32* GOESCHE couqant^
i
£e"
STATEN-GENERAAL.
BINNENLAND.
ZEELAND.
WEER EN WIND.
NUMMER 65.
TWEE BLADEN.
VRIJDAG
17 MAART 1933.
EERSTE BLAD.
176e JAARGANG.
53.
-
EERSTE KAMER.
DE RIJKSMIDDELEN IN FEB. 1933.
VERKLARING VAN TROUW
GEVRAAGD.
EEN JUBILEUM EN EEN AFSCHEID.
HEVIG NOODWEER.
MIDDELBURG.
Middelburg, 17-HI-'33. Donderdag
Verwachting tot Morgenavond:
Krachtige tot matige Z. tot W. wind,
zwaar bewolkt met opklaringen, waar
schijnlijk regenbuien, konder.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen,
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later,
(S springtij).
Maart.
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge.
Laagwater,
SOES.
WALCHEREN.
HIDDELdUrGSGiE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
B$ contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgschc Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139. Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten b|j het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 11
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Adevrtentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bg vooruitbetaling Adv. mei
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewjjsnommers 5 cent.
143,
ïog
kier
ter-
Ihet
lop-
I qu
it oor
le-
|nlijk
(lder
de
ïnde
on-
Izen-
|t is
foor
|400-
van
,eg-
z.g.
vij-
„de
kaam
[rins,
ram.
een
van
Idaar
|rijke
om-
na-
Iszins
tam"
[men-
be-
ge-
rkest,
slag-
Toen het Nederlandsche volk op 3
Juli 1929 ter stembus optrok, had het
de keus uit 36 verschillende partijen.
De idealist, die meenen mocht, dat het
zelfde volk leering getrokken zou heb
ben uit het feit, dat slechts 12 van de
36 Kamerbestormende partijen één of
meer zetels in het parlement vermoch
ten te veroveren, is ditmaal wél bedro
gen uitgekomen. Zooals dat den idea
list trouwens wel meer vergaat.
Want naar de laatste berichten lui
den, heeft het aantal lijsten thans 't
half-honderd overschreden: met 53 wor
den we nu gelukkig gemaakt!
Ziehier wat er in 1929 door den echt
Nederlandschen splijtzwam aan partij
tjes en stemmen verloren ging: R. K.
Volkspartij 23,804 stemmen; Rév. Soc.
P. 21.812 stemmen; Federatief verband
17.509 stemmen; Chr. democratische
Unie 12.780 stemmen; Democratische
Partij 9.083 stemmen; Winkeliers en
Middenstanders 4.295 stemmen; Natio
nale Boerenbond 4.218 stemmen; Ver
bond van Nationalisten 3.685 stemmen;
R. K. boeren 3.369 stemmen; Alg. Wel
vaart P. 2.256 stemmen; Soc. Dem.
Volkspartij 2.156 stemmen; Chr. Arbei
derspartij 1.724 stemmen; Lijst v. Nunen
1,113 stemmen; Anti-stemdwangpartij
1.125 stemmen en dan nog, doch allen
met nog minder dan 1000 stemmen, de
Soc.-ec. volkspartij; de Hoofd- en hand
arbeiders; de Invalidenpartij; de Lijst-
Verwey; de Volkspartij; Algemeen be
lang; Neutrale Volkspartij; Lijst Sieden-
burg; Vrije chr. partij; Intern, volks
partij.
In totaal zijn er bij de vorige Kamer
verkiezing uitgebracht ruim 3% milli-
oen stemmen, en daarvan zijn let
wel, o Nationale Herstellers! bijna
114.000 glad verloren gegaan. Dat
wil zeggen, dat meer dan 100.000 Ne
derlanders op 24 verschillende partijen
volmaakt tevergeefs gestemd hebben.
Geen van deze 24 partijtjes haalde het
benoodigde van den kiesdeeler; en
van de partijtjes die dan nog wél één
Kamerzetel wisten te veroveren, waren
de Hervormd-gereformeerde Staatspar
tij en de Plattelandersbond nauwelijks
boven, de Communistische partij-
Wijnkoop nog beneden den vollen
kiesdeeler.
Inderdaad: leerzaam, héél leerzaam,
die uitslag van 1929. Maar niet voldoen
de leerzaam om tot daadwerkelijke lee
ring te voeren: meer dan 50 partijen en
partijtjes ditmaal
Beschouwen we de candidatenlijsten
eens wat nader.
