EXPOSITIE
NA DE OVERGAVE.
BEKENDMAKING
Bij Pijn ®I"
IEDERS OORDEEL:
DUKOL BRENGT VOORDEELI
WEER EN WIND.
NUMMER 36.
DRIE BLADEN
ZATERDAG
11 FEBRUARI 1933.
EERSTE BLAD.
176e JAARGANG.
collectie is hei ten voile waard om haar te komen bezichtigen, zonder verplichting tot koopen.
Verwachting tot Morgenavond:
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge.
Mijnhardt's Poeders
$r<wncis*U
MIDDELBURGSCHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders f 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
5y contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
GOISCHE COURANT^
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139. Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten by het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 11
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. bij vooruitbetaling Adv. mei
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
m
Mededeelingen van den com
mandant van de Zeemacht in
Ned. Indië in den Volksraad,
Aan de mededeelingen, die door den
commandant van de zeemacht in de zit
ting van den Volksraad van gister zijn
gedaan, is nog het volgende te ontlee-
nen als samenvatting van de gebeurte
nissen aan boord van- „De Zeven Pro
vinciën".
Op Zaterdag 4 Februari j.l. te onge
veer tien uur des avofids is de muiterij
aan boord van Hr. Ms. „De Zeven Pro
vinciën" uitgebroken.
Het schip lag toen geankerd op de
reede van Oleh Leh. De commandant en
een deel van de officieren, onderofficie
ren en de bemanning waren aan land
toen de schepelingen, die aan boord wa
ren achtergebleven, bezit namen van de
geweren, zich voorzagen van munitie en
de officieren en onderofficieren over
weldigden nadat zij de lichten hadden
uitgedraaid.
De eerste berichten maakten er alleen
melding van, dat de Inlandsche schepe
lingen in muiterij waren gekomen, maar
later kwam aan het licht, dat ook de
Europeesche schepelingen aan de mui
terij deelnamen.
Het schip moet de reede van Oleh
Leh om ongeveer twee uur in den Zon
dagmorgen verlaten hebben en werd an
derhalf uur later gevolgd door den gou-
vernementsstoomer „Aldebaran", aan
boord waarvan zich de commandant van
„De Zeven Provinciën", de kapitein-lui
tenant ter zee P. Eikenboom, bevond
met verscheidene officieren en schepe
lingen, gewapend met karabijnen. On
middellijk daarna kwam de „Aldebaran"
dicht genoeg bij „De Zeven Provinciën",
dat verbinding door middel van vlagsig-
nalen mogelijk was. De commandant van
„De Zeven Provinciën" trachtte in ver
binding te komen met zijn schip, dat
echter absoluut weigerde, welke weige
ring begeleid werd door bedreigingen.
Hierop heeft de „Alebaran" den afstand
met „De Zeven Provinciën" vergroot en
zij vervolgde het schip langs de West
kust van Sumatra, gedurende al dien
tijd de autoriteiten op de hoogte stel
lende van de positie.
Daarop werd melding gemaakt van de
waarschuwingen aan de civiele autori
teiten op Sumatra's O. en W. kust, en
de aflossing door de „Eridanus", in ver
band met de brandstoffenschaarschte a.
b. van de „Aldebaran".
Laat in de avonduren van 9 Februari
werd de „Eridanus" afgelost door de
Orion", die uit Tandjong Priok was
gekomen.
Natuurlijk was het noodzakelijk een
einde te maken aan de reis van het mui-
terschip en wel zoo spoedig mogelijk.
Verschillende moeilijkheden deden
zich voor en een daarvan was het feit,
dat de meest nabije marinekrachten on
geveer 1500 mijlen weg waren, terwijl
het eskader zich te Boutham op een af
stand van 2000 mijlen bevond. Daarom
kwam een snelle actie, gewapend met
bommen, 't eerst in aanmerking. Brand
stofvoorziening van deze vliegtuigen
was noodzakelijk en daarvoor zijn on
middellijk maatregelen getroffen. Ben
zine en olie zijn altijd in voorraad te
Tandjong Priok en in Padang. Voor de
zwaar geladen vliegtuigen was extra
brandstofvoorziening tusschen Tandjong
Priok en Emmahaven noodzakelijk en
daarom werd brandstof en olie gezonden
naar Oosthaven (Zuid-Sumatra) uit
Tandjong Priok en naar Veeckersbaai
op het Zuider Pagai-eiland uit Padang.
