ZEELAND.
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT VAN DONDERDAG 17 NOVEMBER 1932. No. 272.
DE RIJKSMIDDELEN IN OCT. 1932.
DE VACCINATIE VER
PLICHTING.
DE WILLEM DE ZWIJGER
HERDENKING.
ONDER HET SCHRIKBEWIND
DE MARGARINE EN DE CRISIS-
ZUIVELWET.
MIDDELBURG.
WALCHEREN.
RAAD VAN O. W.-SOUBURG.
Ingekomen stukken en mede-
deelingen.
Werkloozenzorg.
Gemeenterekening 1931.
Gewone Dienst.
Electrificatie Abeele.
Wijziging begrooting 1932,
W aterleidingcommissie.
Huur gemeentegrond.
Van de lezing, die mr. J. H.
Bybau voor het Zeeuwsch Ge
nootschap der Wetenschappen
heeft gehouden over „Een
Zeeuwsch Regent uit het laatst
der XVIIIe eeuw", (waarvan een
uitvoerig verslag in ons blad is
verschenen) zijn overdrukken in
brochurevorm vervaardigd. Voor
belangstellenden onder onze le
zers zijn deze boekjes, tegen in
zending van 12 cent aan post
zegels of in contanten, voor
porto en administratiekosten, in
beperkt aantal bij de admini
stratie van ons blad verkrijgbaar.
De Directie.
Electrische straatverlichting.
Rondvraag.
(Wordt vervolgd)
De opbrengst van de Rijksmiddelen
(hoofdsom en opcenten) over de maand
October 1932 bedroeg 38,093.972, te
gen 33.259,161 over de maand October
1931.
Het één twaalfde gedeelte der ra
ming over het geheele jaar bedraagt
34.850.714.
We laten hieronder volgen de op-
van 1932, vergeleken met die over de
brengst over de eerste tien maanden
eerste tien maanden van 1931.
1932 1931
Grondbel. 4.863.803 8.550.978
Pers. bel. - 202.194 - 6.610.641
Ink. Bel. - 62.127.503 - 69.636.440
Verm, Bel. - 10.224.216 - 11.534.599
Div. en T, - 13.289.423 - 16.557.036
Inv. recht - 70.956.689 - 52.343.709
Stat. recht - 1.765.537 - 2.663.249
Zout - 1.839.499 - 1.771.088
Geslacht - 5.512.440 - 7.329.055
Wijn - 1.860.447 - 1.831.165
Gedistill. - 26.630.451 - 31.005.645
Bier - 9.545.975 - 11.776.562
Suiker - 43.804.437 - 42.833.129
Tabak - 22.392.640 - 24.540.152
Goud, zilv. - 571.709 - 728.477
Zegelrecht - 14.042.703 - 19.703.515
Reg. rehtt -8.636.927 12.347.800
Succ. recht - 29.068.097 - 37.840.738
Domeinen - 3.249.295 - 3.582.932
Staatsloterij - 620.001 •- 621.578
Loodsgelden- 2.757.345 - 3.533.185
333.961.338 367.341.683
De opcenten ten bate van het Lee-
ningfonds gaven over October '32 een
opbrengst van 4.126.235 tegen 'n be
drag van 4.008.612 over October 1931.
De inkomsten ten bate van het .We
genfonds" gaven over October 1932 een
opbrengst van 866.070, Rijwielbelas
ting 33.470.
Bij het afdeelingsonderzoek in de
Tweede Kamer over het wetsontwerp
tot verlenging van den geldigheidsduur
van tijdelijke bepalingen betreffende
de vaccinatie verklaarde men alge
meen, zich met den inhoud van dat ont
werp te kunnen vereenigen.
Intusschen achtten verscheidene le
den 't niet zonder bedenking, dat als op
den ingeslagen weg wordt voortgegaan,
een hoe langer hoe grooter gedeelte
van ons volk ongevaccineerd zal zijn.
De bezwaren erkennende, welke aan
de zijdelingsche verplichting tot vacci
natie zijn verbonden, meenden deze le
den, dat thans moet worden gedacht
aan de invoering van den directen vac-
cine-dwang in het eerste levensjaar.
