goesche courant^
cabaret-avond
M. K. T.
WEER EN WIND.
ZEELAND.
NUMMER 31.
TWEE BLADEN.
MAANDAG
6 FEBRUARI 1933.
EERSTE BLAD.
176e JAARGANG.
)E MUITERIJ AAN BOORD VAN
DE „ZEVEN PROVINCIËN".
(Middelburgsch Klein Tooneel)
WOENSDAG 8 FEBR. A.S.
8!/4 uur Sociëteit Markt
MIDDELBURGSCHE COURANT
Dagblad Voor Middelburg, Goes en agent
schap Vlissingen 2.30, elders 2.50 per
kwartaal Week-abonn. in Middelburg en
Goes 18 ct. p. w. Advertentiën 30 ct. per
regel, Ingez. mededeelingen 60 ct. p. r.
By contr. voor beide veel lager; tar. op aanvr.
Uitgeefster: Naamlooze Vennootschap „De Middelburgsche Courant"; Bureaux: Lange Sint Pieterstraat te Middelburg.
Telefoon: Redactie 269, Administratie 139. Postrekening no. 43255 Kantoor te GOES: Turfkade, telefoon 17.
Aangesloten bq het Bureau voor Publiciteitswaarde der Vereeniging de Nederlandsche Dagbladpers.
Familieberichten en dankbetuigingen 17
regels 2.10, elke r. m. 30 ct. Rubriek
„Kleine Advertentiën", ten hoogste 6 regels,
a 75 ct. by vooruitbetaling Adv. met
„Brieven" of „Bevragen bureau dezer con-
rant" 10 ct. extra Bewqsnommers 5 cent.
Tot nu toe zijn de volgende feiten
met betrekking tot de muiterij door het
aanwezige inlandsche personeel van de
„Zeven Provinciën" bekend:
Zoodra de „Zeven Provinciën" de
reede verliet, zijn een officier en een
constabel over boord gesprongen. Zij
bereikten een motorsloep, welke blijk
baar te voren door de muiters was be
schadigd en roeiden naar den wal. De
„Zeven Provinciën" is thans sedert Za
terdagavond 10 uur onderweg en vaart
in Zuidelijke richting. Het schip werd
het laatst gezien bij Tjalang (Westkust
van Atjeh).
Behalve de bemanning van 150 inlan
ders zijn er 50 Europeanen aan boord,
van wie 16 officieren.
De „Aldebaran" heeft het schip ach
tervolgd, dat een voorsprong heeft van
drie uur. De „Aldebaran" zal de „Zeven
Provinciën" blijven volgen op een af
stand van 5 mijl.
Ondertusschen zijn verschillende
maatregelen genomen. Hedenmorgen
wordt een beslissend optreden verwacht.
De bijzonderheden worden geheim ge
houden.
Definitieve berichten omtrent het lot
van de 16 officieren aan boord van de
„Zeven Provinciën" zij nog niet beschik
baar.
De namen dezer officieren zijn: Van
Boven, de Kroon, de Vos van Steenwijk,
Ritsema van Eek, Stegeman, Beets,
Cool, Modderman, Reinierse, de offi
cier van gezondheid Vos, Agelink van
Rentergem, Koppen, Smits, de Wilde,
Van Balk om en Dekker.
De heeren Reinierse en Agelink van
Rentergem zijn afkomstig uit Middel
burg.
De positie van de „Zeven Provin
ciën was om zeven uur hedenmorgen:
breedte 3 gr. 24.5 min. Noord, lengte
96 gr. 27 min. Oost.
De namen van de onderofficieren, die
zich aan boord van de „Zeven Provin
ciën bevinden zijn: Van Ling, Rommer,
Van de Wal, Daniels, Floresteyn, Fon-
tyn, Isbruecker, Merkx en Voogd.
