ZEELAND.
VERKEERSMZE" P. T. T.
I
KORT ZEEUWS0H NIEUWS.
KUNST EN WETENSCHAP.
^24*3
ONDERWIJS.
LANDBOUW.
RECHTZAKEN.
Sproeten komen vroeg in het
voorjaar, koop tijdig een pot
Sprutol. Bij alle Drogisten.
NIEUW LICHT OP T LEVEN
VAN SPINOZA.
TH0LEM.
ontwerp
zen, door hen die op de lijsten van kie
zers voor deze Kamer geplaatst zijn. Dit
zijn derhalve a 11 e personen, die op de
lijst zijn geplaatst, ook al voldoen zij niet
aan de in artikel 1 der Kieswet gestelde
eischen.
'Het is toch zeer wel mogelijk, dat
abusievelijk n i e t-N ederlanders
of n i e t-i n g e z e t enen op de lijst
worden geplaatst en ook deze personen
kunnen dan aan de stemming deelnemen
ja zouden bij niet-voldoening aan artikel
72, 2e lid (opkomstplicht) ze fs strafrech
terlijk kunnen worden vervolgd.
Hiermede basta. De tijd zal wel leeren
of de heer Koops gelijk heeft, of ik.
De redactie van „De Gemeente-
Stem'' meldt in haar nummer van 25
Maart in verband met deze aangelegen
heid het volgende:
„Wij voor ons zijn geneigd den auctor
van het p'an de vierentwintigjarigen van
de stembus te weren, geen succes te
voorspellen. Wat den leeftijd betreft
geldt nu eenmaal, bij het jaarlijks opma
ken van de kiezerslijst, de datum van
15 Mei a s criterium. Wie op dat tijd
stip den leeftijd van 25 jaar heeft be
reikt, verklaart de wetgever uitdruk
kelijk kiesbevoegd. Of een verkiezing
nu na of vóór 15 Mei valt, is irrele
vant en doet aan het voorgaande niet af.
In den zin der kieswet hebben zij die
bij de verkiezing op 26 April a s. in feite
nog slechts 24 jaar oud zijn, den 25-jari-
gen leeftijd bereikt."
(Iugez. Med.)
Koopman en Autodidact?
Spinoza, Nederlands klassieke wijsgeer
van den eersten rang, heeft in en buiten
onze landsgrenzen een groot'e belang
stelling genoten; hetgeen reeds over zijn
werk en over zijn leven is verschenen,
vormt een bibliotheek op zichzelf.
MLen zou dus mogen onderstellen dat,
bij een dusdanige even veelzijdige als
deskundige belangstelling, wel alles, wat
er met historische zekerheid omtrent het
levea van Spinoza te vinden zou zijn,
nagespeurd en vastgesteld zou wezen,
zoodat we vrij zeker zouden kunnen zeg
gen: zoo heeft hij geleefd, dat heeft hij
gedaan.
Dat werd dan ook ondersteld, totdat
een merkwaardige publicatie onder
den misschien ietwat provoceerenden
titel „Spinoza, Mercator Autodidacti
cus" *j van de hand der heeren A. M.
Vaz Dias en W. G. van der Tak deze
betrekkelijke zekerheid kwam versto
ren. Niet meer of minder toch wordt
hier in betoogd, en naar het voorkomt
op deugdelijke gronden, dat de jeugdige
Bento de Spinoza nimmer in opleiding
is geweest voor het rabbinaat, maar in
tegendeel en dus overeenkomstig den
wensch van zijn vader te Amsterdam
het koopmanschap heeft uitgeoefend,
De royaal verzorgde uitgave bevat
dertien facsimiles van gevonden docu
menten, in lichtdruk gereproduceerd; op
enkelen daarvan is de bekende hand-
teekening van Spinoza gesteld, zooals
deze onder zijn portret in ons no. van
2 Sept. j.l. voorkwam.
De documenten zijn aan het licht ge
bracht door den heer A. M. Vaz Dias,
en uitgegeven met behulp van den heer
W. G. van der Tak, secretaris van het
Spinozahuis, die er ook uitvoerige com
mentaren op gaf.