Natuurlijk vinden we in de eerste
plaats terug de bestaande politieke
partijen: R.K.; S.D.A.P.; A.R.; C.H.;
L.S.; V.D.; S.G.; Comm.; H.G.S. Hierbij
zij opgemerkt dat de twee communisti
sche lijsten van 1929 thans tot één zijn
geworden door de befaamde verzoening
van Wijnkoop en De Visser. Eerstge
noemde st^at thans echter no. 3 op de
lijst, 2 is een Indonesiër.
Floris V., de middenstanders-tollen-
belegeraar anno 1929, is zoo verstandig
geweest, na 4 jaren als onbeteekenende
eenling in de Kamer te hebben rondge
keken, zich in de vergetelheid terug te
trekken. Politiek althans; het zal wel
een flink zakenman zijn overigens, en
'dus zal hij elders wel beter emplooi
voor z'n energie vinden.
De Plattelandersbond vinden we nu
terug als: Nationale Boeren, Tuinders-
en Middenstandspartij; de groote man
nen daarvan zijn Braat en Fikse als
groenfronters en de heer J. J, L. van
Zuylen, een Haagsch journalist die, als
we het wel hebben, o.m. de leiding heeft
gehad van een weekblaadje van niet
volledig smettelooze reputatie.
Verder komen weer terug: de Chr.
Dem. Unie (1. H. van Houten, 2. Fedde
Schurer); Democratische Partij, nu als
Algemeen Democratische Unie (1. mr.
J. H. Schultz van Haegen); het eeuwige
Verbond van nationalisten met dien
langzamerhand vervelend wordenden dr.
C. H. A. van der Mijle; de R. K. Volks
partij (1. mr. P. M. Arts); de Revolutio
naire Socialisten (H. Sneevliet c.s.)
Als nieuwe formaties ,-noteeren we:
vooreerst het bekende Verbond voor
Nationaal Herstel; dan een Nederland
sche Fascisten Unie en een Fascisten
bond „De Bezem". Van eerstgenoemde
was aanvoerder op lijst K. E. van Cha-
rante, doch nu is dat weer iemand anders
geworden; van „De Bezem" J. A. Baars,
Tengevolge van de scheuring in de
S.D.A.P., die eens weer een linkervleu
gel verloor, is er verder de Onafhanke
lijke Soc. Partij (P. J. Schmidt; K. R.
van Staal, J. de Kadt e.a.)
Dat is zoo in hoofdzaak wat nog eeni-
ge kans maakt, althans niet zoo heel erg
dwaas uit het kader loopt. Maar dan
komen de rariteiten: Huurdersbond;
Mobilisatie-slachtoffers; Opbouw en
Verbroedering; Universeele Partij;
Plicht, Orde, Recht; Vrijzinnige en Al-
gemeene Arbeiders; Belastingbetalers
[zijn we toch allen?! Red.]; Algemeen
Welzijn; Zuiderzeepartij; Proletarische
Partij; Anti-Crisispartij; Onafhankelijke
Zakenlui; en zoo voorts. We lazen er
gens, dat alleen de hoofdstad des lands
aan 39 candidatenlijsten het levenslicht
schonk; Rotterdam heeft ook boven,
Den Haag iets beneden de 30.
Wat van dit al?
Met terzijdestelling van de politieke
kanten, dus louter van algemeen ver-
kiezingstechnisch standpunt, ware op
te merken dat het toch hoog noodig
wordt, dat de wet paal en perk stelt
aan deze menigvuldige dwaasheid.
De stembiljetten worden onhanteer
baar, de kosten der verkiezingen noo-
deloos opgedreven, en het resultaat is
mis, voor allen. Mis voor de lieden
zelf, die, door naïef idealisme of door
verwaandheid gedreven, te hunnen be
hoeve de verkiezingsmachinerie mee la
ten draaien, mis ook voor de anderen,
de wél gekozenen, omdat men door deze
stemmenvermorserij nimmer met zeker
heid kan zeggen, dat het stelsel der
evenredige vertegenwoordiging inder
daad een aan de algemeene volksstroo-
mingen evenredige samenstelling van de
Kamer te zien zal geven. Ging in 1929
niet 3 x het aantal stemmen van den
kiesdeeler verloren?
Zoo ooit, dan vertoont dit meer dan
'n half honderd candidatenlijsten wel,
hoe noodig het is, dat ter zake voorzie
ningen getroffen worden.
Alleen is het zoo moeilijk te zeggen:
welke?