De namen der korporaals en minde
ren zijn niet bekend, aangezien de rol
zich aan boord bevindt,
Blijkens een officieel communiqué
heeft een later radiobericht van de „Ze
ven Provinciën" aan de „Aldebaran"
gemeld, dat het in de bedoeling der mui
ters is, den commandant en de overige
officieren een etmaal voor de aankomst
te Soerabaja aan boord toe te laten,
waar zij met de verschuldigde eerbewij
zen zouden worden ontvangen.
Intusschen zijn het eskader en voorts
de schepen en vliegtuigen uit Soerabaja
naar het Westen gevaren voor de gelei
ding en de bewaking. De laatste beken
de plaats van de „Zeven Provinciën"
was op 6 Februari 6 h voormiddag Zui
delijk van Oedjoeng Radja, koers Z.O.,
vaart ongeveer 7 mijl.
Hedenmiddag zijn de Dornier Wal's
naar Telok Betong vertrokken.
H.M. „Zeven Provinciën" ver
laat Olehleh, zonder com
mandant. Negen officieren
door inlandsch personeel ge
vangen genomen.
V.D. Aneta meldde uit Batavia, Zon
dag
Hr. Ms. Pantserkruiser „Zeven Provin
ciën verliet hedennacht twee uur de
reede van Olehleh (Atjeh), terwijl de
commandant en een gedeelte van den
staf aan land waren. Aan boord was
muiterij ontstaan door aanwezig in
landsch personeel. Negen aan boord ver
toevende officieren werden door matro
zen met de bajonet op het geweer ge
vangengenomen.
Blijkens een nader bericht gingen Za
terdagavond om 9 uur plotseling alle
lichten aan boord van de Zeven Provin
ciën uit om even later weer te ontbran
den. Een officier begaf zich met een
roeibootje aan land, om den comman
dant, die in de Atjehclub zat te waar
schuwen. De commandant der Zeven
Provinciën, de militaire commandant op
Atjeh en tien marineofficieren scheepten
zich aan boord van de „Aldebaran",
voor de achtervolging van de „Zeven
Provinciën."
Door de „Zeven Provinciën" werd later
geseind, dat zij opvoer naar Soerabaya.
Bij het departement van Defensie is
van den commandant der Zeemacht in
Nederl. Indië bericht ontvangen dat een
Nederlandsch eskader dat oefende bij de
zuidkust van Celebes onmiddellijk naar
de Atjehsche wateren is vertrokken.
Naar van officieele zijde als nog ver
nomen wordt hebben drie schepen van
onze vloot, te weten H. M. „Java" en
twee jagers radiografisch opdracht ge
kregen zich onverwijld op de route van
„De Zeven Provinciën" te zetten, aan
welk bevel bereids uitvoering is gege
ven.
Zaterdagavond is de Marinestaf in
spoedvergadering bijeen gekomen en is
besloten alle in de Indische wateren aan
wezige oorlogsbodems opdracht te ge
ven, de achtervolging in te zetten.
De „Gouden Leeuw" is hedennacht 12
uur uit Tandjong Priok vertrokken. Drie
Dornier vliegbooten zijn uit Soerabaia te
Batavia aangekomen en zullen heden
middag vertrekken met een niet op te
geven bestemming.
De „Zeven Provinciën".
„De Zeven Provinciën" is een oorlogs
schip dat in 109 te water gelaten werd.
Het meet ruim 6530 ton, is 101 meter
lang en 17 meter breed. Het is uitgerust
met 20 kanonnen, 2 mitrailleurs, welke
allen door de muiters bediend kunnen
worden. Het artilleriegeschut bestaat uit
2 kanonnen van 26 c.M,, 4 van 15 c.M.,
10 van 7.50 c.M., semi-automatische, als
mede 4 kanonnen van 3,7 c.M. De mi
trailleurs zijn zeer modern, met vergroot
draagvermogen. Er bevindt zich een
groote hoeveelheid munitie aan boord,
waartoe de muiters zich wel toegang
zullen hebben geforceerd. Normaal be
vinden zich 350 man aan boord: com
mandant is overste Eikeboom. Naar
verluidt is de eerste officier Meyer door
de muiters gevangen genomen.
HET OORDEEL VAN MINISTER
DECKERS.
