Kleeding
naar
Haat
BINNENLAND.
ZEELAND.
middelburg.
de nieuwe
Voorjaarstoffen
WEER EN WIND.
NUMMER 32.
TWEE BLADEN.
DINSDAG
7 FEBRUARI 1933.
EERSTE BLAD.
176e JAARGANG.
Muiterij aan boord.
M. VRIESMAN Co.
Verwachting tot Morgenavond:
Hoog- en Laagwater te Vlissingen.
$t<WWCtl*U
MIDDELBURGSCHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
Bü contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
GOESCHE COURANT^
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139. Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten by het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 17
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. by vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer cou
rant" 10 ct. extra Bewijsnommers 5 cent.
Toen destijds op een onzer groote
koopvaardijschepen de bemanning wei
gerde aan de wettige bevelen van den
gezagvoerder te voldoen, hebben wij
onze verontwaardiging over dit optre
den niet onder stoelen of banken ge
stoken.
Zooals lachen in huilen kan omslaan,
zooals slechts één schrede het verhe
vene van het belachelijke scheidt, zoo is
het met de muiterij, waarvan thans
sprake moet zijn, ook gesteld. Nu geen
verontwaardiging meer: wij moeten ons
over dit voorval vastberaden verheu
gen!
Verheugen, omdat het ons de oogen
zal moeten openen hoezeer de samenle
ving met haar voortdurende en systema
tische verzwakking en ondermijning van
de Gezags-idee op den verkeerden weg
■is.
De forsche snede, die de chirurg in
een zweer zal doen, is pijnlijk maar
noodzakelijk; het geeft opluchting van
spanning, verwijdering van kwade stof
fen, en een spoedige genezing meestal.
Wij zijn verslapt op dit punt. Verre-
delijkt: het is toch immers niet onrede
lijk, dat ook bijv. militair personeel
zich in bonden en vereenigingen orga
niseert; dat het zijn belangen door zijn
besturen laat bepleiten enzoovoorts,
enzoovoorts?
Neen, dat zou inderdaad niet onrede
lijk zijn, indien het militaire personeel
in zijn geheel in de eerste plaats militair
was, militair dacht. Indien het niet
was „een baantje" waarin men een
broodje kan verdienen, waarin m,en kan
staken, naar believen, waarin men per
vakvereeniging eischen kan stellen,
dienst naar goedvinden kan weigeren,
met het pistool op de borst
Wat moet er nu gebeuren?
In de eerste plaats onderschrijven wij
volkomen het oordeel van dr. Colijn:
„het is een klaar geval van muiterij, en
men moet dat onderdrukken, zoo
noodig door het schip met een torpedo
naar den bodem van den oceaan te
zenden".
Niets is dan ook dwazer dan het tele
gram (zoo men de juistheid daarvan
mocht aannemen) dat het muitende schip
heet afgezonden te hebben: „Wij zijn
bereid ons op bepaalde voorwaarden,
o.a. straffeloosheid der muiters, over te
geven".
Je reinste vakvereenigingstaktiek: „na
de staking geen slachtoffers"Alsof
de muiterij op een oorlogsbodem der
Kon. Ned. Marine met een staking in
een pottebakkerij gelijk te stellen ware!
De e e n i g e mogelijkheid om de
zaak zonder bloedvergieten te doen af-
loopen, is o n vo o r w a a r d e 1 ij ke over
gave van de muiters.
Willen zij dat niet, dan dienen zij g e-
dwongen te worden tot overgave.
Tot eiken prijs.
Om daarna hun gerechte straffen in
den strengsten vorm te ondergaan.
En dan de verdere gevolgen?
Alom hoort en leest men nu van een
rigoureuse zuivering onzer marine.
Als deze noodig is en het heeft er
allen schijn van dan onderschrijven
wij dit volkomen.
Leger en vloot dienen onvoorwaarde
lijk en onomstootelijk betrouwbare in
stituten ter beschikking en bescherming
van het wettig gezag te zijn.
Elementen, die aan dezen eisch niet
voldoen, dienen verwijderd te worden.