Zou het onlangs van soc.-dem. geuite
denkbeeld, zelfs in een voorstel beli
chaamd, om een proef stemming aan
de eigenlijke stemming te doen vooraf
gaan, toch nog niet eens overwogen
dienen te worden? Op zichzelf is het
zeker geen kwaad idee, en het ware
wellicht te verbinden met een ander
denkbeeld: dat candidatenlijsten voor
een volgende verkiezing alleen inge
diend zullen mogen worden door rechts
persoonlijkheid bezittende vereenigin-
gen met een minimum-aantal leden en
ten minste één jaar bestaande.
Defensie Buitenlandsche
Zaken,
Voortgezet wordt de behandeling van
de begrooting van het departement van
defensie voor 1933.
De heer Moltmaker (s.d.) waar
schuwt den minister voor diens optre
den tegen sociaal-democraten en ma
rinebonden. Spr. bepleit nationale ont
wapening, afschaffing van de cavalerie
en de rijdende artillerie, alsmede maat
regelen tegen de particuliere wapenin
dustrie. i
De heer Blomjous (r.k.) betoogt,
dat in deze ernstige tijden onze weer
macht paraat moet zijn. Er moet streng
tegen de marinebonden worden opge
treden-
De heer Kranenburg (v.d.) be
strijdt de Woensdag door den heer de
Savornin Lohman gehouden rede.
De heer Visser (r.k.) betoogt, dat
de sociaal democratische beroepsmili
tairen een dubbelzinnige rol spelen.
Minister Deckers wijst er op, dat
in de regeling voor de mobilisatieslacht
offers den laatsten tijd geen verbetering
is gekomen. Over de regeling met de
oud-gepensionneerden wordt nog over
leg gepleegd. Spr. verdedigde de be
staande regeling.
Of de fortenlinies langs de Belgische
grens een voor- of nadeel voor ons land
zijn, zal alleen door de practijk kunnen
blijken. Elk deel van ons vaderland zal
zoo krachtig mogelijk worden verdedigd
tegen een vijandelijken inval.
Er zal bij aanneming van beroepsmili
tairen strenge selectie worden toege
past. Geen der schuldigen aan het ge
beurde met „De Zeven Provinciën" zal
Laat uw zieleleven niet onverzorgd.
Door gemis van spijze gaat dè honger
zelf verloren.
zijn gerechte straf ontgaan.
Spr. moet met het revolutionair ka
rakter der S.D.A.P. rekening houden.
Cavalerie- en rijdende artillerie kun
nen niet gemist worden.
De defensiebegrooting wordt aangeno
men met 22 tegen 9 stemmen (sociaal de
mocraten en vrijz. democraten).
Eveneens worden z.h.s. aangenomen
de vestingbegrooting en die van het
staatsbedrijf en die der artillerie-inrich
tingen voor 1933.
Aan de orde js de begroóting van het
departement van buitenlandsche
zaken voor 1933.
De heer van den Bergh (lib.)
brengt den minister hulde voor diens
beleid ten aanzien van Ouchy.
De heer de Savornin Lohman
(c.h.) betoogt dat het van groot belang
zal zijn, hoe het komend kabinet zal
taan inzake de kwestie van een Moer
dijkkanaal.
De heer Kranenburg (v.d.), be
spreekt de verplichtingen ingevolge het
Volkenbondsverdrag.
Een eventueele oorlog zou beteeke-
nen de chaos in zijn vollen omvang.
De heer M e n d e 1 s (s.d.) acht zich
verplicht de rede van den heer De Sa
vornin Lohman te bestrijden. Slechts uit
nationalistisch oogpunt, niet ter wille
der Volkenbondsbeginselen, heeft die
gesproken.
De vergadering werd verdaagd tot
heden elf uur.
De opbrengst van de Rijksmiddelen
(hoofdsom en opcenten) over de maand
Februari 1933 bedroeg 31.227.160 te
gen 37.970.645 over de maand Febru
ari 1932.
Het één twaalfde gedeelte der ra
ming over het geheele jaar bedraagt
31.849.200.
We laten hieronder volgen de op
brengst over de eerste twee maanden
van 1933, vergeleken met die over de
eerste twee maanden van 1932.