Het r.k. ochtendblad „De Maandag
morgen" had een kort onderhoud met
den minister van Defensie, dr. L N.
Deckers.
Positieve uitspraken, aldus begon Z.E.,
moet u in dit stadium niet van mij ver
wachten, daartoe is de aangelegenheid
te delicaat en te praematuiur.
Het valt niet te ontkennen, dat dit
voorval van zeer ernstigen aard is en
uniek in de historie der laatste tijden
van onze spreekwoordelijk betrouwbare
zeemacht. Maar laten we in elk geval
de hoofden koel houden. Muiterijen, zoo
als we helaas thans een zelf beleven,
zijn ook op andere goed gedisciplineerde
vloten voorgekomén, zonder dat zij het
algeheel moreel van het zeewapen heb
ben geschokt"
„Hoe de afloop van dit inderdaad niet
algemeene voorval ook zijn zal, op dit
oogenblik, zelfs nu het schip nog in han
den der muiters is, raad ik een ieder
aan, althans geen wijderistrekkende con
sequenties te trekken, dan die de feiten
zelf opleveren. Zooals u weet, zijn H.M.
Java en twee jagers onderweg naar het
muitende schip. Laat ons allen hopen,
dat de overgave aan het Wettig Gezag
zonder bloedvergieten zal plaats vin
den."
„Gesteld, dat dit voorval, uit bepaalde
denkrichting, op de ons thans nog slechts
ten dienste staande gegevens, zou wor
den uitgebuit, om het op te blazen tot
te groote proportie s om er voorbarig
verontrustende conclusie s uit te rekken,
dan kan ik nu reeds verklaren, dat zoo
danige alarmeerende publicaties volko
men zonder grond zijn op dit moment.
Want met de beste ten dienste staande
gegevens (en die zullen in eerste in
stantie vermoedelijk toch wel bij mij
aanwezig zijn) zijn zoodanige conclusies
van verstrekkenden aard onmogelijk te
trekken."
Verschillende Marine-autori
teiten zeggen hun meening
over het Aneta-telegram be
treffende de Muiters van „de
Zeven Provinciën".
(Speciale correspondentie)
In den loop van j.l. Zondag werden
wij allen opgeschrikt door het, op het
eerste gezicht zoo overweldigende be
richt van de gebeurtenissen aan boord
van „De 'Zeven Provinciën".
Naar aanleiding daarvan hebben wij
ons tot verschillende autoriteiten ge
wend, om inlichtingen.
De heer J. DE GRAAF, chef van den
Marinestaf, heeft ons zeer beslist te
kennen gegeven, niets meer te weten,
dan hetgeen Aneta reeds had gemeld.
De heer H. B. L. BRAAM, gep. kap.
luit. ter Zee, Bestuurslid van de Ned.
Vereen. „Onze Vloot", liet zich in kor
te trekken, ongeveer op de volgende
wijze uit:
Waak in de eenzaamheid over uw
gedachten, in het huisgezin over uw
humeur en in gezelschap over uw
tong.
„De Zeven Provinciën" is een oplei
dingschip, voor kannonniers, 'n artillerie
opleidingsschip dus, en zoowel de Over
ste Eikeboom, als de le officier, luit.
ter Zee le klas Meyer, staan bekend
als flinke en doortastende officieren,
die indien mogelijk zeer zeker
niet de gelegenheid voorbij hadden la
ten gaan, om tegenmaatregelen te ne
men, of tegenweer te bieden, zelfs al
was de kans op behoud ook nog zoo
gering geweest! Er zijn twee gevallen aan
te nemen: het eerste is: dat de actie
reeds tevoren van zich had laten spre
ken, in welk geval de officieren in ieder
geval bewapend waren geweest, en ten
tweede, dat er geen spoor was geweest
van eenig ontevredenheid, zoodat de
overval volkomen bij verrassing plaats
vond.. Voor zoover men thans kan na
gaan, spreken alle gegevens voor het
tweede geval. In de eerste plaats is
het niet zeker of de 240 inlanders, die
aan de actie deelnamen, alle behoorden
tot het vlootpersoneel, in de tweede
plaats waren de commandant, alsmede
de meeste officieren aan den wal, het
geen ook niet wijst op dreigend gevaar
en in de derde plaats waren de 9 of
ficieren, die gevangen genomen werden
en zich aan boord bevonden, voor zoo
ver uit de berichten valt op te maken,
op dat oogenblik alle tezamen, zoodat
het wel het waarschijnlijkste is, dat zij
tezamen waren in de Zoogenaamde
„longroom", achter in het schip.