De voornaamste documenten zijn wel,
dunkt mij, de naamlijsten der studenten
uit de hoogere Medrassim van de Tal
mud Tora School, anno 1651, waarop de
naam van Bento d' Espinoza niet voor
komt, een ledenlijst van het genootschap
Ets Haïm, waarop de naam van Baruch
d'Espinoza, zoon van Michael, is door
gehaald, verschillende koopmansstukken
als b.v. het transport van een wissel
brief waaruit zijn werkzaamheid als
koopman kan blijken, en tenslotte de
over Bento door Parnassim uitgesproken
Banvloek.
Op grond van deze gegevens mag we)
aangenomen worden, dat Spinoza niet
zooals vrijwel al z'n biografen tot dus
verre aannamen, een leerling van rabbi
Saul Levi Morteira is geweest, en de
hoogere klassen der Talmud Tora
School die uitsluitend de opleiding
tot liet rabbinaat gaven heeft hij
niet doorloopen. En de andere nu ge
vonden stukken bevestigen deze opvat
ting dan van een anderen kant: immers,
wij leeren hem daaruit, in die dagen,
als een te Amsterdam gevestigd koop
man kennen?
Deze belangwekkende publicatie
ook zoo interessant omdat men er in
ziet hoe, en op welke documenten ge
grond, het historische onderzoek tewerk
gaat en concludeert zal de levensbe
schrijvingen van Spinoza dus op twee
niet onbelangrijke punten moeten ver
anderen.
Daarvoor mag men den naarstigen
vorscher A. M. Vaz Dias dank weten.
S. S. S.
Martinus Nijhoff, Den Haag, 1932.
füT "E¥ELAN0.
VD VAN HEINKENSZAND.
Werkloozensteunregeling.
Verhooging woonwagenkamp.
HEINKENSZAND. Maandagavond
I kwam de raad in voltallige vergadering
bijeen onder leiding van burgemeester
dr. Mes.
Op een verzoek om vermindering voor
vergunningsrechten door de heeren A.
Vermeulen, F. Vermeulen en J. Vermeu
len, vergunninghouders in deze gemeen
te wordt afwijzend beschikt met 4 voor
en 3 tegen. Vóór de heeren C. Nijsse, G.
Beaufort, J. de Mol en J. Steketee; voor
een voorstel-Simonse om de rechten voor
adressanten met 7.50 per jaar te verla
gen waren de heeren A. Simonse, A.
Bos en H. Vermue
Besloten wordt het aangaan van een
nieuw contract met de P.Z E.M. voor
straatverlichting, die met ingang van 1
April gebracht wordt van 141,40 op
434.25.
Besloten wordt tot veranderingen in
den gang van het vereenigingslokaal
waardoor de mogelijkheid wordt gescha
pen om over kleine localen te beschik
ken. Met a. st. werd besloten het terrein
voor het in te richten woonwagenkamp
door werkloozen te doen verhoogen. M.
a. st. wordt besloten een steunregeling
vast te stellen en wel voor landbouwar-
beiders, kostwinners op 8 per week
plus 50 cent per kind tot een maximum
van 4 kinderen.
Aangeboden en goedgekeurd wordt de
rekening voor den gemeenschappelijken
keuringsdienst voor vee en vleesch op
een uitgaaf van 3.307, waarin door deze
gemeente wordt bijgedragen een bedrag
van 806.95,
Tot afgevaardigden naar de algemeene
vergadering van aandeelhouders der wa
terleiding mij. Zuid-Beveland worden be
noemd de heeren C. Nijsse en G. d. Beau
fort en tot plaatsvervanger den heer H.
Vermue.