1933 1932
Grondbel. 753.525 716.139
Pers. bel. - - 27.816
Ink. bel. - 11.628.788 - 14.876.663
Verm. bel. - 1.927.283 - 2.379.743
Div. en T. - 822.473 - 1.242.139
Inv. recht - 9.178.304 - 13.793.481
Opc. inv.r - 2.684.734 -
Stat. recht - 301.070 - 359.673
Zout - 417.135 - 410.127
Geslacht - 1.059.291 - 1.116.779
Wijn - 62.028 - 87.914
Gedistill. - 4.648.929 - 5.364.762
Bier - 2.188.650 - 1.531.984
O. acc. bier - 4.414 -
Suiker - 10.868.435 - 8.985.112
O. acc suik. - 429.092 -
Tabak - 3.976.713 - 4.992.121
Goud, zilv, - 102.354 - 124.417
Zegelrecht - 2.640.891 - 2.978.875
Reg. recht - 1.806.219 - 1.832.229
Succ. recht - 5.362.702 - 6.949.723
Domeinen - 365.101 - 843.176
Staatsloterij - 162.507 - 183.251
Loodsgelden - 589.353 - 608.233
61.980.003 69.404.369
De opcenten ten bate van het Lee-
ningsfonds gaven over Februari 1933 een
opbrengst van 4.480.327 tegen een be
drag van 4.670.496 over Februari '32.
De inkomsten ten bate van het „We
genfonds" gaven over Februari 1933 een
opbrengst van 704.723, Rijwielbelasting
13.197.
Gisterochtend, toen het personeel van
de verschillende schepen en inrichtingen
der Kon. Marine te den Helder zich aan
boord had begeven, werd bekend ge
maakt, dat allen beneden den rang van
officier moesten aantreden. Daarna werd
een troep geformeerd en opgemarcheerd
naar het terrein voor de marine sport
school op de Rijkswerf; daar werd van
de militairen een verklaring gevraagd
en vervolgens ter teekening voorgelegd
dat de onderteekenaar geen lid was van
een socialistische vakorganisatie of ver
eeniging op socialistischen grondslag.
Verder moest worden verklaard, dat
men trouw was aan het vorstenhuis en
zich onderwierp aan de krijgstucht.
Eenige manschappen, beneden den rang
van officier, dienend resp. aan boord van
H.M. Heemskerck, Van Speyk en het
wachtschip hebben geweigerd deze ver
klaring te teekenen.
(N.R.C.)
Woensdag heeft de heer F. van de
Vijver, kamerbewaarder bij het depar
tement van defensie, zijn 45-jarig jubi
leum in Rijksdienst gevierd en tevens,
mede in verband met het bereiken van
den 65-jarigen leeftijd, zijn betrekking
beëindigd.
De scheidende functionaris werd door
den minister van defensie, mr. dr. L. N.
Deckers, in het bijzijn van adjudanten
en oud-adjudanten van den ministèren
van enkele ambtenaren van het depar
tement, toegesproken.
De minister schetste de eervolle loop
baan van den heer Jan van de Vijver,
wees op diens bijzondere verdiensten
en goede eigenschappen en bood hem
een aandenken aan diens werkzaamheid
als kamerbewaarder aan,
Z. Exc. deelde voorts mede, dat het
H. M. de Koningin behaagd had, den
heer Van de Vijver den persoonlijken
titel van adjunct-commies toe te ken
nen.
Daarna heeft in een kring van amb
tenaren van het departement de luite
nant ter zee le klasse J, W, A. A.
Heijdt namens hen den heer Van de Vij
ver een herinnering aangeboden.
Vele autoriteiten kwamen den heer
v. d. Vijver de hand drukken.
V.D. Aneta seint uit Batavia:
Midden en West-Java is in den afge-
Ioopen nacht door een hevig noodweer
geteisterd. Het observatorium te Bata
via registreerde een record. Een inland-
sche vrouw werd gedood, een kind door
een omvallenden boom gewond.
De treinenloop tusschen Batavia en
Cheribon gestremd. Bandoeng is slechts
te bereiken via Buitenzorg, Tusschen
Tjikarang en Lemahabang is een goede
rentrein ontspoord. Twee personen wer
den gewond, twee andere worden ver
mist. Semarang is vrijwel geïsoleerd.
Het eerste kievitsei is aan H. M. de
Koningin aangeboden door Zeeman's De-
licatessenhandel te Wageningen en den
vinder Toon de Kievit.
Te/ Zutphen is overleden, 68
jaar oud, de heer Th. A. Goddard, die al
daar van 19011928 als notaris zijn
standplaats had.
De algemeene vergadering van het
Nederlandsche Roode Kruis zal gehou
den worden op 26 April te Rotter
dam.
Een mooie avond voor de werkioozen.
In het Ontspanningsgebouw voor de
werkioozen hield gisteravond Mevr. E.
J. van de BroeckeDe Man uit Aarden
burg een voordrachtavond, wat den tal
rijken aanwezigen een kunst- en genot
vollen avond bezorgde.
Gevoelvol werden de verschillende
schetsjes voorgedraven, en al aanstonds
wist mevr. Van de Broecke-De Man met
het teedere schetsje van M'aurits Sabbe,
Melsens Kruis, te boeien.