Van uitgezette posen is in het Ane-
ta-bericht geen sprake, zoodat men
met vrij groote waarschijnlijkheid kan
aannemen, dat men over een dergelijke
mogelijkheid zelfs niet in de verste ver
te dacht.
Wat de groep blanken aangaat, staat
het vast, dat over het algemeen de on
derofficieren op de hand der officieren
zijn. Mogen de korporaals de zijde der
manschappen kiezen.... de onderoffi
cieren hebbben in bijna alle gevallen
ook al omdat er voor hen té veel op
het spel staat getoond steeds aan
de zijde van het commando te staan.
Als men nagaat, dat het besturen van
een schip van een dergelijke tonnage
geen eenvoudige kwestie is en de ge
zagvoerder, Overste Eikeboom, zich aan
den wal bevond, is de waarschijnlijkheid
groot, dat onderweg moeilijkheden zul
len voorkomen, die de eenvoudige ma
trozen niet kunnen oplossen. Bovendien
is onder muiters altijd de vraag, wie hun
aanvoerder zal zijn, een voortdurende
twistappel.
Het opleidingsschip de „Zeven Pro
vinciën" was, gedurende de schietoefe
ningen in die buurt een geregeld bezoe
ker van de baai van Sabang. Het kleine
gouvernementschip, de „Aldebaran", is
onmiddellijk de „Zeven Provinciën" na
gegaan, maar kan, daar het haast niet
bewapend is, niets uitrichten, daar het
onmiddellijk in den grond geschoten zou
worden. De overval had ongeveer plaats
om 9 uur Zaterdagavond j.l. en de „Ze
ven Provinciën" koos om drie uur 's
nachts zee. Een vliegtuig is het
dicht op de hielen en houdt, in samen
werking met de „Aldabaran" de vloot,
die juist ter hoogte van Celebes, o p 10
dagreizen afstands (?Red.) groo
te oefeningen houdt, geregeld op de
hoogte. Devloot heeft onmiddellijk koers
gezet naar de „Zeven Provinciën", even
als een eskader, dat op ongeveer 2^
dagreis afstands kruiste en thans full-
speed achter de muiters aan zit. Het
lijdt dan ook geen twijfel, of deze wor
den binnenkort ingehaald en gevangen
genomen. Misschien zal er daartoe een
vuurgevecht moeten plaats hebben, mis
schien geven de muiters, hetgeen in het
geheel niet ondenkbaar is, aangezien de
moed waarmede zulke ondernemingen
begonnen worden, meestal spoedig plaats
maakt voor bezinning, zich ook zonder
slag of stoot over. De overmacht van
lucht- en zeewapenen maakt een uitslag
niet twijfelachtig. Daar alle havens na
tuurlijk gewaarschuwd zijn, kan de „Ze
ven Provinciën" nergens aanleggen,
teneinde te bunkeren, drinkwater o
voedsel in te nemen, zoodat men in Ma
rinekringen geringschattend de schou
ders voor deze ondoordachte, dwaze
actie ophaalt, die de schuldigen slechts
gevangenisstraf, via den Krijgsraad, op
de hals haalt en verder mogelijk, wan
neer men zich de situatie niet indenkt
eenig kwaad berokkent aan de naam
der Nederlandsche Marine. Het spreekt
vanzelf, dat nu de actie dergelijke
vormen gaat aannemen de autoritei
ten zeer streng zulen optreden en geen
verzachtende omstandigheden in reke
ning zullen worden gebracht. Hipelijk
zal er geen bloed vloeien en zullen de
muiters inzien, hoe hopeloos dwaas en
ondoordacht hun daad is, hoe weinig zij
ermede bereiken en zullen zij zich wel
dra gewonnen geven. Het is volkomen
duister, wat de muiters zie hvan hun
daad hadden voorgesteld en wat ermede
trachtten te bereiken. Het geheel is na
tuurlijk het resultaat van de praktijken
van enkele aandrijvers, die zich zoo
als gewoonlijk in de menigte ver
schuilen en de mogelijke ontevre
denheid hebben aangewakkerd. De in
druk is, dat hier in geen geval van Cu-
raqao en van hier. De omstandigheden
en de gevolgen zijn heel anders, dan
destijds gedurende het avontuur van
den heer Fruitier."