Bij de rondvraag vestigt de heer d e
M o 1 de aandacht van B. en W. nog
maals op den ongunstigen waterafvoer
aan den Molenweg bij het perceel van
den heer IJzerman.
De voorzitter zegt, dat de heer
IJzerman den slechten waterafvoer zelf
heeft veroorzaakt door het dempen van
een sloot zonder voorafgaande kennisge
ving, doch B. en W. zullen zien of er nog
iets te verbeteren valt.
De heer Steketee vraagt of B. en
W. ook meenén dat iets gedaan kan wor
den bij de herdenking van Prins Willem
I. De voorzitter zegt, dat op de
eerstvolgende vergadering van B. en W.
een en ander zal worden besproken,
doch dat, gezien de tijdsomstandigheden
geen of zeer weinig geld zal kunnen
worden beschikbaar gesteld.
RAAD VAN HOEDEKENSKERKE.
HOEDEKENSKERKE. In de Maandag
gehouden vergadering van den raad der
gemeente, waren alle leden tegenwoor
dig.
In verband met het verlaagde tarief
voor de electrische straatverlichting
werd besloten ingaande 1 April a s. alle
straatlantaarns tot 11 uur te doen door
branden.
Voorgesteld zal wórden, dat voor het
vervolg de burgemeester voor het pu
bliek te spreken zal zijn eiken Maandag
van iedere week van 11 tot 1 uur en
des Vrijdags van 24 uur.
Getracht zal worden met de gemeen
ten Baarland en 's Gravenpolder, het
contract tot aanstelling van één ge
meenschappelijken geneesheer, welk
contract per 1 Juli 1933 afloopt, weder
om voor 6 jaren te verlengen.
HANSWEERT. Het schip „Maria"
schipper M. geladen met Rogge naar
Leeuwarden is gisteravond op den West-
havendam gevaren en blijven zitten.
Korten tijd later is het schip door de
sleepboot „Dolfijn" vlotgesleept, waar
na het de reis heeft voortgezet.
WOLPHAARTSDIJK. Maandag trad
alhier op het trio De Laat met zijn re-
pertorie van versjes en bioscoopvoor
stellingen. 't Aanwezige publiek heeft
genoten van ales wat genoemd trio te
zien en te hooren wist te geven.
THOLEN. De bij het uitbaggeren der
vest te werk gestelde E. d. L. alhier,
had op het werk het ongeluk te vallen.
Hij kwam daarbij zoodanig met een zijner
handen in een drietandige hark terecht
dat een der pinnen aan de andere zijde
te voorschijn kwam, zoodat dokters
hulp moest worden ingeroepen.
Aan de telefoniebij den Loca-
iendienst, A. A. A. Anker van het post,-
teleg. aaf- en tele oonkantoor te V 1 i s
s i n g e n is wegens huwelijk eervol ont
slag verleend.
Verplaatst met ingang van 1 Mei
a.s. de adj.-commies bij den post,-tele
graaf- en telefoondienst E. Datema van
het postkantoor Rotterdam naar het
post- en telegraafkantoor V1 i s s i n-
g e n.
Ind. Stoomvaart'ijnen.
Dempo (thuisreis) p. 27 Maart (1 n.m.)
Perim.
Baloeran (uitreis) p. 26 (12 10 v.m.)
j Kaap del Armi.
Marnix van St. Aldegonde (uitreis) p.
j 24 Perim.
Johan van Oldenbarnevelt (thuisreis)
28 te Genua.
SOL
Ged. Staten hebben aan den heer
C. Zoeter op zijn verzoek, met ingang
van 1 April eervol ontslag verleend als
ontvanger der steiger rechten te Z ij p e
en als zoodanig benoemd den heer J.
Jumelet Az. te Bruinisse.
Op initiatief van het dagelijksch be
stuur der gemeente Sas van Gent
zal de herdenking van den 400-jarigen
geboortedag van Prins Willem van Oran
je den 21sten April geschieden.
