"ffirotiinciale Zeeuvo&che
STATEN-GENERAAL
ZEELAND.
No. 304.
Eerste Blad.
Om den vrijen Zondag.
MIDDELBURG.
GOES.
MIDDELBURGSCHE COURANT
DagBlad Abonnementsprijs voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen
^2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg
lucent per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën
3Öti cenl per regel voor ingezonden mededeélingen 60 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager..Men vrage daarvoor de tarieven.
UITG.: N.V. DE MIDDELBURGSCHE COURANT
Lange St.. Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers:
Redactie 269 Administratie 139
Postchèque en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elke regei
meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uit
drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 6 regeli
opgenomen a 75 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven al
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra Bewijsnummers 5 cent
Drie Bladen.
ZATERDAG 24 DECEMBER 193 2.
175e Jaargang
MAANDAG (2en KERSTDAG) ZAL
ONS BLAD NIET VERSCHIJNEN,
Met de rechtzinnigen onder de recht-
schea in de politiek zullen de vrijzinni
ge» van links het nimmer eens worden.
Zelfs niet, wanneer de geleerdste en de
bezadigdste, de vriendelijkste en welwil
lendste, met een maximum aan men-
schenkennis en een minimum aan prik
kelbaarheid uitgerusten daartoe met el
kander zouden samenkomen, om te
trachten elkaar te overtuigen.
Dan nog is zulke eens-gezindheid on
bereikbaar. Want zij spruit voort uit een
verschil in de axiomata, waarop de ver
dere redeneering gebouwd is.
En nu hebben wij liberalen goed zeg
gen, en zelfs volmaakt gelijk, wanneer
we stellen: onze opvatting is alomvat
tend, binnen een maatschappij, inge
richt naar onze beginselen zal een anti-
revolutionnair of een staatkundig-gere
formeerde vredig kunnen leven, naar
z ij n beginselen, in volle vrijheid belij
dende z ij n godsdienst het heeft geen
zin de oogen te sluiten voor het, voor
ons zoo droevige, feit dat de dogmati-
schen ter rechterzijde zulk een breede
opvatting van vrijheid niet huldigen,
niet k u n n e n en niet mogen huldigen,
volgens de leerstellingen, waarop hun
godsdienstig en zedelijk leven berust.
Practisch gesproken: de vrijzinnige
heeft het, naar onze stellige en innige
overtuiging, bij het rechte einde wan
neer hij eischt de vrijheid voor allen om
naar eigen goeddunken en eigen over
tuiging te leven binnen de perken
die de wet, ter bevordering of bescher
ming van het algemeen belang, stelt.
Maar de rechtzinnige, die zegt: „wij
verwerpen het beginsel der volks-soeve-
reiniteit, de overheid is als dienaresse
Gods gehouden. [bv.] de Zondagswet
te herzien en.... geheelen of gedeelte
lijken stilstand van zaken op den Zondag
te bevorderen", heeft van zijn orthodox-
dogmatisch standpuntóók gelijk.
De vrijheid die de vrijzinnige eischt i s
nu eenmaal onverzoenbaar met de star
heid die uit de rechtzinnigheid moet
voortspruiten. En beiden zijn voor ons
evea respectabel, zij het dan niet even
aanvaardbaar.
Nu wd het echter ons voorkomen, dat
men in dezen tijd, waarin de invloed van
het getal zoo zeer is toegenomen, ook in
deze zaken de verhoudingen niet uit het
oog moet verliezen.
Wij weten zeer wel, dat het getal ha-
rer aanhangers aan de waarheid en zui
verheid eener leerstelling niets ver
mag af of toe te doen. Maar dat veran
dert niets aan het feit, dat in de werke
lijkheid de invloed van het getal uiter
mate groot is.