Na een dramatisch gedicht, het
Heksenlied, volgde een korte schets van
Heyermans' Bartje. Men leefde mee met
de avonturen van het oudje, op weg en
op zoek naar haar Willem. Vol fijnen
humor, maar toch met een diepen
achtergrond was Ernst Claes' Wannes
Raps, de zwerver uit het Vlaamsche
land.
Tot slot nog een humoristische schets
Ambiorix van Felix Timmermans, voor
gedragen in het sappige Vlaamsche dia
lect. Gul is er gelachen om den gewel
digen bakker, en zijn veldslagen zonder
vijand.
De heer P. M. Wolters, Voorzitter van
de subcommissie voor ontspanning, was
zeker de tolk van allen, toen hij mevr.
Van de Broecke-De Man dankte voor
dezen zoo goed geslaagden avond, die
voor velen een gepaste ontspanning is
geweest. Ook zegde hij de Toonders
hoogste luchttemperatuur 12.2 °C;
(54 °F); laagste 9.6 °C (49 °F). Heden
9 h: 12.4 C°; 12 h: 10.5 °C. 2.9 mm re
gen. Hoogste barometerstand 756 mm;
laagste 744 mm.
Hoogste baroeterstand 761.3 mm te
Weenen; laagste 732.2 mm te Valen
cia.
Zon op: 6 h 13; onder 18 h 06. Licht
op: 18 h 36. Maan op: 12 h 53; onder 7
h 49. L.K. 18 Maart.
Vr.
Za.
Zo.
17
18
19
Hoogwater.
4.33 17.02
5.20 17.51
6.19 19.02
Laagwater.
11.15 23.25
11.59
0.20 12.54
Maart.
Hoogwater.
Vr. 17 6.32 19.00
Za. 18 7.15 19.45
Zo. 19 8.07 20.49
12.12
0.32 12.59
1.26 13.56
Rhytmical Players dank, die bereid wa
ren geweest de pauze's met hun muziek
op zoo genoegelijke wijze te vullen,
en eveneens een dankbaar gehoor
hadden.
Voor dezen avond had de heer J. A.
Roth belangloos een piano ter beschik
king gesteld.
Nog werd medegedeeld, dat Donder
dag a.s. plaatjes over de Zuiderzeewer
ken zullen worden vertoond, welke de
heer Staal nader zal verklaren.
De Retogo.
Naar wij vernemen zal de Retogo (Re
clametentoonstelling Goes), die in Mei te
dezer stede gehouden wordt, door den
burgemeester, den heer G. A. Hajenius,
geopend worden.
VEERE. De raad dezer gemeente
vergadert op Maandag 20 Maart a.s.
des namiddags te 2 uur.
Onderwerpen ter behandeling: Inge
komen stukken. Wijziging pensioen
grondslag secretaris. Verzoek ontheffing
hondenbelasting J. Pouwer. Verzoek
pachtvermindering C. Wattel. Bespre
king abattoir Middelburg. Opname van
den heer Cuveljé en echtgen. in het
Godshuis.
WESTKAPELLE. Het lokaal van het
Evangelisatiegebouw, waarin de bazar,
ten bate van de Chr. bewaarschool, ge
houden werd, was den tweeden en laat
sten avond Woensdagavond weder
zeer druk bezocht. Gelet op de tegen
woordige tijdsomstandigheden zal het be
stuur der Vereeniging zeker wel tevre
den zijn, wat betreft de financieele resul
taten.
De opbrengst van den verkoop, de
verloting, de spelen en de consumptie,
door de firma O. de Wiljes in koffie en
thee te Dordrecht, gratis verstrekt, ten
bate van de bewaarschool, bedroeg in
totaal netto 525.
Nog zij gemeld, dat de stichting van
de bewaarschool dateert van 1885 en
niet van 1880, zooals in het vorige num
mer is vermeld.
Thans is ook reeds weder gebleken,
dat deze zaal voor het houden van een
bazar te klein is.
WESTKAPELLE. Daartoe uitgenoo-
digd door het bestuur van de afdeeling
van den Transportarbeidersbond alhier,
trad Donderdagavond in het café van
den heer W. Westerbeke op de heer F.
Leenhouts van Oost-Souburg, contro
leerend ambtenaar van den Raad van
Arbeid te Middelburg, om te spreken
over de ziektewet. Spr. begon met op
te merken, dat meermalen klachten ge
uit werden, welke bleken voor te sprui
ten uit het niet voldoende begrijpen van
enkele bepalingen uit deze wet. Aan de
hand van de wet werden enkele dezer