EEN IEDERE GOEDE BOOM
BRENGT VOORT GOEDE VRUCHTEN
Apotheker G. K. A. Nonhebei schrijft
ons:
„Alzoo een ieder goede boom brengt
voort goede vruchten" zegt de heilige
Schrift. Dat gelooven wij ook volkomen.
En toch.... zien we om ons heen din
gen gebeuren, die met dat „woord" in
strijd schijnen.
Is het u n.l. nimmer, tot uw groote ont
steltenis, opgevallen, hoe te midden van
een aantal normale, gezonde, flinke kin
deren, geboren uit kerngezonde ouders,
er hier en daar plotseling een kind ge
boren wordt, dat ziekelijk is, niet leeren
kan of erger nog zwakzinnig of ideoot
is of wel onhandelbaar, geneigd tot alle
kwaads, ja als het ouder is geworden,
zelfs tot misdaad?
Kortom dus een kind, dat totaal in
goede eigenschappen afwijkt van de an
dere kinderen?
Mij is het meermalen opgevallen, en
ik stelde me de vraag: vanwaar mag dit
toch komen?
Ik moest het antwoord schuldig blij
ven. Dezer dagen nu, enkele bronnen na
slaande voor een artikel voor het Poli
tie-Weekblad, stootte ik op zeer gewich
tige onderzoekingen van Bezzolas en
Hartmann, die wijzen in welke richting
het antwoord op deze vraag wellicht te
vinden is.
Zooals bekend is, vieren in October de
bewoners der dorpen, die van den wijn
bouw leven, een groot feest n.l. „het
feest van den wijnoogst
Hoewel overigens sober en ingetogen
levend, springen zij die dagen uit den
band en vieren soms ware Bacchana-
lien. Nu was het Bezzolas opgevallen, dat
negen maanden na zoo'n
feest niet alleen een betrekkelijk groot
aantal kinderen geboren werd, (waaron
der dan veel „natuurlijke") maar ook
dat die kinderen een buitengewoon
hoog percentage vertoonden aan zwak
zinnigen, ideoten en epi.eptici.
Ook Hartmann kwam tot een soortge
lijke conclusie: dat uit die kinderen het
grootste percentage misdadigers voort
kwam.
Het spreekt vanzelf, dat deze merk
waardige termijn, liggende tusschen „het
feest van den wijnoogst" en de geboorte
van een groot aantal kinderen, w.o. veel
„natuurlijke" er veel zwakzinnigen etc.,
op een oorzakelijk verband wijst. Een
dagblad is niet de plaats, om hier dieper
op in te gaan; wel kan en mag gezegd
worden, dat, onder den invloed van
overmatig alcoholgebruik de goede
boom wordt tot een kwade
boom, die dan ook, b 1 ij kens de
gevolgen^ kwade vruchten
voortbrengt.
Voor wie in deze zaken reeds tot oor
deel des onderscheids kwam, ligt hier
bij eenig nadenken een belangrijke vin
gerwijzing, een ernstige waarschuwing
tevens. Als het menschdom eens het oor
leende aan deze ernstige waarschuwing,
dan zouden we al in de naaste toekomst
veel kunnen bereiken.
1. Heel wat angst, lijden en droefheid
zou voorkomen kunnen worden en heel
wat minder levensgeluk zou er vernie
tigd worden.
2. Waar tonnen gouds benoodigd zijn,
bijeengebracht door particulieren, ge
meenten en den Staat, waarop niet be
zuinigd kan worden, daar zullen mil-
lioenen bespaard blijven, die thans ten
behoeve van achterlijke, zwakzinnige,
idiote of ziekelijke kinderen, voor epilep
tici, voor kosten van vervolging en ver
pleging van een groot aantal misdadi
gers, tuchtscholen, zenuwlijdersgestich
ten, inrichtingen voor dronkaards, voor
aan de ouders ontzegde kinderen enz.
moeten uitgegven worden.