Andere leden lieten tegen deze be
schouwing een krachtige tegenspraak
hooren.
Sommige leden gaven als hun mee
ning te kennen, dat, indien tot invoe
ring van directen dwang wordt overge
gaan, in de desbetreffende regeling vrij
stelling wegens gemoedsbezwaren moet
worden mogelijk gemaakt.
Het in de Baronie van Breda gestich
te comité ter herdenking van den 40-
sten geboortedag van Willem van
Oranje, heeft gelden bijeengebracht
voor het plaatsen van een glas-in-lood
raam bij het graf van Prins Willem van
Oranje in de Nieuwe Kerk te Delft.
Naar de N. R. Crt. verneemt, zal de
Roermondsche kunstenaar Joep Nico
las worden aangezocht het raam uit te
voeren. Het raam zal worden versierd
door Honoré de Balzac,
3.)
Onbewegelijk bleef de man staan en
nam het huis op, dat als het ware het
type vertegenwoordigde der ongeluk
kige bewoners van deze wijk. Dit wan-
kelige, uit steenen opgetrokken krot,
was bedekt met een laag vergeelde
pleisterkalk en was zóó vol scheuren
en barsten, dat men zou vreezen, dat de
minste windstoot het omver zou wer
pen. Het bruine, met mos bedekte pan
nendak was op verscheidene, plaatsen
zoo ingezakt, dat het er uitzag alsof het
onder den last der sneeuw zou bezwij
ken. Op elke verdieping van het huis
waren drie ramen, waarvan de lijsten
waren vergaan door vocht en gespleten
door de inwerking der zon. Het was dui
delijk te zien, dat de koude er doorheen
moest dringen in de kamers. Dit afge
zonderde huis deed denken aan een
oude toren, dien de tijd had vergeten
omver te halen. Een flauw schijnsel ver
lichtte de vensters, waardoor hier en
daar de zolderverdieping werd onder
broken, waarin het armzalige gebouw
tje eindigde, terwijl het overige deel
van het huis in volmaakte duisternis was
gehuld.
Met moeite beklom de oude dame de
ruwe trap, waarlangs een touw liep,
bij wijze van trapleuning; stilletjes klop
te ze aan de deur van het dakkamertje
en liet zich op een stoel neervallen, dien
een oude man haar aanbood,
Verberg U, verberg U! riep ze hem
met een voorstelling betrekking heb
bende op Willem den Zwijger en de
Baronie en is 7 maal 1.48 meter. Het
wordt een van de drie Oranjeramen,
die door de werkzaamheid van het Na
tionale Comité tot stand zullen komen.
De reeds bestaande gebrandschilder
de ramen zijn alle uit den l.aatsten tijd,
daar de Nieuwe Kerk na 1536 grooten-
deels door de explosie van een kruit
magazijn werd verwoest, waarbij alle
gebrandschilderde ramen verloren gin
gen,
De crisiszuivelcentraie deelt mede,
dat naar haar gebleken is, o.m. in me
dische kringen, twijfel bestaat of na de
inwerkingtreding van de crisiszuivelwet
nog wel margarine uitsluitend uit plant
aardige olie vervaardigd is te verkrij
gen, Zij vestigt er daarom de aandacht
op, dat bedoelde plantaardige margari
ne ook thans nog wordt aangemaakt en
sedert het inwerking treden der crisis
zuivelwet is vervaardigd.
Voor het geval deze niet bij een win
kelier voorhanden mocht zijn, kan men
zich wenden tot den Nederlandsche Ve-
getariërsbond Fazantenweg 73 huis, Am
sterdam, die zich bereid heeft verklaard
op te geven waar de margarine is te
verkrijgen.
Naar het persbureau „Industria"
meldt, is dr. A, F. Philips, directeur
der N.V. Philips Gloeilampenfabrieken
te Eindhoven, bevorderd tot comman
deur in de orde van het Legioen van
Eer.
De Kamer van Koophandel te
Amsterdam heeft een telegram aan
de Tweede Kamer gezonden tegen de
heffing van opcenten op thee.