STAATSRAAD J. J. RAMBONNET,
dien wij naar zijn meening over dit ge
val hadden gevraagd, deelde ons het
volgende mede:
„Ik ben over dit bericht inderdaad
sprakeloos. Nooit had ik kunnen ver
moeden, dat dergelijke excessen bij de
.Vloot mogelijk zouden kunnen zijn.
Voordat ik dan ook nadere bijzonder
heden heb gehoord, zou het mij beslist
onmogelijk zijn, ook maar éénige mee
ning omtrent dit geval te kunnen heb
ben. Volgens mijn gedachtengang moet
men een dergelijke actie toch reeds da
gen te voren hebben voelen aankomen,
hoewel aan de andere zijde alle teeke
nen er op wijzen, dat men volkomen ver
rast is. Volgens mij zoudén de officie
ren in ieder geval sedert het geval van
het verzuimde appèl reeds bewapend
moeten zijn en moeten zij in ieder geval
tegenweer hebben geboden. Veel kan in
zoo'n geval de persoonlijkheid en de
mentaliteit van den gezagvoerder of
diens waarnemer uitwerken. Ik heb ge'
vallen mee gemaakt, waarbij één offi
cier de heele situatie redde en ook wel
waarbij één officier door ontactvol op
treden geen vasten voet kon krijgen en
de onaangenaamste situaties schiep,
Zooals ik reeds gezegd heb: de verdere
berichten moeten het beeld helpen vor
men, dat thans nog maar vaag en onom-
lijnd is. Dat de heele onderneming een
dwaze, nuttelooze actie is, waarmede
men niets bereikt, is overduidelijk! Als
men nagaat, dat op een opleidingsschip,
want dat is de „Zeven Provinciën", over
het meerendeel slechts menschen zijn,
die opgeleid worden tot aanstaand ka
der, dus vrijwilligers, die zich voor de
zaak juist b e ij v e r e n, inplaats van
daaraan schade aan te brengen, is het
heele geval nog veel onbegrijpelijker!"
GEDENKTEEKEN-OVERDRACHT
DR. J. TH. DE VISSER.
Donderdagmiddag 9 Februari a.s,
zal in de kapel op de begraafplaats
Crooswijk te Rotterdam de over
dracht plaats hebben van het monument
op het graf van wijlen dit, J. Th. de Vis
ser.
Het woord zullen daarbij voeren mi
nister jhr. mr. D. J. de Geer, voorzitter
van het comité voor het gedenkteëken,
en de zoon, mr. J. A. de Visser*,
DE TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN
De centrale kiesvereeniging Leiden
heeft Zaterdagmiddag de officieele lijst
van candidaten voor de a.s, verkiezing
van de Tweede Kamer als volgt samen
gesteld: 1. prof. dr. B. D. Eedrmans, 2.
C. G. Roos, 3. mr. A. N. Molenaar, 4.
mr. H. P, C, M. de Witt Wijnen, 5. mevr.
mr. Bakkervan Bosse'.l
DE KERMIS TE EINDHOVEN.