3. Het opvolgen van dezen raad dus
aanleiding geven tot de meest ideale be
zuiniging, die geen enkel offer vergt, en
orm veel ellende voorkomt en het le-
yensgeluk vermeerdert.
5. Dat de menschheid daardoor tevens
de diepe beteekenis zal leeren van het
woord, dat geschreven staat: „Wat de
mensch zaait, zal hij ook maaien".
MIDDELBURG.
VERBETERD
VAN HET
MOLENWATER
SCHAAL Ia 2000
v.t' F.prsrtf:i
LL1U.U-I
rrrnrrtTT^ /rrnTrrnTTTTnmimiiH
Bronnen: Dr. Erich Wulffen: Psycho
logie des Verbrechers; Dr. Louis Kuhne:
Die neue Heilwissenschaft; Prof. Dr.
August Forel en Prof. Dr. Rainer Fet-
scher: het sexueele vraagstuk 1932.
Geslaagd voor het examen apothe
kers-assistent te Utrecht, mej. M. J,
Mijnlieff te Middelburg.
V.N.O,
Het was Zaterdag, voor vele cursisten
van het Voortgezet Nijverheids-Onder
wijs te Middelburg en Vlissin-
g e n een belangrijke dag.
Er zijn n.l. verschillende excursiën
gehouden, en wel één naar de Werk
plaatsen der Nederl. Spoorwegen één
naar de Centrale der Kon. Maatschap
pij „De Schelde" en één naar de Centrale
van de P.Z.E.M. allen te Vlissingen.
In den morgen brachten de cursisten
der Af deeling opleiding tot Technisch
Ambtenaar bij den Rijkswaterstaat on
der leiding van den Algemeen Leider
der Vereeniging, den heer G. Wagen
voorde, een bezoek aan de Werkplaat
sen der N.S.
Het hoofddoel van dit bezoek was de
locomotief van naderbij te bezichtigen.
Dat was mogelijk, doordat eenige ma
chine's in reparatie waren. Er volgde een
bezoek aan het ketelhuis en het machi
negebouw.
Later op den dag maakten de cursisten
van de Afdeeling Werktuigbouw onder
leiding van den heer W. van der Schaft,
eene excursie naar de Centrale van de
Koninklijke Maatschappij „De Schelde"
te Vlissingen.
Deze cursisten waren in de gelegen
heid nader kennis te maken met de
Dieselmotoren, welke hier als kracht
werktuigen fungeeren.
Ten slotte brachten de cursisten der
Afdeeling Electro-Techniek een bezoek
aan de Electrische Centrale van de
P.Z E.M. onder leiding van den heer J.
P. P. de Blécourt.
Achtereenvolgens namen de bezoekers
in oogenschouw het ketelhuis met de
meest moderne ketels en het groote
machinegbouw met zijn turbine's, gene
ratoren, schakelborden enz.
Het was een mooi moment voor deze
cursisten, daar er gelegenheid was om
het inwendige van een turbine te kun
nen bezichtigen.
De zeer welwillende medewerking
van de Directies van bovengenoemde
bedrijven heeft de Vereeniging voor
V.N.O. in staat gesteld hare cursisten te
geven, datgene wat voor het technisch
onderwijs zoo noodzakelijk is.
COOP. VEILINGSVEREENIGING
„WALCHEREN" w.a.
TE MIDDELBURG.
De Coöp. Veilingsvereeniging „Wal
cheren" w.a. hield haar jaarvergadering.
De voorzitter opende deze goed bezoch
te vergadering en heette allen weikóm,
in het bijzonder den heer Ir. A. W. v.
d. Plassche, Rijkstuinbouwconsulent te
Goes. De voorzitter gaf een overzicht
over het afgeloopen jaar en herinnerde
er aan dat het beperkte afzetgebied van
verschillende exportproducten lage prij
zen tengevolge had. Wat de producten
betreft die voor consumptie bestemd
waren kon men tevreden zijn, aangezien
daar altijd nog plaats voor te vinden is.