Dat kan niet anders. Als in een ge
meenschap van 100 lieden 95 de vrijzin
nige beginselen zijn toegedaan en 5 zijn
steil orthodox dan zal in de wijze waar
op deze gemeenschap kerkgenoot
schap, gemeente, vereeniging be
stuurd word, de vrijzinnige geestesrich-
fing overheerschen. En omgekeerd
met dit verschil echter, dat als regel een
vrijzinnige meerderheid de andersgezin-
de minderheid het leven minder zuur zal
maken, dan in het tegenovergestelde gé
val. Al zijn er zeker uitzonderingen op
dezen regel, en al is het ook waar en te
bedenken, dat de -rechtzinnige het niet
doet om zijn gelijkwaardigen mede-
mensch onaangenaam te zijn, maar wijl
hij „om des beginsels wille" den dwalen-
den broeder zoo meent te moeten behan
delen.
Evenwel: den feitelijken invloed van
de quantiteit in eigenlijk-qualitatieve za
ken ontkent men ter rechterzijde aller
minst. Er zijn zelfs gevallen, waarin de
rechtschen ter bereiking van eenig
begeerd doel zich aan statistische
groepeeringen en cijfer-exegesen wagen
die, zoo zij door vrijzinnigen op dezelfde
wijze bedreven werd, wellicht als so-
phistiek bestempeld zouden worden
Maar daar niet van, nu.
Het vorenstaande diende als princi-
piëele inleiding tot de overname van
een betoog, uit het a.-r. dagblad „De
Zeeuw", over de zijns inziens dan
volstrekt onbevredigende houding van
den minister van Waterstaat t.a.v. de
Zondagsrust en de z.g.n. „pleziertreinen"
op den Zondag.
Dat betoog luidt aldus:
„Met tevredenheid kan worden er
kend, dat langzamerhand een vrij groo-
te dienstbeperking op Zondag is inge
voerd. Maar er zou toch op dit gebied
nog wel meer gedaan kunnen worden.
De Minister is daartoe echter niet be
reid."
Weliswaar, zoo vervolgt „De Z."
heeft „de Overheid niet tot taak, en is
zij niet in staat tot Zondagsheiliging te
dwijjgen. Maar wel kan zij de heiliging
mogelijk maken, door zooveel mogelijk
de rust te bevorderen....
Nu kan worden toegegeven, dat het
hier een moeilijk vraagstuk betreft,
vooral ook, omdat het auto- en auto-
busverkeer. op den Zondag ongestoord
doorgaat en de Overheid niet de macht
heeft hieraan een einde te maken.
Wat de Overheid echter zonder eenig
bezwaar kan doen is, dat zij het verkeer
op Zondag niet onnoodig bevordert.
Dat is niet gebeurd, zegt de Minister.
Deze opmerking is. echter in strijd met
de werkelijkheid.
Telkens weer worden ook op Zondag
z.g. goedkoope treinen ingelegd met
geen andere bedoeling dan het publiek
tot uitgaan te prikkelen en de rust op
den Zondag te verstoren.
En 't is jammer dat de Minister niet
bereid is daaraan nu eens en voorgoed
een einde te maken."
Het lijkt ons niet onwaarschijnlijk, dat
de niet-geestverwant van 't blad, waar
aan 't ontleend werd, het vorenstaande
lezende, kriewelig wordt, en uitroept:
„wel ja, het treinverkeer inperken,
liefst verbieden op den Zondag, als de
Overheid de macht ertoe had het auto
bus- en autoverkeer stop -zetten, geen
goedkoope treinen meer, waardoor we
er eens een Zondagje uit kunnen!"....
Zeker, wij denken er net zoo over.
Ook wij meenen het recht te hebben
te eis cl; en, dat men onze vrijheid
yan beweging op den Zondag niet aan
taste. Wij zijn tegen eiken overheids
maatregel, die d w i n g t tot doode Zon
dagsrust al aanvaarden wij een Zon
dagsbeperking, die uit het levende ge-
meenschapsbewustzijn ontspruit, natuur
lijk wel.
Maar wij hebben het citaat juist door
een eenigszins breedvoerige beschou
wing doen vooraf gaan, om den lezer
duidelijk te maken, dat hier een onover
brugbare principieele klove gaapt.
Maar zou het niet mogelijk zijn hen,
die voor deze gedwongen, aan anders
denkenden op te leggen Zondagsrust
pleiten, tot het besef te brengen dat zij
op getalsgronden niet meer mogen
eischen of verlangen, dan hun toekomt?