Men oordeelde een bommenaanval
zonder meer niet aan te raden. Ofschoon
„De Zeven Provinciën" niet modern is,
heeft het schip een zware bewapening.
Een mislukte of slechts half geslaagde
aanval moest voorkomen worden.
Padang in staat van verdediging
Toch was het voor de verdediging
van Padang noodig daarheen vliegboo-
ten te zenden uit Soerabaja. De mijnen-
legger „Gouden Leeuw", die onlangs te
Tandjong Priok was aangekomen uit
Holland, was ter beschikking van de ma
rineautoriteiten, maar het schip was te
licht bewapend om bij eventueele som
matie kracht bij te zetten. Toch werd dit
schip 6 Februari naar de Westkust van
Sumatra gezonden voor eventueele as
sistentie. Voorzorgen en maatregelen
voor Padang waren inderdaad noodza
kelijk, aangezien, indien de „Zeven Pro
vinciën" haar oorspronkelijke ronde had
vervolgd, een actie tegen deze had zou
kunnen plaats vinden.
De eerste groep Dornier-Wallvlieg-
booten vertrok uit Soerabaja in den mor
gen van 6 Februari, volkomen uitgerust
en arriveerde te Tandjong Priok in den
namiddag van denzelfdën dag. Vandaar
vertrokken ze op 7 Februari via Oost
haven naar Veeckersbaai en naar Pa
dang.
Intusschen voer de „Zeven Provinciën"
bewesten de eilanden. Indien het mui-
terschip Padang genaderd zou hebben,
zou een bomaanval hebben plaats ge
had na de sommatie: „Wijzig uw koers".
Toen het oorlogschip Padang voorbij
was gevaren, werden de vliegtuigen te
ruggeroepen naar Oosthaven, zoodra 't
gevaar beschouwd werd als te zijn ge
weken. De „Gouden Leeuw" verliet Em
mahaven op 8 Februari 's morgens en
voegde zich bij de „Eridanus" op den
avond van denzelfden dag.
Verdere concentratie van marine
eenheden had van dat oogenblik gere
geld plaats. Op 8 Februari arriveerde de
tweede groep Dornier Wallvliegbooten
te Tandjong Priok, op 9 Februari, ge
volgd door een derde groep bommen
werpers.
De cencentratie van luchtstrijdmidde-
len, die beschouwd werd als een noodza
kelijke vóóractie was voltooid op 9 Fe
bruari te Oosthaven. De onderzeeboo
ten, K VII en K XI met oorlogstorpedo's
verlieten Soerabaja op 6 Februari en ar
riveerden op 8 Februari te Tandjong
Priok. Vandaar gingen zij naar straat
Soenda op denzelfden avond. Het eska
der, bestaande uit de kruiser „Java", de
torpedobootjagers „Evertsen" en „Piet
Hein" arriveerde 7 Februari te Soera
baja, teneinde het inlandsch deel der
bemanning voor een deel vervangen door
Europeanen.
Dit deel werd beschouwd als on
betrouwbaar. Tezelfder tijd werd de
brandstofvoorraad aangevuld. Het eska
der kon denzelfden dag naar Priok ver
trekken en ankerde in den avond van 8
Februari op de reede van Priok. Na een
bespreking tusschen vlootvoogd en es
kadercommandant verlieten de schepen
de reede in den morgen van 9 Februari
naar straat Soenda.
Gistermorgen 10 uur had daarop de
eerste sommatie plaats.
Wat toen geschiedde meldden we gis
ter uitvoerig.
De „Gouden Leeuw", de „Orion" en
de particuliere sleepboot „Kraus", welk
laatste schip op eigen gelegenheid en
initiatief naar Straat Soenda was geko
men en assisteerde, waren in de nabij
heid.
De „Kraus" redde vier personen ,die
over boord waren gesprongen, uit het
water en gaf ze over aan de „Java"
De gevangenneming der
muitelingen.
