist thans verdienen
te worden beleden en uitgedragen en
daarmede het antwoord te hebben ge
geven op de vraag, in den aanhef ge
steld.
Dr. B, D, H. Teilegen Azn.
Voorzitter van de afd. Middelburg
van de Liberale Staatspartij „De
Vrijheidsbond".
DE LANDBOUWMACHTIGINGSWET.
Blijkens het V.V. der Tweede Kamer
over het wetsontwerp tot het verleenen
van 'buitengewone bevoegdheden in het
belang van den landbouw hebben vele
leden gevraagd, hoe de regeering een
zoodanig blijk van onbegrensd ver
trouwen kan vragen aan een Kamer,
welke kort tevoren werd ontbonden we
gens een conflict, dat in gebrek aan ver
trouwen zijn oorsprong vond?
Vele leden hadden aanvankelijk over
wegende bedenking tegen het verleenen
van zóó groote bevoegdheden aan de
uitvoerende macht. Hoofdelement is
toch de uitschakeling nagenoeg geheel
van de Staten-Generaal
Dat dit gebiedend noodzakelijk is,
daarvan waren deze leden voorshands
niet overtuigd. Naar hun meening mist
het ontwerp, dat als geheel bezien eco
nomisch halfslachtig is en in de onder-
deelen teekenen van slordigheid en
oppervlakkigheid vertoont, zóó zeer de
kenmerken van ernstig beraad en deug
delijke voorbereiding, dat uit het feit
zelf, dat zulke ingrijpende bepalingen
worden voorgesteld, allerminst tot de
noodzakelijkheid van het tot stand ko
men dier bepalingen kan worden gecon
cludeerd.
Verscheidene leden merkten op dat
de bevoegdheden, welke de Regeering
vraagt, ten einde de agrarische produc
tie, in verband met de nog aanwezige
afzetmogelijkheden te kunnen beheer-
schen, de strekking hebben de betrok
ken voortbrengselen aan de vrije prijs
vorming (de vrije markt), aan de wet
van vraag en aanbod te onttrekken. Op
dit terrein heeft de regeering thans doel
bewust het stelsel der autarkie gekozen.
Zij vroegen of 't in het voornemen der
regeering lag de haar in het ontwerp
toegedachte bevoegdheden te gebruiken
om paal en perk te stellen aan den im
port van te goedkoope buitenlandsche
artikelen. Indien dit het geval is, acht
de regeering dan voor ons land de trac-
taten van Oslo en Oucïhy nog te hand
haven?
Een structuurwijziging van den land
bouw volgens een vast plan, dient haar
complement te vinden in een niet min
der systematische regeling van andere
Wie niets te doen heeft, kan niet
gelukkig zijn.
takken van bedrijf, in de eerste plaats
van de industrie, welke onder de bron
nen van volksbestaan wel de voornaam
ste plaats inneemt. Wordt het ontwerp
in dezen geest aangevuld, dan izal het
de Regeering in staat stellen het geheele
Nederlandsche productieapparaat te be-
heerschen.
Daarbij zal dan tevens de vraag on
der de oogen moeten worden gezien of
ons handelspolitieke stelsel van eenzij-
dig vrijen invoer te handhaven is.
Gevraagd werd, waarom de regeering
ongeveer, gelijktijdig met dit ontwerp,
afzonderlijke steunwetten heeft aanhan
gig gemaakt; is het de bedoeling, dat bij
aanneming van de desbetreffende sup-
pletoire begrootingen dit geheele com
plex automatisch onder de werking van
deze wet zou worden gebracht?
„DE ZEVEN PROVINCIËN".
Meer bewegingsvrijheid.
De per luchtpost ontvangen Indische
bladen melden dat het voorloopig arrest
voor de équipage en de bemanning der
„Zeven Provinciën" is opgeheven.
