ifirotiinciale Ztenm&che
STATEN-BENERAAL.
WEER EN WIND.
N«. 307.
Twee Bladen.
DONDERDAG 29 DECEMBER 193 2.
Eerste Blad.
175e Jaar$&£$.
MJ HET AFSCHEID VAN
BURGEMEESTER DUM0N TAK.
BIIHEILMO.
FLORA BIOSCOOP - MIDDELBURG
„Het Geheim van de Rue Morgue'
„De Cohen's en Kelly's 'm Hollywood"
Zondag en Maandag 3--6 uur Matinee
met als 2e HoofdfilmHet vervolg en slot van
,De Koning van de Congo'
ZEELAND.
MIDDELBURG.
GOES.
MIDDELBURGSCHE COURANT
Ctegblad Abonnementsprijs voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen
Izl0, elders f 2.50 per kwartaal. Week-abonnementcn in Middelburg
18 cent per week De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën
30 cent per regel voor ingezonden mededeéiingcn 60 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven.
UITG.: N.V. DE MIDDELBURGSCHE COURANT
Lange St. Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers:
Redactie 269 Administratie 139
Postchèque en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elke regel
meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uit
drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 6 regel*
opgenomen a 75 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven' ol
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra Bewijsnummers 5 cent
5®
Nu de heer Dumon Tak na eene bijna
17-jarige ambtsperiode de belangrijke
functie van burgemeester der Zeeuw-
scfee hoofdstad gaat neerleggen, kan het
voor de ingezetenen niet van betee-
keais ontbloot zijn, wanneer hieronder
getracht wordt, in het kort te schetsen
de verdiensten van hem, die in een
moeilijken tijd, in de oorlogsjaren 1914-
1918 leiding gaf aan het Middelburgsche
gemeenteleven.
Wanneer derhalve slechts een klein
oaderdeel der geheele ambtsperiode
wordt belicht, is dit geenszins bedoeld
als een tekort doen aan wat in de latere,
na-©orlogsche jaren door den burge
meester werd tot stand gebracht; doch
het kan zijn nut hebben, juist thans, nu
ongekende economische moeilijkheden
van geheel anderen aard in de herinne
ring bijkans hebben uitgewischt dat
gene, wat vroeger moest worden door
gemaakt, op den oorlogstijd het licht te
doen vallen.
Pieter Dumon Tak zal in de jaren,
waaria hij zich ging ontplooien, wel nooit
hebben verwacht, dat hij eens geroepen
zou worden, om de Zeeuwsche residentie
te besturen. Opgeleid voor het notariaat
en na het radicaal van candidaat-notaris
te hebben verworven en een tijdlang
werkzaam te zijn geweest bij zijn oom,
den notaris Tak, werd hij lid der be
kende bankiersfirma J. A. Tak en Co.
Hier zal wel de grond zijn gelegd voor
zijne commercieel-zakelijke talenten, die
hem later bij de uitoefening van het
burgemeestersambt zouden te stade
komen.
Zijne belangstelling voor het openbaar
leven zijner vaderstad toonde hij door
in 1901 het raadslidmaatschap te aan
vaarden. In 1909 werd hij als opvolger
van den heer W. J. Sprenger tot wet
houder gekozen. De veelvuldige en in de
laatste jaren van zijn ambtstijd bijna
voortdurende ongesteldheid van den
toenmaligen burgemeester Jhr. M. van
den Brandeler maakte, dat sedert het
eind van 1913 diens functie daadwerke
lijk werd vervuld door den oudsten wet
houder Dumon Tak. Toen einde Juli
1914 de wereldoorlog uitbrak, was hij
het, die nog steeds de teugels van het
bewind in handen had, zij het dan ook
formeel tijdelijk.
De meeste Middelburgers zullen zich
nog wel kunnen herinneren de groote
spanning, die de eerste maanden van
den zoo dichtbij woedenden krijg en de
invasie der Belgische vluchtelingen,
vooral na den val van Antwerpen, in
onze anders zoo rustige stad te weeg
brachten. De waarnemende burgemees
ter stond voor^nooit gekende moeilijk
heden, moest kalmeerend optreden hier
en organiseerend daar; moest overal
tegelijk zijn en zich inlaten met zaken,
die den burgemeester gewoonlijk verre
blijven. Daarbij kwamen de bijzondere
bemoeienissen, welke de mobilisatie
met zich bracht; het huisvesten der mili
tairen, de klachten der bevolking over
eene inkwartiering, die ze nooit, althans
niet in die mate hadden meegemaakt.