Wanneer wij toch overwegen, dat, op
grond van de laatste stembusuitslagen,
aangenomen mag worden, dat niet meer
dan 27 pCt„ d.i. nog lang geen derde
deel van ons Nederlandsche volk,, op
het standpunt van de straffe Zondags
rust staat dan vragen we ons af waar
onze a.r. „Zeeuw" de vrijmoedigheid
wel vindt te verlangen, dat een r.-k.
minister „voorgoed een einde zou ma
ken aan hetgeen ten hoogste één-kwart
der Nederlanders een doorn in het oog
is?
Het antwoord op deze vraag vindt
men echter weer in den aanvang van
ons betoog.
Rechts en links zullen het hierover
nimmer eens worden!
TWEEDE KAMER.
Diverse ontwerpen.
Aan de orde is het wetsontwerp tot
wijziging van de jaarwedden der leden
van den Raad van State, de algemeene
Rekenkamer, de rechterlijke macht en
de militair rechterlijke macht.
De heer Suring (r.k.) wenscht de
korting niet te doen plaats hebben voor
wachtgelders.
De heer Knottenbelt (lib.) is te
leurgesteld over 3e achterstelling van
gehuwden bij ongehuwden.
De heer Oud (v.d.) zal ondanks be
zwaren, met dezen tijdelijken maatregel
meegaan.
De heer J. ter Laan (s.d.) betoogt,
Indien de militairen, van soldaat tot
generaal, vandaag wat dieper dach
ten dan de diepte van hun loopgra
ven, wat scherper dan de scherpte
van hun sabels en bajonetten, wat ver
der dan de draagwijdte van hun ka
nonnen en geweren, wat hooger dan
de vlucht van hun vliegtuigen, dan
zouden er morgen geen militairen
t
meer zijn!
Dr. Anton Smit.
dat het georganiseerd overleg niet vol
doende tot zijn recht is gekomen.
De Minister van Financiën £.al de
gedachte van .den heer Suring inzake
de wachtgelders overwegen.
Het wetsontwerp wordt z.h.s. aange
nomen. De sociaal democraten en com
munisten willen geacht worden te heb
ben tegengestemd.
De algemeene verzamelstaat der rijks-
begrooting 1933, het wetsontwerp tot
wijziging van enkele bepalingen der wet
ten op de inkomsten- en vermogens
belasting en het wetsontwerp tot regeling
van den invoer van ongesmolten dierlijk
vet worden z.h.s. aangenomen.
Invoer van tarwe.
Aan de orde is daarna het wetsont
werp tot regeling van den invoer van
tarwe, brood, deeg van tarwebloem of
tarwemeel.
De heer Hellenberg Hu bar
(r.k.) betoogt dat van invoervermindering
in het Zuiden des lands niets blijkt.
De heer W ij n k o o p (comm.) wijst op
de broodprijzenstijging door de concen
tratie in de meelindustrie.
Minister Verschuur zegt dat er
één op de duizend brooden in Nederland
wore, ingevoerd. Men make zich geen
overdreven voorstellingen.
Het wetsontwerp wordt z.h.s. aange
nomen.
Wijziging tarwewet.
Aan de orde is het wetsontwerp tot
wijziging der tarwewet 1931.
De heer Hiemstra (a-r-) dient een
motie in om meer rekeninte houden
met de belangen der landarbeiders.
De heer We i t k a m r> (c.h.) betoogt,
dat de wet zoowel aan boeren als aan
.andarbeiders zal ten goede komen.
De heer Loerakker (r.k.) bepleit
eveneens de belangen der landarbeiders
De heer Van Hellen berg Hu-
bar (r.k.) zegt, dat door de wettelijke
maatregelen het broodverbruik steeds
beduidend is teruggeloopen. Er zijn wel
andere middelen om de Eioeren te hel
pen.
De heer Kersten (s.g.) komt op
voor de belangen van den handel. Hij
wil maatregelen, opdat de concentratie
in de maalindustrie het brood niet duur
der make.
De heer Boon zégt, dat op 't tijdelijk
karakter der wet den nadruk moet wor
den gelegd.