De veiling Middelburg is geen instelling
die enkel op export is aangewezen. De
omzet is in verband met deze omstan
digheden wel teruggeloopen, doch niet-
tegenstaande dat zijn de financieele uit
komsten geenszins ongunstig. Nadat de
voorzitter nog met een enkel woord tot
samenwerken had aangespoord ver
klaarde hij de vergadering geopend. De
secretaris bracht daarna het jaarverslag
over 1932 uit. Dit keurig en uitvoerig
samengesteld verslag werd onder dank
aan den secretaris en met instemming
der aanwezigen goedgekeurd. Daarna
deed de directeur verslag over den fi-
nancieelen toestand der vereeniging.
Nadat dit was uitgebracht en de in ver
band daarmede gestelde vragen waren
beantwoord, kreeg de voorzitter der
Raad van Toezicht het woord en meen
de volgens de rapporten uitgebracht
door den accountantsdienst van het
Centraal Bureau der veilingen het be
stuur en directie volledig décharge te
mogen verleenen voor hun accuraat,
zuinig en beleidvol beheer, waarmede
de vergadering onder applaus instemde.
De vergadering herkoos de aftre
dende bestuursleden de heeren C. Mat-
thijsse en J. Mesu en ook de aftredende
leden van den Raad van Toezicht de hee
ren J. Louwerse en J. Mannie. Nadat nog
eenige zaken waren behandeld en de
heer Ir. A. W. v. d. Plassche het woord
had gevoerd sloot de voorzitter onder
dank aan de aanwezigen voor de vlotte
afwerking en de goede stemming die er
heerschte de vergadering.
Politierechter te Middelburg.
In de zitting van 28 Maart waren de
volgende personen gedagvaard:
G. E. 23 jaar, vrachtrijder te Kruinin-
gen, wegens verduistering van een auto
band met velg, die hij onder de gemeen
te Woensdrecht gevonden had, en die
toebehoorden aan P. C. Ossewaarde.
Eisch: en Uitspraak: 15 of 15 d.;
J. P., 39 j., chauffeur te Goes, we
gens: lo diefstal van 2 aktetasschen, 2
lederen sigarenkokers, 4 lederen dames-
tasschen, 1 tinnen sierdoosje, 2 porte-
monnaies, 1 toiletspiegeltje, 1 spelde-
kussen, 2 kussenovertrekken en 2 wollen
dekens, alles toebehoorende aan A.
Timmermans; 2o. diefstal van een blok
schaaf met keerbeitel, een steekbeitel
en een ijzerboor, toebehoorende aan J,
Kopmels te Goes, op 15, 10 en 17 Jan.
1933.
Eisch en Uitspraak: een maand ge
vangenisstraf.
J. R., 29 jaar en landbouwer te St.
Laurens, wegens mishandeling van M.
Vos, te O.- en W.-Souburg, door hem te
slaan.
Eisch en uitspraak: 15 of 5 d.;
A. v. d. W., 29 j., landbouwer te Kerk-
werve, wegens wederrechtelijk dooden
van een hond, toebehoorende aan J. A.
van den Bout.
Eisch en uitspraak, 10 of 5 d.;
J. van P., 42 jaar, werkman te Vlis
singen, wegens verzet tegen den agent
van Politie Pluijmers te Vlissingen op
18 Februari 1933, toen deze hem wegens
openbare dronkenschap wilde geleiden
voor den Commissaris van Poiitie.
Eisch en uitspraak: 14 dagen gevan
genisstraf.
C. S., 29 jaar en chauffeur te Souburg,
wegens diefstal van een dynamo en een
claxon, toebehoorende aan W. de Smit