Het uitbreidingsplan van Heer-
1 e n, door ir. Klijnen samengesteld, is
berekend op een stad van 100.000 in
woners en zal, in de behoeften der
eerste 40 jaren voorzien.
Statuten goedgekeurd.
Met de St. Crt. van 16 November zijn
verzonden de statuten van don Christe-
lijken Boerenbond voor W. Z. Vlaanderen
gevestigd te Oostburg en van het
Volksgebouw „De Gouden Poorte" van de
Moderne Arbeidersbeweging te AI i cl-
delbur g.
De Instrumentendagen voor de S. H.
Gisteren is het zoowel des middags
als des avonds druk geweest op de
tentoonstelling van Gehoorinstrumen-
ten, uitgaande van de afdeeling Mid
delburg van de Vereeniging tot behar
tiging van de belangen der slechthoo-
renden.
Het was op de bovenzaal van St. Jo
ris steeds een komen en gaan van be
langstellenden. In de eerste plaats
kwamen er zeer velen, die kwamen om
gehoorinstrumenten te beproeven, wat
in vele gevallen tot aanschaffing leid
de.
Maar daarnaast kwamen ook velen,
die het sympatieke doel gaarna wilden
steunen en dit deden door het aankoo-
pen van een der vele artikelen van de
afdeeling Werkverschaffing van de ver
toe. Hoewel we maar zelden uitgaan,
zijn onze gangen bekend, onze voetstap
pen bespied.
Wat is er gebeurd? vroeg een oude
vrouw, die bij het vuur zat.
De man, die sinds gisteren om het
huis zwerft, heeft me vanavond gevolgd.
De drie bewoners van het krot keken
elkaar aan, terwijl groote angst op hun
gezichten lag uitgedrukt.
De grijsaard verontrustte zich het
minst van allen, misschien wel, omdat
hij het meest in gevaar verkeerde. In
dagen van groote spanning of onder
het juk der vervolging is een moedig
man bereid zich zelf te offeren en iede-
ren dag van zijn leven beschouwt hij
als een overwinning op het noodlot. De
zorgvolle blikken, waarmede de beide
vrouwen den grijsaard omringden, gaven
zoo duidelijk te kennen, dat hij het
eenige doel was in hun bestaan,
Waarom zouden wij wanhopen aan
God, zusters? zei hij met doffe, maar
innige stem; wij loofden hem temidden
der kreten van moordenaars en ster
venden in het klooster der Carmelieten,
Als het zijn wil is geweest, dat ik gered
werd van dat bloedbad, is het ongetwij
feld omdat hij mij voor iets anders be
stemd heeft, dat ik zonder mokken
moet aanvaarden. God beschermt de zij
nen; Hij kan naar zijn wil over hen be
schikken. Gij zijt het, en niet ik, op wier
naaste toekomst wij bedacht moeten
zijn,
Wat is ons leven vergeleken bij
dat van een priester? sprak een der
twee oude vrouwen.
Sèdert ik ui thet klooster de Chel-
les verdreven ben, beschouw ik mezelf
eeniging, of wel door hun behendig
heid in visschen en dergelijke, dan wel
door 't raden van namen enz. tracht
ten een prijsje te verschalken.
O. W.SOUBURG. De raad kwam
Woensdagmiddag voltallig bijeen.
Aan liet verzoek tot adhaesie-verlee-
ning aan het adres der gemeente Sint
Maartensdijk wordt niet voldaan.
Een schrijven van den dierenarts die
het paard der gemeente tijdens diens
ziekte heeft behandeld, dat aan de ver
zorging van dit dier niets heeft ontbro
ken, Opgemerkt werd dat de verzeke
ringspolis niet voldoende is ingevuld
ter verkrijging van schadevergoeding.
Een schrijven van de directie der wa
terleiding.
De Voorzitter licht toe dat in
zake deze aaneensluiting een overeen
komst is getroffen en schadevergoeding
zal worden verrekend.
De heeren de Priest er en
Janssen wiflen deze corresponden
tie publiceeren daar er aan deze kwes
tie een vorige zitting een raadslid is ge
blameerd geworden.
De Voorzitter en de heer
Suurmond zijn hiertegen.