De heer W ij n k o o p noemt het ont
werp een schroef om de arbeiders nog
verder uit te persen. De groote kleiboe
ren worden al weer slapende rijk door
de geboden steunmaatregelen.
De heer Oud (v.d.) komt op voor de
belangen van den handel.
De heer B r a a t (pl.b.) bespreekt den
duur der wet.
De Minister zegt dat de oogst 1936
er nog onder valt.
De heer Van den Heuv e 1 (a.r.)
wil den handel zooveel mogelijk in deze
wet betrekken.
De Minister zegt dat er van een
koersverandering niet kan wórden ge
sproken. De bedoeling is den handel
zooveel mogelijk te handhaven. De re
geering is waakzaam wat betreft den
broodprijs.
De tarwewet komt ook aan de land
arbeiders ten goede.
De motie-Hiemstra wordt verworpen
met 51 tegen 22 stemmen (soc. dem. en
communisten).
Het amendement-v. Hellenberg Hubar
wordt verworpen met 48 tegen 31 stem
men (een gemengde stemming).
Het wetsontwerp wordt aangenomen
met 57 tegen 21 stemmen (tegen de soc.
dem. en combi.)
De vergadering gaat op reces tot 31
Januari.-
DEVIEZENREGELING TUSSCHEN
NEDERLAND EN DUITSCHLAND.
Officieel wordt medegedeeld, dat tus-
schen de Nederlandsche en de Duitsche
regeering een overeenkomst tot stand
is gekomen, in hoofdzaak gelijk aan het
reeds eenigen tijd tusschen Duitschland
en Zweden geldende deviezenarrange-
ment. Binnen zeer korten tijd zal deze
overeenkomst, voorzien van de noodige
aanwijzingen voor belanghebbenden
worden bekend gemaakt,
RIJWIELBELASTING.
Met de St. Crt. van 23 en 24 Decem
ber is verzonden een beschikking van
den Minister van Waterstaat tot wijzi
ging der bestaande Motor- en rijwielbe
lasting ten opzichte van rijwielpaden en
de daarvoor gebezigde banden.
De crisis-zuivelcentrale maakt be
kend, dat voor de week van 25 tot en
met 31 December de prijs van het cri-
sisbotermerk op 85 cent per kg en de
prijs van de vervoervergunning voor
buitenlandsche boter op 80 cent per kg
kg is vastgesteld.
De Sfhten van Gelderland hebben
besloten een bedrag van 400.000 ter
leen te verstrekken aan de Ver. v. Chr.
verzorging van krankzinnigen in Neder
land voor den bouw van een z.g. open
afdeeling voor verpleging van geestes
zieken op het terrein van de stichting
Wolfheeze.
Ontspanning werkloozen.
In de daartoe door den heer Lagaaij
welwillend ter beschikking gestelde bo
venzaal van „De Vergenoeging" heb
ben gisterenavond eenige honderden
werkloozen- geluisterd naar vroolijke
voordrachten en vroolijke muziek; het
laatste van de Sunny Band.
De heer en mevrouw Harthoorn heb
ben tezamen het één-actertje „Aan
den huiselijken Haard" van Joh. W.
Broedelet opgevoerd, de heeren J. Kou
semaker, W. Tavenier en W. L. Heij-
boer hebben voordrachten, Vlaamsche
schetsen etc. ten beste gegeven.
Het was een zeer geslaagde avond,
dat bewezen opkomst en 't applaus tel
kenmale. De voorzitter der centrale
commissie ir. B. C. Roeters van Lennep,
heeft alle medewerkenden bedankt en
den werkloozen een beter 1933 toege-
wenscht.
Kerstgave.
Gisterenavond heeft de Christelijke
Besturenbond aan 143 werkloozen, aan
gesloten bij hare organisaties eene
Kerstgave uitgereikt.
Dank zij de verschillende bijdragen,
ook van hneergegoede geestverwanten
van hier en enkele omliggende dorpen,
kon de Bond een bedrag van ruim 400
onder de betrokkenen verdeelen.
Overname gasfabriek „Oosteinde".
Naar wij in ons vorig nummer meld
den, is tuschen de betrokken commissies
en gemeente-besturen overeenstemming
Gasfabriek „Oosteinde" te Krabben-
d ij k e door de gemeente Goes.