Dat geldt voor het leger, dat geldt in
versterkte mate, voor de vloot
f)
Een krachtig optreden wil echter niet
zeggen een onbesuisd optreden
Wij sluiten ons hier volkomen aan bij
de N.K.C.: „Men kan angstvallig trach
ten te waken voor wering van revolu-
tionnaire krachten, en eiken vorm van
vakvereeniging of belangenorganisatie
verbieden, zonder dat hiermede een an
dere dan oogenschijnlijk bevredigende
toestand is bereikt.... Een onderzoek
door bezonnen mannen met hart voor dé
marine en begrip voor de onderlinge be
trekkingen fusschen hooger en lager
personeel, zal onze regeering hier de
juiste oplossing aan de 'nand kunnen
doen, die niet enkel afbrekend, maar in
hervormen den zin opbouwend is".
De muiterij: zonder mededoogen den
kop ingedrukt.
Het probleem, dat er aan ten grond
slag ligt: met breeden zin en vaste hand
opgelost.
DE MUITERIJ OP DE ZEVEN
PROVINCIËN.
De overrompeling.
Omtrent de overrompeling lezen wij
in de N. Rott. Crt.:
Vrijdag 3 dezer was de Zeven Provin
ciën op de reede van Olehleh op de
Noordpunt van Atjeh aangekomen. De
schepen liggen daar ongeveer een kwar
tier roeien uit den wal. Er zou, naar
gemeld werd, den Vrijdagavond volgens
gebruik een instluif aan boord zijn, be
wijs, dat de stemming onder het perso
neel als niets te wenschen latend werd
beschouwd. Voor een kleine plaats als
Olehleh, de voorhaven van Koeta Rad
ja en vandaar uit gemakkelijk bereik
baar, is zulk een bezoek van een oor
logsschip altijd een feestelijke gebeur
tenis. Meestal wordt zulk een instuif
beantwoord met een dansfuif in de
plaatselijke sociëteit, terwijl al naar de
omstandigheden aan een deel der be
manning gelegenheid tot passagieren
wordt gegeven. De muitelingen hebben
juist op het oogenblik dat de na-avond
samenkomst in de soos ongeveer begon
nen kon zijn (men eet in Indië des avonds
tusschen 8 en 9) en wellicht een deel
der officieren aan boord zich nog in de
„mess-room" bevond, hun slag geslagen.
Men moet aannemen dat het plan niet
bij opwelling is gekomen, doch terdege
voorbereid was. De keuze van het uur,
het dooven van de lichten, ten einde bij
overrompeling te werk te gaan, zoome-
het gereed staan met de bajonet op het
geweer wijzen hier op. De telegrammen
vermelden dat de commandeerende of
ficier, (bedoeld zal zijn: de oudste offi
cier van de wacht, een luitenant-ter-zee
eerste klasse) met een roeiboot naar de
ter reede liggende Aldebaran, is gevaren
en daarmede den wal heeft bereikt, waar
hij den commandant en verdere etat ma
jor in de soos kon waarschuwen. Blij-
baar heeft hij van de duisternis gebruik
weten te maken om een aan schip vast
gelegde vlet te bereiken en er onge
merkt mee weg te roeien. Het uit- en
aangaan van de lichten moet natuurlijk
ook van den wal af zijn opgemerkt. Wel
licht is het tegelijk een waarschuwings-
teeken voor handlangers geweest.
De achtervolging.
Aan de achtervolging namen deel
twee onderzeeërs, drie' vliegbooten, de
mijnlegger Gouden Leeuw en het Gou
vernementsvaartuig „Eridanus". Deze
laatste heeft de
„Aldabaran" afgelost.
De commandant, officieren en sche
pelingen, die zich aan boord van de „AL
debaran" bevonden, zijn overgescheept
naar de „Eridanus Deze aflossing be-
teekent dat niet langer behoeft te wor
den gevreesd, dat de „Zeven Provin
ciën" uit het zicht zal raken.
Twee radiotelegrammen waren gis
teravond aan boord van de „Aldeba
ran" ontvangen, waarin respectievelijk
wordt medegedeeld dat 't geheele avon
tuur bedoeld is als 'n protest tegen de
salariskorting en waarin wordt aange
boden zich over te geven onder zekere
voorwaarden o.a. vrijheid van de mui
ters, die de veiligheid der Europeesche
gevangenen garandeeren.
EvenWel men beschouwt deze tele
grammen niet als ernstig gemeend en
de onderteekening „de Europeesche en
inlandsche bemanning" valsch.
Acht uur 's avonds kwam een bericht
dat „alles wel aan boord" was.
Uitlating van Dr. H. Colijn.