Besloten wordt om alleen het zakelijke
over deze aangelegenheid bekend te
maken.
Uit deze correspondentie blijkt, dat
er een misverstand heeft plaats gehad
tusschen den directeur en den opzichter
der waterleidingmaatschappij, t. a. v.
het aansluiten van perceel E 62, waar
door de beslissing van den directeur
anders is uitgevallen, dan wanneer deze
beide functionarissen elkaar hadden
verstaan. De verzekering is thans ge
schied op de voor den belanghebben
de voordeeligste wijze.
Het plaatsen eener electrische ver
lichting in de Kanaalstraat en verleng
de Braamstraat wordt goedgekeurd.
Op verzoek van den heer de Pries
ter wordt een schrijven voorgelezen
van de desbetreffende commissie, Spr,
is tegen steun en acht het verkieselijker
dat werkobjecten werden gevonden. In
het voorgelezen adres wordt zulks be
toogd. Samenwerking met andere ge
meenten is in dezen gewenscht.
Ook de heer van Soelen is van
meening dat het dezen weg op moet
gaan.
De Voorzitte r zegt dat in eigen
gemeente niets dan dure plannen zijn te
ontdekken, doch zal op dit punt diligent
blijven.
Ingekomen is een adres van de bouw
vakondernemers, waarop door B. en W.
afwijzend geadviseerd wordt.
De heer de Priester kan zich
hiermede vereenigen, doch zal bij de
behandeling der begrooting hierop te
rugkomen.
De heer v. Soelen zegt dat de
praktijk leert, dat een aannemer het
voordeeligste uitkomt.
De heer Goedbloed wil het ver
zoek inwilligen, dit kan als er controle
wordt geoefend op het werk, evengoed.
De heer Suurmond zegt dat het
algemeen belang het best wordt ge
diend met één aannemer.
Door beide wethouders benevens den
voorzitter wordt betoogd, dat het werk
in één hand het gemakkelijkste en voor
deeligste uitkomt. Na eenige discussie
wordt het aangenomen.
als dood, zei de non, die niet uit was
geweest.
Hier zijn de hostiën, hernam de
pas aangekomene, terwijl zij het doosje
aan den priester gaf. Maar, zoo riep zij
uit, ik hoor iemand de trap opkomen!..
Bij deze woorden keken alle drie op
om te luisteren.
Het geluid hield op,
Weest onbevreesd, wanneer er
iemand zou trachten bij u te komen,
zeide de priester. Iemand, op wiens
trouw wij kunnen rekenen, heeft maat
regelen getroffen om de grens over te
steken en zal de brieven komen halen,
die ik aan den hertog de Langeais en
den markies de Bauseant heb geschre
ven, opdat zij op middelen kunnen zin
nen om U aan dit vreeselijke land te
onttrekken, aan den dood of de ellende,
die U er "zouden wachten.
Gaat gij dan niet mee? vroegen de
twee nonnen wanhopig bedroefd,
Mijn plaats is onder hen, die lijden,
antwoordde de priester met eenvoud.
Zij keken en zwegen vol heilige be
wondering naar den ouden man,
Zuster Martha, vervolgde hij tot
de non, die was uitgegaan om de hos
tiën te halen, deze afgevaardigde zal
antwoorden „Fiat voluntas" (Zijn wil
geschiede) op het woord „Hosannah".
Er is iemand op de trap! riep de
andere non uit, terwijl ze een verbor
gen luikje opende, dat onder het dak
was aangebracht.
Ditmaal waren temidden der diepe
stilte duidelijk de voetstappen van een
man te hooren, die weerklonken van de
met hard geworden modder bedekte tre
den, Met moeite verborg de priester
Tot leden van de commissie van ge
organiseerd overleg worden gekozen de
op de voordracht voorgestelde heeren.
De verordening der gemeente-veld
wachters wordt na aanvulling van enke
le alinea's goedgekeurd.
Behoudens een enkele post" heeft de
heer de Priester geen bezwaar de
zen goed te keuren.
Na breedvoerige discussie, waaraan
wordt deelgenomen door verschillende
heeren en den voorzitter, wordt de reke-
ning goedgekeurd.