Dan de eigenaardige positie van den
burgemeester tegenover de bijkans al
machtige militaire autoriteiten, die bij
gemis aan tact licht kon leiden tot con
flicten en daaruit voor de bevolking ge
makkelijk voortvloeiende minder aange
name consequenties.
Dcor a' deze moeilijkheden wist de
heer Dumon Tak zich met een bewon
derenswaardige vlotheid en opgewekt
heid yan geest, waarbij het gevoel voor
humor allerminst ontbrak, heen te slaan.
benoeming tot burgemeester
van Middelburg met ingang van 1 Fe
bruari 1915, als gevolg van het eervol
ontslag, aan Jhr. van den Brandeler
tegen dien datum verleend, kon worden
beschouwd als de kroon op zijn werk
en zij zal door de ingezetenen zeker met
voldoening zijn begroet.
Ofschoon het gevaar voor ons land,
om in den oorlog te worden medege-
sleept, af en toe zeer acuut bleek, ver^
dween de spanning bij de bevolking van
lieverlede en raakte ook onze stad ge
wend aan dezen buitengewonen crisis
toestand, die zich van maand tot maand
en van jaar tot jaar eindeloos scheen
voort te sleepen. Maar daarmede was
allerminst gezegd, dat des burgemeesters
taa,< lichter zou zijn geworden. De ge
volgen van den wereldkrijg in econo
misch opzicht begonnen zich te open
baren: de volksvoeding raakte in gevaar
en het bleek, dat de allereerste levens
middelen schaarsch werden en niet dan
tegen steeds hooger prijzen waren te
krijgen; een natuurlijk gevolg van de
zucht der handelaren, om oorlogswinst
ie maken. Juist het tegenovergestelde
dus van' de huidige economische crisis,
nu. de wereld in vollen vrede aan de
grootste verarming is blootgesteld.
De Regeering, terecht beducht, dat
met het in gevaar komen van eene
regelmatige volksvoeding een bron van
onrust en ontevredenheid was gescha
pen, nam haar toevlucht tot wettelijke
maatregelen en zoo kwam in Augustus
1916 de zoo weinig populaire Distributie-
wet tot stand. Daarmede was een ge
heel nieuw terrein van werkzaamheid
voor de gemeentebesturen, en in de
allereerste plaats voor de burgemeesters,
geopend en zoo werd op de schouders
van den bestuurder van Zeeland's hoofd
stad eene nieuwe, geenszins lichte, last
gelegd. Het leek op het stadhuis wel,
alsof deze nieuwe tak van dienst het
grootste deel van 's burgemeesters be
moeienissen in beslag zou nemen. Het
was 's morgens en s middags een komen
en gaan van neringdoenden; de burge
meester moest al deze, dikwijls niet
weinig over de wettelijke dwangmaat
regelen verbolgen, burgers trachten te
kalmeeren. Hij moest (en dit was mis
schien nog veel moeilijker) audiënties
verleenen aan deputaties van huisvrou
wen, die onder een nauwelijks te stuiten
stroom van woorden er zich over kwa
men beklagen, dat ze met 't hun toege
meten rantsoen van brood, aardap
pelen of steenkolen er onmogelijk kon
den komen; en deze burgeressen waren
gewoonlijk minder gemakkelijk tol rede
te brengen dan hunne echtgenooten. En
wanneer een van gemeentewege aange
stelde distribuant van levensmiddelen
den burgemeester zocht te slim af te zijn
(wat, de goeden niet te na gesproken,
'n enkele maal wel eens voorkwam), de
burgemeester bleek evenzeer zakenman
als hl], doorzag zijn listen en lagen en
wist hem ongenadig neer te zetten. Zoo
kwam het, dat de handelaren al gauw
wisten, welk vleesch ze in de kuip had
den en het consumeerende publiek voer
er niet slecht bij.