Aanvankelijk was een plan opgemaakt
volgens hetwelk Goes aan de bij „Oost
einde" aangesloten gemeenten gas zou
leveren tegen bepaalde voorwaarden.
Dit plan stuitte echter bij alle belang
hebbende gemeenten op niet te over
komen bezwaren. Daarna werd, mede in
overleg met Ged. Staten, verder onder
handeld, met het reeds genoemde re
sultaat, dat binnenkort aan de belang
hebbende gemeenteraden zal worden
voorgelegd de gasexploitatie der gasfa
briek „Oosteinde" door Goes, waarme
de de genoemde fabriek zal komen te
vervallen. Goes zal daarbij voor de fi-
nancieele verplichtingen,» die „Oostein
de" thans nog heeft, garant zijn, in dier
voege, dat Krabbendijke door een gelei-
orkesten 2-5° i
Eénmaa[»5«J
- nimmer ve 9 i
VGravenhaqe
DUKOL BRENGT^VOORDEEL! SPECERIJEN
(Ingez. Med.)
Telefunken Service:
L, J.VAN'TWESTENDE,
MIDDELBURG: Korte Gortstraat 343,
Telefoon 387.
VLISSINGEN: Walstraat 46, Tel, 254
Telefunken Service Goes:
JAC. VAN ZWEED EN,
Groote Markt. Telefoon 367.
(Ing. Med.)
Middelburg, 24-XÏI_'32. Vrijdag hoogste
u c h t temperatuur 9.8 °C; (50 °F);
laagste 5.7 °C (42' F). Heden 9 h: 7.6
°C; 12 h: 8.9 C. 1 mm regen of neer
slag. Hoogste barometerstand 774 mm;
laagste 768 mm
Hoogste barometerstand 776.6 mm te
München; laagste 730.2 mm te Reykja
vik.
Verwachting tot Morgenavond:
Maüige tct zwakke N.W, tot Z.W.
wind, nevelig, 'iot licht of half bewolkt,
weinig cf geen regen, aanvankelijk iets
kouder, later zelfde temperatuur.
Zon op: 8 li 11; onder 15 h 48. Licht
op: 16 h 18. Maan op: 16 h 42; onder
24 h 23.
Zondag 25 December: Zon op: 8 h 11;
onder 15 h 49. Licht op: 16 h 19. Maan
op: 18 h 18; onder 13 h 15.
Maandag 26 December. Zon op: 8 h 11;
onder 15 h 49. Licht op: 16 h 49. Maan
op: 19 h 45; nder 14 h 05. N.M- 27 Dec.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen.
Westkapelle is 28 min. en Docab'.t
23 min. vroeger; Veert 38 min. la,;?..
fS springtij).
Dec.
Hoogwater. Laagwaki
Za. 24 10.02 22.39 3.55 16.41
Zo. 25 11.00 23.34 5.02 17.39
Ma. 26 11.56 6.04 18.34
Hoog- en Laagwater te Wemeldinge,
Dec.
Hoogwater. Laagwaie
Za. 24 11.47 5.01 17.37
Zo. 25 0.27 12.50 6-.09 18.36
Ma. 26 1.27 13.51 7.08 19,32
delijk verminderde aflossing, na eenige
jaren in deze geheel schuldenvrij zal
zijn.
Voor de bij „Oosteinde" aangesloten
gemeenten zal de gasprijs niet verhoogd
worden, doch het ernstig streven zal
juist zijn, deze te verlagen, met het goe
de vooruitzicht, dat hierop in de naaste
toekomst wel gerekend kan worden.
Afscheid E. J. Barbier.
Leearen en leerlingen van de H.B.S.,
alhier, namen gisteren afscheid van hun
concierge, de heer E. J. Barbier, die 23
jaar lang deze functie vervulde.
Na een hartelijke en waardeerende
toespraak werd den heer Barbier, door
directeur en leeraren, een foto van de
school en een enveloppe met inhoud
aangeboden. Vervolgens nam de heer
Barbier afscheid van de leerlingen, die
hen, bij monde van Bob Zuidema, een
fraaie luidspreker en een houtsnede van
Melse aanboden.