Dr. H. Colijn heeft in een persgesprek
o. m. gezegd:
Het feit, dat het schip onder stoom
is gegaan en zee heeft gekozen, wijst
er m.i. op, dat ook Europeesch perso
neel zijn medewerking aan de muiterij
verleend heeft, omdat ik niet geloof,
dat het aan boord aanwezige Inland
sche personeel op zich zelf in staat is
met dat schip te manoeuvreeren.
Intusschen doet het er weinig toe hoe
het alles precies gebeurd is. De hoofd
zaak is, dat er .een klaar geval van mui'
terij is en dat men die muiterij moet
onderdrukken, zoo noodig door het schip
met een torpedo naar den bodem van
den Oceaan te zenden.
Maar zoo ver zal het dunkt mij, wel
niet komen, daar de muiters wel eieren
voor hun geld zullen kiezen.
Doch dan komt de moeilijkste taak
en dat is om de marine rigoureus te
zuiveren van alle verkeerde elementen,
zelfs al zou de heele vloot daarvoor
een p«ar jaar stilgelegd moeten worden.
1 Wij vroegen ook nog of dr. Colijn in
Oorlog is het ergste niet, het ergste
is de dwaasheid die hem mogelijk
maakt.
R. de Clercq.
de muiterij op de Zeven Provinciën en
in de verdere gebeurtenissen, welke
zich in de laatste dagen in de marine
hebben voorgedaan, een op zichzelf
staande episode ziet of het begin van
een nieuw offensief van staatvernieti-
gende krachten. Het antwoord luidde
als volgt:
Ik ben van oordeel, dat als de re
geering haar autoriteit laat gelden het
niets anders behoeft te zijn en ook niets
anders zal zijn dan een episode, maar een
episode, waaruit men wijs zal doen de
noodige lessen te trekken voor de al-
gemeene versterking van het gezag.
Naar uit den Helder gemeld wordt, is
de muiterij-beweging door het marine
personeel aldaar kalm opgenomen. De
situatie is rustig, hoewel enkele voor
zorgsmaatregelen getroffen zijn. Zoo
loopen verschillende officieren thans
gewapend, de rijkspolitie heeft de ver
schillende toegangswegen naar Den Hel
der afgezet voor inspectie van de bin
nenkomende auto's, ook met het oog
op den import van pamfletten, waarin
werd aangedrongen het voorbeeld der
muitende bemanning der „Zeven Provin
ciën" te volgen. Het pamflet was onder
teekend: „het soldatencomité".
Te Amsterdam zijn extra wacht
posten bij het marine-etablissement ge
plaatst voornamelijk tegen kranten ver
strekkende communisten.
De inwoqers van Batavia hebben
plannen beraamd om hedenavond a.s.
een demonstratie van trouw te houden.
De inwoners zullen zich dan naar het
paleis van den Gouverneur-Generaal
begeven, om'hun trouw aan de regeering
te betuigen.
Geen verzoek aan Engeiand,
Offiiecel wordt te Londen, naar de
Maasbode verneemt, verklaard, dat van
Nederlandsche zijde geen verzoek aan
Engeland is gericht tot samenwerking
met betrekking tot de muiterij op het
Nederlandsche oorlogsschip „De Zeven
Provinciën", doch hieraan wordt toege
voegd dat, ingeval de muiterij het schip
naar Singapore of elders in de Britsche
wateren zouden brengen, een toestand
zou ontstaan, welke nader overleg
noodzakelijk maakt.
P ersbeoor deelingen,
De N. R. C. schrijft n a, v. de muiterij
nog:
'n |0nderzoek, door bezonnen man
nen, met hart voor de marine en begrip
voor de (onderlinge betrekkingen tus
schen lager en hooger personeel, zal
onze regeering hier de juiste oplossing
aan de hand kunnen doen, die niet en
kel afbrekend, maar in hervormenden
zin opbouwend is. Zulk een onderzoek
is meer dan ooit geboden, omdat het
geen zich sinds eind December heeft
afgespeeld, op het bestaan van span
ningen wijst, die noodlottig kunnen wor
den.
De critiek kan wachten, zegt het
Hbld. Daarmede behoort ook de regee
ring thans den commandant der Zee
macht, die voor zeer moeilijke beslis
singen kan komen te staan, niet lastig
te vallen. Het eenig noodige is op dit
oogenblik snelle en als 't moet onver
biddelijk gestrenge bevestiging van het
gezag. En steun voor de regeering,, die
deze taak nu eerst en vooral moet ver
vullen."