In dit alles kwam meer regelmaat,
toen een gemeentelijk distributiebureau
werd ingericht buiten het stadhuis, dat
daardoor van deze, door het personeel
der secretarie allerminst gewaardeerde,
bemoeienissen weer werd ontlast. Na
tuurlijk bleef de burgemeester nauw
contact houden met dezen tak van
dienst; er ging geen dag om, of hij moest
confereeren met den directeur van het
bureau en met de gemeentelijke distri-
buanten; want Middelburg was een van
de weinige gemeenten, die niet zelf de
levensmiddelèn opsloeg en distribueerde,
doch dit overliet aan bepaalde, ver
trouwde handelaren. Ook dit bleek van
den burgemeester goed gezien; immers
daardoor werden eendeels de kosten van
de administratie der distributie beperkt
en anderdeels aan meer vakkundigen
overgelaten, bemoeienissen, waarvoor
een gemeentebestuur toch eigenlijk niet
geoutilleerd is.
De loop der bevolking was nu in hoofd
zaak verplaatst naar het distributiebu
reau aan den Dam Noordzijde, Aanvan
kelijk was het gehuisvest in de woning,
waar thans de directeur van den ge
meentelijken reinigings- en ontsmettings-
dienst, de heer Vermeulen, zetelt. Dit
pand bleek voor het doel weinig ge
schikt en de smalle voorgang was dik
wijls overvuld met wachtenden, die,
toch al niet te best gehumeurd van
wege de distributie-moeilijkheden, die
hun huishouden in de war dreigden te
sturen, eindelijk in een weinig behaag
lijke stemming aanlandden bij het per
soneel van het bureau, zoodat bij licht
ontvlambare gemoederen spoedig aanlei
ding aanwezig was voor eene wel zéér
geanimeerde discussie.
Ondanks de vele inconveniënten,
welke het systeem zelf voor de bevol
king met zich bracht, leed deze even
wel geen gebrek aan het noodige en
hongerrelletjes, zooals ze in andere ste
den wel voorkwamen, bleven hier ach
terwege.
Dit vond bovendien nog zijn oorzaak
in het volgende. Gelijk bekend, had de
Regeering ter wille eener goede voed
selvoorziening vervoerverboden uitge
vaardigd voor bepaalde levensmiddelen.
Deze vervoerverboden werkten uit den
aard der zaak in tweeërlei richting: er
mocht (behoudens dispensatie) wat die
artikelen betrof niets in de stad komen,
maar ook niets uit de stad gaan.
En, dit pleitte weer voor het zakelijk
Men wordt nooit zoo belachelijk
door de hoedanigheden, die men mist
als door de hoedanigheden, die men
voorwendt.
karakter van den burgemeester: er
werd, zonder de voorschriften te schen
den, vooral op dit laatste de nadruk
gelegd; gedachtig aan de in die dagen
van schaarscnte bij uitstek wijze spreuk:
behoudt wat ge hebt.
Dat de voedselvoorziening derhalve
hier zonder ernstcje stoornissen verliep,
had Middelburg ruet in de laatste plaats
te danken aan het organisatietalent, het
bestuursbeleid en het commercieel in
zicht van zijn burgemeester en het is niet
de geringste verdienste van den heer
Dumon Tak, dat hij in de oorlogsjaren
1914-1918 onze stad beeft weten te be
hoeden voor grooter moeilijkheden, dan
die, welke onvermijdelijk het gevolg
waren van den buitengewonen toestand,
waarin ons land te midden der oorlog
voerende mogendheden verkeerde.
Civis Medioburgensis.
27-i2-'32.
EERSTE KAMER.
Diverse ontwerpen.
Eerst diverse kleinere wetsontwer
pen. Dan de wijziging der Ouderdoms
wet, Radenwet. Ziektewet enz. en van
de Pensioenwetten, waarbij bij de dis
cussies de s.d. verklaren te zullen te-
gestemmen wegens het aantasten der
fondsreserves. Overigens wordt het ont
werp aangenomen, met aanteekening
der s.d.-fractie tegen.
Opschorting vaccinatiedwang.