In zijn Vrijdagavond gehouden ver
gadering besloot de gemeenteraad van
Eindhoven, na langdurige discussie, om
te bepalen, dat jaarlijks, voor het eerst
in 1933, de kermis zal worden gehouden
op den laatsten Zondag der maand Juli
tot en met den daaropvolgenden Woens
dag. 'n Voorstel van. de raadsleden
Wijsmuller (a.r.) en Putman Cramer
(c.h.) om de kermis eerst op Maandag
te doen beginnen en den Zondag uit te
sluiten, werd met op deze twee stem
men na, algemeene stemmen verworpen
De Koningin heeft een bedrag van
10.000 geschonken aan het Nationaal
Crisiscomité.
Vereenigt het nuttige met het aange
name en bezoekt den
ten bate der Vereeniging tot bestrijding
der T. B. C. te Middelburg
Voorverkoop kaarten aan de bekende
adressen a f0,60
's Avonds aan de zaal a f 0,75.
Na 9 uur geen toegang.
Na afloop
GEZELLIG SAMENZIJN
met de Jesayes Original Jazz Players.
(Ingez. Med.)
Middelburg 6-II-'33 Zaterdag en Zon
dag hoogste luchttemperatuur 11.4
°C; (53 °F); laagste 6.8 °C (45 °F). He
den 9 h: 7.7 12 h: 8 °C. Zaterdag/
Zondag geen; Zondag/Maandag 0.2
mm regen of neerslag. Hoogste barome
terstand 766 mm; laagste 760 mm.
Hoogste barometerstand 770.0 mm te
Clermont; laagste 737.7 mm te Vardoe.
Verwachting tot Morgenavond!
Afnemende, later weer toenemende
tot krachtige W. tot Z. wind, zwaar be
wolkt tot betrokken, waarschijnlijk re
gen, weinig verandering in tempera
tuur.
Zon op: 7 h 35; onder 16 h 54. Licht
op: 17 h 24. Maan op: 24 h 02; onder:
5 h 38. V.M.: 10 Februari.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen.
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later,
(S springtij).
Februari.
Hoogwater. Laagwater.
Ma. 6 10.33 23.04 4.20 16.56
Di. 7 11.36 23.56 5.28 17.55
Wo. 8 12.25 6.25 18.46
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge.
Februari.
Hoogwater. Laagwater.
Ma. 6 12.04 5.19 17.59
Di. 7 0.43 13.13 6.30 19.03
Wo. 8 1.40 14.06 7.29 19.55
Het C. B. meldt:
De Koningin en de Prinses maakten
reeds eenige flinke wandelingen in de
omgeving van Lenzerheide. De hooge
lucht en de rustige omgeving hebben
H. M. veel goed gedaan.
Het bulletin van heden van den
behandelden geneesheer luidt: Prof. dr.
J. R. Slotemaker de Bruine heeft he
den het Diaconessenhuis te Den
Haag hersteld verlaten. Op medisch
advies zal hij, alvorens een aanvang te
maken met de geleidelijke hervatting
van zijn werkzaamheden eenigen tijd
naar buiten gaan.
Zaterdagmorgen is bij de Spinnerij
Twenthe te Almelo een loonsverla
ging van 12 lA pet. aangekondigd. De ar
beidersorganisaties hebben onmiddellijk
een conferentie aangevraagd met het
bestuur van de TwentschGeldersche
Fabrikanten Vereeniging en de directie
van de fabriek.
Zeeuwsche Bond van Accordeons- en
Mond-Accordeons-V ereenigingen.
Zaterdagmiddag had in de bovenzaal
van café „De Eendracht", te Middel
burg een bestuursvergadering van bo-
vengenoemden Bond plaats, onder voor
zitterschap van den heer Lambermont.
Nadat de voorzitter inlichtingen vroeg
aan den penningmeester omtrent den
financieelen toestand, van den Bond,
bracht de heer J. de Rijk uit Goes, ver
slag uit, waarop de heer Riekwel, Vlis
singen, te kennen gaf, dat de Bond, na
zoo'n kort bestaan, de goede richting
uit gaat.
De secretaris, de heer Bos, stelde de