Wat op de noordpunt van Sumatra
is voorgevallen 'het overmeesteren
van een Nederlandsch schip door in
landsche muiters doet aan den tra-
gischen overval op Lombok denken,
schrijft „Het Huisgezin" (r.k.) en ver
volgt:
„Van de overheid wordt in de gege
ven omstandigheden kracht, beslistheid,
paraatheid' verlangd.
De A.R. Rotterdammer zegt o.m.:
Met dat al is een vlek geworpen op
de Nederlandsche natie, welke lang
zichtbaar zal blijven. Een schok gaat
door ons volk.
Zal deze geschiedenis vruchten dra
gen of is het nog niet genoeg?
Tenslotte de Gelderlander (r.k.):
„Men hoede er zich voor, de publie
ke opinie onnoodig op te zweepen. Ons
land heeft wel ernstiger uren doorge
maakt.
Inderdaad!
DE KATHOLIEKE JONGEREN EN DE
K.R.O.
Op een bijeenkomst van Katholieke
jongeren Maandagavond onder leiding
van mr. A. Peters gehouden te Den
Haag, is naar aanleiding van de a.s. uit
zending van een Belgisch Nederland-
schen avond door den K.R.O. bij accla
matie de volgende motie aangenomen:
Het Verbond van Katholieke Jonge
ren, gezien het program van de aange
kondigde uitzending van een zgn. Ne-
derlandsch-Belgischen avond pp a.s.
Vrijdag, door den radio-omroep der N.-
Nederlandsche Katholieken, spreekt
zijn teleurstelling uit over deze uitzen
ding, zijnde deze een aanval in den rug
van onze strijdende Vlaamsche broe
ders.
Gistermiddag is in den ouder
dom van 80 jaar te Haarlem overle
den dr. N. Mansvelt, oud-secretaris en
eere-lid van de NederlandscheZuid-
Afrikaansche vereeniging, oud-minister
van onderwijs in Transvaal.
Bij Kon. besluit is de voo.rzilter
van den Raad van A|rbeid te Rotte r-
dam, C. van der Blurg wederom voor
den tijd van zes jaren als zoodanig
benoemd.
DOM OF DEMAGOGISCH.
Er heeft zich bij de behandeling van
de gemeentebegrooting van Middelburg
een geval voorgedaan, dat op zichzelf
niet zoo buitengewoon belangrijk is,
maar dat, wanner men ook de bijkom
stige factoren in de rekening betrekt,
van belang gaat worden. Zelfs dermate,
dat wij er hier een nadere beschouwing
aan dienen te wijden.
Het geval op zichzelf het dus
niet overmatig belangrijke gedeelte -
is dit. Het is bekend, dat het Raadslid
mr. Van Andel een ziekelijke belang
stelling aan den dag legt ten opzichte
van alles, wat met het door de Gods
huizen te Middelburg geëxploiteerde zie
kenhuis in verband staat.
Nu kan men, het niet met de ziens
wijze van genoemd Raadslid eens zijn
de, niettemin 's mans goed recht tot het
hebben en propageeren van zelfs de
dwaaste denkbeelden erkennen. Waar
toe hij' niet het recht heeft, is: be
wust of onbew'ust maar meestal met
den schijn of de waarschijnlijkheid der
bewustheid valsch of bedriegelijk ci
teer en; volmaakt onjuiste cijfers gebrui
ken ter ondersteuning van eenig be
toog, of wat daarvoor doorgaat; en, dit
onheil eens of vele malen geschied en
daarover op de vingers getikt zijnde,
niettemin er mee doorgaan, aldus de
eene politieke misstap op de andere sta
pelende. In zulk eenj mate, dat ook de
naar de grootst mogelijke welwillend
heid in de beoordeeling en zachtmoe
digheid in de veroordeeling strevende
tegenstander niet anders kan, dan des
heeren Van Anel's bekwaamheid tot het
verv'ullen van eenige politieke functie
ontkennen, of zijn goede trouw in twijfel
trekken zoo niet beide.
Wij vinden het waarlijk niet amu
sant, dat we wederom den vinger op
deze wonde plek in de Middelburgsche
a.r.-raadsfractie moeten leggen, en we
kunnen ons tegenover onze lezers
slechts verontschuldigen met aan den
eenen kant er op te wijzen, dat wij als
regel aan hetgeen de heer Van Andel
zegt en onder den naam „Metellus
schrijft schouderophalend voorbij
gaan, aan den anderen kant te stellen,
dat wij moeten voldoen aan onzen
plicht, z'ulk een in de politiek onmoge
lijke figuur aan de kaak te stellen.