Bij het wetsontwerp tot verlengde
opschorting van den zijdelingschen vac
cinatiedwang zegt mevr. Pothui s
Smit (s.d.) dat de regeering te gemak
kelijk zwicht voor de wenschen der ge
moedsbezwaarden.
De heer S m e e n g e (lib.) betoogde
dat voor verlenging van den opschor
tingstermijn geen aanleiding meer be
staat.
Minister Verschuur verdedigt het
ontwerp namens zijn ambtgenoot van
Binnenlandsche Zaken, die uitstedig moet
zijn.
Zoolang het encephalitis-gevaar be
staat, kan de regeering niet denken
aan weder-invoering der verplichte
vaccinatie.
Het wetsontwerp wordt aangenomen
met 22 tegen 12 stemmen, (tegen soc.-
dem., lib. en de heer Slingenberg, v.d.)
Wijziging L.O.-Wet.
Bij het wetsontwerp lot wijziging der
l.o.-wet, zeide de heer Slingen
berg (v.d.) zich aan te sluiten, bij de
bezwaren,, door de v.d-fractie in de
Tweede Kamer tegen dit ontwerp aan
gevoerd.
De heer Ossendorp (s.d.) ont
wikkelt bezwaren tegen de wachtgeld
regeling, speciaal voor gehuwde onder
wijzeressen. De verwachte bezuiniging
zai niet worden bereikt.
Hij becijfert dat in Nederland in 1933
per schoolkind zal worden betaald van
Rijkswege nog geen daalder in de week;
men kan niet zeggen dat het onderwijs
in Nederland duur is.
De heer v. IJsselmuiden (r.k.)
betoogt dat zonder medewerking van
de gemeenten van de bezuiniging niet
veel terecht zal komen.
TEGEN ONTDUIKING VAN
BELASTING.
Blijkens het eindverslag der Eerste
Kamer op de wijziging der wetten op
de inkomstenbelasting en op de vermo
gensbelasting, is aangedrongen op maat
regelen van de regeering tegen het ont
duiken van belasting door verlofgan
gers uit Nederlandsch-Indië, die langer
dan één jaar afwezig zijn en die groo-
tendeels in Nederland vertoeven, ter
wijl zij hun domicilie elders kiezen.
HERZIENING VAN HET
HUWELIJKSGOEDERENRECHT,
Blijkens het verslag van de commissie
van voorbereiding inzake de aanhangige
herziening van het huwelijksgoederen-
recht wenscht de regeering bescherming
Vertoont vanaf Vrijdag 30 December a.s.
Als le Hoofdfilm
Aangrijpend en Mysterieus Filmdrama naar de wereldberoemde
novelle van Edgar Allan Poe.
In de Hoofdrollen Sidney Fox en Bela Lugosi.
Als 2e Hoofdfilm
Oer-Komische Filmklucht met de twee bekende komieken
George Sidney en Charlie Murray.
- A-
5-
T' '$.;T V*
der vrouw tegen machtsmisbruik echter
met handhaving der bestaande beginse
len van het huwelijksrecht en het hu
welijks vermogensrecht. De commissie
acht het eenigszins gewijzigde
wetsontwerp rijp voor openbare behan
deling
SAi—RISVüRHOOGINGEN IN
NED.-INDIE.
Naar Aneta verneemt uit Batavia kent
de Factory der Nederlandsche Handel-
Maatschappii per 1 Januari 1933 salaris-
verhoogingen toe, uitsluitend aan jónger
Europeesch stafpersoneel. Het weder
hervatten van het toekennen van Euro
peesch verlof is in overweging.
Le Kon. Paketvaart Mij. koestert liet
voornemen op 1 Januari 1933 op be
scheiden schaal promotie toe te kennen
aan daarvoor in aanmerking komend
personeel.
Bij Kon. besluit is benoemd tot no
taris te B a a r n M. C. A. A. H. Römer,
candidaat-notaris te Utrecht.
De minister van Binnenlandsche
Zaken zegt toe, dat in de toekomst sa
menvoeging van de gemeenten Stad-
Hardenberg en Ambt-Hardenberg in
gunstige overweging zal worden ge
nomen.