Bij de beoordeeling van dezen maat
regel moet in het oog worden gehou
den dat naarmate het onderzoek vor
derde, schuldigde schepelingen van de
„Zeven Provinciën" naar Onrust werden
overgebracht, terwijl wie reeds op On
rust in arrest was en bij het onderzoek
bleek onschuldig te zijn, althans niet
zoo schuldig, dat de betrokkene voor
den krijgsraad zal worden gebracht
werd teruggebracht naar de „Zeven
Provinciën"
Het onderzoek heeft nog uitgewezen,
dat onder de indertijd in Atjeh achter
gebleven manschappen zich een groot
aantal Europeanen zoowel als Inlan
ders, mede schuldig aan de voorberei
ding der muiterij bevond. Deze zijn
uiteraard thans op Onrust in arrest ge
steld.
HET PARKBOSCH „DE HOOGE
VELUWE".
De minister van Economische Zaken
en Arbeid heeft bij de Staten-Generaal
een nota van wijziging ingediend op het
wetsontwerp tot het verleenen van een
rentedragend crediet ten behoeve van
boomkweekers, uit te betalen in 1933
en zoo noodig in 1934. Hierbij zijn thans
ook inbegrepen de kosten van aankoop
van plantmateriaal en kosten van aan
leg op het aan te koopen landgoed „De
Hooge Veluwe" van een parkbosch en
een arboretum.
De staat zal dit landgoed in vollen
en vrijen eigendom kunnen verkrijgen,
tegen betaling van een koopprijs van
één millioen, te voldoen in 3 pet. ren
tende obligaties, onder garantie van den
staat.
DE STEUN AAN TUINBOUWERS.
In een nota naar aanleiding van het
Voorloopig Verslag der Tweede Kamer
over de garantieregeling fruit en war-
moezerijgewassen zegt de minister, dat
de onderhavige regeling uit haar aard
steun biedt, waar hij noodig is, en in
verhouding tot de verliezen, welke zon
der dezen steun zouden worden geleden.
Uitvoering van het voornemen van
den minister om aan telers van grove
tuinbouwproducten gelegenheid te bie
den suikerbieten te verbouwen, zal ook
aan die telers, wier gronden niet ge
schikt zijn voor de bietencultuur, ten
goede komen.
De ïegeering stelt zich voor om tuin
bouwproducten, welke buiten den nor
malen handel zullen gehouden worden,
onder zeer billijke voorwaarden ter be
schikking van behoeftigen te stellen.
Wat betreft de loonsverlagingen in
den tuinbouw behoudt de regeering
zich de bevoegdheid voor, indien zulks
noodzakelijk blijkt, daaromtrent bepa
lingen te stellen.
ROTTERDAM LLOYD RAPIDE.
Het m.s. Dempo komt 4 April 's mor
gens 7 uur te Marseille aan. De aanslui
tende Rotterdam Lloyd Rapide arri
veert Woensdag 5 April te 6.16 uur v.m.
te Roosendaal; om 7.57 uur te Rotter
dam (D.P.) en om 8.29 uur te 's-Graven-
hage (H.S.M.)
Prins Hendrik heeft het bescherm
heerschap aanvaard van de Ned. Ver
eeniging voor weer- en sterrekunde.
In den ouderdom van 61 jaar is Zon
dagmiddag plotseling te Groningen
overleden dr. H. A. Poelman, rijks-archi
varis in Groningen en Drente.
Te Zutfen is een Vereeniging
voor Veilig Verkeer opgericht.
Bezoek van Engelschen aan ons land.
Een gezelschap Engelschen, leden van
de Holiday Fellowship, een vereeniging,
die zich o.a. ten doel stelt, de internatio
nale vriendschap te bevorderen, zal te
gen Paschen een bezoek aan ons land
brengen. Men zal twee dagen in Middel
burg doorbrengen en daarna ongeveer
een week te 's-Gravenhage vertoeven,
om vandaar uit een bezoek aan andere
plaatsen te brengen.
Mevr. W. A, Dumon Tak—Van Trigt. f
Wat reeds maanden gevreesd was en
de laatste dagen als onvermijdelijk was
te beschouwen, is hedenmorgen helaas
een feit geworden, de echtgenoote van
onzen vroegeren burgemeester, mevr.