De muitelingen zullen opgesloten wor
den op het eiland „Onrust" en zullen
daar onder voortdurende bewaking
staan. Het onderzoek zal zoo spoedig
mogelijk beginnen.
Nadere bijzonderheden over de
overgave.
Een Aneta correspondent, die op de
torpedoboot „Piet Hein" terugkeerde met
10 zwaar gewonden aan boord, geeft
een relaas van het gebeurde van gister,
waaraan wijl ontleenen:
Om 8 h 45 zien wij een geweldige
rookmassa op het midden van de „De
Zeven Provinciën" waarbij de beide
schoorsteenen voor ons onzichtbaar wor
den. Weldra kunnen wij alleen de hoe
ken van het slagschip zien.
Allen nemen de kijkers op, weten ech
ter echter reeds, dat hier een voltreffer
is gemaakt. Wij aanschouwen een vuur
kolom, waaruit ieder concludeert, dat
„De Zeven Provinciën in brand geraakt.
Dan breekt het groote moment van
spanning aan, spoedig verminderend
wanneer de vlammen weldra verdwijnen.
Ieder weet wat heeft plaats gehad. De
radio-man komt ademloos aangesneld
om den eskadercommandant mee te dee-
len, dat het schip zich overgeeft.
Tusschen het vallen van de bom en de
overgave blijken slechts 12 minuten te
zijn verloopen.
Op het moment van het vallen van de
bom, was de kruiser „Java" ruim 9000
meter van de „De Zeven Provinciën"
verwijderd, op gelijke hoogte liggend.
Een sleépboot, welke even voor het
vallen van de bom plotseling te midden
der strijdkrachten verscheen, wat zeer
hinderlijk werd gevonden is thans de
eerste om te hulp te snellen, terwijl
overal het strijken van sloepen wordt
waargenomen.
Van de „De Zeven Provinciën" sprin
gen een aantal matrozen in zee. Zij
worden door de sleepboot opgepikt.
Aan boord van de „De Zeven Provin
ciën" blijken sommigen reeds over den
eersten schrik te zijn heengekomen,
hetgeen afgeleid kan worden uit hun
houding, die zij aannemen tegenover de
officieren, die met revolvers in de hand
rondgaan, „handen omhoog" bevelen en
iedereen fouilleeren, waardoor een groot
aantal messen weldra op een hoopje bij
eenliggen.
Dit laatste bewijst, dat de voorafgaan
de sommatie om de wapens neer te
gooien niet algemeen ten volle was op
gevolgd.
Een nieuw vlaggesein van den eska
dercommandant instrueert den comman
deerenden officier van de „De Zeven
Provinciën" om de Europeesche belha
mels uit te zoeken en naar de „Evert
sen" over te brengen, terwijl de Inheem-
sche belhamels naar den kruiser „Ja
va" moeten worden gebracht.
De doktoren leggen zoo snel mogelijk
noodverbanden, terwijl ander personeel
de zwaarst gewonden op brancards legt,
in zeildoeken innaait, terwijl ook eenige
gewonden, die nog loopen kunnen, mee
gaan.
Er wordt een kort onderzoek gehou
den, waaruit de voorloopige indruk ver
kregen wordt, dat zoowel de Europee
sche als de Inlandsche leden van de be
manning aan de muiterij hebben meege
daan.
Dit wordt aan den eskadercomman
dant bericht.
De sloep met gewonden vaart naar
de „Piet Hein". Intusschen zwalken de
sloepen met gevangenen, waarin offi
cieren, die met de revolver dreigen,
hebben plaatsgenomen, op zee in af
wachting van het moment van hun in
scheping op de voor hen bestemde sche
pen.
22 dooden.
Op de „Piet Hein" was in zeven uren
tijd de doodenlijst aangegroeid met vier,
en intusschen verergerde de toestand
van den marinier Visser, terwijl ook de
toestand van de vier andere zwaarge
wonden geen wijziging ten goede ver
toonde.
Het kwam ons voor dat de zes lichtge
wonden het goed maakten.
Onder hen bevond zich ook een Euro-
peesch matroos, die na het vallen van de
bom hard naar de radio was gesneld om
de overgave van de muiters bekend te
maken.