De heer de Priester merkt op
dat het waterleiding bedrijf zeer gun
stig te boek staat, doch als in de admr
nistratie zoo wordt voortgegaan zal het
onmogelijk worden aan voldoende re
serves te vormen.
De rekening sluit voor den
gewonen dienst in ontvangsten op
170.358 en uitgaven 162.425; het
Woningbedrijf voor den gewonen dienst
in ontv. en uitgaven op 22.687; het
Waterleidingbedrijf in ontvangsten op
9.866 en uitgaven op 9.783.
De rekening van Burgerlijk Armbe
stuur sluit in ontvangsten op 8.307 en
in uitgaven op 8.344.
Thans wordt besloten een leening aan
te gaan bij de Ver. van Ned. Gemeenten
daar deze voordeeliger voorkomt dan de
Fa. Staal en Co.
De vergoeding der bijzondere scholen
wordt goedgekeurd nadat de heer de
Priester nadere cijfers zijn overgelegd.
De kosten zullen plm. 154 meer be
dragen dan eerst werd voorgesteld, zegt
de Voorzitter. Op den aanleg van
een kabel onder eigen beheer zal geen
goedkeuring worden verkregen,
De heer de Priester zegt, dat de
P.E.Z.M. met bedriegelijke cijfers heeft
gewerkt indertijd. Hij kan dit met de
stukken aantoonen, doch zal daarom
toch nu niet tegenwerken om de bewo
ners aldaar niet te dupeeren.
Het voorstel wordt nu aangenomen.
De heer de Priester zegt dat de
bezuinigingen niet opwegen tegen het
geen bij de rioleering wordt verwaar
loosd en de meevallers in de toelich
ting zullen niet groot zijn.
De Voorzitter zegt dat de toe
stand geschetst is, zooals die toentertijd
was.
De heer de Priester vreest dat de
ramingen voor de werkloozen te laag
zullen zijn en verlangt in het vervolg
zuiverder cijfers waar dit mogelijk is.
De heer Goedbloed vond het be
drag voor het fröbelonderwijs te hoog.
De Voorzitter antwoordt dat
vaste cijfers voor de werkloozen niet zijn
te noemen, en de kosten van -het voor
bereidend onderwijs niet te hoog zijn.
De wijziging werd goedgekeurd.
Tot leden der waterleidingcommissie
worden gekozen de op de voordracht
gestelde personen en deze commissie
eenige meerdere macht verleend op
voorstel der heeren De Priester en
Janssen.
Op de bezwaarschriften tegen wegbe-
lasting der bewoners Ritthemsche straat
wordt afwijzend beschikt, nadat ver
schillende heeren hebben betoogd, dat
deze bezwaren niet geldend zijn.
Goedgekeurd wordt om de huur van
den gemeentegrond van het Woningbe
drijf te verlagen tot 25 cent per roede.
zich in en soort kast en de non wierp
wat kleeren over hem heen.
Ge kunt sluiten, zuster Agatha, zei
hij met gesmoorde stem.
Nauwelijks was de priester verstopt,
of er klonken drie slagen tegen de deur,
die de twee vrome zusters deden sidde
ren. Hulpeloos zagen ze elkaar aan, zon
der een woord te durven zeggen.
Zij zagen er beide als zestigjarigen uit.
Gedurende veertig jaar hadden zij zich
van de wereld afgezonderd en langza
merhand waren ze als planten gewor
den, die gewend zijn aan kamerlucht en
sterven wanneer men ze er uit weg
neemt. Gewoon als zij waren aan het
kloosterleven, konden zij zich niet in
een ander leven indenken. Maar op een
morgen was het traliewerk verbroken
en het gevoel, zich vrij te weten, had
hen doen beven. Het is niet moeilijk zich
de verbouwereerdheid voor te stellen,
die de gebeurtenissen der revolutie in
hun onschulidige zielen teweeg brach
ten, Zij waren niet in staat hun kloos
terbegrippen in overeenstemming te
brengen met de moeilijkheden van het
leven en zelfs hun eigen toestand be
grepen zij niet. Zij waren net als kinde
ren, die plotseling door de moederlijke
zorgen worden verlaten en zich in hun
hulpeloosheid onderwerpen, inplaats van
oproerig te zijn. Zoo ook bleven ze stom
en lijdzaam tegenover de gevaren van
het oogenblik, geen andere bescherming
kennende, dan de Christelijke gelaten
heid.