W. A. Dumon TakVan Trigt is na een
lijden van enkele maanden aan haar
echtgenoot en kinderen ontvallen. Mevr.
Dumon Tak is 2 November 1871 te Vi-
anen geboren en was dus ruim 61 jaar
oud. Met haar is niet alleen heengegaan
de echtgenoote van onzen hoogsten ste
delijken magistraat tot eind 1932, maar
tevens iemand, die ook persoonlijk haar
werkkracht gaf aan belangrijke instellin
gen hier ter stede en dan denken wij in
de eerste plaats aan de Industrie- en
Huishoudschool, waarvan zij van af de
oprichting tot kort geleden presidente
was en die aan de overledene een groot
deel van haren bloei heeft te danken.
Maar ook instellingen van weldadig
heid hadden haar volle sympathie en
medewerking, zooals de jaarlijksche lo
terij van vrouwelijke handwerken; het
werk voor het verstrekken van kleeding
aan kinderen beneden den leerplichtigen
leeftijd, terwijl de vereeniging Kinder
voeding en Tesselschade evenals de N.V.
Verpleeghuis in mevr. Dumon Tak haar
oud-voorzitster, die vele jaren leiding
gaf, zien heengaan. De Vereeniging tot
behartiging van de belangen van den
dienstbaren stand mocht de overledene
onder haar damescomité tellen. Deze op
somming, wellicht nog onvolledig, zal
toch voldoende zijn om aan te toonen
welk eene werkzame vrouw op volgens
menschelijke berekening te jeugdigen
leeftijd is heengegaan. Te droeviger is
dit sterven, omdat de heer en mevr, Du
mon Tak gereed stonden naar Den Haag
ie vertrekken en valt juist op den dag,
dat de opvolger van den heer Dumon
Tak officieel in functie treedt.
De verdiensten van mevr. Dumon Tak
zijn officieel erkend door haar benoeming
tot ridder in de Orde van Oranje Nassau.
Bij Kon. besluit is toegekend de
aan de Orde van Oranje Nassau verbon
den eere-medaille in zilver aan R. H, H.
Siegers, hoofdboekhouder bij de firma
D. de Jager Jr's Ijzerhandel alhier.
Liberale Staatspartij.
Voor de afd. Middelburg van de Li
berale Staatspartij „De Vrijheidsbond"
zal Vrijdag 21 April a.s. als spreker op
treden prof. Van der Bilt te 's-Gra
venhage.
ONZE P. T. T.-ERS NAAR DEN HAAG.
Een succesvolle uitvoering.
Zaterdag vond in Den Haag de reeds
vroeger aangekondigde uitvoering ten
bate van het kinderfonds P. T. T, plaats.
Het Middelburgsch P. T. T. personeel,
wederom bijgestaan door Mevr. Brand
Bekker uit Vlissingen met haar subliem
orkest, heeft het zelfde programma af
gewerkt, dat in Middelburg, Vlissingen
en Goes zoo'n succes had.
Ruim een uur vertrokken de mede
werkenden met de twee grootste auto
bussen van de Gebrs. Van Fraassen uit
Vlissingen, rond zes uur arriveerden ze
in Den Haag.
De heer Wolters, directeur van het
Postkantoor Den Haag, voorzitter van
het „Kinderfonds P. T. T." opende te
ruim 8 uur met een aardig speechje, heet
te de aanwezigen die de zaal van Pul-
chri Studio geheel vulden welkom, en
memoreerde den avond te Vlissingen,
die hij had mede gemaakt. Spr. hoopte,
dat allen zouden genieten, zooals hij
dien avond had genoten, bracht een
Middelburg, 4-IV-'33. Maandag: hoog
ste luchttemperatuur 14.1 °C (57 °F);
laagste 8.2 °C (46 °F). Heden 9 h: 10.3
°C; 12 h: 11 °C. Geen regen of neer
slag. Hoogste barometerstand 770 mm;
laagste 768 mm.