De commandant van de „Piet Hein" de
luitenant ter zee der eerste klasse De
Meester, bracht de „Piet Hein" in re
cordtijd terug naar T andjong-Pri ok'
Hierdoor was het mogelijk den droeven
last zoo snel als maar eenigszins kon in
gereed staande ambulance auto's te ver
voeren.
Belevenissen tijdens de
muiterij.
Onder de licht gewonden bevond zich,
zooals wij weten, de luit. ter zee baron
De Vos van Steenwijk. Deze heeft den
Aneta-correspondent het een en ander
verteld over de gebeurtenissen aan
boord van de „Zeven Provinciën".
Toen Baron de Vos van ,Steenwijk
Zaterdagavond den avondloop deed
tijdens de wacht, werd door hem opge
merkt, dat de Europeesche machinist
Boschart met een aantal inheemsche
matrozen bezig was de statietrap in te
halen.
De heer De Vos van Steenwijk legde
de hand op zijn heup en stelde deze
mannen de vraag wat dit beteekende.
Hietiop staakten zij onmiddellijk het
inhalen van de statietrap.
De Firma GEBR. EVRENIAN, Grossiers en Importeurs van
handgeknoopte PERZISCHE TAPIJTEN. Leidschestraat 6 te
Amsterdam en Roggestraat 15 te Arnhem, welke reeds
meermalen geëxposeerd heeft in Middelburg, houdt wederom een
in het Grandhotel te Middelburg, vanaf Dinsdag 14 tot en
met Zaterdag 18 Februari a.s., van een bijzonder mooie collectie.
(Ingez, Med.)
Verder gebéurde er niets.
„Er was aldus vervolgde de heer
Vos van Steenwijk zijn verhaal nu
eenmaal veel ontsteming, doch op dit
oogenblik niet merkbaar meer dan ge
woonlijk."
Maar toen luitenant ter zee De Vos
van Steenwijk reeds in zijn kooi lag,
werd hij daaruit gehaald en voorgeleid
tegenover een troep Inheemsche sche
pelingen, die duidelijk den indruk
maakten dat zij geen geweld in den zin
hadden, mits de officieren beloofden
dat zij dezelfde houding zouden aanne
men.
De muiters zetten aan dit verzoek
kracht bij door het feit te releveeren
dat zij reeds twee jonge officieren, de
luitenants ter zee Kooi en Stegjeman
van hun bedden hadden gelicht, zoome
de eenige Europeesche onderofficieren
die onmiddellijk gedood zouden worden
zoodra een schot mocht worden gelost.
De heer De Vos van Steenwijk ver
klaarde, dat hij dien avond alles had
geprobeerd.
Hij was verder vrij in zijn doen en
laten, doch hij moest het aanzien dat 't
schip vertrok.
Bij dit alles bleven in het officiers
kwartier zestien officieren, waarvan de
hoogste een luitenant ter zee tweede
klasse was, doch de meesten waren
luit. ter zee 3e kl. Zij konden voortle
ven zooals gewoonilijk, slechts op twee
punten was er eenige afwijking van
den gewonen gang van zaken, n.l door
de feiten, dat de Europeesche onderof
ficieren en hunne Inlandsche collega's
zich allen bij hen voegden (de bediening
door de hlutjongens, de kok, etc, ging
voort alsof er niets gebeurd was) en ten
tweede natuurlijk de ellendige omstan
digheid dat het schip reeds onderweg
was, zoodat de officieren zich overge
leverd voelden aan de muiters.
Luitenant De Vos van Steenwijk heeft
even de gelegenheid gehad om de radio
te bedienen. Hij heeft toen den Com
mandant der Marine te Soerabaja opge
roepen en het radiostation Scheveningen
maar beide stations waren bezet.
De officier werd toen door den Euro-
peeschen machinist Boschart van de ra
dio verwijderd. Toen hij dit vertelde zei-
de heer De Vos van Steenwijk: „Nu zal
men de vraag stellen: waarom hebben
jullie niet een flinke bloedplas gemaakt?
Maar alle omstandigheden waren tegen.