De man op de trap, die vroeg om te
worden binnen gelaten, onderbrak de
stilte door de deur te openen en zich
plotseling te vertoonen, De twee non-
Tot electrische straatverlichting in de
Kanaalstraat zal worden overgegaan
evenals in de verlengde Braamstraat.
De regeling der uren blijft dezelfde
als bij de gasverlichting, terwijl de prij
zen gelijk zijn.
Den heer De Priester wordt toe
gezegd verbetering der zijkanten van
de straten in het Tuindorp.
De heer de Priester wenscht een
andere regeling bij de betaling van loon
aan de werkloozen bij de bunkermaat
schappij, en deze kleinere aftrek geven
wegens grootere slijtage.
Waarom zijn sommigen van dit werk
uitgeschakeld vraagt spr.; dit is best in
orde te brengen.
De V o o r z i 11 e r zal hier*aandacht
aan besteden.
De heer v, Soelen vraagt hoe groot
het aantal jeugdige werkloozen is ge
weest, dat een ontwikkelingscursus heeft
medegemaakt en wenscht dat aan dit
punt meer publiciteit zal worden be
steed.
De heer de Priester zegt dat het
aantal grooter is dan de heer v. Soelen
meent.
Verder vraagt de heer v. Soelen
of er aan werkloozen steenkolen zullen
worden verstrekt.
De Voorzitter antwoordt, dat
met het laatste de volgende week een
begin zal worden gemaakt, en dat de
naambordjes der straten bij wijze van
werkverschaffing zullen worden ver
nieuwd of aangebracht.
Aan den heer Janssen wordt geant
woord dat de Ritthemsche straat zal
verbeterd worden met overschot uit de
Kanaalstraat.
Dat een loodgieter bij gemeentewer
ken werd overgeslagen blijkt niet waar
te zijn.
De heer Leenhouts wenscht dat
schadevergoeding zal worden gegeven
aan een wielrijder wiens fiets door een
gemeentewagen werd beschadigd.
Na eenige discussie werd hierop af
wijzend beschikt, waarmede de heer
Leenhouts geen genoegen neemt.
Daarna geheime zitting.
N. EN ST. JOOSLAND. Dezer dagen
is bij een ingezetene een rouwkleed
ontvreemd, dat buiten hing te drogen.
De dader is onbekend.
nen beefden, want ze hadden in hem
den man herkend, die gedurende eeni-
gen tijd om hun huis had gezworven en
naar hen had geïnformeerd. Onbewege
lijk bleven ze staan, terwijl zij hem met
onrust en Nieuwsgierigheid opnamen,
net als schuwe kinderen, die stilletjes
een vreemdeling onderzoekend aansta-
ïen.
De man had een groote forsche ge
stalte, maar niets in z'n gang, z'n hou
ding, noch in z'n gezicht verried iets
kwaads in hem. Hij bleef, evenals de
nonnen, onbeweeglijk staan en liet zijn
blikken langzaam door de kamer dwa
len.
Twee stroomaten op planken dienden
den nonnen als bed. Midden in de kamer
stond een tafel, waarop een koperen
kandelaar, eenige borden, drie messen
en een rond brood. In den schoorsteen
brandde een laag vuur. Een paar stuk
ken hout, die in een hoek lagen opge
stapeld, bevestigden overigens de ar
moede van deze twee afgezonderden.
De muren, die met een laag oude verf
bedekt waren, zaten vol vlekken en
bruine strepen van het doorsijpelende
regenwater, dat door de slechte dak
bedekking heenlekte. De schoorsteen
mantel was versierd met een relikwie,
die ongetwijfeld gered was van de plun
dering van het klooster de Chelles. Drie
stoelen, twee koffers en een laag kastje,
voltooiden de inrichting van dit ver
trek. Naast den schoorsteen was een
deur, die deed vermoeden, dat er nog
een tweede kamer moest zijn.