Behalve aan enkele andere zaken,
als den schoolarts en het abattoir, wijdt
de heer Van Andel dus onophoudelijk
zijn ongewaardeerde aandacht aan het
ziekenhuis.
Zijn laatste uitvinding is nu, dat dit
ziekenhuis hetwelk der gemeente in
derdaad veel g,e 1 d kost, wat nog
niet hetzelfde is als dat het te duur
is mede zulke enorme sommen uit
de gemeentekas vergt doordat het Bur
gerlijk Armbestuur er een soort dépen
dance van 'n oude mannen- en vrou
wenhuis van maakt.
De in gemeentedienst staande ge
neesheer, dokter Broekhuysen, heeft nu
over deze ontdekking van den heer Van
I
Ontvangen
voor
Lange Delft B 144, Middelburg
Zie Etalage
(Ingez. Med.)
Middelburg 7-II -'23 Dinsdag: hoogste
luchttemperatuur 8.2 ?C; (46 °F);
laagste 6.8 °C (45 °F). Heden 9 h. 7.5
°C; 12 h: 8.9 °C. 0.5 mm regen of neer
slag. Hoogste barometerstand 764 mm;
laagste 753 mm.
Hoogste barometerstand 766.4 mm te
Biarritz; laagste 742.6 mm te Torshavn.
Matige tot krachtige, tijdelijk afne
mende Z.W. tot Z. wind, betrokken tot
zwaar bewolkt, met tijdelijke opklarin
gen, waarschijnlijk regenbuien, weinig
verandering in temperatuur.
Zon op: 7 h 33; onder 16 h 56. Licht
op: 17 h 26. Maan op: 13 h 06; onder:
6 h 22. V.M.: 10 Februari.
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later.
(S springtij).
Februari.
Hoogwater. Laagwater.
Di. 7 11.36 23.56 5.28 17.55
Wo. 8 12.25 6.25 18.46
Do. 9 0.41 13.04 7.14 19.28
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge.
Februari.
Hoogwater. Laagwater,
Di. 7 0.43 13.13 6.30 19.03
Wo. 8 1.40 14.06 7.29 19.55
Do. 9 2.30 14.50 8.17 20.35
Andel moeten rapporteeren; dat rap
port is uitgebracht en in de geheime
trommel gelegd; mr. Van Andel heeft
gedaan gekregen, dat deze geheimhou
ding door den Raad werd opgeheven,
en, dit geschied zijnde, citeerde hij met
de vreugde eens triumphators: „ik lees
hier, M. de V„ dat van de 8 patiënten
die momenteel op de afdeeling van dok
ter Brongers liggen, er 5 direct naar
huis konden, Wanneer de bijzondere
verhoudingen daar dit niet beletten.'
Schandelijk zulk een toestand, niet
waar? Het Ziekenhuis samen met het
B. A. worden nu eens ter dejge aan de
kaak gesteld in hun complot: onnoo
dig menschen in het ziekenhuis te leg
gen ziedaar de strekking van des
heeren Van Andel's venijnig citaat.
De geheimhouding des rapports offi
cieel opgeheven zijnde, hebben Ook wij
de moeite genomen het eens door te le
zen; met toestemming van den loco
burgemeester publiceeren wij het hier,
voor zoover de hoofdzaak betreft, vrij
wel onverkort.
Men leze het, rustig, en in z'n geheel
en vrage zich dan af, of de heer Van
Andel het recht had in 't openbaar te
citeeren, zooals hij deed.
„De 3e klas patiënten,, die voor re
kening van het Burgerlijk Armbestuur
in het Gasthuis liggen, behooren tot die
menschen, welke onder zeer sobere om
standigheden leven. Vaak zijn het oude
menschen, die alleen wonen."
„Hebben zij een gezin, dan is hierin
vaak voor zieke of half herstelde men>-
schen geen plaats''
„In het alg,emeen zal een ziekenhuis
patiënt des te eerder naar huis gaan,
naarmate de welstand thuis grooter is.
Deze welstand brengt immers met zich
mede, dat er th'uis min of meer gelegen
heid is tot en dat er begrip is van
het verplegen van zieken, zoodat de
gasthuispatiënt, na zijn ontslag uit het
ziekenhuis, thuis verder verpleegd kan