De Senaat der Rijks-Universiteit
te Utrecht heeft het voornemen, op
24 April a.s. in een academische zitting
den geboortedag van Prins Willem van
Oranje plechtig te herdenken. Het ligt
in de bedoeling, dat het woord zal wor
den gevoerd door prof. dr. G. W. Kern
kamp.
- Belanghebbenden uit de kringen
van de Industrie, handel en scheep
vaart hebben een comité van actie op
gericht om te protesteeren tegen het
aanhangige wetsontwerp tot vrachtver-
deeling in de binnenvaart.
Hedenmorgen is het postvliegtuig
de Oehoe van Schiphol naar Indië ver
trokken.
Met ingang van 1 Januari 1933 zijn
de inspectie van de Volksgezondheid
voor de besmettelijke ziekten en de in
spectie van de Volksgezondheid voor de
hygiëne van het kind, de tuberculose-be-
strijding en de bestrijding van de ge
slachtsziekten samengevoegd tot ééne
„Geneeskundige Inspectie van de Volks
gezondheid".
Als inspecteur voor Noord-Brabant en
Zeeland treedt op de heer J. G. Bant-
jes arts te Nijmegen.
Kamer van Koophandel.
De Bureaux der Kamer van Koophan
del en Fabrieken en van het Handelsre
gister te Middelburg, zullen Maan
dag 2 Januari a.s. den geheelen dag ge
sloten zijn.
Schoorsteenbrand.
Gisterenavond bluschten manschap
pen van de brandweer een schoorsteen-
Middelburg, 29-XII-'32, Woensdag:
hoogste luchttemperatuur 5.5 °C;
(42 °F); laagste 2.6 °C (37 F). Heden
9 b: 2.6 °C; 12 h: 4.3 °C. Geen regen
of neerslag. Hoogste barometerstand
77Ó mm; laagste 766 mm.
Hoogste barometerstand 774.7 mm te
Boedapest; laagste 731.1 mm te Isaf-
jord.
Verwachting tot Morgenavond:
Meest matige Z.O, tot Z.W. wind, half
tot zwaar bewolkt, weinig of geen neer
slag, iets zachter des nachts.
W
Zon cp: 8 h 12; onder 15 h 52. Licht
op: 16 h 22. Maan op: 10 h 08; onder:
18 h 16. E.K. 3 Januari.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen.
Westkapelle is 28 min, en Domburf
23 min. vroeger; Veere 38 min. Ia»??
(S springtij).
Dec.
Do.
Vr.
Za.
29
30
31
Hoogwater.
2.09 14.34
2.57 15.25
3.44 16.13
Laagwater.
8.54 21.07
9.46 21.55
10.34 22.36
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge.
Dec.
Do.
Vr.
Za.
29
30
31
Hoogwater.
4.14 16.34
5.02 17.24
5.48 18.10
Laagwater.
9.54 22.11
10.46 22.59
11.34 23.42
CENTRALE VERWARMING
reeds voor 450.Installateur:
J. M. POLDERMAN, - Goes. - Tel. 129,
(Ingez. Med.)
brand ten huize van v. O. aan den Punt.
Een balk had reeds vlam gevat.
DE 15,000 voor het Gasthuis.
Naar in ons vorig nummer werd mede
gedeeld, hebben Ged. Staten het besluit
van den Raad, om voor het Gasthuis een
leening van 15000.te garandeeren,
goedgekeurd.
Ged. Staten zeggen in een begeleidend
schrüv n daarover:
„Daargelaten of, naast de beslissing
„dat de gemeente noch krachtens eenige
wettelijke bepaling, noch uit anderen
hoofde verplicht is om de tekorten op
de exploitatie van het Gasthuis, met
name die, welke betrekking hebben op
de afdeeling ziekenhuis, te dekken," een
besluit, waarbij de gemeente zich garant
stelt voor de betalinó van rente en af
lossing van een door het Gasthuisbestuur
ten behoeve dier instelling aan te gane
kasgeldleening zelfs als men rekening
houdt met het in laatst bedoeld besluit
gemaakte voorbehoud wel reden van
bestaan heeft, en zonder ons thans nog
uit te spreken over de vraag of de ge
meente al dan niet gehouden is tot dek-