Wij hadden op het critieke moment geen
leiding, we hadden geen contact, we
trachtten ieder op eigen gelegenheid iets
te beginnen. Wij hebben ook eenmaal
een kleine verzetsactie gevoerd, maar
toen is er onmiddellijk door de muiters
op ons geschoten, maar bij die gelegen
heid werd niemand nog geraakt. We be
seften toen wederom, dat twee collega's
hierdoor een zekeren dood zouden vin
den, en dat de Europeesche onderoffi
cieren eveneens zouden worden ver
moord, een consequentie, welke wij niet
voor onze rekening hebben genomen.
Geen gewapend verzet.
Er was nog een ander beletsel: een on
zer had zich in conferentie met de mui
ters begeven en bij die gelegenheid on
der den indruk vaü doodsbedreiging aan
de gijzelaars het eerewoord gepasseerd
namens de officieren dat zij geen gewa
pend verzet zouden plegen. Wij waren in
omstandigheden die men zich onmoge
lijk kan indenken, omstandigheden, die
men beleefd moet hebben om ze te kun
nen begrijpen
LEVENSMIDDELEI
Middelburg, ll-II-'33: hoogste lucht
temperatuur 10.8 °C; (52 °F); laagste
2.9 °C (37 °F), Heden 9 h: 3,6 °C; 12
h: 5,1 °C. 0.5 mm regen of neerslag.
Hoogste baroeterstand 773 mm; laagste
765 mm.
Hoogste barometerstand 780.4 mm te
Blacksord; laagste 745.7 mm te Vardoe.
Matige N.O, tot N, wind, licht be"
wolkt, droog weer, lichte vorst des
nachts, cverdag om het vriespunt.
Zon op: 7 h 26; onder 17 h 03. Licht
op: 17 h 33. Maan op: 18 h 28; onder 7
h 50.
Zondag 12 Februari. Zon op: 7 h 24; on
der 17 h 05. Licht op: 17 h 35. Maan op:
19 h 50; onder 8 h 01. L.K. 17 Februari.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen.
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later.
(S springtij),
Februari.
Hoogwater. Laagwater,
Za. 11 1.54 14.20 8.35 20.41
Zo. 12 2.27 14.53 9.12 21.11
Ma. 13 S 3.01 15,25 9.47 21.45
Februari,
Hoogwater. Laagwater.
11 3.52 16.13 9.30 21.45
12 4.27 16.48 10.04 22.16
13 5.01 17.19 10.40 22.53
Za.
Zo.
Ma.
in hoofd en ledematen, alsook t/ij Kies
pijn en gevatte Koude, Rheuiriatische
pijnen, Griep, Influenza en vastzittende
Hoest, zullen '-
U spoedig helpen. Prijs per poeder; 8 ct.
Doos 45 ct. Verkrijgbaar bij Uw drogist.
(Ingez. Méd.)
(Ingez. Med.)
Behoorlijk behandeld.
„Wij hebben aldus vervolgde
luitenant De Vos van Steenwijk zijn ver
haal steeds elk oogenblik verwacht
het eskader te ontmoeten. Wij hebben
natuurlijk steeds daarnaar uitgezien.
Wij werden behoorlijk behandeld en kre
gen den indruk dat de demonstratie van
de bemanning naar buiten was bedoeld
en stellig niet tegen ons, zoodat wij geen
onheil verwachten. Aan het betreurens
waardige wegvaren was al niets meer te
doen. Dit wegvaren is ook niet onze
schuld. Die ligt aan den geheelen toe
stand.
Eindelijk kwam dan hedenmorgen het
eskader in zicht. Wij begrepen niet wat
het wilde, doch toen wij de vliegtuigen
zagen komen, verwachtten wij dat er
een waarschuwingsbom zou worden ge
gooid.
Zulk een bom werd echter niet ver
wacht door de muiters, die door hetj op
zettelijk door een hunner van de waar
borg van zich van actie te onthouden
voorziene aanvulling van het eskader
persbericht, blijkbaar in de meening ver
keerde dat er rustig zou kunnen worden
onderhandeld.
De naderende strijdkrachten wekten
daardoor eerder spot dan angst.
De muiters verkeerden in de meening,
dat thans het moment tot het stellen van
hun eischen eerst recht gekomen wafc
Op dit moment viel de bom.