Hoogste barometerstand 771.2 mm te
Rennes; laagste 743.1 mm te Wisby.
Zwakke tot matige, W. tot Z, wind,
nevelig tot zwaar of half bewolkt, wei
nig of geen regen, iets zachter overdag.
Zon op: 5 h 30; onder 18 h 37. Licht
op: 19 h 07. Maan op: 10 h 56; onder
3 h 24. V.M.: 10 April.
Maart.
Hoogwater. Laagwater
Di. 4 7.45 20.25 1.14 13.56
Wo. 5 9.19 21.58 2.46 15.38
Do. 6 10.39 23.02 4.25 17.00
Hoogwater. Laagwater
Di. 4 9.16 21.58 2.16 15.01
Wo. 5 10.44 23.28 3.44 16.40
Do. 6 12.05 5.18 18.01
woord van hulde aan het enthousiaste
doorzettingsvermogen der Zeeuwen die
er tijd, moeite en geld voor hadden om
ook in Den Haag het Kinderfonds te
propageeren en deszelfs kas te verster
ken. Daarna ving de voorstelling aan.
Alle medewerkenden stonden op het
tooneel. Mevr. Brand's orkest speelde 't
eerste couplet van het Zeeuwsche Volks
lied. Daarna zongen de Zeeuwen geza
menlijk dit couplet. De geheele zaal rees
op en de aanwezige Zeeuwen zongen
dapper mede. De beurt was nu weer aan
't orkest, dat zich schitterend van zijn
taak kweet. De cabaret liedjes van den
heer Belderok, ditmaal bijna allen van
hemzelf sloegen geweldig in. Langdurig
applaus beloonde hem iederen keer. Het
tooneelstukje werd vlot gespeeld en ver
wekte meermalen groote vroolijkheid in
de zaal. Het telefonistennummer had
evenals vorige malen groot suces. De ge
heele zaal zong telken het refrein mede.
Evenals de vorige avonden zorgden mej.
Louwerse en haar broer begeleid door
den heer Belderök voor een waardig slot
met hun „Cocktail". Het applaus was
zoo spontaan en langdurig, dat na eeni-
ge malen „halen" een toegift moest wor
den gegeven. Deze toegift was gedoopt
met „Mixed Pickles" en was even als
„Cocktail" door den heer Belderok sa
mengesteld uit de allernieuwste Schla-
gers.
Voor de beëindiging van het officieele
gedeelte kwamen alle medewerkenden
weder op 't tooneel en bood een Haagsch
collega, den heer Pitló als algemeen lei
der een groote mand bloemen aan na
mens besturen van Kinderfonds P. T. T.
en ambtenarenfonds P. T. T. om op deze
wijze het geheele gezelschap te huldi
gen. De heer Pitlo dankte voor de ver
rassing onder mededeeling, dat het ge
heele clubje dezen avond in Den Haag
beschouwde als de kroon op zijn werk
van dit seizoen. Allen beschouwen het
zoo zeide hij, als een eer het program in
de residentie te mogen afwerken en
hoopen dat 't doel een batig saldo, zal
worden bereikt.
Daarna ving het bal aan tot in de klei
ne uurtjes.
Opgemerkt zij nog dat verschillende
der hoogste P. T. T. autoriteiten aan
wezig waren. De directeur-generaal die
door ziekte verhinderd was aanwezig te
zijn, was vertegenwoordigd door den
heer Groeneijk, vroeger inspecteur al
hier, thans chef der 10e afdeeling aan
het hoofdbestuur.
Huize „De Griffioen",
Men heeft van het Raadsbesluit in
zake verhuring van „De Griffioen" ge
lezen. Het wordt een tehuis voor ouden
van dagen uit den gegoeden midden
stand. Het huis wordt centraal ver
warmd en op alle kamers komen vaste
waschtafels met warm en koud stroo-
mend water.
De bedoeling van het tehuis is, zoo
deelde men ons mede, dat de gasten zich
volkomen op hun gemak zullen voelen
